|
2004
|
|
|
Barne kolonizazio kulturalaren logikapean kokatuko luke fenomenoa: . Begiak zabaldu behar ordea euskal herritarroi zuzendutako zenbait prentsa arduraduni gertatuko zitzaien tonto aurpegia apreziatzeko Correo Taldeak atera
|
duen
euskarazko astekaria dela eta. Paradoxa:
|
|
|
Xehetasun esanguratsu bat, dena dela: hiztuna gizartekotzeko balio
|
duen
euskararen erabilera mota aski batek723 soil soilik sortzen du euskal kultura, ez erdal kulturaren mirabe eta oihartzun soila den euskararen era bilerak.
|
|
|
Ofizialtasunaren miresmen zuhurtziak nola dabiltzan jakiteko asmotan, Mikel Bujandaren ahotsa adituko dugu. Hain zuzen ere, euskaldunon hiriburu zaharrean aspalditik mehatxupean entzuten den ahotsa, lege babesik jaso ezin
|
duen
euskararen aldarria. Oraingoan, esatariaren uhinek zera diote:
|
|
|
196 Txipi Ormaetxea: . Alicja Maria Okoniewska kexu da jendeak etengabe galdetzen diolako zergatik ikasi nahi
|
duen
euskara. Eta bere grinaren aldeko argudio politak ematen ditu.
|
|
|
Mugarik ez dago edo; bata garbizale, bestea mordollozale, iñor ez" euskal" zale. Berak ez beste ulertzen
|
duen
euskera" pertsonala" sortzen du bakoitzak eta kitto: ontzat ematen ez ba da, besteak dijoaz oker...
|
|
2006
|
|
|
Kantuetan, bustidura, ñabardura, lokalismoak eta horrelako beste bitxikeria asko daude. Itxaro Bordak behin oso ongi esan zuenez, Iparraldean, eta bereziki Xiberuan, jendeak erabiltzen
|
duen
euskera ez da akademiek aholkuz proposatzen digutena, ez eta Berria egunkariak erabiltzen duena ere.
|
|
2008
|
|
|
Egungo abertzaletasun erdaldunduak, herriaren batez besteko izaera nazionalaren isla izanik, nekez sor dezake bere baitatik jadanik sortu ezin
|
duen
euskarazko identitatea. Abertzaletasunaren zorigaitza bera elikatzen duten testuinguru etnolinguistiko eta etnokultural arroztuetan baitago, duda izpirik gabe.
|
|
2015
|
|
|
Gaur egun gaztelaniaz hiztegi jasoa eta gramatika zuzena erabiliz mintzatzen da, eta euskaraz hitz bakanen batzuk esaten ditu. Harro azaldu dit semeak zeinen ondo egiten
|
duen
euskaraz. Irurtzunera iritsi eta hurrengo egunean hasi zen Anatolie eskolan, gurasoak paperak egitera Iruñera joan ziren bitartean.
|
|
|
Edozelan ere, jada esana dugun moduan, Le Journalek argitara eman ohi
|
duen
euskara kopurua txiki txikia da. Izan dira ordea Ipar Euskal Herrian, dezenteko zabalkundea izanagatik, euskarari askoz toki gehiago eskaini izan dioten kazetak.
|
|
|
Haurrei eta gazteei dagokienez, erabilera mantentzen doala dirudi. Datu hauek ez datoz bat 1996ko inkesta soziolinguistikoarekin, zeinek erakusten
|
duen
euskararen erabileran oso beherakada handia dagoela 50 urte baino gutxiagokoen artean.. Beherakada hori gogoan, Marikita Tambourin, arestian aipatu dugun artikulu sortako idatzi batean (in Herria, 2.632 zenbakia, XI), euskararen galera azaltzeko ezinbestean aintzat hartu behar diren faktore psiko sozialez mintzo zen:
|
|
|
Azterketa horren bidez zera ikertu gura izan dugu: ea prentsa mota horren jardunak zelako eragina
|
duen
euskararen garapen kuantitatibo zein kualitatiboan.
|
|
2016
|
|
|
Batzuetan astoz, besteetan oinez, bide luzea egin gabe iristen da Tolosara; ez da oso sarri jaisten, ez du kalearen mira sentitu nahi, portzelanazko kikara eta zilarrezko koilaratxoena gainditua du dagoeneko, ukuiluko usainetara ere jarria dago eta bere herritarren gero eta anaiago sentitzen da, haiei gero eta lotuago. Halaz guztiz, aldian behin jaisten da kalera, ez horrenbeste eginbehar premiatsuek hartaratuta, beti izaten baitzen norbait mandatuak egiteko prest, baizik Tolosako lagunekin mintzatu, txolartea baliatu eta hitz aspertu bat egiteko; azienda eta soroen gorabeheretan trebatu
|
duen
euskarak munduko zurrunbiloaren berri adierazteko ere balio dion frogatzeko. Ez baita nolanahikoa Tolosako euskaltzale jantzien lagunartea:
|
|
|
Ramon Saizarbitoriaren Rossetti-ren obsesioa Gallimard argitaletxe frantses prestigiotsuan publikatzeko aukera ezinezkoarekin jolasten zuen Ur Apalategik. Bernardo et Ramon? ipuinean (Fikzioaren izterrak, Susa 2010), baina orain badakigu zein den Gallimardek itzuli
|
duen
euskarazko lehenengo nobela, Bilbao New York Bilbao hain zuzen ere; azpimarratzekoa da, alde horretatik, txinerara Atxaga bera baino lehenago itzulia izan dela. Musscherekin, 2015ean?, eta Elkarrekin esnatzeko ordua bere hurrengo nobela, 2016ko azarorako aurreikusia, Espainiako erresumako lau hizkuntzatan argitaratuko dela aldi berean, euskaraz, galegoz, gaztelaniaz eta katalanez, duela gutxira a...
