|
2006
|
|
|
– Nortasun oinarriaren arabera, hizkuntzaren aukera, gizabankoaren eskubide indibidualetan sartzen da, zeren herritar bakoitzak Estaduarengandik itxoiten
|
du
bere hizkuntza eta kulturak errespeta ditzan.
|
|
2008
|
|
|
Horrela, metodoak kontsolidatzeaz gain, roadmap bat egingo litzateke eta ebaluatzeko protokoloak ere finkatuko lirateke. Europako Batasunak orain gutxi liberatu
|
du
bere itzulpen corpusa (itzulpen memoriak), 6 milioi dokumentu, nahi duenak erabil dezan.
|
|
|
Aurreko taulak ez
|
du
bere horretan beste hizkuntzetarako balio, batez ere aldien arteko mugak ez direlako garai horietan gertatu, edo hizkuntza batzuetan urrats batzuk hasi ere ez direlako egin. Dena den, corpusgintzaren historian eragin handia izan du ingelesak (aitzindari, gehienetan), eta bilakabidearen eta joeren eskema orokortzat har genezakeela uste dugu.
|
|
|
Gure iritzia da lehen ideia dela reference corpus terminoaren jatorrizko adierari dagokiona21 baina horrelakoa da gaur egun euskaldunok behar dugun corpusa? Hizkuntza ‘normalizatuetarako’ egindako definizioak balio
|
du
bere horretan normalizazio bidean den hizkuntza minorizatu baterako?
|
|
|
140). Esan nahi
|
du
beraz pertzepzioetan, iritzietan bederen euskara ezinbestekoa ez dela.
|
|
|
Euskara Zerbitzuek prestatzen dituzte mankomunitateetako eta udaletako langileak euskara ikastaroak egiteko plangintzak. Plangintzen kostua Nafarroako Gobernuak hartzen
|
du
bere gain.
|
|
|
Kudeaketa interesatuaren bitartez, partikularrak edo enpresariak ematen du zerbitzua. Entitate lokalak ustiapenaren emaitza oso osorik hartzen
|
du
bere gain edo kudeatzailearekin banatzen du kontratuak ezarritakoaren arabera. Errentamendua. Zerbitzu ematea entitate lokalen instalakuntzetan burutzen baldin bada, errentamenduan jartzen da, urteko kanon finko bat ezarriz.
|
|
|
Euskara Zerbitzuek prestatzen dituzte mankomunitateetako eta udaletako langileak euskara ikastaroak egiteko plangintzak. Plangintzen kostua Nafarroako Gobernuak hartzen
|
du
bere gain. Euskara Zerbitzuek plangintzaren segimendua egin eta toki entitateetako langileendako diru laguntzak kudeatzen dituzte.
|
|
|
Hizkuntza beharra soilik ekonomikoa edo komunikazio behar berehalako baten adierazle ez dela onartuz, L. J. Calvetek hizkuntzen identitate funtzioa txertatzen
|
du
bere ikuspegian; baina gero funtzio hori gizarte funtzio nagusiekiko2 gutxiesten du. Identitate funtzio hori, gizarte eskaeren eragilea dena eremu urriko hizkuntzen kasuan —eskualdehizkuntzak esaten zaie Frantzian hizkuntza horiei—, nahiz eta berez ukatua izan ez, alferrikakotzat hartzen da hizkuntza komunikazioko oinarrizko nahiak, eta beraz hizkuntzen bizitza, asetzeko.
|
|
2009
|
|
|
Era berean, diskriminazioak aukeratutako hizkuntza ofiziala erabiltzeko eskubide publiko subjektiboan izan dezake jatorria, eta horrek, baita gutxiengo hizkuntzen kasuan ere, hizkuntzaren ofizialtasunean ezezik, aurrez aipatu Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Ituneko 27 artikuluan ere
|
du
bere oinarria. Nire iritziz hizkuntza ofizial orori dagokion eta ezabatu ezin den funtsezko eskubidea da.
|
|
|
Artikulu honen hasieran ikusi dugunez, aurrekari handirik ez dago nazioarte mailan eredu gisa erabiltzeko. Berariazko lanketa oso eta propioa garatu behar izan
|
du
beraz Etxeberri egitasmoak. Hobeto esanik:
|
|
|
Alde batetik euskaltzain bien kasua dugu: Joseba Intxaustik horretara ematen
|
du
bere lan-egunaren zati bat. Mikel Zalbidek, berriz, bere lan jardun profesionaletik kanpora dihardu horretan, astero astero hainbat ordu eskainiz proiektuari.
