|
2002
|
|
|
Kontsumitzaileak bere gain hartu behar
|
du
elikagai baten segurtasunaren ardura, “erosten duenetik mahai gainean jartzen duenera arte”, adierazi zuen atzo José María Múgicak, Kontsumitzaileen eta Erabiltzaileen Erakundeko (OCU) zuzendari nagusiak, Donostian elikadura segurtasunari buruzko kanpaina bat aurkezten duen bitartean. Mikak ziurtatu zuen elikagaien lau intoxikaziotatik hiru kontsumitzailearen portaeraren ondorio direla, eta ez ekoizleen ondorio.
|
|
2003
|
|
|
Azterketa Sigma Dos enpresak egin zuen joan den azaroan eta abenduan. Atzo FIABen urteko bileran aurkeztutako inkestak berretsi duenez, Espainiako kontsumitzaile gehienak markista da, hau da, markaren ospean konfiantza handia
|
du
elikagai baten kalitatea baloratzeko orduan. Hori kasuen %79, 2an gertatzen da, eta kasuen %89, 4an, gainera, erosketa prozesu horietan oso garrantzitsutzat jotzen da establezimenduak eragiten dion konfiantza.
|
|
|
Irudia: ARS Image Library Etiketatzeari buruzko Europar Batasuneko araudiak debekatu egiten
|
du
elikagai bati gaixotasun bat prebenitu, tratatu eta sendatzeko propietateak ematea. C/ 2000 gaiari dagokionez (Austriaren aurkako Batzordeak eskatua), Europako Erkidegoetako Justizia Auzitegiak erabaki zuen elikagaien etiketei buruzko egungo araudiak ez zuela aukerarik ematen giza gaixotasunei buruzko osasunari buruzko alegazioak egiteko.
|
|
2006
|
|
|
Parlamentuko proposamenean, etiketetan ez da «koipe gai gutxi» aipatzen, salbu eta produktu likidoen kasuan, 100 g bakoitzeko hiru g gantz edo 100 mililitro bakoitzeko 1,5 g gantz baino gutxiago duen produktu batekin erabiltzen bada. Araudiak debekatu egiten
|
du
elikagai bati gaixotasun baten prebentzio, tratamendu edo sendatze propietateak ematea, aldez aurreko baimenik ez badu. Hura lortzeko epea, urte eta erdi eta bi artekoa, gehienez ere zortzi hilabetera murriztu daiteke, «prozedura azeleratua» erabiliz.
|
|
2007
|
|
|
Elikagaien propietate osasuntsuei eta nutrizio alorreko adierazpenei buruzko 1924/ 2006 Araudiak, 2007ko uztailaren 1ean indarrean sartuko denak, adibidez, argi eta garbi xedatzen
|
du
elikagai bat zuntz iturritzat jo ahal izango dela baldin eta, 100 gramoko, gutxienez 3 gramo zuntz badauka (edo, bestelako neurri batean emateko, 100 kaloriako 1,5 gramo badauka).
|
|
|
Helburu nagusia da kontsumitzaileek erosten dituzten elikagaiei buruzko egiazko informazioa jasotzeko duten eskubidea babestea, eta gehiegizko informazioetatik gehiago babestea. Gainera, araudiak debekatu egiten
|
du
elikagai bat propietate terapeutiko edo sendagarrien jabe gisa sustatu ahal izatea. Atal berezi bat haurrentzako produktuak dira, eta oso zorrotzak izango dira.
|
|
|
Eta, beste alde batetik, profil ez osasungarria duten produktuen alde alegazioak egin ez daitezen (adibidez, alkoholak edari alkoholdunetan edo gehiegizko koipeak edo azukreak produktu jakin batzuetan), erregelamenduak «nutrizio profila» kontzeptua ezartzen du, eta, hartara, elikagai baten osaeraren ildo nagusiak mugatzen ditu, alegazioak egin ahal izateko. Horrek esan nahi
|
du
elikagai batek berez propietate onuragarriak baditu bere osaeraren ondorioz desiragarriak ez diren beste batzuekin, propietate positiboak goretsi ahal izango direla, baina, aldi berean, argi eta garbi azalduko dela elikagai horren kontsumoarekin lotutako ondorio ez osasungarriak. Edari alkoholdunek ezin izango dute “nutrizio profilen” modalitate hori erabili, araudiak ez baitu onartzen horrelako edarietan% 1,2tik gorako graduazioa duten alegazio osasungarriak aurkezteko aukerarik.
