|
2000
|
|
|
Ez naiz egokiena asmatu dudan esateko... garbi daukadana zera da, bihar hastera ez nuela ez aukeraketa berdina egingo ez berdin idatziko. Historia dinamikoa den neurrian dinamikoa da historia hori irakurtzen eta berridazten
|
duen
idazlea ere. Eta hala izan behar du.
|
|
|
Horiek ere, azkenean, ezin dute nahi dutena egin. Agian, beste eredua hobea da, idaztearekin zerikusirik ez duen lan batean jarduten
|
duen
idazlearena, bere denbora hartu eta bost urtean behin liburu on bat egiten duenarena.
|
|
|
Baina, erran bezala, Iruñeaz kezkatu dena ez da egile bakarra izan, anitz baizik. Eta hemen dugu, bertze adibide erranguratsuren gisa, Gabriel Biurrun jauna, harridura sorrarazten
|
duen
idazle oparoa eta duela hagitz guti bere lana berriz ere argitaratu ahal izaiteko hemengoak nola konpondu diren ezagutzeko zortea eta beta azken hogeita hamar urteetan bertze mundutik izan duena.
|
|
|
Ekonomikoki munta handiena duen Espainiako literatur sariaren irabazle edo finalista azken urteotan komunikabideekin lotutako norbait izatea ez da kasualitatea: proiekzio publikoa
|
duen
idazle bat saritzea salmentak ziurtatzeko era bat da. Hiztun kopuru handia duten hizkuntzetako argitaletxeek izan duten garapena ikusita, argi dago enpresaren kontzeptu estandarrera gero eta lerratuago daudela, ahalik eta gehien saltzea dela helburu bakarra, eta gutxi direla liburu on bat argitaratu edo ziurtasun osoz" best-seller" bat izanen den liburua argitaratzearen artean lehena aukeratuko luketen editoreak.
|
|
|
Ekonomikoki munta handiena duen Espainiako literatur sariaren irabazle edo finalista azken urteotan komunikabideekin lotutako norbait izatea ez da kasualitatea: proiekzio publikoa
|
duen
idazle bat saritzea salmentak ziurtatzeko era bat da. Hiztun kopuru handia duten hizkuntzetako argitaletxeek izan duten garapena ikusita, argi dago enpresaren kontzeptu estandarrera gero eta lerratuago daudela, ahalik eta gehien saltzea dela helburu bakarra, eta gutxi direla liburu on bat argitaratu edo ziurtasun osoz" best-seller" bat izanen den liburua argitaratzearen artean lehena aukeratuko luketen editoreak.
|
|
|
Lauaxetak irri egin zuen. Berak aspaldi idatzitako poema zaharretako metaforek oraindik ere bizirik dirautela egiaztatzen
|
duen
idazlearena zen irri hura.
|
|
2001
|
|
|
Literaturan aurten Nobel saria irabazi
|
duen
idazleak, Gao Xingjian txinarrak, dio politikariak manipulatzaile hutsak direla eta politika ez dela manipulazioa baino. Politikariak jendea erakarri egin behar du bere botoa erdiestearren eta horretarako, askotan, edozein gauza esango dizu baita baldarrena baldin bada ere.
|
|
|
Saizarbitoriaren belaunaldia, (64koa deitu izan dena Arestiren Harri eta Herri ren argitalpena dela medio) konpromisoaren belaunaldia da. Gaur berrogeita hamar urte inguru
|
duen
idazle (eta lagun) talde honek (Saizarbitoria, Sarasola, Kintana, Urretabizkaia, Lete,...) bere garai eta beharrei ez zegokien literaturarekin egin zuten topo. Euskal gizartean 60ko hamarkadan jazo zirenak (ETAren sorrera, ikastolen mugimendua, industri eta ekonomiaren gorakada, euskara batuaren oinarrien finkapena,) iraultza hori egin zedin beharrezko" humus" a bihurtu ziren.
|
|
|
Deserria, ertzaren eta mugen tokia baita, bazterrena eta marginalitatearena. Honela mintzo da, behintzat, bidaiaren zentzua hain ongi marraztu
|
duen
idazlea:
|
|
|
Zatikatua dena osatu, horixe da filmak egiten duena. Ez da, beraz, arraroa izango" mundua zatikatua dagoela" uste
|
duen
idazleak zatiarekin lan egiten duen artea maitatzea. Zatia da Etiopia zabaltzen duen poemaren metaforarik nagusiena.
|
|
|
Mundua hautsia dago, zientziak ezin du sintesi bakarraren antolaketa egin. Eta mundua hautsia dagoela behin eta berriro errepikatzen
|
duen
idazleak zer maite lezake gehiago Arestik Eliot en itzulpenari jarririko sarrera baino. Hain zuzen ere denbora pasatua, eta denbora futuroa biltzen duen denbora presentea.
