|
2000
|
|
|
" Eta, handik harat, doña Lidiaren babesean mila gauza ikasi nituen: ikasi nuen, konparazione, ezen desirak mugitzen
|
duela
mundua, baina ikasi nuen, halaber, ezen ez dela desiratzen dena lehenago konplitzeagatik bizitzaz gehiago gozatzen; eta ikasi nuen, finean, ezen gauzarik tipienetan gorde daitekeela bizitzaren handia, zeren zaldun handi batek noiznahi den huts egin baitziezazuke, baina bide bazterreko lorerik tipienak nekez. Eta, hala, doña Lidiarekin urtebete egin ondoren, jalgi nintzen handik, biziberriturik bezala... eta pena pixka batekin ere bai, zeren jende guti estimatu izan baitut bizitzan eta ezertan eduki, nola eduki izan bainuen andere jakintsu hura, eta zeren, ospitaletik kanporat nindoalarik, utzi beharra bainuen adiskide hura..."
|
|
2001
|
|
|
Dena den, eta irakurle argiaren mesedean, hor doa, testualki, editorial hartan eskaintzen zen mezuaren jarraia: " Komunismoaren aitak arrazoi du, gizonak burruka bat ari
|
duela
munduarekin esaten digunean. Eta egi da ere, burruka ortan gizona ari dela gallentzen, alde batera behintzat, berriro esanda.
|
|
|
" Hautsi da anphora" aldarrikatzen duen poetak ez du ikusten mundu batua, errealitate hierarkizatu eta ongi moldatua. Ez da soilik errealitatea zatikatua dagoela, bada, neurri berean, zientziak (fisikak) ez
|
duela
mundua azaltzeko teoria unibertsalik, metafisikak indarrik ez duen munduan bizi garela. Eta zatiak agintzen du ziurtasunik ez orekarik ezagutzen ez duen mundu honetan.
|
|
2002
|
|
|
Ignacio Ramonetek duela hilabete batzuk orrialde hauetan esaten zuen globalizazioak azkenean bi bloketan bereiztu
|
duela
mundua, daukatenen blokea eta ez daukatenena hain zuzen ere.
|
|
|
Bi faktore horiek oso garrantzitsuak dira bihotz hodietako eritasunetarako. Munduko Bihotzaren Federazioak azpimarratzen du Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) azterketa batek erakusten
|
duela
munduko populazioaren %65etik %85era ez dela behar adina ariketa fisiko egiten, eta horrek eragina duela osasun kostuetan. Adibidez, Estatu Batuetan, obesitateari eta jarduerarik ezari lotutako kostuak izugarri igo dira, herrialdeko osasun gastu osoaren ia %10era arte.
|
|
2003
|
|
|
ihardetsi din, ordea, ama Elixabetek. Eta hala izan behar din, maitea, egia baita ez
|
duela
munduak onartzen ez aniztasunik, ez elkartasunik. Zeruan gintezken bestela, ez gehiago lurrean!?
|
|
|
ISIk ziurtatzen du Espainiako ikerketak garrantzia irabazi
|
duela
munduko zientzia panoraman
|
|
|
Hautu politikoa ez da termino horietan planteatzen. Borroka armatuaren egiturak ez
|
duela
munduaren esplikatzeko ahalik ohartu bezain laster, Spectres de Marx liburu ikaragarrian Derridak marxismoak berean ez zuela gehiago funtzionatzen negar hegian aurkeztu zigun bezala, armarik gabe eta legea zutabe asmatuko bide da biharko Euskal Herria.
|
|
2004
|
|
|
Demagun: maitasunarekin lotuta dagoen aldaketa neurofisiologiko batek maitasunaren erreakzio biologiko bat islatzen
|
duela
mundu materialaren baitan (fisikaren munduan); maitasunaren erreakzio biologiko horrek adimenarrunteko maitasun erreakzio bat islatzen du bizitzaren munduaren baitan (biologiaren munduan); eta, azkenik, adimen arrunteko maitasun erreakzio hori adimenmaila sakonetako maitasunaren isla da adimen arrunteko munduan (psikologiarenmunduan). Ikuspegi alternatibo honetan, maitasunaren maila sakonak azaleratzeaneragiten dira kausalitate horiek; edo, beste hitz batzuetan esateko, kausalitateordinario horiek maitasun sakonaren azalezko formak besterik ez dira; hau da, laugarren ikuspuntua erakusten saiatzen den maitasun mailaren forma.
|
|
|
–Zurriolahondartza da edo Zurriola ez da hondartza?. Nabaria da(**) a priori dagoela justifikatuta, tautologikoa dela, ez
|
duela
munduari buruz ezer berririk esaten,(*) kin gertatu bezala.Alabaina,(**) k, bere osotasunean harturik, ez du subjekturik ezta predikaturik ere, Ezda, bcraz, analitikoa Kanten esanahiari erreparatzen badiogu.
|
|
|
“Bi aurkikuntza garrantzitsu dira, hegaztiarena bereziki; izan ere, oilasko txikia da, eta informazio garrantzitsua emango du Lurrean agertu ziren lehen hegaztien hazkunde prozesuei buruz”, azaldu zuen José Luis Sanzek, ikertzaile taldearen arduradunak. Paleontologoak gogoratu zuen aztarnategi horrek garrantzia hartu
|
duela
mundu osoan, han aurkitutako fosil batzuek hegaztien jatorri dinosauriarraren hipotesia baieztatzeko aukera eman dutelako, eta hegaldiaren jatorriari edo hegal geometrikoen agerpenari buruzko oinarrizko informazioa eman dutelako. Sanzek esan zuenez, hegaztiaren fosilak “garezur osoa duen lehena da, bai eta garezurraren osteko eskeleto ondo kontserbatua ere, nahiz eta jatorrizkoa izan, gaur egungo hegaztien antzekoa edo, gutxienez, antzekoa”.