|
|
|
Bera arduratu da nazioarteko bibliografia soziolinguistikoa aztertzeaz eta zientzia oinarri itxurazkoa (azken mende erdi honetan sorturiko konstruktu soziolinguistiko ustez sendoenetan sustraitua) prestatzeaz, aurkezteaz eta doitzeaz. Berariazko ahalegina egin
|
du
berak, EHS proiektuak oinarri sendoa izan dezan.
|
|
|
Hedabideek nortasunaren eraikuntzan jokatzen duten paperari buruzkoa da hurrengoa. Josu Amezaga soziologoak, nortasuna eta kultura kontzeptuak argitu eta sarri eman ohi diren nahasketak ekidinez abiatzen
|
du
bere idatzia. Pertsonen identitateak osatzeko bideez dihardu, jarraian, gaiaren inguruko kontzeptu nagusiak eta ezinbesteko autoreen teoriez zertzelada batzuk emanaz.
|
|
|
Hortxe kokatu behar, besteak beste, Wazemank edota Mihiluze moduko produktuen arrakasta, eta baita, oro har, tokian tokiko euskarazko prentsarena ere (lokaltasuna eta sustraiak posizionatzeko indargune nabarmena direla, alegia). Haatik, inorena baliabide gutxiz eta modu aseptiko samarrean kopiatzen tematzen denak nekez topatuko
|
du
bere lekua hedabideen azoka globalean, nekez egingo du inork hedabide horren aldeko hautua balio erantsi jakinik eskaintzen ez badio (oroit Pat Loughreyren esaldiaz: " It is that which seeks to appeal to everyone that tends to appeal to no one"; Zabalik hondoratu izanaren edota Aldaketa errotu ezinaren arrazoietako batzuk eman diezazkiguke faktore horrek).
|
|
|
Distantziak libreago egiten du Batxi idazlea. Abertzale sutsua eta maiz topikoa baldin bada ere, Bilbaok lortzen
|
du
bere kutsu militantea eta bere proselitismoa arintzea munduan barrena dabilenean"
|
|
|
Euskal hiztun herriak ez
|
du
berea den adierazpide politikorik. Alderdi nazionalistak edo abertzaleak ez dira, berez, euskaldunen alderdirik, politikan ari diren euskaldun gehienak horietan biltzen badira ere.11 Eta adierazpide hori behar du hiztun herriak trinkotze prozesua bideratzeko.
|
|
|
Beste gauza askotan ere ez dira berdinak, jakina. Burgesiak historian aurkitutako lehengaiez blindatu behar izan
|
du
bere merkatua, eta historian herriak aurkitu ditu. Orain, burgesia postmodernoak, neoliberalak, munduko merkatu global bat eraiki nahi duenean, merkatu estatuak eraikitzeko erabili dituen nazioak funtziorik gabe geratzen hasi dira, oztopo bihurtzeko bidean.
|
|
|
Euskal hiztun herriak ez
|
du
berea den adierazpide politikorik.
|
|
|
AHTk eredu horren alde jartzen
|
du
bere partea, baina ez berak bakarrik. Erakundeek lurraldea inguru espezializatuetan antolatzen dute, kontsumoeta aisia aldeak (Urbil, Alcampo, Olaberriako Carrefour, Gorbeia, Megapark, Bilbondo, Artea, Ballonti), industria aldeak eta bizitegialdeak zedarrituz, eta politika estrukturalak xede horretara zuzentzen dituzte.
|
|
|
Gizakiak lengoaia sinbolikoen sistema ezarri
|
du
beraren eta naturaren artean; berezitasun horri kultura deritzogu. Giza ekintzak kulturaz blaituta daude.
|
|
|
Politikan, hizkuntzan, hor dabil jo ta ke, enbido ta xake, handiak hartu arren beti" al ataque"; jokoan bai
|
du
bere ondasun ta bake, bizirik dueneino aurrera doake kantxa beteko ekaitz erresto ta sake.
