|
2002
|
|
|
Datu uholdea dago SEI elkarteak egin berri
|
duen
euskararen kale neurketaren emaitzetan eta mahai inguruan modu orokorrean heldu zaie, nahiz eta datu zehatzen batzuk ere aipatu diren. Bestela, erabilitako bi orduen ordez, hamaika gutxienez genituzkeen.
|
|
2003
|
|
|
. Miguel Sanzen Gobernuaren irizpideekin bat ez datozen iritzi eta kritika guztiak isilarazi nahi izatea, eta Nafarroako aniztasun politiko, sozial eta kulturala itxuragabetzea salatu zion Gobernuari, abenduaren 14an Iruñean egin zen manifestaziora deitzen zuen plataformak. Berriro ere milaka eta milaka lagun bildu ziren Iruñeko karriketan gobernuak indarrean jarri nahi
|
duen
euskararen dekretu berria bertan behera uztea eskatzeko. Oinarriak elkarguneak, Nafarroan euskararen eta euskal kulturaren esparruan ospea duten 31 izendun elkartu zituen euskararen aldeko manifestua sinatu, eta aldiberean, nafar gizarteari mezu zehatza helarazteko:
|
|
|
Barnean duen halako mintsura batek, duela hogeita hamar bat urte euskaltzaleek euskararekiko zituzten ametsak uste bezain ongi atera ez izanak sortutako kezkak, belaunaldi berrietan jarritako itxaropenak desitxuratu samar gertatu direlako zenbaitetan. Eta kezka horrexek bultzatuta jarri ditu kolokan eredua, ikastoletan zein unibertsitatean hainbatek erabili ohi
|
duen
euskara batua, Durangoko Azoka, Ikastolen Egunak, ETB, «Euskaldunon Egunkaria», UEU eta beste zenbait" lorpen", egungo gazte euskaldun kezkatuari zuzendu dion mezu guztiz polemikoan.
|
|
2004
|
|
|
Eta euriak irakurtezina bihurtu
|
duen
euskarazko testu bat, eskuz egina. Ez da izanen irakurgarri dauden erdarazkoak baino txarragoa.
|
|
2005
|
|
|
Euskara dakitenen kopurua hazi da Euskal Herrian; erabilerak, ordea, oso gutxi egin du gora. Erdaraz »batez ere» funtzionatzen
|
duen
euskararen aldeko gizarte batean, euskaraz bizitzeko aukera urriak dituztenek zein motibo eduki dezakete euskarari atxikimendua izateko. Euskara eta haren kultur ondarea bereizi ditugun hamarkada hauetan, gure hizkuntzaren eta kulturaren arteko etena nola berreskuratu dezakegu?
|
|
2006
|
|
|
Ondorio garrantzitsuak ditu: lehena, euskararekiko erantzukizun eskasa erakutsi duen jendea eta erakundeak bihurtzen dira planaren erabakitzaileak eta ardatz nagusia; bere burua behartu gabe menpeko jendeari obligazioaren mehatxuaren legea ezartzen diete; urgentzia osoa
|
duen
euskara eta beste hizkuntzen arteko berdintasunaren aplikazioa gerorako luzatzen da, orain beharrezko dena gerorako amets helezina bihurtuz.
|
|
|
Haur gehienak eskola publikoetara joaten dira, baina Aguerrek argi esan digu ikastolako eta gainerako zentroetako haurren euskaran aldea nabaria dela: «Fite ikusten da zeinek
|
duen
euskara jakiten eta zeinek ez. Izango dira kasu isolatu batzuk publikoetan ere, baina nola eredua den eta giroa oro har erdalduna den, sistema horrek ez du jendea nahikoa euskalduntzen».
|
|
2007
|
|
|
Euskarari muzin egin dio gazte euskaldundu askok, eta euskaraz jarduten dugunok, berriz, gero eta traketsago moldatzen omen gara edozein testuingurutan. Geure nortasuna gorpuzten
|
duen
euskara gazteak ere ez du sormenik, ez erakargarritasunik... Euskara ez da gaztea, ezta gaztearena ere.
|
|
|
Gazteok bihurtu gara protagonista, eta errealitatearen marrazki soilduak erreparatuz murriztu dugu geure paisaiaren ikuspegia. Baina euskara haur, heldu eta adindurik ez
|
duen
euskara gazterik ba al da. Bakoitzak darama bere txapela, eta parez pare alderatuta nabarmentzen dira desberdintasun eta berdintasunak, handitasun eta txikitasunak, hutsune eta estalkiak.
|
|
|
Barrabas belar goxoaren senide dira Rumex generokoak. Landare jende hau dena bilduko
|
duen
euskarazko izen bakar bat aukeratu ezinik jarri dut izen zientifikoa, xurgatu edo murtxatu adierazten duen latineko rumo hitzetik datorrena. Erromatarrek, inondik ere, egarria asetzeko mineta, mingotsa, goxoa, belar gazia edo gazigarratza (Rumex acetosa) murtxakatzen zuten, oxalato garratzak freskagarri egiten baitu.Geure iparrenetik iparraldera jan ere egiten dutela adituagatik geurean ez da ez genero ederra, alapinkua!
