|
2000
|
|
|
Beraz, nork politizatu
|
du
gure hizkuntza. Hori galde niezaioke Carlos Rilova Jericó historiagileari, Hondarribiko historiaz gatazkak jarri dituelako.
|
|
2001
|
|
|
Beste itsasketa larri bat burutu
|
du
gure hizkuntzak Zaitegi lemari duela.
|
|
2002
|
|
|
Gure ustez, saio horiek errepikatu egin lirateke, ikertzaileeuskaldunen artean euskara lan harremanetarako hizkuntza izan dadin. Zoritxarrez, gure esperientziak ikusita, oso zaila da gaur egun ikertzaile soilaren ibilbideaEuskal Herrian, eta horrek baldintzatzen
|
du
gure hizkuntza komunitateak, txikiabaina oso berezia denak, irautea unibertsitate munduan.
|
|
2003
|
|
|
nolako joera historikoak, halako aukerak euskararentzat. Alderantziz jokatuz gero, hau da, korrontearen kontra igeri eginez gero, itota bukatzeko arrisku handia
|
du
gure hizkuntzak.
|
|
|
Etorkizunaren euskerak ibarretan bear du; zertarako dugu erromantizismu loarazlerik, geroa mamitzen ari geran zoko auetan? Garo usaiak ezer gutxi bizituko
|
du
gure izkuntza.
|
|
|
Euskarazko egunkari bakarraren itxierak gure egoera soziopolitiko liskartsua du abiapuntu. " Gerra guztiek uzten dute arrastoa hizkuntzan", zioen Joxe Aranzabalek (www. sustatu. co m), eta euskal gatazkak ere seinalea utzi nahi izan
|
du
gure hizkuntzan.
|
|
|
Batetik, euskalgintzako aditua kezkati agertzen da, bere diskurtsoak gizartean topatzen dituen zailtasunak ikusita. Bestetik, euskara ematen ari den aurrerapausoak nahikoak direla sinistuta, borondate oneko euskaltzaleak ez
|
du
gure hizkuntzaren larrialdia ezagutzen.
|
|
2006
|
|
|
Hori guztia, jende askoren auzolanari eta borondatezko lanari esker, itzultzaile, webmaster eta ekintzaileen lepora. Subentzio, elkarlan eta unean uneko apustuei jarraituta ere aurrera egin
|
du
gure hizkuntzak. Eta esan dezakegu une honetan Interneten munduko lehen 30 hizkuntzen artean kokatzen dela.
|
|
2007
|
|
|
Garenak gara, etaditugun motibazio eta jokabideak identitate joko horien mendeko dira. Geuresozializazioaren dialektikak determinatzen du gure identitate soziolinguistikoarenizaera, eta izaera horrek determinatzen
|
du
gure hizkuntza jokabidea. Aldi berean, garena izanarazten gaituen sozializazio jardunaren oinarrian botere harremanensarea dago, eta sare horretan daukagun lekuak edo posizioak determinatzen duhiztunaren identitate soziolinguistikoa.
|
|
2009
|
|
|
Kultura eta literaturako hizkuntzaz bezainbatean: espainolak izan behar
|
du
gure hizkuntza. Aurrena, euskarak balio ez duelako; bigarren (euskararen sintaxi eta lexiko ez latinoengatik baldin bada, katalanak balio ahal izan luke; baina ez) zeren eta, el castellano se ha convertido en español y hasta en hispanoamericano; es una lengua tan nuestra como de los demás españoles, tan del catalán como del gallego o del vascongado?.
|
|
|
Lanbidean aldizkako presentzia
|
du
gure hizkuntzak. Alde batetik, Euskal Herriko baserrien itzal luzeari esker, euskarazko terminologia aberatsa da oso, zurgintzan eta hargintzan batez ere.
|
|
|
Oinarrizko lege horrek bideratu du, neurri handi batean, Euskadiren gizarte eraikuntzaren ardatz nagusietako bat. Eta horrek, horrek ere, goititu
|
du
gure hizkuntza. Nekez uka daiteke hori.
