|
2011
|
|
|
Arnasa hartzeko beta gauzatu ezinik dabiltza beharginak hor. Ur arrea besterik ez zaie eskaintzen pinudi zabaletan eta, eztarria leuntzeko, ardo merketan botatzen
|
du
langile askok bere jornala. Iluntzea orduko, asto lanak atzean utzita, basapiztia bihurtuko du mozkorrak kristau elizkoia.
|
|
2014
|
|
|
593 Egiaren jabe denak gezurra
|
du
langile.
|
|
2017
|
|
|
Senarrari kontatzen dio dena, eta honek ez duela ezer txarrik egin erantzuten dio, ez dutela kaleratu bera kexatu delako, langileak bere lana gaizki egin zuelako baino. Hala ere, onartzen
|
du
langile horri lan bat bere enpresan ematea, lehen zuena baino hobea, andrea hobeto sentiarazteko. Emakumeak depresioarekin jarraitzen du, gertatutakoak barru barruan jo du, buruan darabil gau eta egun, eten bat egin nuen apropos, begiratu eta irribarre baten zantzuak antzeman nituen Martaren aurpegian.
|
|
|
–Beti presaka. Enpresa horrek nahi izaten
|
du
langile berriak hurrengo egunean bertan funtzionatzea. Gaztea eta eskarmentua duen norbait bilatzen dute.
|
|
|
–Urtebete erregulazioan egon eta ez badut jarduera berreskuratu, usain txarra hartzen du kontuak, arazo estruktural bat izatearen traza?. Gaineratu
|
du
langileentzat ere ez dela mesedegarria egoera gehiegi luzatzea: –Azken finean, langabezia saria agortzen ari dira?.
|
|
|
Etxera eramaten
|
du
langileak mobbing a. Sinesten zaio gertatzen ari zaiona?
|
|
|
behar
|
du
langileak mahai hori horizontalki mugitzen hasteko. Zer gertatuko zaio mahaiari 190 N eko
|
|
2018
|
|
|
Langilea eta haren lana dira kontratugai, ez langilearen lan indarra. Enplegu kontratuak, nahitaez, enplegatzaileari eskubide politikoa ematen dio langilea behartzeko modu jakin batean erabiltzera bere ahalmenak; hau da, enplegatzaileak eskubidea lortzen
|
du
langileak obedi diezaion:
|
|
|
Lan indarraren jabearen eta haren jabetzaren arteko erlazioa berezia da, eta horrek esan nahi du enplegatzaileak antolatu egin behar dituela langileak (langile gorpuzdunak), eta lanera behartu edo bultzatu, bere makineriaren eta bestelako produkzio baliabide batzuen bitartez zenbait produktu ekoizteko. Enplegatzaileak, dena den, posible
|
du
langilea makina batekin ordezkatzea, eta halaxe egiten du maiz; are, 1980ko hamarkada honetan, robotekin eta bestelako makina informatizatuekin ere ordezka dezake. Jakina, enplegatzaileek nahiago dituzte makinak langileak baino, makinak esklabo guztiz leialen gisakoak baitira:
|
|
|
Coasek azpimarratu du mugarik egon ezean borondatezko esklabotzaren kontratu bat litzatekeela enplegu kontratua, eta, horrez gainera, hau ere nabarmendu du: zenbat eta luzaroagorako kontratatu enplegatzaileak langilearen zerbitzuak, orduan eta probetxugarriagoa da kontratuan oso zehaztuta ez egotea zer egiteko eska diezaiokeen enplegatzaileak langileari; azken batean, enplegatzaileak eskumena
|
du
langilearen lana zuzentzeko, eta, Coaseren aburuz, horixe da enplegu kontratuaren funtsa. Kontratuak mendekotasun harreman bat sortzen du.
|
|
|
Azken ezaugarri horretan, beste edozein langileren modukoxea da. Azaldu dudan bezala, enplegu kontratuak enplegatzailearen mendeko bihurtzen
|
du
langilea, enplegatzaileak eskubidea baitu langilea bere lanean zuzentzeko. Enplegatzailea, dena den, ez da esklabo ugazaba baten berdin berdina, zeren haren eskubidea ugazaba zibil moderno baten eskubide mugatua baita, ez esklabo ugazabaren eskubide absolutua.
|
|
|
Langilearen ezaugarriak eta jarduna, izan ere, haren homologo emakumezkoaren, hots, etxekoandrearen ezaugarriekin eta jardunarekin batera sortuak dira, etxekoandrearen ezaugarrien eta jardunaren kontrako gisa. (Etxeko) andreari, emakumeari, naturaz falta zaizkio bizimodu zibilean parte hartzeko beharrezko ezaugarriak, eta, horregatik, ezin
|
du
langile gisa parte hartu senarraren baldintza berberetan. Egia da emakumeek gizonen posizio zibil eta juridiko ia bera dutela gaur egun, baina, hala eta guztiz ere, ez dira lantokietara iritsi gizonezko langileen baldintza berberetan.