|
|
|
Sinbolismoaren bidetik zein funtzio, zein orokortasun lortu
|
duen
idazleak deskribatzea interpretazio kontua da, azken batean, sinboloa ezaguera prozedura unibertsala den heinean. Ohartu nahi nuke, hala ere, badirudiela unibertsalizazioa sinboloaren eginbehartzat hartzen badugu, funtzio hori ukatzen diodala errealismoari.
|
|
|
Saizarbitoria, hamarkada antierrealista guztian zehar isilik geratu ondoren, berriro idaztenhasi da errealismoa suspertzearekin batera. Are gehiago, garai batean akumulatuzuen kapital sinbolikoak birbalorizazio prozesu bat izan du, hainbestekoa nongaurko sisteman erabat zentral bihurtu baita idazlea, J. Gabilondoren esanetanescritor vasco por antonomasia, realista y nacionalista18, azken hogei urteetangutxien argitaratu
|
duen
idazlea izanagatik. Zergatik dio Gabilondok y nacionalista?
|
|
|
Idazle periferiko handia diogularik, guneari bere eredu periferikoa inposatzeko adina indaredo anbizioa
|
duen
idazlea esan nahi dugu.
|
|
|
Ez dut uste alde horretatik behintzat inolako eztabaidarik izango denik; guztiok ontzat hartuko dugu, agian, euskal idazle euskaraz idazten
|
duen
idazlea dela eta euskal literatura euskaraz agertu eta mintzatu den literatura; nolanahi ere norbaitek kontrako arrazoirik baldin balu, ni gertu nago arrazoi horiek entzuteko, bai hitzalditxo honen bukaeran bai, nahiago badu, hitzaldi honen tartean bertan, gerorako utzi gabe.
|
|
2002
|
|
|
Pezonagak aipatu
|
duen
idazleak Iribarren du izena, eta 1934a arte euskaltzale ageri da gero Mola jeneralaren idazkari izan zena. Baina Iribarrenena ez zen izan eskuindar euskaltzalearen kasu bakarra, hori zen orduan hemen normalena.
|
|
|
Poesia idatzi gabe bere poetika erdietsi
|
duen
idazlea zara, agian?
|
|
|
Nahi nuke leku batzuetan eraman dezaten, eta osotasunean eramaten ez badute, neurri batean bederen eraman dezaten, baina ez dakit hori posible den. Berak GarcÃa MÃ ¡ rquez aipatzen du, euskalkien arteko desberdintasunak direla-eta, argia egin nahian, nola erabiltzen
|
duen
idazle honek bere herriko hizkera eta zein ederki ulertzen diogun urrunekoek ere. Baina, beldur naiz, euskalkien arteko desberdintasun hauek batzuetan Kolonbiako eta Salamancako hizkerekin konpara badaitezke ere, beste batzuetan Salamancako unibertsitateko irakasle baten gaztelania landuaren eta Caceresko nekazari analfabeto baten gaztelaniaren artean dauden desberdintasunekin erkatu genituzkeen.
|
|
|
Azken batean (eta oraintxe azalduko dut atal honen hasieran aipatzen nuen tranpa dialektikoa), Kirmen Uribe eta biok ados gaude zeren eta, egia da," Poesia ez dut irakurtzen esaten
|
duen
idazle bat, nire ustez ez da serioa. Ezin esan dezake poesia ez zait gustatzen" zioen, baina ondoren honako hau eransten zuen:
|
|
|
Ikuskizun bihurtutako kulturak izendapen berriak ezartzen ditu: " idazle mediatikoa"," modako idaz  lea"," telebistan ondo ematen
|
duen
idazlea", eta abar. Guztiak ere, azken batean, lehenengo horretan laburbil  daitezkeenak:
|
|
|
Honako hau esan zuen Uribek: " Poesia ez dut irakurtzen esaten
|
duen
idazle bat, nire ustez, ez da serioa". Eta, zer esan daiteke horren aurrean?
|
|
|
Egia esan, erabakia idazlearen esku utzi litzateke: erdaraz idazten duen euskal idazlea edo erdaraz idazten
|
duen
idazle euskotarra edo idazle vascoa izan nahi duela. Aurrera.
|
|
|
Ba aurrera baita ere, zer demontre! Nahiago duela izan gaztelaniaz idazten
|
duen
idazle unibertsala, edo ezertxo ere ez. Bejondeiola!
|
|
2003
|
|
|
Idazle monstruo batekin harremanak zailak dira. Idazle frantsesek, galdetzen dietenean zein den haien ustez Frantziak eman
|
duen
idazlerik handiena, beti esaten dute: «Victor Hugo, tamalez».
|
|
|
Irakurlea kontuan hartzen
|
duen
idazlea zarela esan duzu inoiz.
|
|
|
Nobela hil ez dadin idazten
|
duen
idazlea, apika?