|
|
|
Europar herritarroi galdetuko balitzaigu zein den Europako hizkuntzarik zaharrena, ziur gehienek ez luketela jakingo zer erantzun; eta, erantzuteko atrebentzia erakusten dutenen artean, seguruenera ez dira gehienak izango" Aitorren hizkuntza zaharra" erantzungo dutenak. Euskara da Europako hizkuntzarik zaharrena, baina Europako herritarrek belaunez belaun transmititzen duten oroimenean oso leku txikia hartzen
|
du
gure hizkuntzaren ezaugarri horrek, lekurik hartzen baldin badu. Eta gure hizkuntzari europar hizkuntza ondare zaharrenaren merezimendua aitortzen dioten europarrak ez dira konstatazio horren indarrez suhartzen euskarari ez dakit nolako arnasa ematearen alde.
|
|
|
Bertso programak, literatura saioak, musika emanaldiak, artea, bidaia, teknologia berriak, elkarrizketa sakonak... badago bide bat urratu beharrekoa. Telebistak eta sareak bat egiten duten lekuan, bai, mendeak eta segundoak gurutzatzen diren leku horretan, tokia
|
du
gure hizkuntzak eta kulturak. Sareari atxikia, sarean lan eginez.
|
|
2010
|
|
|
Euskal abertzaleak dira protagonista nagusienak euskarari buruzko komunikabideetako eztabaidan, honek adierazten
|
du
gure hizkuntzari buruzko eztabaidak duen ideologizazio edo politizazio maila zenbaterainokoa den, euskara abertzaletasunari lotzen baizaio gehienbat. ondoren agertzen dira euskal hiztunak eta euskal herritarrak. baita ere, badute zer esana euskararen eztabaidan agintari edo politikariak eta herritarrengandik hurbilen dauden erakundeak, hau da, udalak. alderdi politikoei dagokionez, batasuna da eu...
|
|
|
Finean, hizkuntzaren pedagogia, guk, hizkuntzaren bidezko hezkuntza bezala ulertzen dugu, hain zuzen, pedagogiaren berezko helburua ere ez delako hainbeste edukiak irakastea, baizik eta batez ere —eta hortaz baliatuz— pertsonen giza formazioa areagotzea. Gizakiaren hezkuntzak integrala izan behar du —haren handitze kognitibo intelektuala eta hobetze etiko morala ahalbidetu behar du—, baina horretarako hizkuntza behar du —bai ezagutza berriak eskuratzeko bai besteekin bizitzen ikasteko— Horregatik
|
du
gure hizkuntzaren pedagogiak —zeinek esplizituki helburu humanizatzailea duen— ikerketa linguistiko ezberdinetan gorderiko giza aztarnak aztertzeko beharra. Ikuspuntu horretatik eta helburu horrekin aukeratu ditugu, hain justu, idazlan honetan jorratutako hizkuntzaren zientziak, eta baita horietako bakoitzean aurkeztutako edukiak ere.
|
|
2011
|
|
|
Ororen buru, senatariak ez dira hizkuntz lege proposamena izan zitekeena bozkatzera ere ausartu. Hilabete luzeetako lobby lana airean gelditu da, nehork ez dakiela zer segida ukanen duen.Ezjakin horien elasturia etsigarria izan daiteke, baina ongi adierazten
|
du
gure hizkuntzaren ezagupenerako egiteke gelditzen zaigun bidea, XIX. mendean kokaturik gelditu den Frantziar inperioan.Senatarien ondoren, legebiltzarkideen mahai gainean daude beste bi lege proposamen. Ez dakigu zein izanen den idatzi horien patua, baina heldu den urtean Frantziako lehendakari berria eta gobernu berria hautatuko dituzten hauteskundeei begira lanean segitu dugu.
|
|
|
Gero eta gehiago sartzen da euskara eskoletan, ez bakarrik ereduan, baina ere ereduan, hor baitira eskola publikoak eta eskola pribatuak, hau da, katolikoak. Horrek bultzada polita emaiten
|
du
gure hizkuntzari. Bestalde, gertatzen da Frantzian, edo Iparraldean, gero eta gehiago jende badela euskaldun agertzen dena.