|
|
|
Etxekoandre baten lana (etxeko lana), egiaz, sexualki mendekoa den izaki baten lana da, bere baitako jabetzaren gainean (lan indarra barne) eskumenik ez duen izaki batena. Baina norberaren lana edo pertsona saltzeak ez baizik lan indarra saltzeak bihurtzen du gizon bat langile libre; hain zuzen, teorian, soldata baten truke norberaren jabetzaren zati bat kontratu bidez emateko gaitasunak bereizten
|
du
langilea (soldatapeko langilea) esklaboengandik eta askeak ez diren langileengandik. (Etxeko) andreak, ordea, ez dio bere lan indarra ematen senarrari kontratu bidez. Emazteari ez zaio soltadarik pagatzen (beraz, ez dago truke librearen adierazlerik), senarrak kontrolatzen duelako, gizona den heinean, haren lana nola erabili.
|
|
|
Langileak soldata bat irabaziz mantentzen edo babesten du bere (etxeko) andrea. Norberaren lan indarra kontratu bidez emateak soldata baten truke, horrexek bereizten
|
du
langilea (langile librea) esklaboarengandik; langilea soldatapeko langilea da. Ugazabaren eta esklaboaren artean, berriz, ez dago truke librerik; esklaboak, izan ere, lanean jarraitu ahal izateko adinako iraungarria (babesa) baino ez du jasotzen.
|
|
|
Zailtasun handia dago gaur, eta uste dut horretan ere erdiz erdi asmatzen duela artistak, langile klasearen ideia bat egiteko, sortzeko, irudikatzeko, asmatzeko, erakusteko, definitzeko. Telebistak ez
|
du
langilerik erakusten jada. Kalean ez dira ikusten inon, fabrikak hiri eta herrietako aldirietara eraman zituzten aspaldi, gero munduaren aldirietara, eta orain, gaur eta hemen, langile klasea lurrundu egin da, lanbrotu, eta zaila da subjektu homogeneo samar batekin identifikatzea, ezaugarri eta lan baldintza eta problematika antzekoak dituen gizarte klase bat imajinatzea, eta horixe da noski kapitalismoaren garaipen handietarik bat, dena atomizatu da, nork bere arazoak ditu, nor bere egoeraren erantzule bakarra bihurtu da, eta hortxe hasi eta amaitzen da mundua.
|
|
2020
|
|
|
Zalakainen iritziz, debate publikoan pentsioen eztabaidak presentzia handiagoa hartzen
|
du
langileen prekarizazioarenak baino: " Badago ikuspegi sozial bat ulertzen duena eta oso argi ikusten duena zaharrei laguntzea eta zaharren pobreziari aurre egitea, baina, aldi berean, ez dituena ikusten beste pobrezia batzuk.
|
|
|
Konparazioa egin du Ipar Euskal Herriko egoeraren eta Hegoaldekoaren artean: " Gaur egun, Frantzian, langileen %95 lan itunpean daude, eta horrek, normalean, esan nahi
|
du
langilearen estatutuan baino lan baldintza eta soldata hobeak dauzkatela. Gutxieneko soldata ere 1.300 eurokoa da; horrek soldata guztiak kopuru horretatik gora bidaltzen ditu, eta kotizazio oinarria ere automatikoki igotzen da.
|
|
|
beraz, joera izango da pentsiodun kopuruak gora egitea, bereziki datozen bi hamarkadetan, baby boom belaunaldi jendetsua hasiko delako erretiroa hartzen; gainera, azken horiei, printzipioz, aurreko belaunaldikoei baino pentsio handiagoak pagatu zaizkie, soldata handiagoak izan dituztelako beren lan bizitzan. Bestetik, unean uneko pentsioak unean uneko langileek Gizarte Segurantzan egindako ekarpenekin pagatzen direnez –kotizazio sozialekin–, kutxa komunean sartzen den dirua ez da nahikoa, besteak beste 2008ko krisiak langabezia handia eragin zuelako hamarkada galduan eta harrezkero prekarizatu egin delako enplegu berria; hori aski ez, eta lan merkatuak joera
|
du
langile kopurua murrizteko, automatizazioaren eta digitalizazioaren eraginez.
|
|
2021
|
|
|
Berriro entzun ditu itoginak. Erre egiten
|
du
langileren bati aginduak emateko gogoak. Konpon ezazue itogin hori!
|
|
2022
|
|
|
–Zerbait behar duzu? –galdetzen
|
du
langileak.
|
|
|
Beti lanera itzultzeko presaka, langile amorratua dela pentsatuko du edonork, lanerako bizi dela. Eta izango
|
du
langiletik, baina niri iruditzen zait batez ere ez dela bere langileez fidatzen.
|