|
|
|
Hiltzailea krimenaren lekuan bertan gelditzen da, eta beraz poliziak harrapatzen du. Argitu beharreko misterioa da, ea hiltzaileak zergatik hil
|
duen
idazlea. Misterio hori istorioa garatu ahala argitzen da.
|
|
|
" Epistemologia konjeturalaz" mintzo zen eta" kalean aurkitutako ile bakoitzaren enigma argitu edo ahots anonimo bat entzute hutsarekin jabearen nortasuna azkar aurkituko duten profesionalak formatu" behar zirela zioen, beste gauza askoren artean. Bere buruzagiei ez bide zien grazia handirik egin proposamenak eta, zigor bezala, gure herrira bidali zuten, ile eta ahots anonimoen jabeak deskubritzeko gai baldin bazen, obra garrantzitsua argitaratua
|
duen
idazle anonimoaren nortasuna aise deskubrituko zuela esanez. Horrela osatu genuen batzordea, komisarioaz gain ikerlaria ere tartean zela.
|
|
|
Aipatu dugun UPV EHU/ Renoren kasuan beldurra ematen du ikusteak Atxaga izan dela itzulia izateko aipatu den lehen egilea. Itzulpen subentzionatua gutxien behar
|
duen
idazlea alegia. Bide komertziala egina duen idazle bakarrenetarikoa.
|
|
|
Itzulpen subentzionatua gutxien behar duen idazlea alegia. Bide komertziala egina
|
duen
idazle bakarrenetarikoa. Proiektua ren arduradunei arriskurako joera gutxi ikusten zaie, batetik, eta, bestetik, inon ez da azaldu nolako irizpideak erabili diren diru publikoaz ordaindu ko den proiektua gauzatzeko unean.
|
|
|
Hau ulertzen ez
|
duen
idazleak
|
|
2004
|
|
|
Jon Kortazarrek gaztelaniaz plazaratu duen lan honen izenburu zehatza Literatura vasca desde la Transicion. Bernardo Atxaga da, eta bertan, Joseba Irazu Garmendiaren datu biografikoak eskaintzeaz gainera, frankismoaz geroztik euskal literaturak jasandako arazoen nondik norakoak azaldu eta Bernardo Atxaga ezizenez izenpetzen
|
duen
idazlearen figura eta azken nobela ez beste idazlan guztien inguruko xehetasunak azaltzen ditu Jon Kortazarrek. Horrez gain, aipatu testu horien arteko hautaketa bat ere gehitu dio bere lanari, eta zenbait poema, ipuin edo nobelen zati batzuk jarri ditu euskaraz eta gaztelaniaz, Etiopia, Trikuarena, Bi anai, Obabakoak, Gizona bere bakardadean, Zeru horiek eta Groenlandiako Lezioa lanetara irakurlea gertura ahal dadin.
|
|
|
Alegia, liburu batek aldatzen ahal dizula bizitza, etorkizun hobe eta justuago baten esperantza pizten ahal badu zure baitan. Alegia, liburu hori idatzi
|
duen
idazleak norabaiterako bideak erakusten, eta erakusten ez bada gutxienez iradokitzen ahal badizkizu.
|
|
|
Baina, bere garaiak behar zuen literatura, sarri, bete betean asmatu
|
duen
idazlea ere bada, eta ez nuke honetaz ahaztu nahi. Bere nobela bakoitzak pausaleku bat eskaini ohi zion garaiko literaturzaleari.
|
|
|
Amaren eskuak izenburuko nobela baten proiektuarekin berriki Igartza Saria eskuratu
|
duen
idazle gaztea dugu Karmele Jaio, Hamabost zauri ipuin liburuaren egilea. Eta hain zuzen ere, hamabost bihozmin irudiztatzen dituzten beste hainbat narrazio laburrekin osatu du Karmele Jaiok bere aurreneko argitalpen hau.
|
|
|
1936ko euskal gudarien alde bere ahotsa ozenki altxa zuen Nobel Sari hark behin idatzi zuenez: " Bere buruarentzat bakarrik idazten omen
|
duen
idazlea, gezurrez mintzo da".
|
|
|
Urte askotan idatzi izan dituen 63 pieza labur biltzen ditu bertan, fikzioa eta errealitatea nahasiz, bizitzaren bidaia luzea hobeto ulertzeko asmoarekin. Liburu bakoitzean esperimentatzea gustuko
|
duen
idazlea dugu Pako Aristi, eta Gauza txikien liburuarekin, bere bizitzan iritziak nola doazen aldatzen agertu nahi izan du, euskaraz horrelakorik egiten duen idazlerik aurkitzerik izan ez omen duelako. Horregatik osatu du liburu erabat berea den hau, gaur egungo gizarteari buruz uste duena agertuz, bide bat eskaini asmoz.
