|
2001
|
|
|
Eta honek guztiak esplikatzen du nire ustez azken urteotako astinaldia ere. Batetik astinaldiaren eragileak berak inolako eskrupulurik ez
|
duelako
euskararen kontra egiteko. Egun estatu espainiarrean boterean dagoen alderdiak ez du euskararen kontra disimuluekin aritzeko beharrik ikusten.
|
|
2002
|
|
|
Erabaki akademiko horiek Euskaltzaindiari dagozkio, eta ez, esan bezala, Eusko Jaurlaritzari. Euskal idazleek, normalean, Euskaltzaindiaren esanak ongi betetzen dituzte, historian zehar erakunde honek itzal akademiko handia izan
|
duelako
euskararen alde mugitu izan diren sektore dinamikoenen artean. Zernahi gisaz, Eusko Jaurlaritzak bere garaian, lehenbiziko gobernuan, Euskaltzaindiaren lana bedeinkatu izan ez balu, katalanei gertatzen zaien bezala, katalanez mintzo direnei esan nahi dut, hemen aberatsago izango ginateke segur aski ere, hizkuntza baten tokian bizpahiru bai asmatuko baikenituzkeen, katalanari valentzianoarekin gertatzen zaion modura.
|
|
2006
|
|
|
Eta zergatik ez superheroi bakarra, guztiz ahalduna? Bada, gaur egun behintzat, ematen
|
duelako
euskararen normalizaziorako formula estankoak dauzkagula. Alegia, nirea eta ez besteena da bide egokia.
|
|
2007
|
|
|
Esate baterako euskarari, konjugazioan aditzaren konplexutasun gehiegizko edo nahasitxoa633, deklinazioan beti ez garbi bereiztea hotsean akusatibo eta nominatiboa634, gaizkitzen dio. Mitxelenak arrazoi du ausaz, miresten denean, balioztapen doi bat inoiz ematen ez
|
duelako
euskarari buruz pentsamendu indibidual eta kolektiboaren tresna gisa635 Baina hori, juzgu kritiko orokorra, gutxitan egiten du besteekaz ere zuzenean; eta, zeharka, beharbada ez da zaila lerro artean euskararen balioespen ez positiboegiak hainbat gehiago igartzea. Laudorioz jantzita, beharbada, kasuren batean636 Hala, idazten duenean, «hitzen eraikuntzan eta hizketaren josturan [sintaxian] euskarak, espresioaren labur eta ausartetik datorren indar berezi bat, erakusten du»637 Testuinguruari jaramon egiten badiogu, ordea, dioena da, txinera, malaiera, hizkuntza semitikoak eta Delawareko hizkuntzak bezala, eta hala euskarak ere, nahiz funtsezko inperfekzio handiak izan, edertasun ederrak ere badituztela.
|
|
2009
|
|
|
Xabier Mendiguren Kontseiluko idazkari nagusiak gogorarazi zuenez, Kontseiluak duela 12 urte sortu zenetik Bai Euskarari leloa erabili badu ere, hemendik aurrera Euskaraz Bai erabiliko du «bai esatea baino zerbait gehiago behar
|
duelako
euskarak, ikastea eta erabiltzea batez ere».
|
|
|
Azkenik, Korrika 16n parte hartu duzuen guztiak aipatzea besterik ez zaigu geratzen. Mila esker euskararen aldeko urrats arin horiek egiteagatik, horixe behar
|
duelako
euskarak, pauso bizkorrak, presazkoa baita hizkuntzaren normalizazioa.
|
|
2013
|
|
|
Eta guk eramango dugu itxaropen bete ahokada opari gisa, euskaraz egindako hitz bakoitzarekin, gure ezpainetatik irrist egiten duen euskarazko esaldiekin. Horrela behar
|
duelako
euskarak gure ezpainetan, naturaltasunez airera doan hitz labainkor bat, ahalik eta toki gehienetara heldu dadin. Hortaz, badakizu, ostiralean gain, hemendik aurrera irristatu euskarazko esaldiak Gasteiz barrena, arnas dezala hiriak behingoz guztietan osasungarria den giro euskalduna.
|
|
2014
|
|
|
Argi du" planteamendu desiragarriak" direla," baina horiek ez dira konponduko haurrak elkarrekin jarrita bakarrik". Are gehiago, proposamenaren planteamendua bera" demagogikoa" dela uste du," ematen
|
duelako
euskaraz aritzeagatik arazo horiek larriagotzen direla".
|
|
|
Bengoetxeak ez du uste" pelikula batek egon behar duenik Sail Ofizialean euskaraz delako, egon behar du ona delako, eta Loreak filmak merezi du egotea eta ziur naiz asko gustatu zaiela jaialdiko programatzaileei". Euskararen normalizaziorako pozgarria da, Muñozen arabera, erakusten
|
duelako
euskara beste edozein hizkuntza bezain aproposa dela istorioak kontatzeko.
