|
2001
|
|
|
Puntu honetan arlotekeriarik larriena aski hurbil dugu. Halaz guztiz ere euskal liburuak ez dira egin Euskal Herri osorako (eta hemen Euskal Herri osoak esan nahi
|
du
euskaraz egiten ziren eskualdeak), baizik zati edo herrialde baterako. Eta alde batean gauzak goraka zebiltzanean, beste aldean beheraka zebiltzan.
|
|
2009
|
|
|
Nik entzunda dauzkat amona euskaldun huts huts bati balio deskribatzaile soilean, inolako keru arrazista edo xenofobia barik, familiako kideengatik: sandia (donostiarra), ez da euskalduna?,, maketoa da?; suhia, maketoa da?, ez da Euskal Herrian jaioa (eta ez
|
du
euskaraz egiten). Maketok, nire haurtzaro eta inguru sozialean bederen, biak esan nahi ahal zuen:
|
|
|
(?) nabarmen gehitu ditu dirulaguntzak, eta dirulaguntza automatikoa lortzeko txartel salmentatik atera behar den gutxieneko diru kopurua ere malgutu
|
du
euskaraz egindako filmentzat(?). Era berean, 2008an Zinemagintza Babesteko Funtsa handitu du, Autonomia Erkidegoetako hizkuntzetan egindako pelikulak promozionatzeko partidarekin; partida hori Autonomia Erkidegoen esku utzi da, eta erkidego bakoitzak kudeatu du (EAEri 126.000 egokitu zaizkio urte horretan)?
|
|
2010
|
|
|
Baina kenketa egin eta 141 gelditzen dira, ezta? Ez diogu ezer esango Xavier Rodríguezi, suerte pixka batekin ez
|
du
euskaraz egingo.
|
|
2011
|
|
|
Atzerapausotzat jo du aldaketa, eta adostasunik ez bilatzea egotzi dio PSEri. Gogorarazi
|
du
euskaraz egiten dutenei hala erantzutea dela helburu bakarra.Mikel Aranak (Ezker Batua) azaldu du euskaraz egin edo ez kontsumitzaileari berari aukeran jarri nahi zitzaiola legearen bidez. Hala, ohartarazi du orain legea aldatzen badute berriro egokituko dutela hurrengo legealdian, Eusko Legebiltzarrean gehiengoak aldatu egingo direla iritzita. Euskaldunek gaur egun duten egoera zein den azaldu du, esaldi bakar batekin:
|
|
|
Atzerapausotzat jo du aldaketa, eta adostasunik ez bilatzea egotzi dio PSEri. Gogorarazi du euskaraz egiten dutenei hala erantzutea dela helburu bakarra.Mikel Aranak (Ezker Batua) azaldu
|
du
euskaraz egin edo ez kontsumitzaileari berari aukeran jarri nahi zitzaiola legearen bidez. Hala, ohartarazi du orain legea aldatzen badute berriro egokituko dutela hurrengo legealdian, Eusko Legebiltzarrean gehiengoak aldatu egingo direla iritzita. Euskaldunek gaur egun duten egoera zein den azaldu du, esaldi bakar batekin:
|
|
2015
|
|
|
" Ez dago sinisterik zenbat kanbiatu den euskaren egoera", askoz gusturago daude orain hirian, inbidia digute euskaldunei, euskaraz asko entzuten da, jendeak euskaraz hitz egin nahi du, inork ez
|
du
euskararen aurka egiten (nahiz eta agian barrenetik eraman)... Eusko Jaurlaritza, politika eta eskoletan euskara sartu beharrarengatik egon da iraultza hau, baina oraindik egiteke asko dagoela gaineratu zuten.
