|
2000
|
|
|
Poeta talde honetakoek oinarri filosofikoei dagokienez Nietszche, Heidegger eta Witgensteinen irakurle dira, eta beren obrak desenkantuaren filosofiaren adierazbide bilakatzen dira. Zientziak eta positibismoak eskaintzen
|
duen
mundu ikuskera segurua baztertzen dute eta historiaren nahiz progresoaren kontzeptuak zentzu gabe bilakatzen zaizkie. Horretaraz gero, izakia hutsaren hurrengo da, eta olerkiak egin lezakeen bakarra bizi den unearen adierazpen agonikoa jasotzea da (288 or.).
|
|
2003
|
|
|
alderdi morala eta alderdi politiko ideologikoa. Batetik, Eliza katolikoak zabaltzen duen ethos kristaua, biztanle guzti guztiengan nahitaez barneratzen
|
duen
mundu ikuskera  eta jokaera araudia, kontzientzien moldaketa eta fededun bakoitzaren barne eta kanpoko kontrola; eta, bestetik, mundu tradizionalaren gainbeherarekin abiatzen diren aldaketa ideologiko, politiko eta sozialek nola eragiten dioten nagusitasun erlijioso horri, zein defentsa bide probatzen dituen honek, eta, euskal kasuan, nola baliatzen den herri identitatearen diskurtsoarekin zeha...
|
|
|
Esaten da: " kultur ezarpena, hizkun  tzaren edo osagai etnikoen ezarpena baino harago doa, ez delako gelditzen hizkuntzak berezko
|
duen
mundu ikuskeraren ezarpenean, ez eta hizkuntzari loturiko elkartasun eta bereizgarritasun irizpideen izenean37". Baliteke... eta, horrela, nora goaz euskaldunak?
|
|
2005
|
|
|
Mendebaldeko filosofia dualismoz beterik agertu zaigu ia beti, eta hain zuzen joera hori haien aurka doa zuzenki, batik batazalekoasakona edoit xurakoa benetakoa (esentzia) dikotomien kontra. ...che (Tragediaren sorrera) eta pragmatista amerikarrak izan dira gehienbat joera horren izen nagusiak, esaterako John Dewey XX. mendeko lehenbiziko hamarkadetan edota Donald Davidson, Michel Foucault, Nelson Goodman, Ian Hacking, Don Ihde, Larry A. Hickman eta Richard Rorty azkenengo hogeita bost urtetan.5 Azken hori da gogorren kritikatu duena filosofiak, batez ere epistemologia modernoak, jorratu
|
duen
munduaren ikuskera polarizatu hura: gu, gizakiok, versus natura, mundua.
|
|
2006
|
|
|
Hala ere, azpisistema hori garatzeko aukerak mugatuta daude: Estatua garatuko da soil soilik ordena legitimatzen
|
duen
mundu ikuskera zentrala eta horri loturiko interakzio esfera mehatxatzen ez duen bitartean.
|
|
2007
|
|
|
Ondoriozta daiteke, hizkuntza bakoitzak bere hotsak bezala bere keinuak ere hala dauzkan moduan, bakoitzak halaber
|
duen
mundu ikuskera ere, «esan beharraren» egoera kitzikatu hartatik, alegia, herri bakoitzaren barne betetasun berekitik ilkia izanen dela hau ere.
