|
2014
|
|
|
Eta prestatzen hasia da Hizkuntza Gutituen 2014ko bilkura, Olerki Eguna eta Liburu Askea ekimena (liburuak uzten ditu, kitorik, hiriko hainbat leku publikotan, jendeak irakurri eta berriz kalean utz ditzan), baita Euskararen Eguna ere. Elkarteko Txotx dantza taldea ere ari da errepika eta emanaldiekin eta Gerorako lehendakari Elba Mocoroak segitzen
|
du
Euskara eta Euskal Kultura eskolak ematen Cordobako Unibertsitatean.
|
|
|
Zangotzan ospatu den Nafarroa Oinez ikastolen bestak, antolatzaleek asmatzen zuten arrakasta gainditu
|
du
euskararen aldeko egunak, buraso, 1500 bat nahiant eta hautetsien laguntzari esker: jende asko, auto lerro luzeak.
|
|
2015
|
|
|
Behar da gogoratu idazle euskaldun hunen Bilbao New York Bilbao eleberria ere itzuli zutela duela hiru urte japoniarrera; eta itzuli ere, zuzenean itzuli zuela euskaratik Nami Kaneko japoniar euskaldunak. Asteburu huntan, Uribek poesia irakurraldia eginen
|
du
euskaraz eta japonieraz, Tokyon, Kejiro Suga poetarekin. Poetak poeten lagun.
|
|
|
Abenduaren 10ean egin duen biltzar nagusian, Euskal Konfederazioak (huntan dira AEK, Aldudarrak Bideo, Berria, Bertsularien Lagunak, Biga Bai, Euskal Haziak, Euskal Irratiak, Ikas, Seaska eta Uda Leku) erabaki
|
du
Euskararen Erakunde Publikoko (EEP) aholkularitza batzordetik ateratzea, Lurralde Kontratuaren karietara Estaduak, Lurraldeak eta Departamenduak ez baitute borondate handirik erakusten hizkuntza politika planttako baten garatzeko. Behin behineko erabakia, egoera hobetuko delako esperantzan.
|
|
|
Bere hitzaldian, hiru gertakari gogoratu ditu Patxi Baztarrikak. Koldo Mitxelena jakintsunaren sortzearen mendeburuan gauden hontan, oroitarazi
|
du
euskararen batasunaren aitzindarietan aitzindari izan zela Mitxelena. XVII. mendeko Esteve Materra frantziskotarra ere aipatu du.
|
|
|
Hirugarren liburua Henri Duhau senpertar idazle ezagutuak
|
du
euskararat ederki lantua. 1870ean frantsesez agertua," Les sauvages Bahnars" tituluarekin.
|
|
|
Hiru eskakizun horien inguruan, euskarazko irakasleek hitzordu bat galdegina die Euskal Kultur Erakundeari bai eta Parlamentarieri, erreformak, den bezala aplikatzen balinbada, euskara hilen baitu kolegioetan: " Eskolak behar
|
du
euskararen transmisioa segurtatu lehen mailatik lizeora".
|
|
|
Aurten Watson jinen da bere gitarra lagun hilabetean behin. " Artetxea Kantuz" taldeak xedea
|
du
euskarazko kantu herrikoien ikastea eta parada den guzietan kantatzea.
|
|
|
Mattinek sariztatu bakoitzarentzat bazuen laudorio, bakoitzaren orain arteko ibilbidea nolakoa izan den laburbilduz. Oroitarazi
|
du
euskarak zenbat zor dion Seaskaren sortzaile izan den Argitxu Noblia medikuari (1942). Jakin dugu 1958kotzat Argitxuren aitak" agian egun guziez zerbait eginen duzu euskararentzat" idazten ziolaoere alabari.