|
|
|
Gogo bereziz uzten du esnea Ginoren etxeko atarian, beti besteei baino apurtxo bat gehiago, eta poztu egiten da entzuten duenean karreraren bat irabazi
|
duela
munduko bazterren batean, bere esneari esker.
|
|
|
Wittgensteinen solipsismoarekin bat etorri gabe, subjektu metafisikoaren errealitatea eta honek duen berealdiko munta azpimarratu beharra daude. Bat gatoz gure filosofoarekin ni filosofikoa eta subjektu metafisikoa identifikatzen dituenean eta adierazten —ulertarazten bederen— duenean subjektu metafisikoak mundua kontenplatzen
|
duela
munduaren" mugatik", nolabait esatearren. Baina gure ustez oker zegoen Wittgenstein baieztatzen zuenean ni filosofikoa (subjektu metafisikoa) ez dela munduaren parte bat, munduaren muga baizik.
|
|
2005
|
|
|
hizkuntzari esker bakarrik ahal du gizakiak mundura iritsi eta munduak zerbait izan gizakiarentzat, hau da, hizkuntzak paper ordezkaezina jokatzen du, hain zuzen, gizakiaren eta munduaren artean bitartekotza egiten duelako. Beti ere garrantzitsua da kontuan hartzea, orokorrean, gizakiak ezin
|
duela
mundua era garbi eta neutral batean ezagutu eta, alderantziz, pertsona ezberdinek haren ikuskera ezberdinak garatzen dituztela.
|
|
2006
|
|
|
“Hazkunde ekonomikoa izango dugun lehen urtea izango da, eta ez dira handituko berotegi efektua eragiten duten gasen emisioak”, adierazi zuen Ingurumeneko titularrak “Forum Europa” informazio gosarian parte hartu zuenean. Narbonak gogorarazi zuen urtean 16.000 pertsona inguru hiltzen direla Espainian airearen kalitate txarraren ondorioz, eta arazo horren aurka ez egiteak %20ko galera ekarriko
|
duela
munduan. Ildo horretatik, ministroak “erabateko konfiantza” agertu zuen, gizarte zientifikoa “prestatua” dagoen teknologia iraunkorragoetara eta eraginkorragoetara itzultzeko prozesuan.
|
|
|
Erreferentzia obligatua bihurtua baitago, gure erreferentzia nagusia ere izango dira, Bilboko Lore Jokoetan Unamuno-k 1901eko abuztuko 26 gauean239 harrotu zituen hautsak, bere jokabide zatarragatik ere bai (jaietako erregina, ez zer eta ez hura, mandazain mozkor batek baino ez akademikoago laidoztatuz), baina bere tesi probokatzaileagatik batez ere: euskarak ez
|
duela
mundu modernorako balio, eta lehenbailehen hiltzea dela onena. Tesiak badu bigarren parte bat, gutxiago aipatzen bada ere, ez gutxiago erreparatzekoa guretzat:
|
|
2007
|
|
|
Zenbait enpresatan, marketina eta komunikazioa batera daude. Errespetuguztiarekin, baina marketinaz dakien jendeak normalean ez du komunikazioariburuz jakiten, eta pentsatzen du iragarki bat jarri eta hori esan behar dutela egunkariek, horrela funtzionatzen
|
duela
munduak (denetik egongo da, badakit orokortzea arriskutsua izaten dela askotan). Marketinak bere legeak ditu eta komunikazioak ere bai; ez dira batzuk hobeak eta besteak txarragoak, ezberdinak dira.Beraz, kazetari batekin gauza batzuk gestionatu behar dituena ezin da marketinkontzientziarekin ibili.
|
|
|
edo sentsibilitatearen menpeko161 (b) Adigai enpirikoetan beretan parte esentzial bat hitzen hots edo boz diferentzien gainetik («zaldi», «cheval», «horse») hizkuntza guztietan berdina bada (berba ezberdin denok objektu berari dagozkio), arrazoia, antza, hizkuntzan bertan parte bat pre edo ezhizkuntzazkoa delako da162 Are, (c) hizkuntzetan bertan, gramatikan nahiz lexikoan, «hamaika gauza» a priori ezarria da, unibertsala eta guztietan halabeharra hortaz?, hizkuntza jakin baten baldintzetarik aske163 Esperientzian, Kant-i jarraituz, sentigarritasuna eta adigarritasuna bi ahalmen gisa bereizten baditugu ere, hizkuntza ezberdinen arteko diferentziak (kontingentziak) sentigarritasunaren kapitulura mugatzen dira Humboldt-en ustetan. Hori erabakigarria da zuzen ulertzeko Humboldt-en eboluzioan, haren adierazpen batzuek (hizkuntzak egiten
|
duela
mundua, estiloan) betiere beren zentzua mugatua zein mugen barruan daukatela, ezin baitira zentzu absolutuan hartu.
|
|
|
Formula berriak proposatzen du ekoizleek etiketan identifikatzea zer produktu erabili diren hura egiteko. Oraingoz, AEBk iragarri du, onarpenak aurrera eginez gero, EBrekin beste liskar bat izango
|
duela
Munduko Merkataritza Antolakundearen (MME) barruan, arau berriak merkaturatzeko legez kontrako traba izan daitezkeela uste baitu. 2007ko urtarrilaren 30ean, Europako Parlamentuko Ingurumen, Osasun Publiko eta Elikagaien Segurtasuneko Batzordeak alkoholdun edariei buruzko txostena egin zuen, eta vodka legez definitzea proposatu zuen.