|
|
|
Zentzu honetan, nahiz eta uste Donostiak, berez, euskararen normalizazio prozesuan aurrera egiteko beste hainbat udalerrik eta hiriburuk (hiriburuak aipatzearen arrazoia, eredu modura edo joera batzuk finkatzera begira indar handiagoa dutelako da) baino baldintza hobeak badituela, horrek ez
|
du
bere horretan aurrera egingo euskararen aldeko hizkuntza politika aktibo bat bideratzen ez bada. Alde horretatik, Donostiako Udalak, Euskararen Udal Patronatuaren bitartez," Euskararen Ekimen Estrategikoak.
|
|
|
Gero eta indar handiagoz erakartzen ditu horrek bazterretan egon daitezkeen jario guztiak. Egonkor den sistema batek ez
|
du
bere burua aldatzeko inongo beharrik, ez barne beharrik behinik behin. Ohitura bat, edozein dela ere, hizkuntza ohitura barne, harreman eremu bateko egituratzat har genezake zalantzarik gabe.
|
|
|
Egonkor den sistema batek ez
|
du
bere burua aldatzeko inongo beharrik.
|
|
|
Esate baterako, Arrasateko bikote honetan badirudi gizona izan zela" zaindari" rol hau hartu zuena. Horrela aipatzen
|
du
bere bikoteak elkarrizketan:
|
|
|
Makina Erremintaren Institutua Elgoibarren kokatuta dago, eta industriaren eta gizartearen zerbitzura dagoen berrikuntza teknologikorako zentroa izanik, prestakuntza teknikoaren eta teknologiaren hedapenaren eremuan kokatu
|
du
bere jarduera.
|
|
|
IMHk enpresatzat
|
du
bere burua, mozkinik banatuko ez duena, baina zerbitzua egokitu eta hobetzeko irabaziak lortu nahi dituena. Hainbat kalitate ziurtagiri eskuratu ditu1 eta prozesutan antolatua du jarduera, hemen jarraian prozesu nagusiak eta 2009ko uztaileko datuetara ekarrita:
|
|
2010
|
|
|
Bestalde, herrigintzan parte hartzen duen jendearen profilak, normalean, aldarrikapen kolektiboekin bat egitea biltzen
|
du
bere baitan. Izaera soziala, kolektiboarekiko kezka, besteen eskakizunekiko elkartasuna... horiek denak nahikoa bateragarriak dira —akaso banaezinak— herrigintzan eta" herriaren alde" egiten duen pertsonaren izaerarekin.
|
|
|
Hocevarek 1975ean argitaratu zuen artikuluan azaltzen duenez, hizkuntza gutxitu bat eta hizkuntza nagusi bat lurralde eta gizarte berean erroturik daudenean, ezaugarri linguistikoa dituzten produktu eta zerbitzuetarako –prentsa, liburuak,, irakaskuntza,... – bi merkatu desberdin sortzen dira. rio nagusia da ingurune linguistikoak garrantzia eduki dezakeela zenbait lanpostu betetzen dituzten langileen produktibitate mailan, langilearen hizkuntz gaitasunaren arabera. Langileak bere satisfazioa handitzen
|
du
bere hizkuntzaren erabilera bermatzen dion ingurunean1 Aurrekoaren ondorioz egileak frogatutzat ematen du hizkuntza bateko elebakarrek beste hizkuntzako elebidunek baino soldata txikiagoak, berdinak edota handiagoak eduki ditzaketela, horretarako enplegatzaileen jarrerak zer ikustekorik eduki behar izan gabe.
|
|
|
Gizartearen balioak belaunez belaun mantentzen dira, nahiz eta ez den modu mekaniko edo determinista bat jarraitzen. Aldiz, talde edo pertsona bakoitzak aukeratzen
|
du
bere berezitasunak nola azpimarratu. Hori bera gertatzen da hizkuntzen alorrean ere.
