|
2017
|
|
|
Euskaltzainak euskara zaintzen duena esan nahi badu, behintzat, euskaltzain osoa izan da Txillardegi. Inork baino hobeto zaindu
|
du
euskara: hitz eginez, irakurriz, idatziz, biziz eta maitatuz.
|
|
2018
|
|
|
" euskaraz aritzen naizenean niago naiz, izan gura dudanaren eta naizenaren artean koherenteago". Horrexegatik, hain zuzen ere, egin
|
du
euskararen aldeko hautua bilbotar gazte honek.
|
|
|
Baina hau ere ez da guztiz egia. Gazte gehiagok
|
du
euskaraz nola edo halako gaitasuna. Zenbait lekutan gazte gehienek badute ulertzeko gaitasuna eta berba egiteko gaitasun minimoa.
|
|
|
Baina ez gaitezen engaina. Euskaraz ondo moldatzen diren askok ere ez
|
du
euskara erabiltzen. Ados, baina asko kopuru erlatiboa da.
|
|
|
Eta euskaltzale fina," konprometitua", gauzak garbi eta ideiak ondo sustraituta dituen horietakoa. Han eta hemen laguntzen
|
du
euskara sustatzen, hedabideetan egindako ekarpenen bidez batez ere. Bere lanean bikaina da, eta konpromisoa lehen kolpean sumatzen zaie bere testu eta irudiei.
|
|
|
Azken kale neurketaren arabera, emakumeek gehiago erabiltzen dute euskara adin tarte guztietan. Arrasaten gazteen artean egindako beste ikerketa batek esaten
|
du
euskaraz diharduten lagunarte bakarrak neskez osatutakoak direla. Esanguratsuak datuak.
|
|
|
Iñaki Martinez de Lunak aztertu
|
du
euskararen presentzia komunikabideetan. Eta, beste emaitza batzuen artean, jaia eta aldarrikapenari buruz hainbat albiste agertzen direla esan.
|
|
|
Gutako asko euskaraz ere formatu gara. Belaunaldi berriak euskaraz formatzen ari gara, baina lana erdaraz egin behar bada kasu gehienetan, zein funtzio bete behar
|
du
euskarak. Lanerako euskaraz (ere) trebatu eta gero, lan munduan euskarak lekurik ez badu, zertan ari gara?
|
|
|
Hainbat galdera planteatu ditu Ayllonek argudio gisa: " Zenbat jendek irakurtzen
|
du
euskaraz. Zenbat jendek ikusten du telebista euskaraz?
|
|
|
Zenbat jendek ikusten du telebista euskaraz? Zenbat jendek gozatzen
|
du
euskaraz. Zenbat jendek negar egiten du euskaraz?
|
|
|
Zenbat jendek gozatzen du euskaraz? Zenbat jendek negar egiten
|
du
euskaraz. Zenbat jende maitemintzen da euskaraz?
|
|
|
Gainera, lehenengo erronka hau bigarrenarekin estu estu lotuta dago: lehen hizkuntza euskara izateak lotura zuzena
|
du
euskaraz egiteko erraztasunarekin, eta batak eta besteak eragin handia dute erabileran.
|
|
|
Egindakoetatik egiteke daudenei heltzeko behar gorria antzematen da euskalgintzaren baitan. Aldaketa behar hori, ordea, euskaldunez osatutako gizarte osora zabaltzea da eman beharreko hurrengo urratsa eta Euskaltzaindiak horretan akuilu lan handia egin dezake, izan ere, euskal gizartearen luze zabalean onarpen handia
|
du
euskararen Akademiak eta aitormen betea mugaz bi aldeetako herritar eta erakundeen artean. Euskaltzaindiak bere sorreratik badu egiteko nagusi bat:
|
|
|
euskaldun elebakarrak. Izan ere, zenbat iraun
|
du
euskarak bere etengabeko atzerakadan elebakarren oxigenoa amaitu zaionean. Mende bat, mende t' erdi, bi mende?
|
|
|
Euskararen aldeko borondatea izateak ez
|
du
euskaraz egitea eragiten. Azken bost urteotan, Bikain ziurtagiriaren ebaluatzaile ibili naiz, urteko enpresa banatan.