|
|
|
Historiak hala erakutsi digu, XXI. mendeko Europan ez dago hizkuntza bat normalizatzerik edota berreskuratzerik corpus juridiko egoki bat aitortzen ez bazaio. Frantziako Estatuak betidanik ukatu izan dio gure hizkuntzari ezelango aitortza juridiko ofizialik, eta horrek eragin zuzena izan
|
du
gure hizkuntzaren garapenean. Are gehiago, Frantziako Estatuak nazioarteko estandarrak berresteari uko egin izan dio, Greziak edota Turkiak bezalaxe.
|
|
2012
|
|
|
Euskararen babesteko eta garatzeko legeaz eta Ipar Euskal Herriari egokitutako aginteaz gain, euskarari hainbesterainoko kalteak egin dizkion hezkuntza arloak ere esku hartu beharra
|
du
gure hizkuntzaren suspertzean eta sendotzean. Horretarako, nahitaezkoa da lehen mailako eta bigarren mailako irakaskuntzan euskararen lehentasunezko eredua edo murgiltze sistema indarrean jar dadin.
|
|
2013
|
|
|
Beharbada... baina inoiz eskura izan dugun tresnarik eraginkorrena da Internet. Eta euskaldunok aspaldi konturatu gara horretaz, horretan jarduten dugu, eta etorkizun oparoa izaten jarraituko
|
du
gure hizkuntzak sarean.
|
|
|
Oraingo honetan ere lehenengo aldiz historian beste hizkuntzekin batera heldu gara teknologia berrietara; iritsi gara garaiz eta sendo. Adibidez, wikipedian euskara da artikulu gehien dituen 35.hizkuntza da, Twitterren erabil daitekeen 38 hizkuntzetako bat da…beraz, horrek esan nahi
|
du
gure hizkuntza komunitatea modernoa dela, teknologia berrietara egokitu dela eta erreinu horretatik ezin gara jaitsi.
|
|
2014
|
|
|
Izan ere, Zabalganan familia asko dira euskara ezagutu eta erabiltzen direnak eta horregatik, “euskaraz bizitzeko hautuari udalak erraztasunak jarri beharko lizkioke, eta egoera honek ez
|
du
gure hizkuntza eskubidea bermatzen”, zehaztu du.
|
|
|
Besterik behar
|
du
gure hizkuntzak, normalkuntzarako erreferentzia makroa galdu nahi ez badu behintzat.
|
|
2015
|
|
|
Gazteari Euskadi kentzean, euskarari Gaztea kendu zioten, eta, inork erabakirik hartzen ez badu, Gaztea gabe ez ezik aurki gazterik gabe ere geratzeko arriskua
|
du
gure hizkuntzak. Ez da lehen aldia kontu hauek aipatzen ditudana.
|
|
|
a) Zer da hizkuntza plangintza?; b) zer plangintza saio egin zen 1901ean, eta zer planteatu zuen bertan Sabino Aranak? c) zer ekinbide eta zer saio izan
|
du
gure arteko hizkuntza plangintzak, XX. mendean zehar, eta d) nola defini litezke ekintza saio horiek Sabino Aranaren 1901eko paradigmaren argitan. Lehenengo galderari dagokionez,. Hizkuntza batek (hots, hizkuntza horrezaz baliatzen diren edo baliatu nahi luketen hiztunek) gizarte mailan ditu (zt) en arazo kolektiboei irtenbide adostua bilatzen saiatzen da, aditu baten esanean, hizkuntza plangintz... 1969tik aurrera gaineratu du Heinz Kloss en eskutik, bitan banatu izan da hizkuntza plangintza:
|
|
|
Urak bide egin du geroztik, eta eskolak sortzen dituen nola edo halako hiztun berriak euskaltasuna garatzeko baldintza egokitan bizi diren ala ez kontuan hartu barik, sarri samar azaldu zaigu euskarak erakarri egin behar duelakoa. Ez baita zenbait politikoren leloa bakarrik, galdu egin ote
|
du
gure hizkuntzak, gizartean zeukan izen ona. Gehienetan erdaraz eta erdaratik egiten diguten baieztapen edo salaketa edo aholku horretarik Patxi Lopezek, lehendakari zelaondorio hauek atera litezke:
|
|
2016
|
|
|
Laerkek ez
|
du
gure hizkuntza hitz egiten.