|
|
|
Urte askotan idatzi izan dituen 63 pieza labur biltzen ditu bertan, fikzioa eta errealitatea nahasiz, bizitzaren bidaia luzea hobeto ulertzeko asmoarekin. Liburu bakoitzean esperimentatzea gustuko duen idazlea dugu Pako Aristi, eta Gauza txikien liburuarekin, bere bizitzan iritziak nola doazen aldatzen agertu nahi izan du, euskaraz horrelakorik egiten
|
duen
idazlerik aurkitzerik izan ez omen duelako. Horregatik osatu du liburu erabat berea den hau, gaur egungo gizarteari buruz uste duena agertuz, bide bat eskaini asmoz.
|
|
|
Ezinegona, bizi beharra eta ezin bizia. Sentimendu hauek ari dira irakiten Altzako ingurumari kulturalean eta nazionalean bere nortasuna bihurritu behar izan
|
duen
idazlearen buru bihotzetan. Joan Mari Irigoienez ari gara, noski:
|
|
|
Luze mintzo zaigu hemen, luze eta adierazgarri, gure nahierara: . Euskal idazle euskaraz idazten
|
duen
idazlea da; beraz, euskal idazle ez dagokio Pio Baroja bezalako idazle bati. Blas de Otero eta Gabriel Celaya, poeta handiak dira biak, baina ez dira euskal poetak, poeta kastillanoak dira azken ondoriotaraino.
|
|
2005
|
|
|
Bere buruaren aurkezpen horrekin ez da gaitza asmatzea zein gustu estetikotatik ibili nahi duen. Higuinaren estetikan ibili nahi
|
duen
idazlea genuke Mikelats Gorroto. Horrela abiatu zituen bere lehenengo olerkiak, eta ildo beretik jo nahi izan du ipuin bilduma honetan.
|
|
|
Narrazio bakoitzak badarama egileak berak egindako marrazkia eta eskaintza dauka. Batzuetan eskaintzarekin batera ipuinaren nondik norakoa azaltzen
|
duen
idazle klasiko baten epigrafea jartzen du (Horacio, Axular, Juan de Tartas, Johannes de Echeverri...). Itxuraren estetika horri hizkuntzaren estetika gehitu behar diogu.
|
|
|
Bere burua autodidaktatzat
|
duen
idazle hau irakurle handia dugu, bestetik. Komunikabideetara mugatzen bagara, gaur egun bereon Berria, Le Journal, Soud Ouest, La Croix egunero begiratzen ditu, baita El Mundo, Diario Vasco eta beste batzuk ere, egunero izan ez arren.
|
|
|
Ipuina ongi taxutu nahi
|
duen
idazleari mintzo zaio zuhari ohia, ez fusilatu baten ilobari, jubilatuak ez direnendako tarifa doblea dela aipatuz sorbaldak zinezko motzaile batek baino arduratuago brosatzen dizkidan bitartean. Eta horri esker, egundaino lupean eduki dudan kontua azaldu zait bere hitzetan.
|
|
|
Berdina ez izaki eta ezker eskuin makurra, gure auzoko karrika nagusiak sugea zirudiela esan omen zuen aspaldi Tomek menturaz noizbait irakurriko
|
duen
idazle frantses ospetsu batek, hala dio behintzat herriko liburutegiko arduradunak aldian behin tabernan. Ez dakit hori entzuna naizelako edo, han hemen karrikara dauden argi ahulak zoruko harlandu bustietan islatzen direlarik, sugearen ezkaten distira ikusten dudala pentsatzen dut askotan, gaur egun makurra eta malkarra izaten jarraitzen duenez, beharrik, gure karrika nagusiak.
|
|
2006
|
|
|
Irakurtzeko zaletasuna. Ez zait buruan sartzen irakurtzen ez
|
duen
idazlea. Irakurtzetik abiatzen da idazteko zaletasuna.
|
|
|
Chejovek ez du, artista gisa, liberalaedo kontserbadorea izan nahi. Flaubertek, 1853an idatzi zuen bezala, uste du, baitaideia ugaritasuna defenditzen
|
duen
idazleak ere ez duela inondik inora erlijiorik, aberririk edo gizarte konbikziorik izan behar.
|
|
|
Ez al da kontraesan nabarmenegia hainbeste idazlek gorbata janzteko ohitura izatea? Gorbata jantzita itzultzen al da hiri handian sona eta gorazarrea lortu
|
duen
idazle ospetsua bere jaioterri txikiko etxe zahar apalera. Ez al du gorbatak itotzen orduan ere?
|
|
2007
|
|
|
Inguratzen duenaz etengabe gogoeta egitea gustuko
|
duen
idazlea da Patziku Perurena. Eta bere zenbait iritzi eta ikusmolderekin osatu du Dakiguna ikasten liburua.