|
|
2008
|
|
|
Hurbiltasunak biderkatu egiten du albiste baten garrantzia. Ikus egiten da herrian istripuz hildako batek jakin min handiagoa sortzen
|
duela
munduko beste puntan hildako mila lagunek baino. Informazio Gizartean toki hedabideak garatzen diren neurrian, informazioaren hurbileko mailak ez dira ezabatzen sare globalean.
|
|
|
Berriki, armada iparramerikarrak Zoriah Miller kazetaria kanporatu du bertatik hildako marinen irudiak argitaratzeagatik. Inon idatzi gabeko lege batek dio soldadu amerikarren hilotzik ezin
|
duela
munduak ikusi. Berdin gertatu zen I erasoen ondoren.
|
|
|
–Martha Naussbannek dio Polixenak, nahiz eta hiltzera kondenaturik egon, oraindik sinesten
|
duela
munduaren egitura ukigabe dagoela, kode moralak indarrean daudela. Aldiz, Hekubak munduan ordenarik badagoela eta kode moralak indarrean daudela ukatuz bukatzen du, ahoskatu dut dardaraz.
|
|
|
Bai teologia morokiltsua asmatu
|
duela
munduak hitzarekin! Adibidetto bat, eta ez makalena:
|
|
|
trenbideak bitan banatzen
|
duela
mundua esan nizun
|
|
2009
|
|
|
Egia da, dena dela, iraultza digitalak eta teknologia berriek demokratizatu egin dutela hedabidegintza (eta egun hedabideetara mugatzen ez den komunikazioaren mundua bera, oro har), kostuak merkatu eta bitartekoak askoz jende gehiagoren esku jarrita. Olatu hori baliatuta, Don’t hate the media, be the media lelo ezagunak bide egin du, baina oso gogoan izan behar genuke, hala ere, ez
|
duela
mundu guztirako balio: aurten bertan, berbarako, Ekuadorren kitxuazko tokiko telebista bi egin guran dabiltzan egitasmo biren bultzatzaileekin egoteko modua izan dugu HUHEZIn (Mondragon Unibertsitatea), Garabide Gobernuz Kanpoko Erakundearekin (GKE) izaniko elkarlana tarteko, eta, ohiko hedabideak egitearen zailtasun ekonomikoez jardun zitzaizkigunean, Interneten aukeraz hitz egin genien xalo xalo, hots, egunotan, teknologiaren aurrerapena dela bide, kostuak asko jaitsi direla, eta, Interneterako sarbide egokia izanez gero, ia edonork egin dezakeela bere hedabide propioa (idatzizkoen kasuan, gainera, inprimatzeeta banaketa gastuen zama arintzen duzu horrela).
|
|
|
Bikoiztasun eta oposizio hura eskolakoa da, analistaren laborategikoa. Gertari erreala da, gizakiak ikusi eta bizi ere balioz jantzia ikusten eta bizitzen
|
duela
mundua; eta horregatik berak mitoz janzten duela. Giza, kultura?
|
|
|
Euskarak ez
|
duela
mundu modernoan balio, ez daukagula kulturarik, etab., etab.. Dena egia.
|
|
|
Jainko gabe ezer razionalik ez. Egia da gero laster, XIX. mendean, zientziak asmatu
|
duela
munduaren azalpenak Jainkoaren hipotesirik gabe xerkatzen, eta Estatu modernoak ere ikasi duela, ordena soziala zaintzeko Jainkoa baino bitarteko efikazagoa dela polizia, eta infernua baino eraginkorragoa kartzela. Horregatik orain zientzian, politikan, moralean bertan, Jainkoaren beharrik ozta sumatzen da.
|
|
|
–Halako edertasuna ikusi ondoan, ez
|
duela
munduan deus gehiagorik ikusi nahi. Hara zer erran duen.
|
|
|
Hurbileko informazioan dabilenak badaki hurbiltasunak biderkatu egiten duelaalbiste baten garrantzia. Ikusi egiten da, herrian istripuz hildako batek jakin minhandiagoa sortzen
|
duela
munduko beste puntan hildako mila lagunek baino. Edotelebistan etxeko norbait ikusteak zirrara handiagoa sortzen duela saiorik garestienakbaino (Irizar, 2002:
|
|
|
GKEak salatu du herrialde honek bigarren postuan jarraitzen
|
duela
munduan, barruko lekualdatuen kopuruagatik
|
|
|
Save the Children erakundeak berriki egindako txosten baten arabera, urtean bederatzi milioi haur hiltzen dira planetan bost urte bete baino lehen. Horrek esan nahi du hiru segundoan behin haur batek bizitza galtzen
|
duela
munduan. Erakundearen azken azterketak, “Denok izango gara bizitzak salbatzeko” kanpaina berriaren parte denak, azaltzen du heriotza horien %97 herrialde azpigaratuetan gertatzen dela.
|
|
|
Hala ere, oro har, 1,6 milioi pertsonak jasan zituzten lehorteen ondorioak 1979 eta 2008 bitartean, hau da, ekaitzak jasaten dituzten pertsonen bikoitza baino gehiago, Afrika kontinente ahulena izanik. 1,6 milioi pertsona inguruk jasan zituzten lehorteen ondorioak 1979 eta 2008 artean MEAk dio, gainera, ingurumen arrazoiengatik egiten den migrazioak “gero eta garrantzi handiagoa izango
|
duela
mundu garatuan”. Etorkizunean mugimendu handiak egin ahal izateko, nazioarteko laguntza da barneko ingurumen migrazioak gehien eragiten dien herrialdeentzat eta herrialde mugakideentzat.