|
|
2008
|
|
|
Bermepean Borondatezko ziurtagiria idatzizko bermea da, agentzia ziurtatzaile independente batek ematen duena, eta ziurtatzen duena ekoizpen prozesuak edo produktuak hainbat erakundek edo herrialdek ezarritako baldintzak betetzen dituztela. Ziurtagiri mota horrek frogatzen
|
du
elikagai bat modu jakin batean ekoitzi dela edo ezaugarri jakin batzuk dituela. Batez ere, ekoizlea eta kontsumitzailea zuzeneko harremanik ez dutenean erabiltzen da, nazioarteko merkatuetan gertatzen den bezala.
|
|
2009
|
|
|
Eskaera horiek elikagai jakin baten adierazpenak aipatzen dituzte, haurren osasunerako dituen abantailei buruz edo gaixotasunei aurrea hartzeko duen garrantziari buruz. Oraindik 4.000 espedienteri buruzko iritzia eman
|
du
elikagai baten propietate orokorrekin zerikusia duten etiketei buruz, hala nola “itxura fisikoa hobetzen du” edo oroimena, eta dagoeneko merkatuan daude. Flynn ek mezu oinarrizkoen adibide gisa aipatu zituen produktu batek kolesterola saihesten laguntzen duela aipatzen dutenak.
|
|
2010
|
|
|
Horri esker, hainbat elikagairen barne egiturak eta egiturak azter daitezke, hala nola frutak, gaztetako heltze edo zulo egoera desberdinetan. Halaber, aukera ematen
|
du
elikagai batek denboran zehar izan duen bilakaera edo bilakaera aztertzeko, zenbait tratamendu aplikatu ordez. OTA erabiliz, gris eskala bateko irudi konputerizatuak lortzen dira; esate baterako, magro, haragi eta hezurrak urdaiazpiko gisa bereizten dira, bai eta gatza piezaren heltze prozesuan nola zabaltzen den ere, teknika horrek aukera ematen baitu produktu bati erantsitako gatza dentsitate desberdinari esker ikusteko.
|
|
|
Barra kodeen irakurgailu batek egiaztatuko
|
du
elikagai batek osagaien artean glutenik duen
|
|
2011
|
|
|
Informazio osoa Legeria berriak bermatuko du industriak ez diola kontsumitzaileari akatsik eragingo, itxura, deskribapen edo irudikapen piktorikoen bidez elikagai edo osagai jakin baten presentzia iradokitzen baitu, berez beste substantzia batek ordezkatu duenean. Araudi berriak eskatzen
|
du
elikagai bateko osagai komun baten ordez beste bat jartzen denean, ontziaren aurreko aldean letra handian eta markaren ondoan adierazi behar dela. Gainera, haragi zatiz osatutako konposizioei “haragi piezen konbinatua” etiketa jarri behar zaie.
|
|
|
Nabarmendu beharreko beste alderdi bat elikagaien edo edarien faltsutzea kontrolatzea da, dela aizunketa edo diluzioen bidez, dela osagairen bat ordezkatuz. Horretarako, araudi berriak behartu egiten
|
du
elikagai bat lehen begiratuan dirudiena ez bada, xehetasunez informatu behar dela kontsumitzailea berriro engainatu edo nahasteko. Osagaiak aldatu diren elikagaiak etiketan berariaz adierazi dira.
|
|
2014
|
|
|
Izenik ez duen gaitza du Kontxi Pereiroren (Barakaldo, 1974) bederatzi urteko semeak. Ezin
|
du
elikagai bat bera ere jan; denek egiten diote kalte. Bizkaian bost kasu ezagutzen dituzte.
|
|
|
Kolore etiketa horrek elikagai baten kalitatea adierazten du zeharka, eta ez suntsitzailea. Kolore etiketak zeharka eta ez suntsitzailez adierazten
|
du
elikagai baten kalitatea Arto ale baten tamainatik, koloreen konfigurazioak gorria (laranja edo gorrixka) identifikatzen du freskoa. Tonua laranjaz, horiz eta berdez alda daiteke, eta horrek esan nahi du elikagaia dagoeneko badela hondatua. Etiketak adierazten badu produktuak fresko egon behar duela 14 egunez, baina kolorea laranja bada, esan nahi du elikagaia ez dela egoera onean kontserbatuko a... Kolorimetria adierazleak produktuaren narriadura maila berehala ezagutzeko aukera ematen du.
|
|
2015
|
|
|
Elikadura arloko Segurtasunaren Europako Agentziak, ordea (EFSA siglak ditu ingelesez, eta hark erabakitzen
|
du
elikagai batek osasun adierazpenenen bat eraman dezakeen edo ez), honako baieztapen hau baino ez du onartzen oliba olioarentzat: " Oliba olioaren polifenolek babestu egin dezakete odoleko kolesterola oxidaziotik".
