|
2001
|
|
|
Euskara, hain eskuko
|
duen
euskara, alde batera utzirik, nobela aldera zorroztu behar luke orain arreta Etxaidek.
|
|
|
Hauxe gehituko nuke, haatik: gaztelaniaz txukun antzean idatzi nahi dutenek ez dute sekula categorÃa hitza adiera horretan erabiltzen, eta ez dut ikusten zergatik hartu behar
|
duen
euskarak erdal gaiztoaren kutsurik. Aristotelesen, Kanten eta besteren kategorien beharrean gara; hor aipa  tzen direnen premian, ez erdaraz eta ez euskaraz, ni, behintzat, ez.
|
|
|
Aurkezpen premia gehiago izaki honek gure artean beste hark baino. Platonen egoera agertzen digu bertan politikari, mistikari eta izateari buruz, berak erabili ohi
|
duen
euskara labur, trinko eta landuan. Ezkutukorik salatu gabe, esan dezakegu frantses izpiritu arin jakintsuz eta baserritar zentzu zorrotzez oratua dirudiela beti bere solasak.
|
|
2002
|
|
|
Hau dena kontuan izan behar da. Eta ikusi behar da, aldi berean, etxean praktikan umearen hezkuntzaz gehien bat arduratzen denak nolako maila
|
duen
euskara kontuetan. Egun bada jende ausarki irakaskuntzan lan egiten duena eta seme alabak euskaraz hazteaz gain, bere harremanetan euskara landua erabiltzeko gai dena.
|
|
|
Alderantzizkoa ere gerta liteke: etxean erabiltzen
|
duen
euskara landua eginaren eginaz mailaz beheratzea eskolako hizkerak kutsatzen duenean, hizkera hau erdara delako edo euskara izanik ere, etxekoa baino anitzez ere indargabetuagoa izan daitekeelako. Hemen ez dut nik ondorio garbirik ateratzen:
|
|
|
Gure paperak luzatu, pena, keta edo garri bezalako hitz eta atzizkiez bete ditugu inolako beharrik gabe. Horrela, ebaluazioak informazioa biltzeko eta lantzeko tresna egokiak direla esan beharrean, inolako arazorik ez
|
duen
euskara txukun eta garbian, nahiago dugu zerbait ponpoxoago egin eta ebaluaketak informazio bilketarako eta lanketarako tresna egokiak direla esan. Eta hiri hau bizitzeko egokia dela esan beharrean, landuago aurkitzen dugu, eta aberatsago, hiria bizigarria dela esatea, esanahia bera gainetik beheiti aldatuz.
|
|
|
Bigarren hizkuntza mota hau, batzuek" ikastolako hizkera" deitzen diotena, nagusitzen da gazteen mintzoan azkeneko urteetan. Euskaltzale batek esaten zidan bere andrea ere, ikastolako andereño, halako klabe ezezagun batean hasi dela hizketan orain," ikastolako hizkeran", eta hola mintzatzen dela irakaskideekin, nahiz berak etxetik
|
duen
euskara Tolosakoaren parekoa izan, garbia eta txukuna inon bada.
|
|
|
Badakizu: administrazioko lanpostu bakoitzak markatua du lanpostu hori beteko duen langileak zenbateraino jakin behar
|
duen
euskaraz egiten, eta zer nolako epea duen euskara, dagokion mailan, ikasteko. Batzuen ezintasuna, beste batzuek erakusten zuten nagitasuna, eta hiritarrok eskatzen genuena kontuan izanik, ez dakit bazen urte haietan beste irtenbiderik edo beste politikaren bat asmatzerik.
|
|
|
Badakizu: administrazioko lanpostu bakoitzak markatua du lanpostu hori beteko duen langileak zenbateraino jakin behar duen euskaraz egiten, eta zer nolako epea
|
duen
euskara, dagokion mailan, ikasteko. Batzuen ezintasuna, beste batzuek erakusten zuten nagitasuna, eta hiritarrok eskatzen genuena kontuan izanik, ez dakit bazen urte haietan beste irtenbiderik edo beste politikaren bat asmatzerik.
|
|
2006
|
|
|
Edota euskal kulturaren paradigma diren zenbait jenio ukiezinek baino (Oteiza, kasu). Bere kaskarrean, eta erabiltzen
|
duen
euskararekiko duen utzikeria eta axolagabekeria salagarria bada ere, ustez euskaltzaleak diren hainbat politiko baino gehiago saiatu da. Badugu, adibidez, Madrilgo kongresuan euskal alderdi abertzale baten ordezkaria den diputatu erdalduna, Iturgaitzen euskararen mailara behintzat iristen ez dena.