|
|
|
Baina ez dugu ahaztu behar, gaur egun, homofobiak aurpegi berriak dituela, latzak eta, batzuetan, onartezinak. Ez dugu ahaztu behar gorrotoa adierazteko modu hedatuenetariko bat dela eta, gainera, bere tokia betetzen
|
duela
munduko herrialde askotako araudi diskriminatzaile eta zapaltzaileetan. Gaur egun, 80 herrialde inguruk krimentzat hartzen dute homosexualitatea eta zigortu egiten dituzte sexu bereko pertsonen arteko sexu harremanak.
|
|
|
Epe ertainera, hortaz, produkzio hori ordezkatuko dituzten proiektu berriak behar ditu munduak, urre beltza orain bezala kontsumitzen jarraitu nahi bada behinik behin. Horregatik, Saudi Arabiak asteon iragarri du inbertsioak handitu ezean hiru urteren buruan berriro ere 150 dolarreko petrolio upela ezagutuko
|
duela
munduak.
|
|
|
nortasuna, nazioa, lurraldea, sinboloak... Horrek erakusten digu bertsolaritzak mundu ikuskera euskaldun batetik narratzen
|
duela
mundua.
|
|
|
(Nahimenaren objektibazioaren modelo baxuenean naturaren indarrak egongo lirateke.) Nahimenaren objektibazioa ideiak dira, beraz, Platonen eidos horiek. Esan behar da, beraz, Schopenhauerren ustez, Platonen arazoa izan dela ongia ez
|
duela
munduan kokatu. Filosofia klasikoan, beraz, adimenaren jabe ginen; Schopenhauerrekin, adimena gara, nahimena gara...
|
|
|
Nietzschek esaten digu, Heideggerrek aurrerago esango digun bezala, Modernia bukatzeaz geroztik gizakia ohartu dela ja intelektuak (arrazoimenak) ez
|
duela
munduaren ordena harrapatzen (munduak ordena baldin badu). Arrazoimenak gizakiaren estruktura mentalaren arabera pentsatzen edo interpretatzen du mundua.
|
|
|
Arrazoimenak gizakiaren estruktura mentalaren arabera pentsatzen edo interpretatzen du mundua. Kantek esan digu ja arrazoimenak giza estrukturaren arabera pentsatzen
|
duela
mundua, baina arrazoimen hori perspektibaz kanpokoa zen, eta beraz, faltsua. Hegelek historia sartu digu baina izpiritua aurkeztu digu, perpektibatik kanpo dagoen ente absolutu bat.
|
|
|
Nietzschek jarriko du lehenengoz perspektibaren menpe mendebaldeko metafisika guzia: gizakiak bere estrukturaren arabera interpretatzen
|
duela
mundua (eta ez pentsatu soilik) esango digu. Perspektibaren menpe.
|
|
2010
|
|
|
Gutxi izango balitz, partidaren eguna hurbiltzen den heinean, iragarpenak alda daitezke. Aipatzekoa da ere komentarioak utzi ahal direla parte hartzaile bakoitzak egin duen pronostikoan eta erremintak informazioa eskaintzen
|
duela
Mundu Txapelketan gertatzen den guztiaren inguruan.
|
|
|
Helburu hori alderdi politiko guztiek konpartitu behar luketela uste du Aresek eta harridura agertu du EAJ kontra agertu delako. Badirudi interesa
|
duela
mundu horretatik botoak eskuratzeko; batzuek ETA existituko ez balitz bezala egin nahi dute politika, ETAren osteko prozesu batean egongo bagina moduan, baina ETA hor dago eta jarduera terrorista mantentzeko jarrera erakutsi du, nabarmendu du.
|
|
|
Memoria liburu horren balio bakarra agure etorkin baten testimonioa baldin bada, inori ez zaio interesatzen, etxekoei eta lau enteraturi izan ezik. Balio erantsia da klausurako moja batekin umea izan zuela, moja hau komentutik bota, ahizpari semea eman eta benetako aitak handik berrogeita hamar urtera jakin
|
duela
munduan bere hazitik sortutako gizaseme bat dabilela suelto. Jakin eta handik gutxira hil dela.
|
|
|
Jaio zenean begiak elkarren gertuegi zeuzkan. Denboraz bereizi egin zaizkio eta orain ematen du begirada bikoitzaz jotzen
|
duela
mundua.
|
|
2011
|
|
|
Gaur, txikia ederra da eta, gainera, indartsua, Manuel Castellsek aipatzen duen «gizarte sare» horretan. ...bai euskal gizartearentzat eta bai gizarte global honentzat ere «sustraiak gogoan izanik lehiatzeak», «sustraiak gogoan izanik lankidetzan jarduteak», «sustraiak gogoan izanik berritzeak», «gizartea sustraiak gogoan izanik eraikitzeak».Orain dela ez horrenbeste, esaten zen mundu mailakoak tokikoa baliogabetzen zuela; gaur, aldiz, «local moves the world» esaten dute, tokikoak mugiarazten
|
duela
mundua. Horixe da globalizazioak izan duen paradigma aldaketarik nabarmenena.
|
|
|
Dominguezek uste du, istripu hori gertatu arren, energia nuklearrak hazten jarraituko
|
duela
mundu guztian, baita Espainian ere, non beste hiru zentral eraikitzeko beharra ikusten duen 2035erako.