|
|
|
besteak beste, herritarren gogoa euskara hauspotzea izan delako, herri aginteek autogobernua euskararen zerbitzura jarri dutelako, euskarak puntako babes ofiziala izan duelako, hizkuntza politika eraginkor bat garatu delako, gizarteko hainbat arlotan sorturiko elkarteek euskara bultzatu dutelako, eta, oso bereziki, oinarrizko kontsentsu politiko batetik abiatu ginelako, nahiz eta —paradoxikoa dirudien arren— ez dugun kontsentsu hori behar beste zaindu edo hedatu elebitasunak aurrera egin ahala. Faktore horiek ahulagoak izan diren lurraldean —nafarroan—, askoz motelagoa izan da euskararen hazkundea; eta faktore horiek gehienak falta izan diren lurraldean —iparraldean—, euskarak atzeranzko bidean jarraitu du, nahiz eta gazte elebidunen kopurua lehen aldiz oraintxe hasi den apurka bada ere gora egiten. euskarak ez
|
du
bere historian gaur egun adina hiztun eduki, eta inoiz bereak ez zituen esparru sozialak eta funtzionalak ditu bereganatuak gaur. gutxi gorabehera zortziehun mila hiztun ditu, eta horietarik hirurehun mila dira euskara etxean ez baizik eta eskolan edo heldu aroan ikasi dutenak. euStatek argitaraturiko datuen arabera, eaen gaur egun bi urte edo gehiagoko herritarren %37, 5ak daki ongi euskaraz; et...
|
|
|
euskararen transmisioan eragiteaz gain, eepk hizkuntzaren erabilpena sustatu duela eta ez gazteengan bakarrik. " Irakaskuntzaren bidezko transmisioak bere mugak topatzen ditu eta ez
|
du
berak hizkuntza baten geroa bermatuko" (21 or.) ikuskariek" irakaskuntzatik at segur aski erabilpenaren finkotasuna desafio nagusiena" dela esaten dute (7 or.). bistan da, hau da nire ustez hizkuntza politika baten helburu nagusiena, hizkuntza komunitate batean hizkuntza baten bizitasun objektiboaren irizpide lehena horrren erabilera baita.
|
|
|
teknologia berriak eta hedabideak, bertzeak bertze. Biak funtsezkoak dira egungo (eta etorkizuneko) komunikazio bideetan euskarak bere tokia izan dezan; eta bietan da nabarmena nafarroako gobernuaren ekimen positiborik eza. hala bada, nafarroako gobernuak ez
|
du
bere egin bertako hizkuntzaren biziraupena ziurtatzeko eta nafar euskaldunei euskaraz bizitzeko baldintzak bermatzeko duen erantzukizuna, bertze edozein erakunde publikok bertako hizkuntza komunitatearekin egin ohi duena.
|
|
|
BAT aldizkariaren koordinatzaile izana Helbide elektronikoa: ...ita, aldizkariaren koordinazio eta sustapenean ibili naizen aldetik burura datorkidan lehen gaia egitasmo honen finantzazioari lotuta dator. hots, bat aldizkariari 20 urtean aldatu ez zaion gauza bakarretakoa bere finantzazio eskema da. euskarazko aldizkari espezialdu bat editatzeko jaso du instituzioen laguntza ekonomikoa, eta ez, ordea, bere proiektu edo asmoa garatzeko. horrek nabarmen bideratu
|
du
bere bilakaera. beste era batera esanda, euskarak duen normalizazio beharraren inguruan, gatazkak gatazka, adostasun formal zabal ezagutu dugun arren, normalkuntza horretan lagunduko duen gogoeta eta ezagumendua sustatzeko proiektua izanagatik, bat ek ez du laguntza iraunkorrik aurkitu bere proiektu komunikatiboa garai berrietara egokitu eta garatzen jarraitzeko. eta beraz, hesola horiekin zedarr...
|
|
|
BAT aldizkariaren koordinatzaile izana Helbide elektronikoa: ...sanda, euskarak duen normalizazio beharraren inguruan, gatazkak gatazka, adostasun formal zabal ezagutu dugun arren, normalkuntza horretan lagunduko duen gogoeta eta ezagumendua sustatzeko proiektua izanagatik, bat ek ez du laguntza iraunkorrik aurkitu bere proiektu komunikatiboa garai berrietara egokitu eta garatzen jarraitzeko. eta beraz, hesola horiekin zedarritutako bide estuan egin behar izan
|
du
bere bilakaera.
