|
2000
|
|
|
Presidente batek, garbitzaileek, taxistek edo irakasleek ez dituzten pribilegioak gozatzen ditu, eta neurri berekoa izan behar du herritarrekiko duen exigentzia. Horrexegatik, Bill Clintonek kargutik kanporatua izatea merezi du, bere koherentzia eskasagatik, bere animaleko itxurakeriarengatik, behin eta berriro erakutsi
|
duen
bere prestutasun ezagatik. Bai, badakit orain emaztea eta abokatu defendatzaileak haren asmo ona eta apaltasuna goraipatzen hasiko direla, baina ezin izango dute haren errugabetasuna frogatu.
|
|
|
Nola ez nintzen ba gogoratuko! Orain deitu nahi duzun telefonoaren gako zenbakitxoa besterik ez duzu behar, baina jakin ezean, banan banan froga zenezake hamar zenbakitxoekin amaitu du txikigarriekiko
|
duen
bere joera horrekin.
|
|
2003
|
|
|
Psikologoa zenez, ideologia batean eta jendea guztiz ideologia zen amodioa egiterakoan ere, Amaren presentzia sinbolikoak zein garrantzia zeukan erranen zion: irakasle plantan mailukatuko ziokeen, sozietate batek Ama goresten duenean, amaren bila etengabe eta bortizki dabilenean, ez duela ematen
|
duen
bere baztertu, ahantzi eta loak hartu itxura erreala maite eta onartzen. Zergatik?
|
|
|
Euskaldun onaren narrazioari jarraituko diogu, beraz, hemen: bizitza ona zer izan behar
|
duen
berarentzat, eta baita proiekzio etiko horren erabilera ideologiko eta politikoa ere.
|
|
|
Esparru euskaldun elebakarraren baitan nahiz eta tirada txikiko aldizkariak asko eta asko izan, hamar mila aletik gorako argitalpenak ere badaude, egon: Berria (ea non finkatzen
|
duen
bere indarra, Egunerok 25.000 irakurle lortu omen zituen), Argia, Ikastola, Euema, Administrazioan euskaraz. Asteonek 60 milatan jarri ditu bere begiak.
|
|
2007
|
|
|
Geroztik, oihana lilitu duk, baita ere ostotu seietan, uda ere negu, negua ere uda gertatu duk hainbertzetan. Nik hi haut beti gogoan, baitakit behar bada nehoiz ez hautala ikusiko, bihar Zandandango errege krudelak brokardoz, damaz figuratuz, urrezko oihalez eta zibelinaz apaindua
|
duen
bere ganbaran bainau bortxatuko. Eta gero, oihanaren zoko ilunenera eramanen, han otso, hartz eta herensugeek ene gorputza puska dezaten.
|
|
2008
|
|
|
–Esaten duenean mutiko bat hezi nahi duela, ulertzen dut zer bilatzen duen, eta onartu behar dut nik ere ikusi nahi nukeela nola hazten duen seme bat. Eta nola berregiten
|
duen
bere burua. Baina ezin dut imajinatu beste ume bat izatea!
|
|
|
Ez sinistu inoiz ume batek esaten dizuna! Pixa egiten hasi da, eta ez daki norantz jarri behar
|
duen
bere zizaretxoa, eta norabide guztietan egin du pixa. Hain xarmangarriak ez balira, hil egingo zenituzke, ezta?
|
|
|
Zabalik utzi du beheko atea. S.I. k ezin du ulertu zergatik gizon horrek uste
|
duen
bera atzetik joango zaiola.
|
|
|
Ametsez betetako gaztelu bat imajinatu du motxila barruan, eta barre egin du. S.I. k ez du ulertu burusoilak zer esan nahi izan
|
duen
bere barrearekin, baina irribarre batekin erantzun dio. Txelo jolea poztu egin da bere pisu kidearen eta neska gaztearen arteko topaketa positiboaz, eta berak ere irribarre egin du.
|
|
|
" nik Historiaren hasieratik, lehenagokorik ez ateratzeagatik? pertsonak izan
|
duen
bere berezko moldaera eta konfigurazioa haustea lortu dut (eta pertsona izateari utzi gabe!)". Harrimen mutu autozentsuratu batean gelditzen naiz.
|
|
2009
|
|
|
Ez du galdu letrekiko sena. Ez dakit zergatik ez
|
duen
berak ezer idazten.