|
|
|
Guztiarekin ere, ordea, honako irizpide hau ere bere ekarpen teorikoen artean kokatu behar dugu: alegia, hizkuntz heriotzaren faktore nagusia estatu etnozentrikoaren ereduan datzala, eta egiaztapen datu horrek oinarri enpiriko ukaezina
|
duela
mundu zabalean. Itxuraz, nolabaiteko kontraesan bat dago bere iritzietan:
|
|
|
Sinetsita erlijio edo sinesmenen askatasunak lagundu behar
|
duela
munduan bakea, gizarte justizia eta herrien arteko adiskidetasunaren helburuak lortzen ere, bai eta kolonialismoaren eta arraza bereizkeriaren ideologia edo eginerak ezabatzen,
|
|
|
Baieztatzen dugu Arraza bereizkeria mota guztien Ezabatzeari buruzko Nazioarteko Konbentzioaren atxikipen unibertsala eta hori osotasunean betetzeak funtsezko garrantzia
|
duela
munduan berdintasuna eta bereizkeriarik eza lortzeko;
|
|
|
Eta ez dut nik bakarrik esaten, ni baino idazle hobeago eta inteligenteago batek oso ongi esan du orain dela oso gutxi. Bernardo Atxagak esan du hemen sekula ez dela errekontziliaziorik egongo, jendeak ez duelako errekontziliatzeko gogorik inorekin, ez bakarrik politikoki desberdin direnekin, edo etsai politikoekin, baizik ez duela errekontziliatzeko gogorik eta asmorik ezta bere bazterreko etxean bizi direnekin ere, eta auzoko herrian, eta mundu guztiak destainaz eta desafioz ibiltzen
|
duela
mundu guztia eta abar eta abar. Hori da, nik uste dut, besteak beste, desziurren gauzak lanbrotzea.
|
|
|
Galdutasun eta gaur egungo" lazeria muturrekoa" (Jainkoa hil eta gero), nondik ere Daseina salbatu beharra baitago, Weimarko Errepublikarekin asoziatzen da Errektoregoko Diskurtsoan. Historiaren erabakitzailea, gizon emakumeon eta gure egitate enpirikoen haraindi, Patua ei da; orain gertatzen da herri (eta Estatu!) alemanak bere Patua daukala, eta, dirudienez, Alemaniaren Patuak izan behar
|
duela
munduarena... Izatearen filosofia subtil guztia, mozorro bat besterik ez?
|
|
2012
|
|
|
Baina, estatuek eta enpresek ondo dakite legitimitate psikosozialik gabe botereari eutsi ahal zaiola indarra eta behartze sistemak (legeak eta teleak barne) erabiliz. Administrazio polizialak eta praktika onen gobernantzak anabasari egiten diote aurre, su eta gar, eta politika oztopo bat delakoan araudiz eta legeriaz ito dute, ekimen oro ito duten moduan, argi utzita edonork ez
|
duela
mundu konplexu honetan gobernatzeko tekhnerik, ez dagoela aditu teknikoekin iritzi liskarrik izaterik, ezta burokraten labirintoetan nork bere oldez ekiterik ere. Araudi eta adituen mende, nork bere burua kontrolatu behar du, besterik ez, interes pribatuz ehundutako" jendartekoetan".
|
|
2013
|
|
|
torturak eta antzekoak, badakin? Baina, bestetik, garbi ikusten dinat halako eztanda bat behar
|
duela
munduak, ea esnatzen garen lozorrotik, bakeak (benetakoak) behin betiko erreina dezan bazter guztietan. Mundu osoko gatazketako biktima errugabeek hori besterik ez ziguten eskatzen, armarik ez, gerrarik ez?!
|
|
|
torturak eta antzekoak, badakin... Baina, bestetik, garbi ikusten dinat halako eztanda bat behar
|
duela
munduak, ea esnatzen garen lozorrotik, bakeak (benetakoak) behin betiko erreina dezan bazter guztietan... Mundu osoko gatazketako biktima errugabeek hori besterik ez ziguten eskatzen, armarik ez, gerrarik ez...!
|
|
2014
|
|
|
Amaren aspaldiko esan batekin gogoratu da Iñaki. Amak nola esaten zuen, garai batean, seme alaba guztiak artean etxean bizi zirenean, pertsonak konformidadea behar
|
duela
mundu honetan bizitzeko.
|
|
|
Edo batzuetan ttanttaka eta bertzeetan litroka. Sinetsia bainago poesiak salbatuko
|
duela
mundua, deusek salbatuko badu. Bertze begirada bat behar du munduak, eta poesia onak anitz erran dezake begirada horren eraikuntzan.
|
|
|
Funtsean, zera: nork bere dohainak dituela, eta dohainen arabera erantzun behar
|
duela
munduko bizialdian. Argiago esanda:
|
|
2015
|
|
|
Denok dakigu hilabete hauetako errefuxiatuen exodoa ñimiñoa dela ezagutuko dugunarekin alderatuta. Horregatik diot klima aldaketak errotik bereiziko
|
duela
mundua, euren ipurdia salbatzen dutenen eta dutenen artean. Gainera, euren ipurdia salbatu dezaketenak ere etengabe euren ipurdia salbatzera kondenatuta egongo dira, noiz arte biziraun ahal izango duten jakin ezinik.
|
|
|
Ildo horretan, iruditzen zaio Iraultzak Kuba bakartu
|
duela
munduko musika panoramatik. –Beti hitz egiten da kanpoko faktoreez.
|
|
|
XIX. mendean zehar liberala izan zen hein handi batez, mende amaieran nazionalismo kontserbadorea hasi zen hedatzen, eta XX. mendean zehar nazionalismo sozialista ere agertu da. Egia da nazionalismoak gizartearen arlo guztietara hedatu nahi
|
duela
munduaz duen ulerkera, aipatu ideologia horiek bezala, baina ez du eredu sozioekonomiko edo politika forma jakinik hobesten: horrexegatik da liberal, sozialista edo kontserbadorea testuinguruaren arabera.