|
|
|
Behin eta berriz gogoan erabili ohi dituen gaiez dihardu obra berri honetan: hainbeste maite
|
duen
euskararen gainean Eta zeinen guti dakigun gure hizkuntzaren barne historiaz?; klasikoetatik hasita gaur egunekoetaraino arrastoa utzi dioten pentsalari eta poeten inguruan Epikteto, Baltasar Gracian, Nietzsche, Mirande, Xalbador, Gil Bera, Sarrionandia, baita Goizuetan zein Leitzan ezagututako herritarrak ere; naturak eskaintzen dizkion aberastasun ugariei buruz Lurra: nire maite bakarra, nire maisu bakarra, nire liburu bakarra...
|
|
2009
|
|
|
Ametsak izan bailitezke hizkuntzaren gaineko arau sozialek eta konbentzioek gutxien agintzen duten lurraldea; beldurrak, aurreiritziak, konplexuak, debekuak, kontzientzia… errazen gaindi litezkeen eremu librea. Eta bertan, euskara gehien gorrotatzen
|
duen
euskararen aurkako militanterik sutsuena ere euskaraz egiten imajina dezakegu. Eta, aitzitik, euskaltzalerik euskaltzaleena ere erdaraz ari daiteke gure ametsetan.
|
|
|
Nobelako hizkera ere deigarria da. Oso sinesgarria egiten da Soterok erabiltzen
|
duen
euskara, oso garai hartakoa ematen du. Pasako zenituen ordu batzuk garaiko testuak irakurtzen ala?
|
|
2010
|
|
|
Lanari lotu nintzenean erabaki nuen liburu hau itzultzeko baliatuko nuen tresna linguistikoa euskara totala izango zela. Niretzat euskara totala da euskararen sinkronia eta diakronia osoa bere barnean hartzen
|
duen
euskara eredu bat, euskalki guztiak eta euskara idatziaren garai historiko guztiak bere baitan biltzen dituena, ez ordea birtuosismo antzuzko su artifizial putzetan indarrak itzultzailearenak nola irakurlearenak alferrik akitzeko, baizik eta hizkuntzaren baliabide posible guztiak orekaz eta antzez konbinatuz adierazkortasuna, komunikazio indarra eta diskurtsibitatea ahalik eta urrutien eramateko.... Euskara totalaren kontzeptua funtsezkoa zait eta beti saiatzen naiz aplikatzen nire lanetan, baina zoritxarrez akats bat dauka:
|
|
2011
|
|
|
Txalaparta argitaletxean historia sail bat zuzentzen du, eta, egun, Berria argitaratzen
|
duen
Euskarazko Komunikazio Taldearen (EKT) administrazio kontseiluko kidea da. Historiaz galdetuta, ez du zalantzarik:
|
|
2012
|
|
|
Zer esan nahi du" euskara erraza" k? Mota guztietako euskarak behar dira, eta hizkuntza konplexua ez zaila! egiteko baliabideak izan behar ditugu, nork behar
|
duen
euskara, eta nahi duena, egiteko. Zergatik saihestu behar dut hizkuntza konplexua, ideien lotura bertan gorderik denean?
|
|
|
Diskurtso modernoegia ez ote
|
duen
euskarak, historiaren eta eskubideen gaineko kalakan beti.
|
|
2016
|
|
|
Baina etorkizuneko euskaldunek dute balio
|
duen
euskara bat. Testu bat idaztean unibokoa izatea, anbiguotasunik gabea, kakotx artean" txukuna", lehenbiziko irakurraldian ulertzeko modukoa, etorkizuneko gaietarako balio duena.
|
|
2017
|
|
|
Unibertsitarioak hirurak, adin bertsukoak, nahiz nork bere bidea egina
|
duen
euskarari eta beste zenbait hizkuntzari dagokienez. Sara Molnar (Budapest, Hungaria, 1992), gaztelaniaz eta euskaraz mintzatu zaigu.
|
|
2019
|
|
|
Basa bizkaiera kutsua
|
duen
euskara batuaz idatzia da.
|
|
2020
|
|
|
Irakurleak jakin nahiko du ea zein ondorio atera dituzten ikerlariek, ea erdaldunak zergatik erabakitzen
|
duen
euskarara hurbiltzea edo zein motiborengatik urruntzen den hizkuntzatik. Bada, ezinezkoa zaie laburpen bat egitea, izan ere, erdaldun denak zaku berean sartzerik ez dago, biografia eta bizipen desberdinak dituzte eta ez dira ari modu berean jokatzen hizkuntzarekiko harremanean.
|
|
2021
|
|
|
Etxepare Institutuak garatzen
|
duen
Euskara Munduan programak lotzen ditu Lazkaoko Maizpide euskaltegian izan ziren hamaika ikasleak. Andrea Bellak esan zigun:
|
|
|
Hezkuntza arautuan, euskararen erabilpena helburu
|
duen
euskara plan bat du. Horretarako, hezkuntzako langileek, euskaraz eta euskaratik lan egiteaz gain, gurasoekin dituzten bileretan, gurasoekin batera, haurraren euskara plana egokitu egiten dute, eboluzioa aztertuz eta beharrezko baliabideak eskainiz.
|
|
|
Euskararen inguruan jarrera positiboa baldin badute seme alabei transmititzen diete. Mikeok lehen azpimarratu du zein garrantzi
|
duen
euskarari eusteko arrazoi sozial eta linguistikoak azaltzeak. Bada, bestelako argibideen berri ematea ere berebizikoa dela uste du, adibidez hainbat jatorritako familiak jabetu daitezela euskarak errazten duela haien seme alaben aukera berdintasuna euskaldunen haurren parekoa izaten.
|