|
|
|
bestetik norentzat argitaratu? Finantzazio eskemak ezarritako mugak kontuan hartuz, galdera horiei eman ahal zitzaien erantzuna mugatua izan arren, bilakaera ezinbestekoa izan zaio, protagonista berriei eta euren gaiei bide eman, bestetik irakurlego berriaren interesei erantzun produktua aldatu gabe. bat ek asmatu
|
du
bere inguru organizatibo eta sozialean gertatutako aldaketei modu eraginkorrean erantzuten, gai eta ikuspegi berriei atea zabalduz, bai bere argitalpen batzordean, bai irakurleei eskuetara eramandako edukietan. ez nuke, ordea, lan hau amaitu nahi, proiektuaren koordinatzaile eta bultzatzaile izan naizen aldetik, bat entzat beharrezkotzat ikusitako eta gauzatu ezinik utzitako aldaketa batzuk aipat...
|
|
|
...; eskoletan hizkuntza hau ikasteko aukera ugariak eskaini dira azken urteetan, hala ere, gaur egun gazte diren guztiek ez dute bere egin hizkuntza hau. eguneroko gizarte bizitzan, euskarak, espainiako hizkuntza nazionalaren nagusitasuna du aurrez aurre, eta nazioarteko beste hizkuntza indartsuekin batera bizi beharra dauka teknologia berrien aro globalizatu berrian. errealitate honek zaildu egiten
|
du
bere biziraupena. euskaraz bizi nahi dugunok, ez badugu nahi bereizita edo isolatuta, beste hizkuntza bat erabiltzen duten hiztunekin elkarbizitza bat eraiki beharra dugu. euskaraz bizi nahi dugunok, bai gaztelania nahiz beste hizkuntzak ezagutuz bizi behar dugu. beste hizkuntzekin partekatuz, gure hizkuntzaren izaera. gure euskaldun izateko nahiak, ez du inor behartu behar; bakoitzak erabaki dez... Jarrera hau, guztiok mantendu ezkero, izaera ezberdinak errespetatzen dira eta ez da inor ukatzen. hizkuntza ezberdinen elkarbizitzak, batzuei eta besteei konpromesu, ardura edo betebehar batzuek sortzen dizkigu. euskal hiztun batek ere badu konpromesua erdararekiko, konpromesu berdina eskatzen zaio erdal hiztun bati euskararekiko ere. nere eskubideak bestearentzat betebeharra sortzen du eta alderantziz. batak bestearen hizkuntza ezagutu beharra sortzen digu honek, kasu horretan lortuko baita, bakoitzak bere borondatez erabakitako izan nahia errespetatzea. elebitasunaren ordez, elebakartasunaren aukera egiten duena da bere hizkuntza berdina hitz egiten duten hiztunez osatutako barrutia edo ingurunea sortu edo mantendu nahi duena. baina gure helburua elebitasuna da, hemengo bi hizkuntza ezberdinak partekatu nahi ditugu, bi hizkuntzak gu guztion hizkuntza izatea nahi dugu. eta azkenik, gaur egungo gizarte modernoan bizi nahi dugu euskaraz; ez dugu nahi antzinatasunean edo bizimodu tradizionalean egin gure bizitza. gure hizkuntzak gaurko gizarte modernoan bizi nahi badu, beste hizkuntzekin batera egingo du, beraien artean integratuz. horretarako garrantzitsua ikusten dugu, gure hizkuntza, euskara, informazio eta komunikazioetarako teknologia berrien eremuan ere hedatzea. baita ere, gure herrian presentzia duten bi hizkuntzez gain nazioarteko beste hizkuntza bat edo beste ere, ezagutu beharra dugu. elebitasuna ez ezik, eleaniztasuna lortu nahi dugu beraz, munduko kultura ezberdinekiko elkarrizketa eta elkar ulermenean lagungarri izanez.
|
|
|
Eguneroko gizarte bizitzan, euskarak, Espainiako hizkuntza nazionalaren nagusitasuna du aurrez aurre, eta nazioarteko beste hizkuntza indartsuekin batera bizi beharra dauka teknologia berrien aro globalizatu berrian. Errealitate honek zaildu egiten
|
du
bere biziraupena.