|
|
|
Eta orduan kontatu dit ez dela isolatuta sentitzen, ez
|
duela
munduarekin loturarik galdu, nahiz eta daukan lotura ez den, agian, gaurkoarekin, baizik eta garai batekoarekin.
|
|
|
Hazparneko urtxintxek intzaur gostu bat kausitzen diote Hazparneko taloari; zenbeitek erraiten dute ezkur gostua duela; basurdeek aldiz ez dute dudarik, arto gostua du! Eta guk diogu Hazparneko taloaren gostuak ez
|
duela
mundu zabalean parerik! Hazparnek parerik ez duen baino gehiago!
|
|
|
Lukasen ebanjelioan kondatua den gertakaria. Hori egin zuen hobeki erakusteko Jesusek
|
duela
mundu guzia argitzen... Diote ere, orduan sortu zela, bai eta laster hedatu, krepen egiteko usaia, aita sainduak krepak eskaintzen eta Erromarat beilatiar kondu egun hortan jiten ziren guzieri...
|
|
2016
|
|
|
Elias Khoury idazle libanotarrak, palestinarren alde lumaz gain armaz ere borrokatutakoak," Palestina, Siria eta gure itsukeria" artikuluan dio Siriako gerrak erakusten
|
duela
munduaren etikaren neurria, 1948an Israelgo Estatua sortzeko ehunka mila palestinar kanporatzeak erakutsi zuen moduan. Nola jarraitu iraganeko masakreak ospatzen esanez" horrelakorik berriro ez!" eta aldi berean isildu egunotan luzatzen ari den Siriako dramaz?
|
|
|
Euskararen normalizazioari begira, elkarrizketatutako enpresa edo eragileek azaldu dute komunikabide horiek prestigioa ematen diotela euskarari. BERRIAren kasuan, asko eskertzen dute erakutsaraztea euskarak balio
|
duela
mundu zabaleko gaiez hitz egiteko eta edozein gai mota lantzeko, nazioarteko politikatik zientzietara (bertsolarientzat, adibidez, ezinbesteko tresna da BERRIA, gero plazan kantatuko dituzten gaiei buruz beren hizkuntzan janzteko orduan). Goienak beste informazio mota bat lantzen du, tokiko aldizkaria delako.
|
|
|
gizakion elikadura transmisioaren eritasun nagusietako bat da. Erresuma Batuko Elikagaien Segurtasun Agentziak (FSA) dioenez, ia ziurtasun osoz dago patogeno horrek elikagaiengatik transmititutako Salmonellak baino beherakotasun handiagoa eragiten
|
duela
munduan. Campylobacterren infekzioak arinak badira ere, garapen bidean dauden herrialdeetan hilgarriak izan daitezke oso haur txikiak, adineko pertsonak eta gizaki immunodeprimituak.
|
|
|
Urtetan pentsatu izan dut tolerantzia ezer gutxi dela, balio eskaseko balorea, hurbilegi dagoela ezaxolatik eta axolagabekeriatik, haratago dagoen zerbait bilatu behar
|
duela
mundua hobetu nahi lukeenak. Toleratzen duena, nola hala, bestearen gainetik jartzen dela, nagusitasuna adierazten duela toleratuarekiko.
|
|
|
Hazparneko urtxintxek intzaur gostu bat kausitzen diote Hazparneko taloari; zenbeitek erraiten dute ezkur gostua duela; basurdeek aldiz ez dute dudarik, arto gostua du! Eta guk diogu, Hazparneko taloaren gostuak ez
|
duela
mundu zabalean parerik! Hazparnek parerik ez duen baino gehiago!
|
|
|
Eta baduela lan lurraren lau hegaletan. Halere Izpirituan fidatzen naiz eta gogoen elkartasunak mugiarazten ahal
|
duela
munduko gauzen abiada sinesten dut.
|
|
2017
|
|
|
Errespetu gutxi dago mezuan. Jakin badakigu jende askok eskatu behar izan
|
duela
munduko edozein lekutako metroetako ateetan, eta biolin jotzaile famatu batek esperimentua egin zuenetik argi dugu, jendearen borondate onak ez duela asko jateko ematen. Hala ere, Donette paketea geuk hasi eta buka dezagun, gure lagunak metrora bidali ditu eskatzera Panrico enpresak.
|
|
|
Itsasoak, haserre denean, bere gaitzaldiak dituenean, badirudi irentsi behar
|
duela
mundua. Orduan, halako moldez irakiten du, non baldin bridarik ez balu, ordenatua ez balego, lur guztia estal bailezake.
|
|
|
Eta hark, frogatuak bezala, esango dizu baietz, ezertan edukitzekoa dela, baliotsua dela, ez
|
duela
munduan bere parerik.
|
|
|
ederki antzeman eta deskribatuta daude izenetan, hau da, gehienetan argumentu funtzioa betetzen duten gramatika kategoria horretako kideetan azaltzen diren funtzio kategoriek edota kategoria funtzionalek, hau da, kasu markek eta zenbaki markek aditzean bertan duten isla edota komunztadura klitikoak. Horrekin esan nahi dugu agerian gelditu dela, dauden funtzio kategoriak daudela ere, euskal aditzak bat egiten
|
duela
munduko hizkuntzek aditzetan erakusten dituzten funtzio kategoriekin.
|
|
|
–09/ 09/ 02 Ka [rolina], honek guztiak surrealista dirudi nola pentsa nezake horrelako zerbait pasatuko nuenik denetarik topatzen dut eta gauza guztietarako arauak dituzte uste dut espetxe sistemak ez
|
duela
munduko herrialde bakar batean ere funtzionatzen lehenik eta behin denak elkarrekin daudelako delitu sailkapenaz ari naiz ez dakit zenbat jasan dezakedan. Baina egia da azkenean ezer gabe amaitu dudala eta ez dakit zenbat geratuko naizen hemen baina ez dakit jasateko estrukturarik dudan.