|
|
|
Ondotik lerrokatu dira bertsulariak, Maddalen Arzallus(" Amesten dugu ikastola bat Urepeleko pentzean"), Aimar Karrika(" Pausorik pauso bere herria marraztu beza gure hizkuntzak"), Mixel Xalbador(" Korrika hemendik untsa abia dadin eta Bilbora untsa hel"). Maider Heguyk, Iparraldeko AEKren izenean, kuadro legal bat eskatu
|
du
euskararentzat. Eta Asier Amondo Korrikaren arduradun nagusiak Bilbora heltzean irakurtuko den mezua lekukoaren barnean sartu bezain laster, hara Laida Etchemendy eta Peio Iputcha lekukoarekin abiatzen direla txalo zaparrada eta oihu burrunbatsuen pean, beren ondotik ikaragarriko jende lerroa muntatzen dela Aldude eta...
|
|
|
Ipar Euskal Herriko instituzioa beharrezkoa
|
du
euskarak
|
|
|
ondoan, Ipar Euskal Herriko instituzioa beharrezkoa
|
du
euskarak.
|
|
|
Ainharben, herrian barna dauden bide seinale gehienak euskaraz dira soilik. Herriko eskola publikoak aldiz ez
|
du
euskarazko irakaskuntzarik eskaintzen. Paradoxaren herria?
|
|
2016
|
|
|
Ama bezala, Ameriketan sortu zen eta han bizi da, Nevadan. Liburu ederra idatzi
|
du
euskaraz, bere aitari buruz, eta bertsotan; Pello Salaburuk idazlana topatu eta hitzaurrea eginik, Pamielak argitaratu du. Euskal istorio aunitz bada Ameriketan eta oso gauza ona harrapatzen dut horiek bildu eta argitaratzea.
|
|
|
Lehenik artzain zuloa ikusten da; hogeita hamar bat metra beherago hartz zuloa; segituz heltzen zira Laminen osinerat, azkenik agertzen dela herensugearen (dragon) gotorlekua, 60 metra luze eta 20 metra gora izanki. Andere gidari xarmant batek esplikatu
|
du
euskaraz horgo historia berezia. Gero bazkal ondoan Aralar mendi luzearen kukulan izanki baita santuario bat 1341 metretan.
|
|
|
Gaur egun Hegoaldeko jendartearen %36ak badaki euskera; duela 30 urte %22 ziren. Patxi Baztarrikak, Jaurlaritzako euskararen arduradunak, salatu
|
du
euskara hauteskunde kanpainan baliatzea: lanpostu publikoetan %56ari eskatzen zaio euskera menperatzea, %77, 2 Donostiako udalean, %41, 8 Bilbokoan eta %36, 5 Gasteizen.
|
|
|
Apezpiku berriak errextasunak baditu gazteekin eta komunikatzaile ona da; astero saio bat aurkezten du Navarra Television telebista katean," Iglesia Navarra" izenekoa. Ez
|
du
euskara menperatzen, baina ulertu egiten du.
|
|
|
Ikastetxean euskara ikasten duten ikasleek marraztu dute hosto bat. Bakoitzak hostoan hitz bat edo erran molde bat idatzi eta apaindu
|
du
euskararen inguruan. Arbola batean lotuak izan dira, arbola koloretsu bat osatu da horrela.
|
|
|
HERRIAn agertzen direnek literatura aldetik balio handia dute zeren berriketari bakotxak bere herriko hizkeran kondatzen baititu. Ñabarduren preziatzeak eskatzen
|
du
euskara maite ukaitea.
|
|
2017
|
|
|
Hor zituen bere inguruan barnekalde huntako auzapez asko etorriak herri elkargoaren izenean. Jean Rene Etchegarayk erran duenaz Euskal Elkargoak osoki euskararen sustengatzaile nahi du izan eta hor berean adiarazi
|
du
Euskararen Erakunde Publikoari bere ekarpena emendatu duela beste diruztatzaileen heinerat.
|
|
|
35 herri hoiek 35 milako jendetza badute. Begi bistakoa zena, UPN eta PPko oposizioak oihukatzen
|
du
euskararen inposizioa dela lurralde hoietan.