|
|
|
Munduaren salbazioa. Frantzian, baina, jende asko eta asko ez da mintzo frantsesez, eta hala Errepublika «une nation polie au milieu d, une nation barbare» bezala ageri da; «hizkuntz aristokrazia» bat bezala populu sastar jopuaren gainean; «révolutionnons donc aussi la langue», «il faut populariser la langue», jende hori dena, frantsesagaz eta frantsesak irudikatzen
|
duen
mundu ikuskera berriagaz, barbariatik askatzeko (horretarako herri guztietan «hizkuntza frantsesaren institutoreak», irakasleak, sortzea galdatzen du Barère en erreportak) 903 «Nous devons à l, affermissement de la République de faire parler sur tout son territoire la langue dans laquelle est écrite la Déclaration des Droits de l. Homme»904 Barère en anbizioak ez dira Frantziara
|
|
|
lotu, orain artean Weisgerber bakarrik lotu omen baitzaio, dio Gipper ek, Whorfeta aintzat hartzeke) 1320 Oroitzen gara, Heidegger maiz gelditzen dela, berak dioen bezala, «hizkuntzari entzutera», filologikoak izan gura ez duten «etimologiak» atereaz alemanetik. Euskarak barnebiltzen
|
duen
mundu ikuskera, esaterako, oraindik aztertzeko legoke.
|
|
|
Hizkuntzak ezartzen
|
duen
mundu ikuskeraren tesia finkatua zegoen, beraz, Frantzian Iraultza aurretik (Ingalaterran ere ezaguna zen: J. Harris).
|
|
|
Walter F. Ottok128 Homerok erakusten
|
duen
mundu ikuskera ezin aberatsagoan sakontasuna eta pentsamendu handitasuna azpimarratu zuenetik, autore askok aztertu du lehen filosofia idatziaren aurretik eta guztiz filosofikoak ez ziren diziplina batzuetan agertzen diren egitura filosofiko gogoangarriak. Areago, tradizio epikoan bertan ikusi dira munduaren interpretazio razionalaren lehen oinarriak129:
|
|
2009
|
|
|
Azkenean komunena izaten den zentzuak ematen
|
duen
mundu ikuskerak eta hura hizkuntzan finkatzeko moduak ondorioz dakarten identitateren ikuspegia kontzientzia nazionalistan kokatzen da, eta haren ondorioak, berriz, niaren eta komunitatearen definizioan.
|
|
2010
|
|
|
24). Ageriko dokumentu hori, besteak beste, ekintza praxia kulturalean behagarria litzateke, horrela, Geertz en arabera, adierazpide kultural orok duen dimentsio sinbolikoan, giza taldeak partekatzen
|
duen
mundu ikuskera, ideia filosofikoak (adierazle kognitibo eta afektiboetan baitaratua) eta balio sozialak, ethos a (adierazle estilistiko eta jarrera, tonua eta arima) erakutsi ahal izango ditu. Entsegu honetan, aztergai analitikotzat darabilgun praktika kulturala, egitate sozial garrantzitsu eta esanguratsutzat jo dugu egungo kultura bidean; hortaz, ikuspuntu horretan, Txapelketa Nagusiaren ibilbide kulturala, aktibatua dagoen dokumentu publikoa dela uste dugu, lau urterik behin indarrez plazaratzen den gertaera sozial adierazlea, esangura soziokulturalaren baitaratzailea.
|
|
2011
|
|
|
Hau, ordea, inposatua eman zaio eta inkontzienteki bereganatu du. Horregatik haurtzaroan jaso
|
duen
mundu ikuskerak ez dio inolako gatazkarik sortu, besterik ez baitu ezagutu. Umeak, beraz, naturalki egin du euskaraz.
|
|
|
Urte askotako lana da. Artista bat ondo imitatzeko bere baitan sartu behar duzu, bere nortasuna xurgatu, berak
|
duen
mundu ikuskera zeureganatu. Egunak eman ditzaket bere baitatik atera gabe, eta ateratzen naizenean heldulekurik gabe sentitu ohi naiz, nor naizen ez baneki bezala.
|
|
|
Eta literaturak hortik asko behar du, nahiz eta emaitza borobila ez izan. Eta gero eskaintzen
|
duen
mundu ikuskera interesgarria egin zait oso, deserosoa, arbuiagarria tarteka. Gauza askorekin ez naiz ados, beste askorekin bai, baina denek jartzen zaituzte adi.