|
|
|
Beharrean bakarrik oinarritutako erabilera ez da naturala, eta hil daiteke beharra desagertu bezain laster, esaterako, ikasleek klasetik irten eta jolas ordua heldu bezain laster. Beharrak bakarrik ez
|
du
euskararen erabilera bermatuko; borondate hutsak ere ez. Gogoa eta beharra, biak indartu behar dira euskara biziberritzeko, eta koktel hori zuk proposatutako" euskaraz egiteko ziurtasun eremuetan" egon daiteke.
|
|
|
Euskara ikasi eta lana gaztelaniaz egin. Zertarako balio
|
du
euskarak hor. Ezertarako ere ez.
|
|
|
Nire ustetan ere," Euskarazko eskolak aho idatzizko gaitasun betea duten lehendabiziko hiztun osoen belaunaldiak eman ditu azken 50 urteotan: euskararen historian beste mugarri bat jarri
|
du
euskarazko eskolak", artikuluak dion bezala. Hala ere, ondo ebaluatzeko, jakin genituzke gauza gehiago, Euskararen historiari buruz, adibidez, egungo EAEn:
|
|
|
Etxea elefantez josia dugu eta, askok ikusi bai, baina ez ikusiarena egiten dugu. Lehentasun gehiegiren beharra
|
du
euskararen normalizazioak lehentasunak lehentasun izan daitezen, dena baita garrantzitsua. Egia da eremuak eta ekimenak lehenetsi beharra dagoela, eta, datozen urteetan non eta nola jokatu, non jarri indarrak ebatzi beharra dagoela.
|
|
|
Kapital sinbolikoa non du zertan
|
du
euskarak gaur. Uste dut galdera hori ere egin beharra dugula.
|
|
|
Munduko hizkuntzen %5 besterik ez da erabiltzen Interneten, eta horietako bat euskara da. Sareko nabigazio hizkuntzen artean 44 posizioa
|
du
euskarak. Wikipedian 204.000 artikulutik gora daude euskaraz, eta 34 postuan dago euskara sareko entziklopedia horretan, Europako Batasunean ofizialak diren 11 estatu hizkuntzek baino artikulu gehiago ditu euskarak (3).
|
|
|
Euskarazko eskolak aho idatzizko gaitasun betea duten lehendabiziko hiztun osoen belaunaldiak eman ditu azken 50 urteotan: euskararen historian beste mugarri bat jarri
|
du
euskarazko eskolak.
|
|
|
Aukeran, ahaleginak bertze nonbait jarriko nituzke: zergatik ez
|
du
euskaraz dakienak euskaraz egiten, inork ere trabarik jartzen ez badio. Ingurunea dela errateak, egoera soziolinguistikoa dela errateak, ez du deus konpontzen, ingurune hori ezin baita bortxaz aldatu.
|
|
|
Oso aldi emankorra", esanez ematen dio hasiera Saezek bere artikuluari, eta ematen ditu baieztapen horren egiatasuna nabarmen asko agerian uzten duten datu batzuk, euskararen biziberritze prozesuan mugarri garrantzizkoetako bat izan den euskararen batasuna bera edo hiztunen bilakaera, hezkuntza edo IKTei buruzko datuak, beste zenbaiten artean. XX. mendearen erdialdetik aurrerako bulkada abiapuntuan izanda, demokrazia aldiko hogeita hamabost urteotan egin
|
du
euskarak aurrerapen eskerga Euskadiko Autonomia Erkidegoan, hiru hamarkadotan izan baitu euskarak historian sekula izan ez duen faktore kopurua bere alde. Hainbat adituren esanetan, EAEko hiru hamarkadotakoa da munduko hizkuntza berreskurapen eredurik aurreratuenetakoa eta onarpen sozial zabalenetakoa duena.
|
|
|
Modu honetara, Nafarroako" eremu erdaldunean" belaunaldiz belaunaldiko katean euskara galdu duten nafarrek ez dute hizkuntza eskubiderik euskararik ez dakitelako. Beraz, hizkuntzakeriaren arrazoibidetik hizkuntzarik ez dakienak, ez du hizkuntza eskubiderik, horregatik, nafarroako" eremu erdaldunean" hizkuntzakeriak ez
|
du
euskara ofiziala egin, ez dakienari eskubiderik aitortzeko beharrik ez dagoelako. Baina, hizkuntzakeriaren arrazoibidea erabat hankamotza da, izan ere, hizkuntza ez da norbanakoarena bakarrik, hizkuntza zerbait bada, komunikazio ekintza da eta, ekintza horretan, hiztun batek baino gehiagok esku hartzen du.
