|
2001
|
|
|
Euskararenerabilera eta horrek dituen funtzioak aztertzeko, ondorengo mailak hartu dirakontuan sare sozialean (Espi, Azurmendi eta Arratibel, 1993; Arratibel, 1999): 1) Gertuko sarea: gizabanakoak normalki interakzionatzen duen taldea, familia, lagun eta ezagunekin egiten
|
duen
euskararen erabilera; maila honetan gurasoak, bikotekidea, seme alabak, lagunak, lehengusuak, bizilagunak, lankideak eta ikaskideak sartzen dira; 2) Urrutiko sarea: ezezagunekin egiten dituzten kanpo erabilerak, eguneroko interakzio zirkulutik kanpo daudenak eta erlazio urriagokoak; maila horretan sartzen dira:
|
|
2004
|
|
|
Xehetasun esanguratsu bat, dena dela: hiztuna gizartekotzeko balio
|
duen
euskararen erabilera mota aski batek723 soil soilik sortzen du euskal kultura, ez erdal kulturaren mirabe eta oihartzun soila den euskararen era bilerak.
|
|
2009
|
|
|
Izan ere, 1981ean, elebidunak biztanleriaren gutxiengoa izatetik, 2031n, gehiengo zabala izatera pasatuko baita gizartea; eta erdaldun elebakarrak gehiengo zabala izatetik, gutxiengo txikia izatera. Egoera berri hori gizarte berdinkideagoa eta kohesionatuagoa eraikitzeko lagungarri izango da, nahiz eta ikuskizun geratzen den horrek guztiorrek zenbaterainoko eragina izango
|
duen
euskararen erabileran.
|
|
2010
|
|
|
Sakoneko aldaketa baten aitzinean gaude, populazioaren piramidea irauli egin da zeharo: ...orkizunerako. izan ere, elebidunak, 1981ean biztanleriaren gutxiengoa izatetik, 2031n gehiengo zabala izatera pasatuko baita gizartea. esandakoaren argitan uste izatekoa da, euskal gizarteko eliteak elebidunak izango direla. egoera berri hori gizarte berdinkideagoa eta kohesionatuagoa eraikitzeko lagungarri izango da, nahiz eta ikuskizun geratzen den horrek guztiorrek zenbaterainoko eragina izango
|
duen
euskararen erabileran. eta hau ez da bigarren mailako kontua, lehen muturreko kezka baizik, euskararen biziindarrak arduratzen gaituenontzat. elebakartasunak gero eta toki gutxiago du euskal gizartean. elebitasuna zabaltzeko joera gorantz doa etengabe. baina elebitasuna ez da homogeneoa —euskal gizarteak dituen ezaugarriak izanda, eginahalak eginda ere, ezin bestela izan—:... elebidun guztiak ez dira neurri berean elebidun. elebitasunaren hazkundea fenomeno urbanoa da, batez ere. garai bateko elebidun gehienak herri txikietan bizi ziren (baita orduan oraindik bazeuden euskal elebakarrak ere), euskal hiztunak nagusi ziren guneetan, eta adin guztietako elebidun gehienek euskara zuten lehen hizkuntza. errotik aldatu da hori urte gutxian. egungo elebidun gehienak hamar mila biztanletik gorako hiriguneetan eta hiriburuetan bizi dira, euskara erabiltzeko aukera gutxiago dituzten herrietan, eta, arestian esan bezala, hogeita hamabost urtez behetiko elebidun gehienek gaztelania dute lehen hizkuntza. horrek guztiorrek zuzenean eta modu erabakigarrian eragiten du euskararen erabileran. beste hitzetan esanda:
|
|
2014
|
|
|
Andoainen kale erabilera jaitsi egin da azkenengo urteetan, eta beharrezkoa da horrelako zerbait bultzada emateko. Beti egongo da zalantza zenbaterainoko eragina izango
|
duen
euskararen erabileran, baina euskarari su artifizial moduko bat eman nahi diogu, nahiz eta ez ikusi argi zenbateraino eragin dezakeen. Zein mezu helarazi nahiko zenieke Aiurriko irakurleei. A.A.
|
|
2015
|
|
|
Haurrei eta gazteei dagokienez, erabilera mantentzen doala dirudi. Datu hauek ez datoz bat 1996ko inkesta soziolinguistikoarekin, zeinek erakusten
|
duen
euskararen erabileran oso beherakada handia dagoela 50 urte baino gutxiagokoen artean.. Beherakada hori gogoan, Marikita Tambourin, arestian aipatu dugun artikulu sortako idatzi batean (in Herria, 2.632 zenbakia, XI), euskararen galera azaltzeko ezinbestean aintzat hartu behar diren faktore psiko sozialez mintzo zen:
|
|
2021
|
|
|
Agertoki berri horrek ekimen berriak asmatzera eta sortzera behartzen gaitu. Gure kasuan irakasleen prestakuntzan jarri nahi izan dugu indarra, irakaslea delako ikasleak aurrez aurre
|
duen
euskararen erabilerarako eredu garrantzizkoenetakoa, bai euskara lehen hizkuntza denean, baita bigarren hizkuntza denean ere, are gehiago bigarren kasu horretan; eredu horren bidez lagunduko dio ikasleari erabilera egokiak bereganatzen, eta ezagutzak eta askotariko mundu kontzeptualak eskuratzen.
|
|
|
Izan ere, Nafarroan ziklikoki egiten den inkesta soziolinguistikoan, errepikatzen diren datuak agertu dira azkenekoan ere. Jendeari galdetuta zein jarrera
|
duen
euskararen erabilera sustatzeari buruz, erantzunetan alde %33, 3 agertzen da, ez alde ez kontra %27, 6 eta kontra %39, 1 Hor pausatu nahi dugu jardunaldiaren gogoeta: zer estrategia erabili genitzake, Nafarroan gero eta jende gehiago egon dadin euskararen erabilera sustatzearen alde?
|
|
2022
|
|
|
Galdera horien erantzunen arabera ikus daiteke testuinguruak bere osotasunean (fisikoa eta soziala) nola eragiten
|
duen
euskararen erabileran. ‘Sektorialak’ deitzen diren politika desberdinek proiektu, azpiegitura edo programa bat abian jarri aurretik (prebentzioa), euskararen erabileran izango duen inpaktua neurtzea eskatzen du, adibidez, EAEko Udal Legeak, Eragin Linguistikoaren Ebaluazioa tresnaren bidez. Eta modu prebentiboan eta pauso bat harago joanez, neurri zuzentzaileak proposatzeaz gain, ‘hizkuntza politika’ egiteko berariaz eta intentzioz erabil daitezke oso eraginkorrak diren bestelako lurralde, turismo, demografia edota zaintza politikak ere.
|
|
2023
|
|
|
Horrexegatik ez dugu uste lege honek 30 urte iraungo duenik; izan ere, gizarte desberdinkeria areagotzen baitu eta dinamika klasista eta arrazistak bideratzen baititu. Honek guztiak gainera gizarte kohesioa deuseztatzen du, eta erlazio zuzena du, legeak sustatzen ez
|
duen
euskararen erabilerarekin. Gizartearen kontsentsua ez izatearen arrazoia horixe da gainera.
|