|
|
|
euskaldunak garelako edo izan nahi dugulako, lana topatzeko edo ikasketak jarraitu ahal izateko, lagunekin hitz egin ahal izateko edo lagunak egiteko, jaso dugun kultur aberastasuna gordetzeko, kultur ondarea zaintzeko, arbasoen altxorrari jarraitzeko e.a. baina zaila egiten da izan nahian oinarritutako zergatia arrazoitzea. Jakina da arrazoizkoena agian hizkuntza nagusia erabiltzea izango zela. errazagoa izango zitzaigun denoi, denok erdaraz hitz egingo bagenu. baina orduan ez ginateke geu izango, geu izan nahi dugu ordea eta ez beste zerbait. gutxiengotua den hizkuntza batek esplikatu beharra izaten
|
du
bere izanaren zergatia, zergatik den azaldu behar du, arrazoitu. baina hizkuntza nagusi baten kasuan ez da sekula galdera hori egiten: zergatik hitz egiten duzu gaztelaniaz edo frantsesez?. hizkuntza nagusiak ez du justifikazio beharrik, hizkuntza hauen eguneroko erabilerak justifikatzen baitu bere erabilera. gutxiengotua denak berriz bai. izaten jarraitzeko arrazoiak eskatzen zaizkio hizkuntza nagusiak dituen bezala, logika, argumentu arrazionalak, erabilerak edo hizkuntza baten praktikak indartzen dituen arrazoiak. gizartean maila ahulena duen hizkuntza erabiltzen duen hiztunari motibazioak eragiten dio hizkuntza hori erabiltzen jarraitzea. ez du erabiltzen hizkuntza gehiengoak hitz egiten duen hizkuntza delako, berezkoa duen hizkuntza —edo berezko egin duena— gorde nahi duelako baizik. hizkuntza gutxituari edo hil zorian dagoenari, balio gutxiago aitortu ohi zaio gizartean eta bizirik mantentzeak pena merezi ote duen ere galdetzen da. batzuen aldetik ukatu nahi den arren, euskarak badu bere errealitatea ordea. gu bagara, euskaraz bizi gera eta hala bizitzen jarraitu nahi dugu. garelako izaten jarraitu nahi dugu, bada errealitate bat eta hori gorde nahi dugu. gure zergatia ez da arrazoian oinarritzen, motibazioan baizik, borondatezkoa da, baina badu errealitatea. euskararen berreskurapenarekin euskararen errealitate hori sendotu nahi dugu bere biziraupenari eutsi ahal izateko.
|
|
|
SiadeCo sozioekonomia eta hirigintzaren ikerketarako taldea sortu zuen 1967an, beste lagun batzuekin (soziologoak, ingeniariak, arkitektoak, ekonomistak...). kooperatiba horretan egin du lan 1996 urtera arte; iñaki izan da talde horretan euskararen gaia bideratu duen eragile nagusia. 1960ko hamarkadaren azken aldera ezagutu nuen iñaki, euskal komunitatearen kontzientzia sentitzen, bizi nahia agertzen eta zabaltzen. beti zaindu
|
du
bere askatasuna: inoiz ez du apaiz lanagatik soldatarik jaso eta alderdi jakinik gabeko abertzalea da. euskararen normalizazioan makina bat udalerritako egoera soziolinguistikoaren azterketa, programa eta plangintza burutu ditu. wikipedian (iñaki larrañaga – wikipedia, entziklopedia askea) ikus daiteke haren bibliografia oparoa. bide berri asko urratu dituen aitzindaria da. gutxik bezala ezagutzen du euskal herriaren egoera soziolinguistikoa eta, bere esanaren eta eginaren arteko koherentzia erakutsiz, ekarpen handia egin dio euskal herri euskaldunaren iraupenari. soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain
|
|
|
...a trinkoa eskaini nahi duen liburua baizik. idazlanak irakurlego nahiko zabala irabazi zuen, nonbait, zeren eta urteetan hamabi argitaralditaraino aipatu izan baitira37 galdutako Malon etxaide ren idazkirik egon zela esan izan da38, eta berrikitan frogatu samartu denaren arabera, haren hilondokoan bestek bere izenez argitara emandakorik39 hemen 1588an argitara emandako liburura mugatuko naiz40 zer
|
du
bere bizialdian argitaratutako Malon en liburu bakar honek, emakume kristauaren inguruan eta eskritura Santuaren argitan, espiritualitatea landuz, modu literario eder batean idatzitako liburua da La conversión de la Magdalena hau, eta neurri handi batean emakumezko baten harira burututako gogoeta unibertsal kristaua izan nahi du. hortaz, gutxienez bost egiteko larri hartu behar zituen aintzakotzat idazleak:
|
|
2011
|
|
|
Ale honetan Tantak aldizkarian (12.zb.) jarri
|
du
bere arreta J.M. Odriozola lankideak. Isasi irakaslearen inguruko ikertzaileek aspaldisko honetan azpimarratzen dute (oraingoz oihartzunik gabe) haurren euskararen korpusaren ahulezia.