|
|
|
Oraintxe bururatu zait, kontatzen nabilena kontatzen nabilela, joko batzuk ere oparitu diezazkiodala bilobatxo berriari, ezagutuko ez
|
duen
bere amumaz pentsa dezan lantzean behin. Bihar bihar joango naiz begiratzera dendaren batera edo behar diren guztietara.
|
|
|
makalduko ote
|
duen
bere ibilbide txoroan.
|
|
|
Denboraren lagun jardutea baino irakaspen oraindik aberatsagoa baitu barraskiloak. Ivan Illich ek kontatu zigun zelan eraiki ohi
|
duen
bere oskola. Samurtasunez eransten ditu oskolaren espirak.
|
|
|
" Emigrazio guztien auzi kritikoa da, dio Máraik 1984 urtean? erbesteratuak zein neurritan asimilatzen
|
duen
bera onartu duen erkidegoko hizkuntza, bere ama hizkuntzaren kaltean. Idazle batentzat, ordea, horrek ez du arazo izan behar, zeren ama hizkuntzatik urrundu eta atzerriko hizkuntzan idazten saiatzen bada, zilbor hestea moztuko du, eta baita bere kontzientzia eta ahalmen sortzailea bizirik gordetzen zizkion hizkuntzarekiko harremana ere.
|
|
|
Prozesua ere aldatu egin da. Idazle batek ez daki nola taxutuko
|
duen
bere hurrengo obra. Hona eskarmentuz dakien bakarra:
|
|
|
Maitagarriak egiten baitzaizkit. Beren hegada propiala, bakoitzak
|
duen
bere ibilerako xalto herrenik gabea... beren kantaera aberatsa, egoera bakoitzaren adierazgarri... beren buruko luma ixpien posizioa, esanguratsua baita... ustekabeko imintzio txikienaren aurrean, zirin parrastatxoa plaxt! botatzeko joera urduria... beren kuriositate jakingurazko presatia... gure bizigarri dugun arnasa airetxoa xumeki astinduz freskatzen diguten haizagailuño pozgarriak dira xoriak, bakoitza bere tamaina eta ahalean...
|
|
|
nuke ikusi azken egunetarako Judas mantsoak, lagunari neurriak ondo hartuta ordurako, zenbat tranpa ttiki egiten dizkion, xume, xalo, xotil, ibilian ibilian, ondo mantsotuta amaituko
|
duen
bere kaletar lagunari...
|
|
2010
|
|
|
Eta ezin duela idatzi esango din orduan idazleak, zerbait hautsi zaiola barrenean, ez dakiela inoiz gauzako ote den ostera barre egiteko, zerbaiten alde jarduteko; begitartea bizipozez argituko ote zaion berriro. Baina idatzi egingo zion, halere; alabaren bizitzarekin bat egiten
|
duen
bere bizibidea kontatzeari ekingo zion, Paulak sekula irakurriko ez duen liburu eskutitz luze batean. Idaztea bailitzan, bere aldaketen berri emateko bide ez ezik, bere barnealdatzea bera gauzarazten duen jarduera, medikuntzarekiko, eta bizitzarekiko?
|
|
|
Aldi berean, Irungo errumaniar bitartekariaren laguntzailea bihurtu zen, Errumaniatik hona jende oldea ekartzeko sarean erabat murgilduta. Kanpoko bitartekariak hemen behar
|
duen
bertako kontaktua dauka: Juan Ignacio Iribarren.
|
|
|
Kazetariak, beste edozein komunikabidetan bezala, erabaki behar du horiek onartu ala ez. Gero, badaki ongi nola jokatu behar
|
duen
bere lanean, egunero amorratuta ibili gabe. Inoiz aparteko zerbait gertatzen ez bada, behinik behin, badaki zer erabaki hartu, bere zuzendariei galdezka ibili gabe.
|
|
|
Baina orain Ameriketan
|
duen
bere seme Bautista Elizaldek, hala aitortu omen zion gero, inori ez esateko erregutuz:
|
|
|
Badakizue zenbateko aziertoa
|
duen
berak gauza bakoitzari bere tajua, benetan tajuz, asmatzerakoan. Bere hizkera propialean," gripe antzua"," egarria besterik ematen ez dion hori da".