|
|
|
–Hainbeste gustatu bazaizue, berriro irakurriko dizuet, esan zuen, lehen saria irabazi
|
duen
idazlearen berotasunaz.
|
|
|
D. Egin dezagun balantzea. Lotuta soilik artikuluaren helburu nagusiari, zenbatetan hausten
|
duen
idazleak galdegaiaren legea hasiera perpausetan, 9 kasuetatik 7tan egiten du, alegia, %80an. Eta legea betetzen ez dituen kasuetan aditza hasieratik hur hur darabil:
|
|
2008
|
|
|
Bestetik, berriz, kaltegarria, lehen lerroko idazleak traba handiegia egiten dietelako atzekoei". Irakurleak izan dezake gutxieneko kalitatea bermatuta liburua hautatzen duenean, baina kaltegarria da pentsatzea izena lortu
|
duen
idazle batek beti lan ona egin behar duela.
|
|
|
" Ezker abertzalean dago euskal kulturaren kontsumitzailerik gehien, proportzionalki. Beraz, klabe horretan pentsatzen
|
duen
idazleak beste edozeinek baino errazagoa dauka arrakasta izatea". Beste batek, berriz, honako hau dio:
|
|
|
26 Idazle batek aipatzen du agian tarteko belaunaldi horrek ez duela jakin garaiarekin lotuta idazten, garaiko kezkez eta garaiko irakurlearentzat. " Bere barruan dagoena besterik gabe ateratzen
|
duen
idazlea ez doa inora, hori ez da literatura".
|
|
|
Batxilergoan honako irizpide hauek dira irakurgaiak aukeratzeko irizpide nagusiak (irakasleek emandako garrantziaren hurrenkeran): Euskal Idazleen Elkarteak antolatzen
|
duen
Idazleak ikastetxeetan programa eta argitaletxeek egiten dituzten promozioak (bai beren argitalpen katalogoen bidez, bai idazlea ikastetxera ekartzeko eskaintzen bidez); salmentak eta sariak (azken batean," salduena" edota" saritua" izatea erakargarria zaie ikasle zein irakasleei); idazleen bestelako hitzaldiak (Hizkuntza Normalizazio Programek edota Udalek antolatutakoak; oro... Beraz, irakasleek aipatu dituzten irizpideetatik ondoriozta daiteke Batxilergoan irakurtzen diren liburuen aukeraketa merkatuari lotutakoa dela, hein handi batean.
|
|
|
Hala ere, estiloaren arazoa hona ekarri dut, uste dudalako gustu arazo batez haratago, komunikazio estrategia zehatz bati lotuta dagoela. Izan ere, nire ustez, idazle bati eska dakiokeen gauzarik oinarrizkoena estiloa izatea da; eta zerbait azaldu nahi
|
duen
idazle bati, estilo ulergarria izatea, alegia, beharbada gaizki baina garbi idaztea. Alabaina, Nabarraldeko idazleen (eta oso bereziki, Tomás Urzainquiren) estiloaren ezaugarririk nabarmenenak honako hiru hauexek dira:
|
|
|
Eta ez da, hortaz, harritzekoa hizkuntza gertaera horietan gai, asmo eta egoerak duten garrantziaren arabera jokatzea diskurtsoak eta terminologiak. Eragile horien azterketak erakutsiko digu zergatik joko
|
duen
idazleak errazago izenondoa edo elkar keta erabiltzera (sukar> aftosoa>/ > afta> sukarra, >, aheria?) > edo zergatik egiten duen aukera lexiko bat edo beste (ugatzeko> minbizia>/ > bularreko> minbizia):
|
|
|
Adiera berezia izan dezaketen hitz horiek (feeling>) termino edo lexiko berezitzat hartuko ditu espezialistak, baina nekez ezagutuko du halakorik espezialitateko formazioa ez
|
duen
idazle edo itzultzaileak. Gerta daiteke alde batetik, erabiltzaile arruntak ez ezagutzea, higiene?
|
|
|
Carlos izenak Atxagaren Gizona> bere> bakardadean> eleberriko protagonista dakarkigu gogora. Euskal Herriarekin moztu eta Bartzelonara bizitzera joaten den pertsonaia. Urretabizkaia abizenak, berriz, abertzaletasun estutik harat doan aldarrikapen feministarekin zerikusia
|
duen
idazle bat oroitarazten digu ezinbestean, eta azkenik« Bazter» sasizena bera ere gardena suertatzen da pertsonaiak euskal munduan izango duen izaera marginala adierazteko unean. Ezizena, bidenabar, komunitateak gizabanakoari inposatzen dion nortasuna sinboliza dezake:
|
|
|
Ondorengoak bareagoak dira hizkera literarioaren aldetik, eta irakurle gehiagorengana iritsi dira. Irakurleengana iristen asmatu
|
duen
idazlea da.