|
|
|
Alta, Sorok bere mututasunetik elkarrizketan gehiago ez sakontzeko borondatea agertu zion sinpatikoa izatea erabaki zuen baserritarrari. Jakin luke honek ibai baten presara begira den batek ez
|
duela
munduan inon inoiz berriketarako asmorik erakusten, pentsatu zuen bere baitarako Sebastian Sorozabalek.
|
|
|
Aldea da, orain, argi eta garbi onartzen dela bertsolari batek gustuko izan ditzakeela horrelakoak. Eta aldea da, Maiak zuzeneko harremana
|
duela
mundu horrekin, eta barrutik kanta dezakeela ofizio horretan.69
|
|
|
Joanden ortziralean jakin da dena. Norbaitek nunbaitik birus tzar bat igorri
|
duela
munduan barna munduko informatika tresna handien barnera, hautarik zinezko andana handia nahasiz. 15O erresuma segurik hunkiak litezke makur horrekin, beren informatika tresna handienak ezin gehiago ixtant batez segurik erabili.
|
|
2018
|
|
|
Maputxen kasua bera hor dela denen argitzeko, dela Txilen (miliun bat jende pasa), dela Argentinan (300 mila segurik?), nehork ez dakiela xuxen zer egin hauen eskubideak zinez zaintzeko eta errespetarazteko. Arras hunkia ikusi dugu ere Aita Saindua, aski argiki abisatu
|
duela
mundua gerla nuklear baten irriskuaz, ikusten delarik noraino joanak diren Amerikar Estatu Batuen eta Iran edo Ipar Korearen arteko harreman sukartsuak. Pindar bat aski berdin deneri ilumin ixtante su emateko!
|
|
|
Biharamunetik Europan eta Ipar Ameriketan gainezka daude teorian birziklagarriak diren hondakinen biltegiak eta ez agintariek eta ez enpresek ez dute asmatzen epe laburrean zer egin, batik bat plastiko hondarrekin, mundu osoko zabor esportazioen erdia Txinak hartu baitu orain arte. Txinak ohartarazia zuen ez
|
duela
munduaren zabortegi izaten jarraitu nahi.
|
|
|
Baina estatusa, zer zentzutan? Eztabaida batzuetan, iradoki izan dute estatusaren mundu zaharrak hortxe iraun
|
duela
mundu modernoraino. Adibidez, Emakumeen menpekotasuna testuan, John Stuart Millek idatzi zuen, joputza legea ezkontza barruan kontraesan izugarria?
|
|
|
Kategoria linguistikoek errealitatea «bortxaz» taxutzen badute ere fikzio sozialak sortuz errealaren izenaren pean, badirudi badagoela errealitate egiazkoago bat, batasunaren zelai ontologiko bat, zeinarekin kontrajartzen diren fikzio sozialak horiek. Wittigek kontzeptu «abstraktuen» eta errealitate «materialaren» arteko bereizketa ukatzen du, esanez kontzeptuak hizkuntzaren materialtasunean eratu eta zabaltzen direla, eta hizkuntzak modu materialean eraikitzen
|
duela
mundu soziala. Bestalde, «eraikuntza» horiek desitxurapenak eta reifikazioak dira, eta epaitu behar dira aurretiko zelai ontologiko batekin alderatuta, zeinak erabateko batasuna eta betetasuna dituen.
|
|
|
Izana izen gaitza benetan, astoari zaldi, hilketari kontu garbitze, eta larrua jotzeari gezi jaurtiketa esa  ten diegun garai baldarrotan! Badakit hizketa moduak ondo asko bereizten
|
duela
munduan den giza talde oro, izan den belaunaldi bakoitza, eta, nik orain Pillarditen hizketa modu bihurri hari irri egiten badiot ere, aitortu beharra daukat neroni ere hizketa modu horrexek markatu nauela betiko.
|
|
|
Olivia eta biak bakardadearen konpainian, konpainiaren absentzian. Badaki, ordea, Olivia ausarta dela, eta amaieran oztopoari aurre egin eta leihotik alde egingo
|
duela
mundu berri baten bila. Sara ez.
|
|
2019
|
|
|
Hain gardentasun gutxi dago AHTren obretako aurrekontuaren bilakaeran, aldiro sortzen den ezein albiste txantxaz hartzen
|
duela
mundu guztiak. Eta martxan jartzeko datarekin zer esanik ez.
|
|
|
Ez dakit non irakurri nuen, edo non ikusi, berez kontu zientifiko bat izan arren igual zientzia fikziozko pelikularen batean adituko nuen, kaosaren teoriaz. Alegia, aurrez igarri ezinezko milaka eta milioika gertakariren menpe nola gauden, eta horien guztien baturak egiten duela historia, egiten
|
duela
mundua den bezalakoa, egiten gaituela gu, unez une. Seguru asko ez da horrela delako teoria hori, gaizki ulertu eta okerrago esplikatuko nuen, baina niri balio dit buruan dudan zurrunbiloa azaltzen saiatzeko.