|
|
|
Arrutik, garbiki," txepetx zaleen" bozeramale gisa agertzen zaigu ale honetan: " alderdikerien kalteak" salatzen ditu; alderdien aurrean belaunikaturik ibiltzea," lo euskaldun aun no ha alcanzado una formulacion poh' tica independiente" esaldia egiten
|
du
bere. Helburu horretan funtsezkotzat jartzen ditu bai Txepetxen Teoria, bai 15 udal aldizkari berriek adierazten duten arrakasta. eusHa!
|
|
|
Ezkerra Fernandez bikoteak, aldiz, Euskal Herrian Euskaraz organizazioaren izenean, oro har, esaldi honen inguruan garatzen
|
du
bere ikusmoldea: " ez dago euskararen normalkuntza, euskal gizarteak bizi dituen arazoetatik at aztertu eta bideratzerik".
|
|
|
• Hizkuntzaren gaineko erabaki hartze hau korapilatsu bihurtzen
|
du
bera parte deneko komunitateak hizkuntza gatazka bizi badu. Urteak pasatu ahala gizarteko beste esparru batzuetan mugitzen hasiko da gaztea (aisia, lana, lagunartea, gau giroa,...) eta gizartean dagoen hizkuntza gatazka bereganatuko du, alegia, orain sartzen ari den gizartean erdarak duen indarraz ohartuko da.
|
|
|
Azken urteotako euskararen berreskurapenak diskurtso honen moldaketa ekarri du, eta egi sozial berrien ezarpenaz gain (Teresa del Valleren [1.997] ageriko egituren moldaketak?): euskaraz aritzen direnak edo beti aritu nahi dutenak abertzale fanatikoak dira edo euskara bai baina inposaketarik gabe —inposaketa zer den definitu gabe— aurreko egi batzuk (Del Valleren [1.997] sakoneko egiturak?) zalantzan ez jartzean oinarritzen
|
du
bere bertsio berria.
|
|
|
Menderatuen diglosiaren bidea ere zehatu
|
du
bere indarguneak eta ahuleziak erakutsiz. Azkenik, euskal herrian izan duen garapenari begirada oso sakona eskaini dio, tartean, sona handiko beste soziolinguista askoren ekarpenak ere bilduz. eta garapen semantiko horren arabera egin du Mikelek bere diagnosia, galdera zehatzei erantzunez:
|
|
|
lehenak, Juan Carlos etxegoien Xamarrek bere ibilbideko burutazio eta erronkaren etengabeko tentsio horretan zentraturik eginiko elkarrizketa biltzen du; bigarrenak, garapen teorikoa hedatzeko gaur egungo eredu berrien inguruko eztabaida interesgarria jasotzen duena, Arkaitz zarragak zuzenduriko mahai inguruaren lekuko, eta azkenik katalunian soziolinguistikaren zabalkundean izandako ibilbidearen berri ematen duena, Jordi Solé i Camardons en eskutik ekarria. ondoren, Xabier Isasi soziologoak eusko Jaurlaritzaren prospekzio Soziologikoen kabineteak 2011ko hasieran argitaratutako euskara: erabilera, jarrerak, politika inkestaren harira idatzi
|
du
bere iruzkin kritikoa, inkestaren metodoaren inguruko gogoetatik abiatuta. zenbaki bikoitz honi amaiera emateko bi liburu erreseina ere bildu ditugu. Lehenak Joseba Intxaustiren Euskararen Historia Soziala (EHS).
|
|
|
Laburpena. koldo Mitxelenak 1977 urtean Euskararen liburu zurian purgatorioari eginiko erreferentzia abiapuntu hartuta, Mikel zalbidek diglosia terminoaren esanahiaren azalpen historikoa egin du txosten sakon honetan. perspektiba metaforikotik harago joanez, perspektiba soziolinguistikoan landu
|
du
bere ibilbide historikoa, terminoaren jatorria, ibilbidea eta hedapenari buruzko irudi zabala eskainiz. Nagusiki Fergusonen eta Fishmanen lanetan oinarritu da egilea, ondoren soziolinguistika katalanak egindako hedatze handiari erreferentzia eginez.