|
|
|
Artikulu honetan egileak proposatzen eta argudiatzen
|
du
euskaraz eginiko testu azalpen argudiozkoen ugaritzeak ekartzen ari duela bilakaera oraintsu arte izan diren ideietan euskarazko hitz ordenari dagokionez, idatzizko prosa logiko diskurtsiboaren eremuan. Testuinguru horretan ikerlan bat aurkezten da non erakusten den nolako irizpideak adierazten dituzten bi inkestatu multzok, desberdinak direnak euskarazko konpetentzia mailan:
|
|
|
Arestian, dispositibo mugikor horri zentzua deitu diot eta esan dut kolusioari dariola neurri handi batean, kolusioa hainbat jendek diskurtso eta praktika batzuetan duten sineste praktikoa den aldetik. Hitz sinpleagoetan esango nuke praktikek berezko zentzua behar dutela beste zentzurik ez dutenean; esaterako, inork ez
|
du
euskaraz egingo, inguruko hizkuntza predeterminatua erdara denean, ez badu euskaraz egiteak (berak) balio eta zentzu gehigarriren bat eramaten berekin. Eta gehien gehienetan, gehigarriak egiturazko determinazio osoari, Egiturako Identitateari, beste unibertso oso bat aurrejartzeko tamainakoa izan du.
|
|
2016
|
|
|
Aian egindako inkestek erakusten dutenez herritarren gehiengo handiak
|
du
euskaraz egiteko gaitasuna. Alabaina ia erabat euskalduna izan den herrian eragiten hasteko moduko aldaketa sozioekonomikoak gertatzen ari diren irudipena dut.
|
|
|
3 Euskararen egoerak berak ingurune hurbil, hedabide, aisialdi eta familian eragiten
|
du
euskaraz egitea edo ez; beste era batera esanda, euskaraz nagusitasunez egiteko euskararen presentzia trinkoagoa izan behar da aipatutako esparru guztietan, eta bereziki familian.
|
|
2017
|
|
|
Aretxabaletako kasuan, herenak ere ez
|
du
euskaraz egin, %27, 78 huhezin, ordea, orokorrean, euskararen presentzia handiagoa dela zehaztu dute kale neurketan jasotako datuek; ondorengo taulan zehatzago:
|
|
|
Taula 1: HUHEZIko Kale neurketaren Datuak Esparruka. taulan ikus daitekenez, eskoriatzan 914 eta aretxabaletan 72 izan dira hiztunak. lehenengoen kasuan, ez dira erdira iristen euskaraz aritu direnak, %45, 84; eta bigarrenen kasuan, ikus entzunezkoen artean, herenak ere ez
|
du
euskaraz egin, %27, 78 eskoriatzan, esparruen arabera egin direnez neurketak, datu zehatzagoak ageri dira. kafetegia da euskara nabarmenen entzuten den lekua, %54.04 dira euskaraz jarduten dutenak. hiztun guztien %42 artean aritzen dira klaustroan, korridoretan eta infogeletan euskal herriko hizkuntza propioan. Sarrera irteerak dira, ordea, euskara gutxien entzuten diren esparruak, %39.89 kasu horretan, gehienek gazteleraz egin dute.
|
|
|
Egoitza Eibarren duen enpresa bat administrazio prozedura batean parte hartzen ari da Estatuko Administrazio Orokorraren aurrean, eta jakin nahi
|
du
euskaraz egin dezakeen hori. Zer arautzen du legeak horri buruz?
|
|
|
BAT norberaren hizkuntza izan daiteke, hizkuntza bat edota euskara bera… ZU parean dagoen hori izan daiteke. Beharbada ez
|
du
euskaraz egiten, baina euskalzalea da. Azken batean, biek osatzen dute BATZUK talde hori.
|
|
2018
|
|
|
Tira, bada! Zergatik ez
|
du
euskaraz egiten ez duen euskaldunak euskaraz egiten?
|
|
|
Hizkuntzaren jarrerei dagokienez, ondarroarren %51, 2k esan
|
du
euskaraz egiten duela beti, eta %49k ahal duen guztietan. Bermeon, haatik, %10, 5ek soilik esan du euskaraz egiten duela beti, eta %61, 8k ahal duen guztietan; %11, 6k gaztelaniaz egiten du.
|
|
|
Hizkuntzaren jarrerei dagokienez, ondarroarren %51, 2k esan du euskaraz egiten duela beti, eta %49k ahal duen guztietan. Bermeon, haatik, %10, 5ek soilik esan
|
du
euskaraz egiten duela beti, eta %61, 8k ahal duen guztietan; %11, 6k gaztelaniaz egiten du.
|
|
|
Jarrerari dagokion galdetegiko datua aztertzen badugu, Ondarroako laginaren %81, 7k esan
|
du
euskaraz egiten duela beti; eta, Bermeoko laginaren kasuan, %51, 7k erantzun du euskaraz egiten duela beti. Aldea nabarmena da, hortaz.