|
|
|
Jarraibide espezifikorik ezean, hobe da berotze denbora gehiago aplikatzea, baina potentzia baxukoa. Adibidez, agentziak gomendatzen
|
du
elikagai bat «650 W bi minutuz, 1.270W eta 50 segundoan» jartzea. Ez erabili mikrouhin labea biberoiak berotzeko.
|
|
|
Jarraibide espezifikorik ez badago, komeni da, ANSESen azterketaren arabera, berotze denbora gehiago aplikatzea, baina potentzia baxukoa. Adibidez, agentziak gomendatzen
|
du
elikagai bat «650 W bi minutuz» jartzea «1.270 W 50 segundoz» egin baino lehen. Mikrouhin labean egosita edo berotuta dauden elikagaiak ere konpondu behar dira.
|
|
2016
|
|
|
“Bizitza ez dago kaloriak kontatzeko egina”, esan
|
du
elikagai baten iragarki batek, eta horren osaera, gehienetan, ur hutsa da. Horren adibide argia da publizitate mezua urteetan zehar zentratu dela:
|
|
|
Horrela, elikagai kalorikoak jaten badira, askoz errazagoa izango da kaloria kontsumoa gainditzea eta gorputzaren pisua irabaztea. Elikagai bat «gizendu» egiten dela esaten bada, gehiegizko kaloriak dituelako gertatzen da hori; hala ere, horrek erabakiko
|
du
elikagai bat gizendu ala ez, kaloria gastuarekin batera. Tomatea:
|
|
2017
|
|
|
Sarritan, bost zentzumenak erabiltzen dira elikagaiak aztertzeko eta hondaturik dauden jakiteko, baina gehienetan ikusmena edo usaimena erabiltzea ez da baliagarria izaten. Artikuluak azaltzen
|
du
elikagai batek oraindik jan dezakeen eta bere bizitza baliagarria nola luzatu dezakeen jakiteko.
|
|
|
Plastikoen (edo beste material batzuen) kontsumoak eta plastikoa garraiatzeak ere inpaktu batzuk sortzen dituzte, eta inpaktu horiek kontuan hartu behar dira. Zer ingurumen inpaktu
|
du
elikagai batek. Inpaktua erabilitako garraio motaren araberakoa izango da (kamioia, trena, bai eta produktua kontsumitzaileari helarazteko egindako kilometroak ere.
|
|
2021
|
|
|
Gatza Kopuru handia du (0,99 g 100 ml-ko). Osasun Ministerioak uste
|
du
elikagai batek “gatz gutxi” duela, baldin eta 100 ml bakoitzeko 0,25 g baditu, eta “gatz asko”, 1,25 g tik aurrera. Nahasi egin daitezkeen alderdi ez nutrizionalak Irudia:
|
|
|
Bestela esanda, elikagaia behar adina patogeno kutsatuta badago, gaixotu egingo gara jaten dugunean, egin dugun “entrenamendu” handiagatik. — Kasu batzuetan alergenikotasuna murrizten
|
du
Elikagai bati alergia dion pertsona bati (adibidez, arrautzari) gertatzen zaio bere immunitate sistemak proteinaren bat agente arrotz gisa ezagutzen duela eta horri aurre egiteko erreakzionatu egiten duela. Orduan agertzen dira sintoma bereizgarriak (urtikaria, hantura, etab.). beren bizitza arriskuan jar dezaketenak.
|
|
|
Gehigarriak jatorri naturala izan behar du —azido zitrikoa (E330), laranjetatik edo limoietatik ateratzen da, eta, beste erabilera batzuen artean, produktu batzuen oxidazioa saihesteko erabiltzen da—, edo sintetikoa, hala nola tartrazina (E102). Koloratzaile hori laborategian sortzen da petrolioaren deribatu batetik, eta ez
|
du
elikagai bat osasuntsuago edo osasungarriago egiten. Horregatik, ez dute garrantzirik zenbait produktutan “gehigarri naturalez” edo “kontserbatzailerik eta koloratzaile artifizialik gabe” agertzen diren mezuek.
|
|
2022
|
|
|
Ardoak bihotzaren osasuna babesten du? Zer esan nahi
|
du
elikagai bat" mediterraneoa" dela. Izan daiteke obesitatea eta egon daiteke osasuntsu?
|
|
|
Nutrizioaren ikuspegitik ez da gomendagarria gozoki hori okerrera egitea, substantzia toxikoen eraginpean jartzen gaituelako. Zer esan nahi
|
du
elikagai bat «mediterraneoa» dela. Aipamen hori, mediterraneoa, elikagai askotan agertzen da, baina ez dago legez zehaztuta.
|