|
2003
|
|
|
11 Ne rabetasunaren garai intseguruaren ondotik, gaztea ren nortasuna errotzen da. Inguruan
|
duen
mundu erre alari eta birtualari buruzko ezagutza zuzenak eta zeharkakoak etengabe erabiltzen dira bere pertsona ren onerako, be re esperientziak esaten dionari jarraikiz. Errotua dago, jadanik, bizitzak eskaintzen dizkion estimuluak atenditzeko, onartzeko edo errefusatzeko modua, eta horrek" nortasun" bat erakusten du.
|
|
|
Izan ere, behin eta berriz sinplifikatu nahi badugu ere, ezagutza" so rt a" batzuez osaturik dago eta, egokiago esateko, ezagutzak barne hartzen dituen kontzeptuzko mapa edo" sistematzat" jo dezakegu. Baina konplexutasun hori, azken finean, kulturak bere baitanha rtzen
|
duen
munduaren armazoi estetiko hutsa da. Horregatik, segitzen dugu" kultura" objektuaren maila berean mantentzen:
|
|
|
Horrela planteatzen da Munduko Gizarte Foroareneragina ren arazoa. Ezbairik gabe, MGFk kultur aldaketa nabaria ekarri du pentsamendu bakar neoliberalak menperatzen
|
duen
mundura. " Bestelako mundu bat posible da" ideiak berak bere bidea egin du mundu mailako kulturan, eta hori lorpen handia da.
|
|
|
Egoera, noski, ez da normala. Ea nork aurkitzen
|
duen
munduan beste adibide bakar bat: herri baten periodiko bakarra izan, eta aldi berean, herri osoarena izan behar (edo herritar guztiena, berdin zait).
|
|
2004
|
|
|
etxea, supazterra, haritza, lurra, laboraria, ama... Haur garaiko irudiak, oroitzapenak eta sentipenak idatzi askoren iturri izan ditu, eta iraganaldi urrun hartara itzultzen da sarritan, betirako galdu eta berreskuratuko ez
|
duen
mundu hura mitifikatuz eta idealizatuz. Manexen hainbat idatzik paradisu galdu baten nostalgia iradokitzen digute; paradisu bat zeinean poetak tarteka bizi duen errealitatearen ondoezatik, bortizkeriatik eta saminetik ihes eginez babesa aurkitzen duen.
|
|
2005
|
|
|
Mendebaldeko filosofia dualismoz beterik agertu zaigu ia beti, eta hain zuzen joera hori haien aurka doa zuzenki, batik batazalekoasakona edoit xurakoa benetakoa (esentzia) dikotomien kontra. ...che (Tragediaren sorrera) eta pragmatista amerikarrak izan dira gehienbat joera horren izen nagusiak, esaterako John Dewey XX. mendeko lehenbiziko hamarkadetan edota Donald Davidson, Michel Foucault, Nelson Goodman, Ian Hacking, Don Ihde, Larry A. Hickman eta Richard Rorty azkenengo hogeita bost urtetan.5 Azken hori da gogorren kritikatu duena filosofiak, batez ere epistemologia modernoak, jorratu
|
duen
munduaren ikuskera polarizatu hura: gu, gizakiok, versus natura, mundua.
|
|
|
Diskurtso ofizial eta epelaren ondoan bestelako diskurtso erradikala, erasokorra heltzen zaio. Honen ondoan diskurtso bizia, erakargarria, ilusionagarria, euskararen mundura hurbiltzera, euskaldunokin batera hizkuntza sorburu
|
duen
mundu hori ezagutzera bultzatzen duena. Eta honekin guztiarekin, noski, edo honen guztiaren emaitza gisa, euskararen beraren prestigioaren igoera nabarmen eta argia.
|
|
2008
|
|
|
Era berean, subiranotasun horrek, inolako zalantzarik gabe, globalizazio prozesuaren baitan berriz definitzeko beharra du nabarmen, baina, dena dela, eta edozein dela subiranotasun mota, hura lortzeko premiazko eskubidea dute hala nahi dutenek. Izan ere, herri eta nazio gisa aitortzea eta tresna politiko subiranoak lortzea dira haiek bizirik iraun ahal izateko bide bakarrak, globalizazio ekonomikoak eta komunikazioen arlokoak eragiten duen kultura uniformetasun bortitzak eratu
|
duen
mundu honetan; eta globalizazio horri, hain zuzen ere, planetako estatu nazio boteretsuenek eusten diote.
|
|
|
Bankua (WB, www.worldbank.org), Ekonomia Lankidetza eta Garapenerako Erakundea (OECD, www.oecd.org)... eta era honetako erakunde ez demokratikoak, neoliberalismoaren aginte organotzat jo ditzakegu. Erakunde horiek gure bizitza baldintzatzen
|
duen
mundu mailako politika ikusezina diseinatzen eta ezartzen dute hainbat bitartekoei esker. Neoliberalismoaren ideiei jarraituz, estatuen esku hartzea murriztu nahi dute ekonomian.