|
|
|
Zuhaitz frankoren hostajeari ez baina, begiratu eguzkiari, mendi kaskoetatik igotzen nola kostatzen zaion: eta mendi bizkarrean jaitsi eta zeinen agudo gordetzen
|
duen
bere buru nekatua.
|
|
|
Galdera hauxe da, zergatik jokatzen du desberdin Bellarminok zeruaren aurrean eta bere gelako gauzen aurrean? Norbaitek galdetuko balio Bellarminori zenbat neurtzen
|
duen
bere mahaiak, seguru asko metroa hartuko luke, mahaia dagoen tokira joango litzateke, mahaia neurtuko luke,... Planeten eta bestelako gorputz zerutarren aurrean, berriz, Bellarminok beste jokabide bat dauka.
|
|
2012
|
|
|
Horregatik, ez dut ezer ezabatuko". Letra beltzez idatziriko hitz hauen bidez adierazten digu nola berraurkitzen
|
duen
bere nerabezaroa, jadanik erabat errusiarra ez, oraindik frantsesa ere ez, ezta kontzienteki judua ere.
|
|
|
Galdetegi labur bat idatzi du posta elektronikoan. Asmorik ote
|
duen
bere bizitzari buruzko memoriak idazteko, horixe izan da bururatu zaion galderarik interesgarriena. Mezua bidaltzera zihoala, idazlea zoriontzea ahaztu zaiola ohartu da.
|
|
2018
|
|
|
Orduan, haur horren aitak âBreveski familiako buruakâ zera erabakitzen du: halakorik berriro gerta ez dadin, eskailerako esku karrila altuago jartzea, halako moldez non haurrak
|
duen
bertara igo eta karrila zabutzat erabili. Horretarako, seme zaharrena bidaltzen du (Hans Breveski) lehenbizi sinagogara eta arotzarengana gero.
|
|
2019
|
|
|
Birkenaura heldu zen lehen gau huraxe azaldu zaio aurrean. Baretski berarengandik urruntzen ari da, eta Lale beldur da hurrena ez ote
|
duen
bere kontra hustuko amorrua. Harrapatzera presatu da, baina harengandik tarte batera doa.
|
|
|
Ebanjelizatu nahi den territorio bat aukeratzeko, territorioen arduraduna ikustera joan behar da aurrena. Orduan hark hartuko du giltzez itxia
|
duen
bere kaxa txikia, irekiko du, eta han barruko territorio zati plastifikatu eta horixkei begira jarriko da. Zati horiek fede ezaren puskak irudikatzen dituzte, eta Jainkoaren hitzaren zain daude mundua mundu denez geroztik.
|
|
|
Ordutik, literaturarentzat mundua ez da jada ordukoa, herriak eta hiz  kuntzak ez dira konpartimentu itxiak. Literatura nazionalak jada diluitzen hasita daude literatura unibertsalaren itsasoan, non, itzulpenari esker, literatura partikularren mugak gero eta lausoagoak diren, non idazleak hizkuntzan biziago sentitzen
|
duen
bere identitatea lurraldean baino, non idazlea hurbilago âeta erosoagoâ senti daitekeen kanpoko planteamendu estetikoetatik, etxeko tailer literarioetan baino...
|
|
|
Gaur bost eta erdietatik aurrera iragarpena saltzen da dagoeneko, opil bigun goxoarekin batera, egunkaria bera baino lehen. Eskumuturreko erloju dotoreena ere ordu pare bat aurreratu arren, eguzkiak nola ez
|
duen
bere bidea aurreratuko...! Horregatik, goizeko zeru sabaiaren lanbro laino motelak edo erreka laino xare arinak, berdin dio, hemendik uda bidean, protagonista izango dira gure iragarpen goizekoetan.
|
|
|
Gaztain morkotsa bezain berdebeltz ager daiteke errekondo baztertu eta zailduenean, baina nolako margo berezia
|
duen
bere muinak, e. Zerrautsak berak ere kolore oso partikularra ematen du, usain heze batekin, edozein koadrotarako egokia dirudien mamiaren zerrautsa!