|
|
|
Eñaut Apaolaza – Euskara toki garapenean, gonbidatu gabeko protagonista mailakotik, baina baita Aldundietatik, eta zer esanik ez mankomunitate zein udal esparrutik euskara planen berrikuntza metodologikoraoko eta jarduera berri eta indartsuagoetarako beharrezkoak dira eta bilguneok. Horrez gain ez dugu ahaztu behar lehenago berrikuntzaz eta garapenaz esan bezala, eragileen interakzioak ekarriko
|
duelako
euskara planek orain finkatu antzera duten atalase horretatik (160 enpresa inguru) igotzea eta garatzea efektu biderkatzailea lortze aldera.
|
|
|
Ohartu ez naizen arren Ö atzetik etorri zait, panorama ikusita laguntza edo salbamendua eskaintze aldera, barraren gainazalean datzan edalontzi kopuru eskerga dela-eta, barra inguruetan dagoen piztia desfileagatik apika. Nire beefeater a ez diren trago festako gainontzeko kideak oratzen ditu eta estásbien galdegiten dit, estásbien eta ez ongizaude, bere izenaren lehen letrak nabarmen iradokitzen duen bezala Ö atzerritarra delako eta ez
|
duelako
euskaraz ikasi7 Estásbien dio eta nik baietz buruaz, sísítranquila, ederto nago, begirakunea Z ren ezpainei josita, sabeleko azal puskak bata besteari nola, apendizitis ebakuntza larrialdikoen ostean.
|
|
2015
|
|
|
Konkretuki, tailer horiek tresna praktikoak eskaintzen dituzte, euskaraz mintzatzeko ditugun aurreiritziak eta konplexuak gainditzeko gisan. Alabaina, ez litzaiguke hain zaila Baxe Nafarroan euskaraz bizitzea, jende anitzek mintzatzen edo gutienez ulertzen
|
duelako
euskara. Tailer horiek tresnak erakusten dituzte ere erdaldunekin ditugun elezko harremanendako, estres linguistikoa gainditzeko eta solasafdiak euskaraz aberastera gomitatuz.
|
|
2016
|
|
|
Gaztelaniaz egin zuten ibilbide gidatuan hartu zuen parte. Zapuztuta dago Giraldo, ez
|
duelako
euskaraz egiten, ez duelako ikasi. Arrazoi politiko, kultural eta sozialengatik euskara beharrezkoa dela iruditzen zaio.
|
|
|
Eta bere garrantzia dauka Arabako herri euskaldunean estreinatu izanak, Arrasateko taldeak beti jardun
|
duelako
euskaraz eta herri antzerkiaren parametroetan.
|
|
2017
|
|
|
Orain arteko esperientziak zabaldu behar ditugu, ahal bada eraginkortu, eta, zalantzarik gabe, berriak sortu».«Sektore politiko gehienek ez dute euskara eztabaida politikoaren erdigunean kokatu nahi. Urliak, hamarkadetan aplikatu duen mendekotasun hizkuntza politika justifikatu nahi duelako; Sandiak, ez duelako benetan euskara lehentasunen artean; eta Berendiak, gordinki, ez
|
duelako
euskararen berreskurapenik nahi».«Ez dugu soilik defentsa edo eskaerara mugatu behar. Datorren fasea eraikuntza biderkatzearena izan behar da, sorkuntzan, berrikuntzan jauziak ematearena.
|
|
2018
|
|
|
Horregatik aipatzen dugu fase aldaketarena; hobeto edo okerrago, euskaraz dakien belaunaldi horren hizkuntza praktikak markatuko
|
duelako
euskararen etorkizuneko dinamikaren norabidea, eta etorkizun hori gaur eta hemen jokatzen delako.
|
|
|
Jagon eta ikertuBilboko alkateak goraipamen hau egin nahi izan du: . Euskaltzaindiari ematen zaio uriaren urrezko domina, azken 100 urte hauetan apustu irmo eta ezbairik gabea egin
|
duelako
euskara jagon, ikertu eta haren gramatika arauak formulatzeko nahiz euskararen erabilera eta euskararen eskubideak sustatzeko?.
|
|
2019
|
|
|
–Euskaltzaindia beti ahalegindu izan da bere eginkizuna betetzen politikaz kanpo eta politika ororen gainetik, arrazoi sinple batengatik: uste
|
duelako
euskara herri baten ondasuna dela, denon ondasuna, eta, horrexegatik, ondasun hori ezin duela baliatu ez monopolizatu inongo alderdi, sinesmen edo ideologiak?.
|
|
|
–Euskaltzaindia beti ahalegindu izan da bere eginkizuna betetzen politikaz kanpo eta politika ororen gainetik, arrazoi sinple batengatik: uste
|
duelako
euskara herri baten ondasuna dela, denon ondasuna, eta, horrexegatik, ondasun hori ezin duela baliatu ez monopolizatu inongo alderdi, sinesmen edo ideologiak?.