|
|
2012
|
|
|
Ekonomia feministak, baina, helburutzat jotzen du historian zehar galdutako analisi hori berreskuratzea; berdintasuna lortzeko mundu publikoa zein pribatua beste era batean antolatu behar dira. GAMak aldarrikatzen
|
duen
mundu alternatibo horretan, patriarkatua kanporatu behar da, bizitzarako hain garrantzitsua den emakumeen lanari funtsezko rola emanez.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntz aldakuntza ez da azalekoa. Hizkuntzak aukera garbia ematen digu erakusteko esperientziaren bidez eskuratu dugun zerbaitek nola taxutzen
|
duen
munduaren gaineko gure ulermena (190 or.).
|
|
2015
|
|
|
Iruditeria soziala norbanakoak eta jendarteak errealitatea irakurtzeko, interpretatzeko eta eraikitzeko duen ahalmenaz ari da, alegia, oinordetzan jasotako pentsamendua eta iruditeria kolektiboa kolokan jar dezakeenaz. Jendartean murgildutako subjektu bakoitzaren etengabeko sortze lana da, askatasunez eraldatzen dena eta inguratzen
|
duen
mundua eralda dezakeena.
|
|
2016
|
|
|
Horietan zaharrena Errealitate Birtuala da (ingelesez Virtual Reality, VR). Betaurreko moduko gailu batzuen bidez, birtuala den edo errealitatea guztiz ordezkatzen
|
duen
mundu batean murgiltzen gara. Mundu horretan elkarreragiteko aukera dugu, aurrera mugituz gero aurrera, albo batera edo bestera eginez.
|
|
2018
|
|
|
zein da ETBren ardatza? Erantzunaren arabera, bere kultura baino ikusezinagoa den telebista publikoa
|
duen
munduko lehen herrialdea izan daiteke hau, ordainlekuko saskitxoak pixkanaka pixkanaka irentsitako jaka horia.
|
|
2020
|
|
|
" Gizonak guztiz ahaztua du berak ere guruinak dituela, barrabilak dituela. Gizonarentzat, bere gorputzak harreman zuzenekoa eta normala du munduarekin objektibotasunez hauteman uste
|
duen
mundu horrekin, eta emakumearen gorputza, berriz, espezifiko egiten duen guztiaz zamatua irudikatzen zaio: oztopo, presondegi" (Beauvoir 2019:
|
|
|
Ez da erraza suizidioaren fenomenoari tokia, zentzua edo esanahia topatzea bakoitzak
|
duen
mundu ikuskeran. Izan ere, heriotzari ez ohi diogu aurrez aurre begiratzen eguneroko bizitzan; hori dela eta, nekeza egiten zaigu heriotzaz hausnartzea eta norberaren kosmobisioan kokatzeko ahalegina egitea.
|
|
|
" Gizonak guztiz ahaztua du berak ere guruinak dituela, barrabilak dituela. Gizonarentzat, bere gorputzak harreman zuzenekoa eta normala du munduarekin objektibotasunez hauteman uste
|
duen
mundu horrekin, eta emakumearen gorputza, berriz, espezifiko egiten duen guztiaz zamatua irudikatzen zaio: oztopo, presondegi" (Beauvoir 2019:
|
|
2021
|
|
|
Esan beharrik ere ez dago erronka horiei guztiei heltzea beharrezkoa dela Agendak bilatzen
|
duen
mundu jasangarri eta bidezkoagorako bidean, eta, zalantzarik ez da ere, 2030erako bederatzi urte besterik geratzen ez zaizkigun honetan, helburuak lortzeko hartu beharreko neurriek" ausartak eta eraldatzaileak" behar dutela izan, Agendak berak dioen moduan. Neurri horiek eraginkorrak izan daitezen, baina, gure planeta urdinaren mugak ezagutu eta onartu beharra daukagu, muga biofisikoak, jakina.
|
|
2023
|
|
|
Mundua gugandik pentsatzea: pertsonen eta komunitateen bizitza hobetzeko balio
|
duen
mundua pentsatu eta egitea, zapalkuntza, esplotazio eta desparekotasun egoerei aurre egiteko, eta ez duenari agentzia ahalmena emateko.
|
|
|
Garai eta jardun batzuetan neurri batean hala izan arren, gaur egun oraindik ere azpimarra halakoetan jartzeak, izaera moderno hori idatziarekin eta kultura ikasiarekin lotzeak eta ahozko jarduna kultura hizkuntzaz at kokatzeak Mendebaldeko logika kulturalarekin bat egiten du, eta gaur egungo euskal kulturaren inguruko aurreiritzi zenbait sendotzen ditu. kultura aniztasun, kultura aniztasun iz. Lurralde berean kultura eta jatorri desberdineko gizataldeak elkarrekin bizitzea. Herrialdeen batasuna eta kultura aniztasuna helburu
|
duen
mundu honetan bada oraindik gaindiezineko muga bat, Ekialdearen eta Mendebaldearen arteko muga.
|