|
|
2013
|
|
|
Modernitatearen kalitate balio hori bereziki atxikitzen zaio bizitza hiritarraren, kezka existentzialen eta ni indibidualen adierazpenari. Azalpen irizpide horren arabera, modernitatea ni indibidual batek esaten
|
duen
mundu ikuskera bat da: inguruko errealitateaz inkesta subjektibo eta kritikoa egiten duen nor poetiko baten agerpena da, eta hori gure olerkigintzan Jon Miranderen obraren eskutik heldu zen artean, bera izan baitzen Aldekoaren hitzetan esateko, el autor que aportó un impulso decisivo en la renovación de nuestra poesía?
|
|
2014
|
|
|
5 Eremu publikoa gizonarena denez, txapelketak ordezkatzen duen unibertso lurraldea orobat, tradiziozko mundu hegemoniko maskulinoak islatzen
|
duen
mundu ikuskera baten neurritik ulertzen da.
|
|
2017
|
|
|
Zentzu horretan, literatura modernista eta postmodernistaren arteko funtsezko aldea errealitatearen zerizan ez esentziala ukatzean edo onartzean datzala esan daiteke. Oinarrian
|
duen
mundu ikuskera modernoari jarraiki, modernismo literarioak esentziak aurkitu nahi ditu errealitatean, azken honen gainean eredu ideal bat proiektatzen duelarik. Horrela, errealitatea itxita suertatzen da, proiekzio horren barruan tokirik ez duenari ezikusia egiten zaiolarik.
|
|
2019
|
|
|
Galderak egiten segituko du Berbelitzek: euskararentzat abantaila ote den genero marken presentzia apala; horrek eraginik ba ote
|
duen
munduaren ikuskeran; markarik ezak eragindako anbiguotasunak mesederik ba ote dakarren literaturarenak ez diren alorretan...
|
|
2020
|
|
|
Ez da erraza suizidioaren fenomenoari tokia, zentzua edo esanahia topatzea bakoitzak
|
duen
mundu ikuskeran. Izan ere, heriotzari ez ohi diogu aurrez aurre begiratzen eguneroko bizitzan; hori dela eta, nekeza egiten zaigu heriotzaz hausnartzea eta norberaren kosmobisioan kokatzeko ahalegina egitea.
|
|
2021
|
|
|
Txinitoa esaten duen bakoitzean hain txikia ote den galdetzeko gogoa ematen dit. Baina ren erabilerak ezkutatzen
|
duen
mundu ikuskerari buruzko mitin bat ito dut. Ez dugu ez hizkuntza bera, ez mintzaira bera hitz egiten.
|
|
2023
|
|
|
Erro errokoa den auzia da hori Arantxa Urbe eta Iratxe Retolazarentzat, baita Eusko Jaurlaritzak irailean ezagutarazi zuen lege aurreproiektua kritikoki aztertzeko iragazkia ere. Izan ere, euskararen eta euskal kulturaren transmisioa bermatzeko oinarriak, «euskal dimentsioa» kontuan hartuko
|
duen
mundu ikuskeraren falta sumatzen dute zirriborroan. Euskarak lege zirriborroan duen lekuari erreparatu dio, batez ere, Urbek, hezitzaile, Hik Hasiko kide eta Ikasle euskaldun eleaniztunak sortzen talde teknikoko zuzendaria denez gero; kultur transmisioaren talaiatik aztertu du gaia, berriz, Retolazak, literatura irakasle eta euskal kultur transmisioaren aldeko talde eragileko kideak.
|
|
|
Saio hari esker, Alkaizari are eta ikusgarriagoa egin zitzaion «hitzaren indarra». «Fonema batek, edo esanahi batek, edo hoskidetasun estu batek, edo soinu batek nola balio
|
duen
mundu ikuskera oso diferenteak irudikatzeko eta ekartzeko. Bere xumean, inongo artifiziorik gabe.
|