|
|
2021
|
|
|
Baina, bestetik, bada porrotean azken aldian eragina izan duen bestelako faktore bat. 2013an Wert ministroak ezarritako LOMCE legeak, gaztelania lehenesteaz gain euskararen kalterako, ingelesaren ezagutza helburu duen proiektu eleanitzak ezerezean uzten
|
duelako
euskararen murgiltze linguistikoa. Horrela dio, beste behin ere, Iztuetak:
|
|
2022
|
|
|
Baina bereziki deigarria da aurtengoan komikigintzak emango duena. Batetik, Mikel Laboaren bizitza oinarri duen Ni ez naiz Mikel Laboa lana kaleratuko duelako Elkarrek, Harkaitz Canoren, Unai Iturriagaren eta Joseba Larratxeren eskutik; eta, bestetik, juduen aurka naziek egindako sarraskiaren memoriari buruzko Art Spiegelmanen Maus klasikoa ere aterako
|
duelako
euskaraz Astiberri argitaletxeak, Julen Gabiriaren itzulpenean. Ainhoa.
|
|
|
Eta zergatik izan daiteke hori? Eremu horietan euskaldunen proportzioak ere gora egin
|
duelako
euskarazko hezkuntza ereduaren hedapenari eta helduen euskalduntzeari esker; alegia, euskaltegien lanari esker. Hala ere, kontuan izan behar da eskolan euskaldundu diren horiek gaztelaniaz hitz egiteko euskaraz aritzeko baino erraztasun dezentez handiagoa dutela, eta gauza jakina da erraztasun handiena duzun hizkuntzara jotzea dela ohikoa.
|
|
|
Eta zergatik izan daiteke hori? Eremu horietan euskaldunen proportzioak ere gora egin
|
duelako
euskarazko hezkuntza ereduaren hedapenari eta helduen euskalduntzeari esker; alegia, euskaltegien lanari esker. Hala ere, kontuan izan behar da eskolan euskaldundu diren horiek gaztelaniaz hitz egiteko euskaraz aritzeko baino erraztasun dezentez handiagoa dutela, eta gauza jakina da erraztasun handiena duzun hizkuntzara jotzea dela ohikoa.
|
|
|
Eta zergatik izan daiteke hori? Eremu horietan euskaldunen proportzioak ere gora egin
|
duelako
euskarazko hezkuntza ereduaren hedapenari eta helduen euskalduntzeari esker; alegia, euskaltegien lanari esker. Hala ere, kontuan izan behar da eskolan euskaldundu diren horiek gaztelaniaz hitz egiteko euskarazaritzeko baino erraztasun dezentez handiagoa dutela, eta gauza jakina da erraztasun handiena duzun hizkuntzara jotzea dela ohikoa.
|
|
2023
|
|
|
DBHko 4 maila amaitzean, ikasle orok B2 Bigarren Hizkuntza Eskakizuneko mailaren jabe izan luke, eta Batxilergoan barrena Hirugarren Hizkuntza Eskakizuna, hau da, C1ekoaren heina lortzea liteke helburua. Eta egia da ikasle mordoxkak aipatu mailak erdiesten dituela urte horietan, baina nago, guztiak gailur hartaraino iristea ezinezkoa dela egun. Eta uste horretantxe nago, beste hezkuntza xede askotan legez, jendarteak soil soilik irakaskuntza sistemaren bizkar uzten
|
duelako
euskara bereganatzearen eta egoki erabiltzearen ardura, eta hola oso nekez erdietsiko dugu ikasleok euskara aberats, egoki eta zuzenaren jabe izatea (B2, C1), hizkuntzaren alderako harremana ikastetxean hasi eta bukatzen bada. Egoera horretaz argi eta garbi ohartzen gara B2 nahiz C1eko ahozko probetan:
|
|
|
Leihaketara eman behar da, zeinera hainbat hautagai aurkeztu behar diren. Herriko bizilagunek don Agustin de Salinas Mendilibarrikoa ezeztatu dute, ez
|
duelako
euskaraz hitz bakar bat ere egiten. Don Domingo Aldaz soilik aurkeztu da azterketara, Iruñekoa.
|
|
|
Azken orduetan, berriz, Erriberako PSNk botoa eskatzeko prestatu duen afixa baten irudiak eman du zeresana; deigarria da kartela, biltzen duen hizkuntz aniztasunagatik, eta aniztasun horretan ez
|
duelako
euskara jasotzen. Zortzi hizkuntzatan ondu dituzte testuak:
|
|
|
UEMAk ere adierazpenak egin ditu: «Erabaki honekin marra gorri guztiak gainditu dira, euskararen ofizialtasuna bera ere zalantzan jartzen baita, administrazioan euskara gaztelaniaren makuluarekin soilik erabiltzeko aukerak urte asko atzera garamatzalako eta erabat mugatzen
|
duelako
euskara biziberritzeko beharrezkoa den hizkuntza politika».
|
|
|
Dena dela, orokortu den izena Adolf Dirr i zor diogu: ergatiboa (grezieratik, ergon" lana") idatzi zuen 1912an rutulera deskribatzean, Kaukaso ipar ekialdeko hizkuntza horrek ere kasu ergatiboa erabiltzen
|
duelako
euskararen moduan eta Groenlandiako eskimaleraren moduan..."
|