|
|
2009
|
|
|
Badakit nazio aitormenak berez ez dakarkiola inolako kalterik euskarari, bistan da hori. Ez dakit, ordea, nazio izateak bermatuko
|
duen
euskararen biziraupena, eta, jakina, ez dakit nazio aitormena berez euskararen biziraupenaren zurkaitz irmoa izango litzatekeen edo ez. Ez dakit.
|
|
|
Ez baita nahikoa euskararen ezagutza eskatzea, erabiltzea denez helburua. Gauza bat da, hortaz, zein lanpostutan izan behar
|
duen
euskararen ezagutzak beharrezko, eta beste bat da zenbat lanpostutan izan behar duen beharrezko. " Zeinetan" erabakitzerakoan, lanpostu bakoitzerako, helburu moduan bada ere, aurreikusten den euskararen erabilera hartu behar da kontuan;" zenbatetan" erabakitzerakoan, berriz, administrazio bakoitza kokatzen den barruti geografikoko euskararen ezagutza tasak hartu behar dira kontuan, azken urteotako arauetan jasota dagoen bezala.
|
|
|
Politikagintzan eta eremu mediatikoan abertzaletasun instituzionalak euskarari ematen dion bultzada eta erakusten
|
duen
euskararekiko atxikimendu identitario, sinboliko eta politikoa, alde batetik, eta abertzaletasun horrek berak eguneroko jardunean erakusten duen euskararekiko atxikimendu praktikoa, bestetik, askotan ez dira neurri berekoak izaten. Tartea dago atxikimendu bion artean, bistakoa da hori.
|
|
|
Politikagintzan eta eremu mediatikoan abertzaletasun instituzionalak euskarari ematen dion bultzada eta erakusten duen euskararekiko atxikimendu identitario, sinboliko eta politikoa, alde batetik, eta abertzaletasun horrek berak eguneroko jardunean erakusten
|
duen
euskararekiko atxikimendu praktikoa, bestetik, askotan ez dira neurri berekoak izaten. Tartea dago atxikimendu bion artean, bistakoa da hori.
|
|
|
Datu horiek erakusten dutena aipatu dugun malgutasuna da, ezbairik gabe. Hortaz, datu horien argitan zaila da ulertzea zenbaitek zertan oinarrituta sortarazten
|
duen
euskararen ezagutzaren balorazioak finkatzerakoan gehiegikeriak nagusitzen diren susmoa.
|
|
|
Izan ere, 1981ean, elebidunak biztanleriaren gutxiengoa izatetik, 2031n, gehiengo zabala izatera pasatuko baita gizartea; eta erdaldun elebakarrak gehiengo zabala izatetik, gutxiengo txikia izatera. Egoera berri hori gizarte berdinkideagoa eta kohesionatuagoa eraikitzeko lagungarri izango da, nahiz eta ikuskizun geratzen den horrek guztiorrek zenbaterainoko eragina izango
|
duen
euskararen erabileran.
|
|
|
Nahikoa da honako adierazle hauei erreparatzea. Esate baterako, munduan ezagutzen diren lege babes gorenetakoa du euskarak Euskal Autonomia Erkidegoan, biztanlerik gehien
|
duen
euskararen lurraldean?, apalagoa Nafarroan, eta herri aginteen konpromisoa eta bultzada oso sendoa izan du Euskadin azken hogeita bost urteotan. Halaber, azken bizpahiru mendeetako atzerakadari langa jarri eta gorantz doa, etengabe gainera, euskal hiztunen kopurua.
|
|
2010
|
|
|
gaurko euskaldunon gaitasuna edo ahalmena zein den, euskara berri edo moderno bat erraz ulertzeko, hedabideetan batez ere. Edo eta bestela; ba ote dagoen erdibiderik, gehiengoak ezagutzen
|
duen
euskara duin batez mintzatzeko, ulertzeko, irakurtzeko, idazteko, edozein gaitan eta hizkuntza gehiegikeriak alde batera utzita.
|
|
2019
|
|
|
Mekanismoak asko du inkon  tzientetik, dezente izan dezake morrontza gehiegitik ere. Eta hortik segitzen da, ene ustez eta parte handi batean, batek baino gehiagok seinalatu izan
|
duen
euskarazko originaletik gaztelaniazko itzulpenera maiz egon ohi den décalagea: itzulpen askotan âkasu honetan berdintsu dio itzultzailea autorea bera den edo beste profesional batâ inpresioa da gaztelaniazko bertsioa dotoreagoa dela originala baino, susmoen airean hegan jarriz jatorrizko hizkuntzaren gabeziak lustratzen ote ditugun...
|
|
|
Halako hizkuntza simulakroa eskatzen dugu euskara erraza erreibindikatzen dugunean testuetarako, eskolarako, transmisiorako. Hizkuntza perfektu zerutiar baten itxura
|
duen
euskara aratza, ulergarria, hutsunerik gabea. Deklinabideak ikasten genituen garaiko latina bezalako euskara bat:
|