|
|
2017
|
|
|
Euskalduntasun aurrenazionalista etnokultural horrexen atxikimenduak eutsi dio euskarari, Euskal Herriko hainbat eskualdetan. Euskalduntasun etnikoan helduleku iraunkorra aurkitu
|
du
gure hizkuntzak luzaroan, batek baino gehiagok miraritzat jo duen iraupen ahalmenean. Euskaltzaletasun etnokulturala euskarri eta estalpe, beraz, nazio politiko modernoaren proiektua ate joka etorri arte.
|
|
2018
|
|
|
–Madame Mystére Errusiatik etorri zaigu, jarraitu zuen Girardon andreak?, eta ez
|
du
gure hizkuntza oso ondo menderatzen; hala ere, gaurko saioaren nondik norakoak azaldu dizkit, gainetik besterik ez bada. Atlantidako tenplu bateko sazerdotesa izan bide zen aurreko bizitza batean, eta handik datorkio zenduei hots egiteko gaitasuna.
|
|
2019
|
|
|
Gizartearen antolaketa berria eman zenean, euskarak ez zuen ondoko hizkuntzen hein bera hartu. Zorionez, euskara batuak lagundu
|
du
gure hizkuntza eraikitzen, horretan ari gara. Horretaz ohartzea funtsezkoa da euskararen menpeko egoera ulertzek.
|
|
|
Gu baino askoz ere indartsuagoak diren hizkuntzez inguratuta gaude, eta guk ez dugu gure hizkuntza bakarrik hitz egiten den lurralderik edo estaturik. Desagertze arriskua oso gertu sentitu izan
|
du
gure hizkuntza komunitateak, eta oso barneratua du sentimendu hori. Baina gurea hizkuntza erraldoia ez bada ere, objektiboki, ez gara horren txikiak.
|
|
|
Euskara, beraz, munduko hizkuntzen artean 400 posizioen artean koka daiteke, hizkuntza gutxituen artean horrenbeste hiztun berri dituenik ia ez baitago. Honek esan nahi
|
du
gure hizkuntza, zalantza izpirik gabe, hiztun gehien dituzten munduko hizkuntzen %10aren barruan dagoela! Hots, 0 eta 10 arteko eskala batean, euskara 9tik gora dago hiztun kopuruari dagokionez.
|
|
2020
|
|
|
Baina horixe da geroa, inondik ere heltzerik uzten ez digun galdegaia. Merezi izan
|
du
gure hizkuntzaren gaineko ibilbide malkartsuan barrena ukondoz ukondo egiteak, Oiartzungo arrasatearra zinenaren eta Aramaioko arrasatearra naizenaren abiapuntuak desberdinak bagenituen ere. Merezi izan du, bihotzez, azken azken orduraino erakutsi didazun bezala, bizitzari baikortasunetik begiratzeak, irakurtze, idazte, hausnartze, paseatze edota musika entzutearen bitartez.Zure azken hitzak Mertxe emaztearentzat izan dituzu, bilobek inguratuta:
|
|
|
Itzulpen. Itzulpenaren kalitateak erabakiko
|
du
gure hizkuntzaren egoera.
|
|
|
Triste eta Lanturosoen Kolektibotik urrun, baina euskararen egoeraz kir kir: " Itzulpegintzaren kalitateak erabakiko
|
du
gure hizkuntzaren egoera. Itzulitako testua deshizkuntza batean badago, euskarazkoa irakurri ezinik erdarazkora joko dugu".
|
|
|
Horrela, iaz zendutako Jon Lopategi, Alan Roy King, Angel Aintziburu eta Txomin Solabarrieta omendu ditu Akademiak Gipuzkoako foru jauregian. Andres Urrutia euskaltzainburuak zendutako euskaltzainek euskara eta euskal kulturarekiko erakutsi zuten konpromisoa nabarmendu du, eta goraipatu
|
du
gure hizkuntza sustatzeko guztiek egin zuten ahalegin eskerga.
|
|
2021
|
|
|
3 Inoiz batera bagaitez, bada, huskeriak baino zerbait gehiago galduko
|
du
gure hizkuntzak: begi beharrientzat hain atsegin den aldakortasun ugaria.