|
|
2020
|
|
|
Gorpuak lurpetik ateratzeko operazio hartako zuzendaria zen, Vila Flaviako Pazoan, Gerra Zibileko garaiko hobien bila egiten ari ziren miaketa hartako arduraduna. Garbi dauka ez dela denbora galtzen ibiliko on Dariorekin; gizon zahar hark 95 urte eginak ditu eta, adinean sartuta badago ere, tente jarraitzen du makuluen beharrik ez
|
duen
bere bizkarrezurraren gainean. Gaur gurpildun aulkian ekarri badute ere, oinez ibiltzeko gai da oraindik.
|
|
|
Connellek benetan nahi izan du hil, baina inoiz ez du benetan nahi izan Mariannek bera ahaztea. Hori da babestu nahi
|
duen
beraren parte bakarra, Marianneren barruan existitzen den partea.
|
|
|
Erantzun zion bera ordurako errusiar oligarka batekin ezkonduta egongo zela edozein modutara ere eta ez zitzaiola axola izango hark zenbat neska lagun zituen. Horren aurrean Marianne pentsatzen jartzen da ea zer egin behar
|
duen
berak unibertsitatearen ondoren. Apenas dirudien guztiz itxitako biderik dagoenik harentzat, ezta oligarka batekin ezkontzekoa ere.
|
|
|
Egia esan, dena alde du. Baina ez du ideiarik ere zer egingo
|
duen
bere bizitzarekin.
|
|
|
Mariannek badaki Connellek benetan zer sentitzen
|
duen
beragatik. Hura Marianneren lagunen aurrean lotsati agertzen delako bakarrik ez da uste izan behar beren artekoa ez dela serioa:
|
|
|
Connellek esaten dio polita dela. Ma  riannek ez du inoiz halakorik entzun, nahiz eta batzuetan bakarka hori susmatu izan
|
duen
bere buruaz, baina ez da gauza bera beste pertsona batek esatea. Connellen eskua hartu eta bularrera eramaten du Mariannek, min duen lekura, eta Connellek musu ematen dio aurpegian.
|
|
|
materiaren eboluzioa, batetik; izpirituaren agergune eta gauzaguneak, bestetik. Amaitzeko, azpimarratu egin behar da lehen ideia, non Letek aitortzen
|
duen
bere abestietan ideologikoena izan daitekeela hau: poemak ikuspegi materialista baten aitortza egiten du, ongi taxututako argudioekin eta pentsamendu figurekin.
|
|
|
Interesgarria da nola Letek zalantzan jartzen
|
duen
bere pentsamenduaren jatorria; hau da, ideia kristau bat ote den. Atañoren Maite itzazute etsaiak (1989) baten kasuan bezala?, edo postmodernitateari atxikia. Vattimoren bidetik?. Edonola ere, Vattimoren pietasaren interesgunea dimentsio kolektiboa da, historiarekiko jarrera konkretu bat?" konprensio" bat, Leteren hitzetan?
|
|
|
Heriotza, zentzu bitan: batetik, leitmotiv nagusia maitearen galera da âhain motibo klasikoaâ; bestetik, berriz, poetak gertu ikusten
|
duen
bere heriotza dago. Hortik abiatuz, bestelako gaiak sortzen dira; oroz gain, maitasuna:
|
|
2021
|
|
|
gizakiak, gauzak eta memoriak, dena agertu zitzaigun bere toki doian zeruaren azpian. Une labur horretan, oreka aurkitu genion gure bizitza gorabeheratsuari; eta iruditzen zaigu beti aurkitu ahal izango dugula berriz une sekretu hori, hor bilatu gure lanbiderako hitzak, hurkoarentzako hitzak; hurkoari beti egokia eta librea den behako batez begiratu, eta ez aurrean duen hurkoa nagusi edo morroi ote
|
duen
bere buruari galdetzen dionaren behako izu edo destainariaz. Bizitza osoan ez dugu besterik izaten jakin, nagusi edo morroi; baina gure une sekretu horretan, oreka osoko une horretan, jabetu gara lurrean ez dagoela nagusitasun benazkorik, ezta morrontza benazkorik ere.
|
|
|
Haren ibilgailuaren motorra aditu dut. Egun hauetan ekarri
|
duen
bera da. Esadazu, jadanik hila du berrogei urteko bikotea?