|
|
|
«Ahots propioa»
|
duen
idazle bat da, Parisko idazle gehienekin «halako kontraste bat» egiten duena
|
|
|
«Ahots propioa»
|
duen
idazlea da Le Clezio, eta «halako kontraste bat» egiten du Parisko idazle gehienekin. «Gehienak beren apartamenduetan bizi dira, eta apartamenduetako eta familietako istorioak kontatzen dituzte.
|
|
|
Serioa izatea, jantzia, intelektuala, apur bat buhamea eta eszentrikoa, agian... Eta zein da telebistak zabaltzen
|
duen
idazlearen irudia? " Usain bat?
|
|
|
Xabier Amurizak zazpi liburu ditu, beno, jada sei, Dinosauroak horizontean kalean baitago. Bera da zenbat liburu dituen ondo kontatu
|
duen
idazle bakarra. Egunkarian irakurri nuenean grazia egin zidan:
|
|
2009
|
|
|
Ados, egituratuagoa dago dena; sistema (txo) bat existitzen da, baina... Zerk ziurtatzen digu hemendik 100 urtera euskaraz jardun nahi
|
duen
idazlea ez dela kexatuko, XXI. mendean ez zelako idatzi X motako nobelarik. Nortzuk dira gaur egungo Jean Etxepareak eta Onintzeak?
|
|
|
Pako Aristik Elurte bateko ipuinak liburua osatu du Donostiako Intxaurrondoko ikastolako 21 ikaslerekin batera. Euskal Idazleen Elkarteak sustatzen
|
duen
Idazleak Ikastetxeetan programaren barruan Aristik eginiko hitzaldi batean sortu zen liburuaren ideia. Erein argitaletxeak plazaratu du.
|
|
|
Hamarkada arrakastatsuaren ondoren, Freire oso idazle ezaguna da gaur egun, kritikarien eta publikoaren onarpena duena. Prentsa idatzian eta irratian egiten dituen kolaborazioei esker, mediatikoki etorkizun handia
|
duen
idazlea da. Iaz El trabajo os hará libres ipuin bilduma argitaratu zuen.Freireren ospearen beste aldea Rafael Chirbes da (Valentzia, 1949), hedabideetatik aparte, eremu literarioetatik aldendutako ibilbide sendoa landu duen idazlea.
|
|
|
Prentsa idatzian eta irratian egiten dituen kolaborazioei esker, mediatikoki etorkizun handia duen idazlea da. Iaz El trabajo os hará libres ipuin bilduma argitaratu zuen.Freireren ospearen beste aldea Rafael Chirbes da (Valentzia, 1949), hedabideetatik aparte, eremu literarioetatik aldendutako ibilbide sendoa landu
|
duen
idazlea. Bere formakuntzagatik (Historian Lizentziatua), errealismoarekiko duen gustuagatik eta asmo intelektualetatik aldenduz narrazioan erabiltzen duen era naturalagatik, kritikarien artean galdosiano kalifikatzailea jaso du.
|
|
|
Saiakera, antzerkia, ipuina, poesia, nobela, itzulpengintza, ikerketa edo kazetaritza. Literaturaren edozein genero landu dezake bertan aterpe hartuko
|
duen
idazleak. Lana behar bezala egiteko, etxean bertan izango ditu ordenagailua, inprimagailua eta Interneterako lotura.
|
|
|
Haurrentzat idazten ez
|
duen
idazle batek edo haurren heziketarekin zerikusi zuzenik ez duen profesionalak helduen talaia hantustetik begiratzen dio haur literaturari eta, oro har, ahozko tradizioarekin zerikusia duen orori. Itsumen handia.
|
|
|
Neurea bete nuen segidan. Eskugaina ezpainetatik pasatu, eta literatur saririk irabazi ez
|
duen
idazle fin finak hitz hartu zuen berriro:
|
|
|
kaskezurrean eta begiradan dago. Orain berrogeita hamar urte bezala pentsatzen
|
duen
idazle bat idazle zaharkitua izango da, nahiz Joyce, Faulkner eta Robert Grillet en baliabide guztiak batera erabili. Eta aitzitik:
|
|
|
Hizkuntza hegemoniko batean idazten
|
duen
idazle batek, baita txit irudimentsua izanda ere, nekez irudika dezake, eta gutxiago sentitu, zer den hizkuntza baztertu bateko hiztun izatea, eta are ulergaitzagoa egiten zaio, eta baita susmagarria ere?
|
|
2010
|
|
|
Askotariko irakurleen oniritzia jaso
|
duen
idazlea izanagatik, eta mundu osoan publiko zabala izan arren, Vargas Llosaren jarrera ideologiko eta politikoek haren iritzi literarioak baino oihartzun handiagoa izan ohi dute. Politikoki ezkertiarra izatea ia ia berezko eta nahitaezko ezaugarri izan zen 70eko hamarkadan Hego Amerikako literatur booma deitu izan dena abiatu zuten idazleentzat; haien artean zegoen Vargas Llosa.