|
|
|
Bestetik, hizkuntzen kudeaketa integratua behar da: kontratazioetan zer toki
|
duen
euskarak, diru laguntzetan, langileei harrera nola egiten zaien... Hor onkeria akritiko samar bat egon da:
|
|
|
transmisio elementuak, transgresio elementuak?, Lasarte Oriako (Gipuzkoa) egoera oinarritzat hartuta. Nola egin
|
duen
euskarak aurrera herri horretan.
|
|
2017
|
|
|
Ondoren, zera xehatzen digu: , hizkuntza baten existentzian oinarrizko kontua da kultur erreferentzien auzia? 406 Gizarte kultura modernorik aldean ez
|
duen
euskararen transmisioak ezer gutxirako balio duela esaten ari zaigu. Kulturaren dimentsio sozial eta nazional bat ezinbestekoa duela euskarak; horixe ari zaigu iradokitzen.
|
|
|
Funtzioen arteko dialektikan Fishmanek funtzio informalak lehenesten ditu; guk, aldiz, ez dugu uste etnokulturazko funtzio lokalen sustapenak atarramentu onik izan dezakeenik, aldi berean funtzio estandar nazionaletara hurbiltzeko hizkuntza politikarik ez bada tartean. Oso oker ez bagaude, EAEn azken hamarkada luzeetan Eusko Jaurlaritzak egin duen hizkuntza politikaren porrota (erabilera bermatzen ez
|
duen
euskararen eskola sustapena), mintzagai dugun auzi honek beste ezerk baino hobeki azaltzen eta salatzen du. Funtzio nazionalaren estatusera hurbiltzeko ahalegin arrakastatsurik gabe, denak huts egiten du:
|
|
|
ereduko ikasleen gaitasun komunikatiboak huts egiten baldin badu, horrek esan nahi du erdarak monopolizatzen dituela motibazioaren mekanismo psikosozial nagusiak. Esan nahi du, orobat, ereduko ikasleak garatu
|
duen
euskara gaitasunak ez duela gainditu ikasketa akademiko formalaren314 langa, eta ahozkotasunean euskaraz ez duela behar adinako sozializaziorik burutu315.
|
|
|
208. Etorkizuneko euskaldunek dute balio
|
duen
euskara bat. Testu bat idaztean unibokoa izatea, anbiguotasunik gabea, kakotx artean, txukuna?, lehendabiziko irakurraldian ulertzeko modukoa, etorkizuneko gaietarako balio duena.
|
|
|
Egun batean eta bestean eta bestean, jasangogorra egiten baita, momentu batzuetan? izpiritualitate isilaren zama, euskal idazlearen kasuan bereziki, bizi mila modutako istilu artean biziz beti eta jardun mila lan irrealetan lanean jardun, publiko fantasma batentzat, ezertarako balio ez
|
duen
euskara honekin, desesperatzeko ez bada.
|
|
2019
|
|
|
Bigarren datu iturria Soziolinguistika Klusterrak 4 urtez behin Euskal Herri osoan burutzen
|
duen
euskararen kaleko erabileraren neurketa da. Datu horiek, berriz,, impasse?
|
|
|
Harrigarria horixe baita: nola lortu
|
duen
euskarak XXI. mendera iristea!
|
|
|
Baina herri gogorik ez den lekuan, beste guztia sobran da. Eta gogo hori funtsezkoa izango da hurrengo belaunaldietan, non jada ez den guraso elebakarrik izango eta, egokituko zaizkien era guztietako baldintzen arabera, belaunaldi eta hiztun bakoitzak erabakiko
|
duen
euskara transmititu ala ez, hizkuntza erabili ala ez, eta zenbat, nola eta norekin erabili. Euskal Herrian, eta mundu zabaleko hizkuntza komunitate gutxitu guztietan.
|
|
2020
|
|
|
Galera honek epe hurbilean zer ondorio utziko duen aurreikustea zaila da; baina egungo egoerak zera utzi du agerian: euskal gizartean ia batere presentziarik ez
|
duen
euskarazko telebista publiko bat, ikusleen %1en arreta ozta ozta erakartzen duena. Bestelako ondorio bat ideologia mailakoa da:
|
|
2022
|
|
|
Alde horretatik, hobe da zuzenean Bernardo Atxaga eta Joseba Sarrionandiarengana jotzea generoaren euskal aldaeraren ezartzaile zinezkoak bilatzeko. Besteak beste, azpimarratzeko, genesi horretan ere, ipuingintzaren erro fantastikoaren nagusitasuna, eta nola horrek hizkuntza" handietako" ipuingintzan mende bi lehenago jazotakoarekin parekatzen
|
duen
euskarazkoa, neurri ukroniko batean bada ere. Egile horien hasierako obren aipu zabala egingo du, beraz, eta baita batzuetan alboratuta geratzen den sasoi hartako aldizkari literarioen ugaritasunarena –Pott, Oh!
|