|
|
|
Nafarroako Gobernuak bortz ama eskola ditu Iruñen, eta horietako bitan idekiko
|
du
euskarazko eredua. Hori jakinarazi dute Miguel Laparra Eskubide Sozialen kontseilariak eta Jose Luis Mendoza Hezkuntzakoak.
|
|
|
Erabilerari buruz, eboluzioa apalagoa izan bada ere, hobetu da azken 25 urteetan. Inkesta soziolinguistikoaren arabera, biztanleen %25, 7k hitz egiten
|
du
euskaraz neurri batean edo bestean.
|
|
|
Gaztetan %55, 4 euskaraz ari da. Hots, geroa alde
|
du
euskarak, inkestak milaka atera dituen zenbakiei behako bat orokorra ekarriz. Baina Iparraldeko emaitzek ez dute hainbesteko baikortasunik emaiten, aparantziarik ere.
|
|
|
Azken inkesta soziolinguistikoak erakustera ematen
|
du
euskarak 223.000 hiztun irabazi dituela azken 25 urteetan, erran nahi baita gero eta jende gehiagok menperatzen duela gure hizkuntza. Baina, zorigaitzez, hizkuntza jakitea gauza bat da, eta hori egunerokotasunean erabiltzea bertze bat.
|
|
2018
|
|
|
Gobernuburuak erran baitu manifestaldietan ere ez dela bololorik ezarri behar, erran nahi zuen manifestaldiak haizu direla bainan izari bat atxikitzekotan, bazterrak sobera nahasi gabe. Orai denek badakigu beraz zer den bololo eta hitz hori frantsesak beretu duen bezala ez ote
|
du
euskarak ere beretzen ahal?
|
|
|
PPk aldi bat gehiago erakusten
|
du
euskarari dion hastioa: Nafarroako Gobernuak" euskara inposatzen" duela salatzeko eta arriskuez ohartarazteko," karabana linguistikoa" antolatu du Nafarroako PPk.
|
|
|
EASek euskararen lurralde osoa hartzen du eta, honi esker, administrazioek eta bertze edozein erakundeek jatorri ezberdinetako hainbat datu izanen dituzte beren esku. Eusko Jaurlaritzak, Nafarroako Gobernuak eta Iparraldeko Euskararen Erakunde Publikoak iragan uztailaren 3an sinatu lankidetza hitzarmenak ahalbidetu
|
du
euskararen eremu osoa hartzeko aukera.
|
|
|
Bere aldetik, Markel Olano ahaldun nagusiak adierazi
|
du
euskara" bidegurutzean" dagoela eta oraingo eginkizun nagusia erabilpena sustatzea dela. Helburu horrekin, lan munduan indar berezia egin nahi dute.
|
|
|
Helduden ebiakoitz huntan Nevadako Gardnervilleko euskal besta izanen da, aurten Kantari Eguna gabe (hori urriaren 20an Kaliforniako Los Banos en). Aita Mike Lastirik emanen
|
du
euskarazko meza, barbakoa bazkaria eginen da, musean eta kantuz arituko eta musika Jean Pierre eta Manuela Etchechuryk eta Jean Flesher ek ezarriko dute, larunbatean Minden eko ohiko aretoan, eta ortzirale gauean JT euskal kantinan. Bestenaz, uda guziz bezala, andana bat amerikano dabil dure bazterretan, eta hemendik ere abiatuko dira hilabete huntan kantari eta musikariak itsasoz bestaldera, tartean Jean Louis Bergara, Michel Etcheberry, Pantxoa Carrere, Aldudeko Ibarla Taldea... hemengo euskal bestetarik hango euskal bestetara, hemengo euskal herrietarik hango euskal herrietara.
|
|
2019
|
|
|
Etxean, lan munduan, hari datxikola, ausagailuetan bai eta elizetan erabiltzeak
|
du
euskara biziarazi. Orain ez gaude arras egoera berdinean.