|
|
|
Bakardadearen eta bereizketaren barrendik, emakumeak bere bizitzaren singulartasunaren zentzua ateratzen du: gizonari baino esperientzia intimoagoak zaizkio iragana, heriotza, denboraren joana; bere bihotzaren, haragiaren, espirituaren abenturak interesatzen zaizkio, bai baitaki hori baizik ez
|
duela
mundu honetan; eta, gainera, pasiboa denez gero, era grinatsuagoan, era patetikoagoan pairatzen du azpiratuta daukan errealitatea, anbizio baten edo ofizio baten uztarrian harrapatutako gizabanako batek baino; bere emozioetara emana egoteko gustua eta aukera du, bere sentipenak aztertu eta zentzuz janztekoa. Irudimena ameskeria hutsaletan galtzen ez zaionean, enpatiara jotzen du:
|
|
|
Ez ditu sekula probatu askatasunaren botereak, eta batik bat horregatik ez du sinesten askapenean: iruditzen zaio destino ilun batek gobernatzen
|
duela
mundua, eta harrokeria dela haren kontra altxatzea. Ibilarazi nahi dizkioten bide arriskutsu horiek ez ditu zapaldu ere egin:
|
|
|
Etxean asko gustatzen zaigu albistegiak ikustea. Hondamen eta katastrofe horiek denek argi frogatzen dute Satanek bereganatua
|
duela
mundua, eta Jainkoak aurki libratuko gaituela Gaizkiatik. Aita eta ama umore onez egoten dira beti albistegiak bukatu eta gero.
|
|
|
bere prosa ez da dotorea garaiko kanonarentzat. Gainera, Svevoren gai nagusia, ia bakarra, zahardadeko ajeak deituko nukeena, ez da batere erakargarria irakurleentzat, inork ez dio erreparatzen zahardadeko ajeen gaiak zerikusi zuzena
|
duela
mundu eta zibilizazio gero eta zaharkituagoaren ajeekin. Triesteko hiria da adibide ezin hobea:
|
|
|
Gaurko ikuspegitik begiratuta bitxi samarra gerta daiteke pentsatzea eskolak galduko
|
duela
mundua. Sinpatikoa, kasik:
|
|
2020
|
|
|
Horretan jaiotetxea nagusi da. Ingurumen idilikoa beregaina da, axolarik ez
|
duela
munduan gertatzen denarentzat. Aldiz, idilioan egundoko garrantzia dauka lekunearen eta denbora genealogikoaren arteko batuketak.
|
|
|
Pong en kasuan, bestalde (4.c irudia), pilota denbora luzez jokoan mantentzen ikasten du makinak, baina ez irabazten. Hala ere, argi dago bikain ikasten
|
duela
munduaren dinamika. Super Mario Brosen kasuan ere (4.d irudia), jokoa gainditzen ikasten du jakin min hutsez.
|
|
|
Uneotan zalantza asko ditut osasun krisi honen ondorioen inguruan. Garbi dago krisi ekonomiko, sozial eta laboral handi bat jasango
|
duela
munduak. Desberdintasun ekonomikoa areagotu egingo da gizartean, eta sozialki belaunaldi berriak giza hauskortasunaz jabetuko direla uste dut. Baikortasun puntu batetik begiratuta, jendeak kalitatezko denborari garrantzi gehiago emango diolakoan nago.
|
|
|
" Edozein herrialdetan gerta daitezke, edozein unetan, eta milioika pertsona hil, ez gaudelako prestatuta. Ez dakigu non eta noiz gertatuko den hurrengo pandemia, baina badakigu eragin izugarria izango
|
duela
mundu osoko bizitzan eta ekonomian".
|
|
|
Txinak inbertsio handiak egin ditu hartan, eta normalean hamarkadak behar izaten dira teknologia horrekin eraikitako zentralak ixteko. Nazio Batuen Erakundeak iragarri du heldu den hamarkadan bi heren gutxiago erabili behar
|
duela
munduak ikatza, berotze globala parametro seguruetan gera dadin. Txinak –munduko erabiltzaile nagusiak– %40 gutxitu luke erregai horren erabilera, baina oraindik ikatz plantak eraikitzen ari da.
|
|
|
Gertatutakoari garrantzia kentzen saiatu da Lauren, eta diruagatik ez kezkatzeko esan dio Txarrori, oraindik gauza franko dituztela saltzeko eta bere bizkar hartuko duela ostatuaren gastua. Babilek berehala paratu du mahai gainean herriko apaizak eman zion zakuto ttipia, hari irmo begira gelditu bada ere, akaso pentsatuz une honetan hori besterik ez
|
duela
munduan. Laurenek Babilen ondora itzuli du zakutoa berriz ere mahai gainetik herrestan, eta gordetzeko esan dio.
|
|
|
Ultzamako apaizarekin gogoratu nintzen. Gaur ejer  tzito baten mende, hurrengoan beste baten esanetara, eta ezin sinestarazi zeruko bakea jartzen
|
duela
mundukoaren gainetik. Ez zuen erraza izan behar beti batzuen zein besteen susmopean bizi beharrak.
|
|
|
Zergatik mendeku hain krudela, eta XXXIII. atalean esplikatuko dio Ugolino della Gherardescak zergatia Danteri, zer dela-eta jaten duen halako amorruarekin Ruggieri degli Ubaldini artzapezpikuaren burua. Lagunduko diola prometituko dio Dantek Ugolinori, bere jokabidearen arrazoia zabalduko
|
duela
munduan" harik eta mintzo naizen mihia lehortu arte".
|
|
|
Hemen ageri diren eta kanpoan geratutako beste oin plano batzuk aztertuta esan dezakegu, ezen globalizazioak bultzatutako homogeneizazio kulturalaren prozesuak eragin garbia izan
|
duela
munduko etxebizitzen eskaintzan; hainbesteraino, non kultura oso diferenteen arteko barnebanaketak ezin desberdindu daitezkeen. Oro har, bai forma tamaina bai erabileraren aldetik espazio bertsuak topatu ditugu, horien artean sor daitezkeen erlazio eta hierarkiak ere oso antzekoak direlarik.
|
|
|
Pozten nau jakiteak zerbait egiten
|
duela
mundu honen alde.
|