|
|
2022
|
|
|
Pisukide ohiari gauzak errazteko asmoz eta badakielako buruan bira eta bira dabilkiola galdera, zer demontregatik nahi izan ote
|
duen
berarekin bildu hainbeste urteren buruan, eta ez delako erraza izaten hiltzen ari den bati begietara begiratzea, heriotzari zuzenean begiratzearen gisakoa baita, eta begi horiek gogorarazten baitute orain bestea dela, baina noizbait, agian laster, agian hurrengoa, begira dagoena izango dela, begirada hori ispilu bat baita eta ispiluetan ikusten dena ez baita beti laket izaten, berehala kontatu di...
|
|
|
–Nola maite
|
duen
bere mahastia amonatxo gajoak. Garbi dago dena, beraz?
|
|
|
...asko ikusi ditudalako baizik, gehiegi, eta ikusitakoa aski dut ideia bat egiteko, zeren askoren arteko emakumea zarenean, etengabe guri eskatzen digutena eskatu beharra dago besteei, kostarik kosta bere burua asebete nahi duen desioa eta asetze horren errepikatzea, pizturik irauten duen desioa, mina eta narda axola ez zaizkiona, ezta pinpirinkeriak eta malkoak ere, zeren ongi daki zertaz elikatzen
|
duen
bere burua, bai nahi dut esan behar duzu erantzunik espero gabe ere, zeren ez da galdera, inori baimenik eskatu gabe kitzikatzen jakin behar duzu, korritu gabe bizi izan ote zaren kezkatan, bizi osoan emakume bat izan ote zaren kezkatan.
|
|
|
...t, baina nire aita ez dago han, aita munduaren azkenaren zain dago Bibliaren gorenetik Euriteari deika, eta akabatuko ahal du ama zer edo zerk, bata besteari desafioka ari diren eskuen bizimodu hori, akabatuko ahal du musurik jaso ezin duen aho hori, begi eta zimur, arrosa eta azal multzo hori, eta nolanahi ere aitak jada ez du ama ukitzen, esana ere esana dit aitak, ez zaiola interesatzen esateko
|
duen
bere modu bereziarekin, hori gabe ere bizi daitekeela, sexurik gabe, baina ez da egia zeren putetan ibiltzen da, agerikoa du kalean dabiltzan neskei begiratzeko duen moduan, goitik behera doan begirada lizun hori, ez du amarekin larrutan egiten baina bai beste batzuekin, eta zer egin behar du bestela, amaren gorputza senaren kontra doa, bideragarriaren kontra, husten eta puzten ari da aldi berean...
|
|
|
Gelako argia pizten zuenean jakingo zuen hori. Jakina, nola argindarra ez
|
duen
berak ordaintzen... Horretan, argitasuna ikusi zuen leihoan.
|
|
|
Guri, halere, ustezko superbotere horiek baino gehiago supergizakiak erabiltzen dituen estrategiak aztertzea interesatzen zaigu. Nola ezartzen
|
duen
bere nagusitasuna supergizakiak, hori da arduratzen gaituena.
|
|
|
Zaila da, ordea. Galdetzen baldin badiote bati, edo galdetzen badio batek bere buruari bere helduaroan edo aurre zahartzaroan zer egin
|
duen
bere bizian, erantzun nahasi baldarrak edo totelak emateko arrisku haundi xamarra dago. Askoz erosoago dagoke edozein bere lorpenen, egiazko edo alegiazkoen?
|
|
|
Zweigen liburutik, bereziki maite dut Zizeronen zatia, gainerako gehienak, denborarekin, bilakatu zaizkit, nola esan, gorenegiak?. Eta nola erabakitzen
|
duen
bere garaia pasa dela eta erretiratzeko ordua iritsi zaiola, nahiz gero etorkizunean berriz bueltatuko den?. Hiru ikasturte eta 125 testu geroago, liburu honetan gozoki bilduak, neronek ere, noski xumeago, egingo dut Zizeronena, eta jaitsiko naiz martxan den tren honetatik, esku zinez hobeagoetan uzteko.
|
|
2023
|
|
|
Gauzak nola diren ulertzeko, hemen adibide sinple bezain erreal bat: gure nerabearen autoestimua hobea edo okerragoa izango da igo berri
|
duen
bere azken argazkiak izandako arrakastaren arabera edo, bestela esanda, bertatik jasotako feedbackaren baitan egongo da. Hain da horrela, ezen, nerabe askok gustukoa duten argazki bat sareetara igo eta hasierako minutuetan espero zuten feedback a jasotzen ez badute, igotako argazkia kentzen baitute ipso facto.
|