|
|
2021
|
|
|
Hendaian, Herriko Etxeak urrats bat gehiago egin
|
du
euskararen alde, Euskalgintzaren Kontseilua babesle. Hitzarmen bat izenpetu du mintzaira eskubideak ahal bezainbat sustatzeagatik, Uharte eta Arrigorriaga hegoaldeko bi herriekin eskuz esku.
|
|
|
Etxea ere deitua. Covidek gogor jo
|
du
euskara klase ohikoetan, eta klase birtualak ugaldu dira azken bi urteotan. Oro har atxiki dela, eta berriz ere goiti joateko prestatzen ari direla erraten ahal da.
|
|
|
Euskara batua euskalkiez osatua da; batek ez du bestea trabatzen. Aldiz, aspalditik frantses hizkuntzak
|
du
euskara itotzen, azken hunen ofizialtasun faltaz eta hunen ganako atxikimendu edo maitasun eskasez. Alde batetik, guhaurek sobera ardura erdarazko hitzak erabiliz, alta euskarazkoak eskupean ginuzkeelarik, noiztenka hiztegia idekiz geroz.
|
|
|
Berak dionaz aitzin-solasean, lan nasai hori egin
|
du
euskara maitez eta euskara maitarazi nahiz. Aspaldian plantatua zen iker eta iker, hitzak bil eta bil, jadanik agertu hiztegiak baliatuz bai eta euskaldun guziak gogoan, Iparralde huntakoak bistan dena bai eta Hegoaldean bizi direnak edo berdin Ameriketan.
|
|
2022
|
|
|
Gure a e i o u partikularra gorpuzteko. Eta hori behar
|
du
euskarak; haragi bihurtzen diren hitzak.
|
|
|
Behar du lepo bat zeinen gainean segi aurrera. Malko eta listuz bustitzea behar
|
du
euskarak. Hatz markaz zikintzea.
|
|
|
Nafarroa Alesbeseko Herriko Etxeak zentsuratu ditu euskaraz eta gazteleraz idatzi afixak, ezkerreko alderdi independenteak salatu duenez. Auzapezak argudiatu
|
du
euskaraz ere idatziak zirela. Ezkerreko alderdiak jakinarazi du, hainbat ekitaldi iragartzeko afixa elebidunak argitaratu nahi zituztela, elebidunak euskaraz eta gazteleraz, hots erkidegoko bi hizkuntza ofizialetan.
|
|
|
Auzapezak erran die ezin zutela afixa elebidunik atera, udalaren izenean" Alesbes eremu ez euskaldunean izanez". Taldeak gogoratu
|
du
euskararen legearen arabera euskara erabiltzea ez dela baitezpadakoa, bainan ez dagoela horren egitea debekatzen duen araurik eta beraz euskarazko afixak ez duela legerik hausten.
|
|
|
Bidenabar, gogora heldu zaigun galdera mingotsetarik bat hau da: Zer zori izanen
|
du
Euskarak. Elizak?
|
|
|
Haur gehienak eskola elebidunetan izanez, ez badu hitz egiten ere, ulermena badu, klub horietan diren segitzaileek euskaraz hitz eginez haurrak eta nerabeak murgiltze giro batean sartuko litzateke. Gune guzietan beharrezkoa da, ez dela metodo bakar bat gehitzen zuen, baina bakoitzak bere tokiari egokituz ikusi behar
|
du
euskaraz murgiltzeko zer egin behar duen.
|
|
|
Alderantziz, gibelatzeak izan direla pentsatzen du. Adibide gisa azaldu
|
du
euskarari baino prestigio handiagoa ematen zaiela Nafarroan berezkoak ez diren hizkuntzei, hala nola alemanari, ingelesari eta frantsesari.