|
|
|
Portugaleraz idazten duen eta Nobel saria jaso
|
duen
idazle bakarra da José Saramago. Horrela, hizkuntza horren zabaltzaile garrantzitsuenetariko bat hil da.
|
|
|
Portugaleraz idazten duen eta Nobel saria jaso
|
duen
idazle bakarra da José Saramago. Horrela, hizkuntza horren zabaltzaile garrantzitsuenetariko bat hil da.
|
|
|
Eduardo Mendoza Bartzelonako idazleak Planeta Sariaren 59 edizioa irabazi du gaur gauean. Horrela, Ricardo Medina izengoitia
|
duen
idazleak 601.000 euro jasoko ditu, Riña de gatos eleberriagatik.
|
|
|
Per Wästbergek Suediako Akademiako kideak aurkeztu du idazlea, eta Vargas Llosa sailkatzeko zailtasuna azpimarratu du; ildo horretan, literaturaren indarrean sinesten
|
duen
idazlea dela esan du.
|
|
|
Zaila da esaten bidaia hori ia denaren historia bat ote den, baina, hala ez bada ere, liburu hori irakurtzea merezi du, besteak beste, zientzia dibulgazioa egiten ez
|
duen
idazle batek idatzi duelako.
|
|
|
Mosterínek idatziei ematen dien balio erantsia da zientzian jantzia dagoen filosofo baten ikuspuntua dela, eta pentsamendu oso argia
|
duen
idazlea dela. Animalien gaiaz gain, idazle honek asko idatzi du filosofiari buruz, pentsamenduaren historia ere tratatu du, baita zientziaren eta matematikaren axioma multzoari buruz ere.
|
|
|
Arabian chick lita* sartu
|
duen
idazleak beloaren atzean ezkutatzen diren pasioez hitz egiten du.
|
|
|
Liburu hau guztiz interesgarria da idazlearen eboluzioa ikusteko. Augustin ez da estilo jantzi eta jasoa
|
duen
idazlea. Ez da Txomin Agirre bezalako estilista bat.
|
|
|
Mario Vargas Llosak irabazi du aurten Nobel literatur saria. Idazle ezaguna, lehen liburuetan esperimentazio formal erakargarria eta errebindikazio soziala elkartu, eta egun aldarrikapen horiekin kontraesanetan erortzen den iritzi politiko publikoa eta sormen urriagoa erakutsi
|
duen
idazlea. Eta noski, espainolez idazten duena.
|
|
2011
|
|
|
Aitorzalekeriaren aurrean, edonola ere, J. D. Salingerrek adierazitako hura gogora ekartzea bezalakorik ez dago: «Sekula ez da idatzi aitorpen paragrafo bat harrotasuna albo batera utzi
|
duen
idazlearen harrotasunaren kirats pittin bat ez duenik. Aitortzen duenarengan beti ere entzuten saiatu behar dena, ordea, aitortzen ez duena da.
|
|
|
Saltokitik atera eta autora bidean begiz jo nuenean ohartu behar izango nuen minigonaren azpitik hanka zuztar gizenegiak erakusten zituela, ezpainetako gorria esajeratuegia zuela edo ilaje kardatuak urratuak eragin zitzakeela ingurukoen aurpegietan. Hori guztia ikusi nuen, baina emakumeei buruz idatzi behar
|
duen
idazle batek hori eta gehiago eramaten jakin behar duela erabaki nuen. Nire pausoa bere pausajeari egokitu ezinik egin genuen bidea, oso trakets alegia (beldur nintzen bere takoiren batek ez ote zidan oina hondatuko), eta igogailuak aurrez aurre jarri gintuenean jakin nuen sekula ez nintzela emakume haren aurreikuspenen mailara iritsiko.
|
|
|
Gustu txarreko broma bat iruditu zitzaidan hasieran. Ni ez naiz zaletasunez bost urtetik behin eleberri bat idazten
|
duen
idazle bat baizik. Ez naiz horretatik bizi eta ez nuke bizi nahi gainera.
|
|
|
Hiruei gorputz atal ezberdinak falta zitzaizkien... Ideia bururatu zitzaidanean, ipuin baten amaiera biribila aurkitzen
|
duen
idazlea bezala sentitu nintzen. Dena elkarrekin uztartzen zen horrela:
|
|
|
Benetakotasuna iritsi ezin
|
duen
idazleak mozorrotuta idazten du.
|
|
|
Kasualitate hutsa izan da; kasualitate hutsa izan zen moduan Tonino Benacquista (Choisy Le Roi, 1961) ezagutzea. Saga liburuarekin topatu nuen lehenengoz Frantzian jaio eta italiar jatorria
|
duen
idazleak telebista saio ezberdin batean gertatutakoaren gainean idatzi zuen eleberri ona. Modu bertsuan ezagutu dut Ivan Cotroneo (Napoli, 1968).