|
|
|
Berdin dio Espainia kontzeptua bera sortu aurretik hemen jada euskaraz hitz egin izana. Konstituzioak espainiartasunaren zakuan sartzen
|
du
gure hizkuntza eta horren bidez soilik onartzen zaizkigu eskubide batzuk (euskara erabili ahal izateko aukera sabai jarrita). Estatuko botereek eskuzabalki eskaintzen dizkiguten dohaintza gisa ulertzen dituzte eskubide horiek, ondorioz, espainieraren lehentasun estatusari subordinaturik diren eskubideak.
|
|
|
Batzuek murgiltzeari buruzko artikulua berriz Parlamentura sartzea galdegin dute, bertsio aldatu batean, ingelesezko Masterrak salbatzeko asmoz, eta, bide batez, gure hizkuntzen irakaskuntza murgiltze ereduan salbatzeko ere. Ingelesak salbatuko al
|
du
gure hizkuntzen irakaskuntza. Ez litzateke paradoxa txikia izanen...
|
|
|
Ez da bakarrik bertsoa ulertzea: horrek ekartzen
|
du
gure hizkuntza aberastea ere; bertsolariek sinonimo aunitz erabili behar dituzte neurriengatik, eta orduan hitz bat bizkaieraz sartzen baduzu, nafarrek ere ulertuko dute.
|
|
|
PSNk euskarari eraso dio. Alderdiak argi utzi
|
du
gure hizkuntza baztertzen segituko duela. Nafarroakoak ez diren beste mintzaira batzuen azpian jarriko du lan eskaintza publikoetan.
|
|
|
Adierazpenaren lehenengo atalean oinarrituta, bigarren puntuan honako aldarri hau egiten dute: «Hizkuntza araudi horrek ahalbidetu behar
|
du
gure hizkuntzetako bakoitzean eta gaztelanian gaitasun oso eta berdina izatea». Eskatzea ondo dago, baina izan gaitezen errealistak.
|
|
|
¿ Qué significa tu nombre? galdetzen duen erdaldunak, ez
|
du
gure hizkuntzarekiko interesik erakusten, hala balitz egunerokoan erabiltzen ditugun hitzak euskaraz nola erraten diren galdetuko bailuke, eta ez hizkuntza guztietarako balio duen izen propio bat nola erraten den. Ez baitu zentzurik sortzetik paratzen diguten izenak, –gerora aldatzeko aukerarekin– munduko txoko guztietarako balio duenak, bertze hizkuntza batean (zapaltzailean) nola den galdetzeak.
|
|
|
Fisika berriaren ideiarekin bat eginez, bereiztu zuen euskaraz etorkizuna, dela etortzeko dagoen mundu ondino ez materializatua baina posiblea, egingarria; eta joankizuna, dela materializatua dena, zeina joaten den iraganera, ahanzturara edo memoriara. Euskararen estruktura gramatikalekin oso ondo koadratzen du horrek, eta bilakatzen
|
du
gure hizkuntza tresna eraginkorra izatea oraingo errealitate teknologiko eta kulturalaren aurrean.
|
|
2023
|
|
|
%20ko hori ez da zenbaki erreala. Hiztun horien erdiak bakarrik sentitzen badira gai euskaraz aritzeko, erran nahi
|
du
gure hizkuntza eri dela, gure hiztunak eri direla», deitoratu du. «Hizkuntza batek hiztun osoak behar ditu bizitzeko, ez soilik hizkuntzan moldatzen diren hiztunak.
|
|
|
Badakizkigu esloganak eta gaztelaniaz egindako bideo inozoetan azaltzen digute euskarazko hitzen etimologia. Horrela mundu guztiak maitatuko ei
|
du
gure hizkuntza, baina gure hizkuntzak, hizkuntza izango bada, hiztunak behar ditu. Eta hiztunek konpromisorik ez badute, transmisioan huts egingo dugu, eta gero negar egiteak ez du balio.
|
|
|
Hori gutxi balitz bezala, botere judizialak gidatutako «oldarraldia» pairatu behar dute orain: «Gure hizkuntzak jakiteko eta erabiltzeko gaitasunik ez izan arren, bere gain hartu
|
du
gure hizkuntzek non, noiz eta nola existitu behar duten erabakitzeko ahalmena».
|
|
|
Merezi duen herria
|
du
gure hizkuntzak
|
|
|
Bada indarra eta ilusioa. Merezi duen herria
|
du
gure hizkuntzak
|