|
|
|
Jarrerari dagokion galdetegiko datua aztertzen badugu, Ondarroako laginaren %81, 7k esan du euskaraz egiten duela beti; eta, Bermeoko laginaren kasuan, %51, 7k erantzun
|
du
euskaraz egiten duela beti. Aldea nabarmena da, hortaz.
|
|
|
Gainera, lehenengo erronka hau bigarrenarekin estu estu lotuta dago: lehen hizkuntza euskara izateak lotura zuzena
|
du
euskaraz egiteko erraztasunarekin, eta batak eta besteak eragin handia dute erabileran.
|
|
|
Euskararen aldeko borondatea izateak ez
|
du
euskaraz egitea eragiten. Azken bost urteotan, Bikain ziurtagiriaren ebaluatzaile ibili naiz, urteko enpresa banatan.
|
|
2019
|
|
|
Alderantzizko norabidean, erronkaren hartzaile den talde edo pertsona horrek euskaraz mintzatzeko joera gutxiago duela ikusten dugu: %22, 6k egiten du" beti edo gehienetan euskaraz" erronkalariarekin, %46, 1ek" erdi eta erdi", eta ia laurdenak (%24, 4)" gutxitan edo inoiz ez
|
du
euskaraz egiten".
|
|
|
Izan ere, zergatik ez
|
du
euskaraz egiten euskararen alde dagoen hainbat euskaldunek. Aurretik ere ikusi dugun bezala, askotan esaldi horietan ezkutatzen den errealitate gordina hau da:
|
|
2020
|
|
|
BAT Soziolinguistika Aldizkaria 116, 2020 (3) | 125 | Andoain (Gipuzkoa) euskararik hor? Gauzen Internet ere, dagoeneko ez da etorkizuna, gure etxeetan dago, eta ez
|
du
euskaraz egiten.
|
|
|
Jainkoak igandeetan baizik ez
|
du
euskaraz egiten Donostiako bere etxe nagusian. Gainontzeko egunetan erdaraz astintzen du mingaina.
|
|
2021
|
|
|
Bakarrak ere ez
|
du
euskaraz egiten. Istant bat hartu dut horretaz ohartzeko, eta ohartu izanak harritu nau.
|
|
2022
|
|
|
2020an emakumezkoak izan ziren parte hartzaileen bi heren eta 30 urte artekoak nagusitu ziren. Asmoen artean, gehienek euskararen erabilera handitzea izan dute helburu, eta belarripresten artean, pisu handiagoa
|
du
euskaraz egiteko aukera berriak bilatzeak.
|
|
|
Helburuan ere antzeman dute alderik: «Parte hartzaile gehienek euskararen erabilera handitu nahi dute, eta belarripresten artean pisu berezia
|
du
euskaraz egiteko aukera berriak bilatzeak».
|
|
|
Norberaren gaitasun eta aukeren arabera erabakitzen du euskaraz noiz eta norekin egin. Beti ez
|
du
euskaraz eginen ulertzen duten guztiekin, baina euskara dakitenek berari euskaraz hitz egitea nahi du; eta horixe eskatzen die modu esplizituan.
|
|
|
Horrez gain, Ernaik azpimarratu
|
du
euskaraz egiteko eskakizunen aurrean" erantzun oldarkorra" jaso zutela. Pankarta jartzeagatik egindako identifikazioa" gogor" salatu zuten, eta" are gogorrago" salatu dute orain" gezurbatean oinarrituz ezarritako isuna".
|
|
|
–Ez zara enteratzen, aita. Langile klaseak ez
|
du
euskaraz egiten, hori da kontua. Igoera sozialerako tresna soil bat bihurtu duzuela, funtzionario bihurtzeko tramite hutsa.
|
|
2023
|
|
|
4 Lemoizko Udalak, bereziki larritzat jotzen
|
du
euskararen kontra egiten ari dena, eta euskara erabilera normal eta orokorreko zerbitzu eta lan hizkuntza dela aintzat jotzen duten dekretuaren artikuluak baliogabetzea. Larritasun honen aurrean mobilizazio soziala ezinbestekoa da.
|