|
|
|
Horra hor egunerokoen tranpetako bat, apunte horien bitartez bere barnea ezagutarazi nahi
|
duen
idazleak nekez gaindituko duena.
|
|
2012
|
|
|
Hainbat idazleren iritziz Euskal Herriak erdaraz eman
|
duen
idazlerik handiena da.
|
|
|
Idazleak, horregatik, ez du testua gehiegi maite. Irakurri, zertxobait irakurtzen du, eta, ahal bada, bere idazkera bainoago, bere irudi soziala aberastuko
|
duen
idazleren baten obra. Kontua ez baita irakurtzea, irakurri behar dena irakurtzea baino.
|
|
|
Denboran aurrera begira idazten den guztia da ausarta. Kasu honetan, fisikaren perspektiba zabala
|
duen
idazle ezagun baten lumatik dator, eta horretan datza liburuaren interesa.
|
|
|
Idazten ari dela idazten
|
duen
idazlea behin betikoz maketatzeko eguna gero eta gehiago hurbiltzen ari zen, ordea, eta aurreneko liburu hura lortzeko ezintasun amorragarriaren inguruko ohartxoa alde batera utzita, beharrik, etxean nituen liburu biak hartu nituen hizpide nagusi eta ia bakartzat, bertan sartu behar nuen hondarreko ipuinari ekiteko orduan.
|
|
|
Ohitura dudan bezala, liburuaren azkeneko ipuinetik hasi nintzen irakurtzen, liburuari izenburua ematen zionetik hain zuzen. Eta bertan zegoen, hitzez hitz, eskaintzatik hondarreko punturaino, ipuin hau bera, nire Idazten ari dela idazten
|
duen
idazlea honetan irakurtzen ari zarena, irakurle. Hitzez hitz, baina gaztelaniaz.
|
|
|
Liburu kritiken irakurleak ere, mintzagaia oso ongi ezagutzen du; areago, jarraian aztertuko ditugun aipuek erakutsiko digute gai horietan buru belarri sartuta zegoen irakurlea duela eskakizun (neurkizun
|
duen
idazlea, zer esanik ez). Mitxelena, bada, bera bezalako jende ikasiari edo erdi ikasiari zuzentzen zaio gehienetan.
|
|
|
Esan behar da kezka hori batez ere Lewis Munford en obrarekin hasi zela, hiriarenfenomenoa hobekien aztertu
|
duen
idazle anti urbanita zen eta landa espazioengarapena zuen kezkatzat, horrek konektatzen ditu haren obra eta proposamenakOdum soziologoarenekin. Hori, AEBko hegoaldeko egoera ekonomikoki atzeratuedo azpigaratuaren ikuspegitik abiatzen da eskualde (erregio) mailako planifikazioaaldarrikatzeko.
|
|
|
Esan behar da kezka hori batez ere Lewis Munford en obrarekin hasi zela, hiriarenfenomenoa hobekien aztertu
|
duen
idazle anti urbanita zen eta landa espazioengarapena zuen kezkatzat, horrek konektatzen ditu haren obra eta proposamenakOdum soziologoarenekin. Hori, AEBko hegoaldeko egoera ekonomikoki atzeratuedo azpigaratuaren ikuspegitik abiatzen da eskualde (erregio) mailako planifikazioaaldarrikatzeko.
|
|
|
Horretarako, lehenik, literatur sistemaren kontzeptua ulertzeko zertzelada batzuk eskainiko ditut. Bigarrenik, idazle eta kritikarien iritziak eta esperientziak bilduko ditut, eta azkenik, aztertuko dut eskolak zein ikuspegi eskaintzen
|
duen
idazleek nahiz kritikariek identifikatu dituzten hutsuneekiko, eta orobat, zeintzuk diren eta zeren arabera hautatzen diren ikasleei transmititzen zaizkien erdigune literarioak. Datu hauek Juan San Martin eta Santiago Onaindia ikerketa bekei esker bildu ahal izan ditut, eta 2009an aurkeztutako doktore tesian garatu ditut sakonago.
|
|
|
Beste multzoan, irakurgaien bidez ikasleen irakurzaletasuna sustatzea lehenesten duten irakasleak ditugu8 Bigarren multzoko irakasle gehienak bat datoz esatean irakurgaiak aukeratzeko irizpide nagusiak honako biak direla: Euskal Idazleen Elkarteak antolatzen
|
duen
Idazleak ikastetxeetan programa, eta argitaletxeek egiten dituzten promozio lanak (bai beren argitalpenen katalogoen bidez, bai idazlea ikastetxera ekartzeko eskaintzaren bidez).
|