|
|
|
Espainiako nazionalismoaren hizkuntzakeriak kate motzean eta larre motzean nahi
|
du
euskara. Nafarroan dugu adibiderik argiena:
|
|
|
Nafarroako Legebiltzarrak ordezkaritza bat bidali zuen lege proposamena Madrilen defendatzeko; baina itzultzean euskara" eremu euskaldunean" baino ez zen ofiziala. Horregatik, Nafarroako herritarren% 10ak bakarrik
|
du
euskara ofiziala, 65.000 nafarrek besterik ez. Espainiako hizkuntza nazionalismoaren aizkorak Madrilen egindako kimaketak euskaren arbola adaxkarik gabe, hostorik gabe eta arnasbiderik gabe utzi zuen 600.000 nafarrentzat.
|
|
|
Orain hurrena, Bilboko gaztelaniaren zulokotean jaio, bizi eta eskolak euskaldundu duen Aitor Zurdo gazteak horrela idatzi zuen Zuzeu agerkari digitalean: " Bilbon errealitate erdaldunak inguratu eta itotzen
|
du
euskara. (...) Edonola ere, euskararen borroka horretarako, nik beste slogan hau aukeratuko nuke:
|
|
2019
|
|
|
Animismoa urrun samarra dugun une hauetan, euskara da gure oroitzapen zaharren berma. Eta gure izate berezi horrek iraunen
|
du
euskarak diraueino. Luzaz izan bedi!
|
|
2020
|
|
|
...zean, baina nire lagun katalanak arrazoi guztiz behin eta berriz esaten didan bezala, EAEko herritarra izateko ikurrina garrantzizkoa den bezala, gaztelania ere oso garrantzizkoa dela adierazten du programak egitateekin, eta euskara, ez; bakarrik," egun on", eta" bat, bi, hiru" eta horrelako klixe batzuk esateko, eta ez besterik, balio sinboliko edo folkloriko huts bat baino ez
|
du
euskarak programa horretan, jakina den arren partaideetako asko elebidunak direla.
|
|
|
1 Jose Luisekin hizketan. 2 Nolatan iraun
|
du
euskarak XXI. menderaino. 3 Gasteizen ala Madrilen gaude.
|
|
|
Bizi garen gizarte erdaldundu honetan ematen
|
du
euskararen kontuak euskaraz bizi nahi dugunon arazo direla soil soilik, eta ez herritar guztienak.
|
|
|
2 Nolatan iraun
|
du
euskarak XXI. Menderaino?
|
|
|
2 Nolatan iraun
|
du
euskarak XXI. Menderaino?
|
|
|
Euskaldunen semeak dira eta euskalduntzat hartzen duten euren burua. Akirak ez du arbaso euskaldunik, baina, hala eta guztiz ere, argentinarrek bezain ongi egiten
|
du
euskaraz. Eta harro dago, bera ere, gustura baitago euskaldunen artean, eta dagoeneko, bere burua erdi euskalduntzat hartzen duelako.
|
|
2022
|
|
|
Berez, 2005ean jakin zen aitorpen horren berri, Israelgo egunkari ezagun batean atera baitzen. Urrezko Jerusalem abestiaren letrak ez
|
du
euskarazkoarekin zerikusirik, soilik melodiak.
|
|
|
Matxinada horretarako egitarau (programa) txiki bat aurkeztera ausartzen gara, hutsuneak zuek beteko dituzuelako uste osoarekin. Denon laguntasuna behar
|
du
euskarak dagoen egoera negargarritik ateratzeko, eta ez dut uste ukatuko diozuenik.
|
|
|
Espainiako erresumako 78ko Konstituzioak 3 artikuluan, eta Frantziako Errepublikako 1958ko Konstituzioak bigarrenean, hala jasotzen dute. Horrek hizkuntza politika guztia baldintzatzen eta mugatzen
|
du
euskararen ezagutza eta erabilerari dagokionez. Euskal Herrian euskara derrigorrezkoa ez, baizik eta borondatezkoa izateak eta euskararen egoera soziolinguistikoak euskaldunok euskaraz gutxiago eta erdaraz gehiago bizitzera kondenatzen gaitu, hein handi batean.
|
|
2023
|
|
|
Alfonso Sastrek bere buruaz beste egiten du ekarri
|
du
euskarara Joxemari Carrerek. Aspalditik ezagutzen nuen jatorrizko testua; baita Joxemarik egindako bertsioa ere.
|