|
|
2023
|
|
|
Bere lana eskaintzen du janariaren eta lo egiteko lekuaren truke, eta euskaldunen familietan ari da, haurrak eta xaharrak zaintzen, euskara edo ingelesa erakasten, etxeko edo arrantxuko lanak egiten, garbiketak egin edo janaria prestatzen, eta bertako eguneroko bizitza bertakoekin eta bertako maneran bizitzen. Abendu hondarrean heldu zen Montevideora, eta geroztik euskara eta euskalduna izatea ukan du lagungarri bidearen egiteko, eta baieztatu ahal ukan
|
du
euskarak balio duela munduan ibiltzeko, borta irekitzaile baita, lagun egile, eta euskaldunen arteko elkartasunak balio duela etxetik hain urrun, euskara eta euskal kultura etxe direla euskaldunen Amerikan. Montevideotik Buenos Airesera, Patagonia (Argentina eta Txile), Bariloche, Andeen mendilerroa bi aldeetarik... paraje eta jende abegikorrak dira harrematera eta ikusi ikastera heldua denarendako.
|
|
|
Zazpi mila hizkuntza dira munduan eta euskarak dizkio bi izen eman unibertsoan miliarka diren izar pare bati. Honek ez
|
du
euskararen egoera fits batez hobetuko.
|
|
|
Bi langile dauzkagu eta astekaria Baionan inprimatua da. Herriak laguntzen
|
du
euskara atxikitzen gaur egun mehatxatua den garai honetan. Horretarako, iduritzen zaigu gure astekariak merezi duela jende gehiagorengandik irakurria izaitea".
|
|
|
Haria deitu haur literatur guneak proposatzen
|
du
euskaraz argitaratuak diren liburu berrien artean, harpidetza baten truk, bat hautatzea eta haurrari postaz bidaltzea. Gazteak arta handiz hautatu liburua eskuratzen du, bere adinarentzat egokia, pakete polit batean bildurik.
|
|
|
Gora egin
|
du
euskararen ezagutzak Erkidegoan azken 30 urteotan eta bilakaeraren neurria goraka doa urterik urte: 1991n, 419.221 herritarrek zekiten euskaraz, 2021ean 680.629k.
|
|
|
Igandean, azkenik, meza (10:30) eta bazkaria Balavoine aretoan, eta 16etan Lagunt eta Maitako Koral Mistoa, Donostiako Eresmin Abesbatza eta Euskal Etxeko Dantz' Erroak taldearen euskal dantza emanaldia. Lagunt eta Maitak, bertzalde, hasia
|
du
euskara ikasturtea, aurten 35 ikaslerekin, irakasle direla Olivier Etchebers, Marc Fuentes eta Elurra Florentin. Aitzina!
|
|
|
Herri Urrats euskararen defendatzeko hitzordu ezin saihestua dela adierazi du. Salatu
|
du
euskaraz azterketak pasatzeko
|
|
|
" Estatuak, Eskualdeak, Departamenduak eta herriek osatu egitura horren helburua euskararen aldeko hizkuntza politika definitzea eta obratzea zen. 20 urte berantago, inkesta soziolinguistikoek argiki adierazten duten gisan, botere publikoek martxan ezarri hizkuntza politika publikoak ez
|
du
euskararen geroa segurtatzeko neurri egokirik hartu".
|
|
|
Datu horien aitzinean euskalgintza arranguratua agertu da: " EEPk ez
|
du
euskararen geroa segurtatuko duen hizkuntza politikarik proposatzen. Haien proposamen bakarra da, orain arte bezala segitzea".
|
|
|
Nola eta zein epetan? Nola berpiztuko
|
du
euskararen erabilera. Ondoko urteentzat xehetasunik eta ebaluazio irizpiderik ez dela agertzen hizkuntza politikaren eguneratzea helburu izan lukeen nota horretan errana izan da.
|
|
|
Ollok azpimarratu
|
du
euskarak Nafarroako jendartearen balioa handitzen duela. Halaber, Herritarrekiko Harremanetako Departamentuaren lan ildoak azaldu ditu:
|