|
|
|
indartu egin liteke, mantendu, ahuldu edo desagertu. Baina, bizirik dirauen artean, bizioinarria ematen dio horretaz baliatzen den hiztun elkarteari. ez da egia, diglosiak aldatzeko joera duenik, per se162 horrek ere, gizaki gehienok bezala, ez
|
du
bere buruaz beste egiteko berezko joerarik. hori bezain egia da, ordea, aldatu egiten dela diglosia, hainbatetan. Mende askoren buruan gertatzen da aldaketa hori edo, egungo egunean sarriago, belaunaldi gutxiren buruan. gizarte giroa aldatzeaz bat, segun giro aldaketa horren eragile demografiko, politiko operatibo, soziokultural eta ekonoteknikoek zer joera markatzen duten, diglosiak bere horretan (edo zenbait aldaketaz:
|
|
|
Mikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka hobe esan, funtzio berri zenbaitetan sarbide izan duela, hala nola irakaskuntzan, administrazioan, komunikabideetan, zientzia eta teknikan, e. a. Baina funtzio berri horietan euskarak komunikazio behar arautuenak, formalenak, bete ohi ditu eta, berriz, gaztelaniak indartu egin
|
du
bere nagusitasuna giza eta gizarte esparru arautu gabeetan, berezkoagoetan. Jolasa, kirola, auzoko bizitza, elkarte eta elkargo mota gehienak, lagunarteko harremanak e. a, gaztelaniaren lurralde bilakatzen ari zaizkigu".
|
|
|
Teoriatik tiraka – Mikel Zalbide ren) belaunez belauneko transmisioa: hurrengo belaunaldik euskara ikasi izan du ama hizkuntza moduan, hori izan
|
du
bere L1, eta horri eskerrak beste belaunaldi bateko bizibidea eskaini izan zaio behin eta berriz, neurri ohargarrian (ez erabat), euskal hiztun elkarteari. gutako askok, irakurle, moldaera hartan (moldaera zaharkitu haren azken hondakinetan) ditugu iturburu familiarrak. ez genuke ahaztu behar funtsezko datu hori. Lehenak ez du geroa segurtatzen, baina lehenik gabeko geroa zail da, gurea bezalako hiztun herri txiki ahulduetan, eraikitzen. emaitza bide horiek dira beraz hiru aukera teorikoak:
|
|
|
Fishman-en hitzetara itzuliz," diglossia is(...) a ‘fighting term’ in real life. It is not only a concept in sociolinguistic discourse; it is a concept in political discourse as well". egia da hori, erabat, hemengo azken mende laurdeneko ibileran. zenbait arduradun edo bozemaile politikok oso argi, leialtasun osoz, aitortu izan
|
du
berea ez dela diskurtso intelektual hutsean txertatzen den gogoeta, elebitasun sozialaz (hots, diglosiaz) ari delarik, diskurtso politiko partidista baizik. horrela ulertu behar da, esate baterako, Joxe Agustin Arrietak 1991ean idatzitakoa37 guztiek ez dute hain argi aitortzen, noiz ari diren jakintza lanketan eta noiz planteamendu politikoen zabalkunde lanean. zailagoa da, kasu horietan, diskurt... Saia gaitezen diglosiaren adiera popularra eta diskurtso politikoak zeharo baztertu gabe (zer erakutsi handia eman diezagukete, batak eta besteek, honetaz edo hartaz) gurean zentratzen.
|
|
|
Marfany, beste nonbait ere esan dudanez, gozo mikatzez irakurtzekoa gertatzen zait: diglosiaren alorreko funtsezko puntuak argi ikusten ditu batzuetan, ene ustez, eta erabateko deskalifikazioz baztertzen
|
du
bere osagai hau edo hori handik gutxira. ez dago dudarik, ordea, deskalifikatzen duenean ere badakiela maisuen ekarria onartzen eta baloratzen. Bereak dira hitzok:
|
|
|
30). Berdin
|
du
bere ustez h eta L horiek hizkuntza beraren bi aldaera izatea (tartean, bata aldaera formal jasoa eta bestea dialektozko hizkera arrunta), edo bi hizkuntza bereizi. Ikuspegi soziologikotik ez dago alderik batetik bestera, bere ustez, aldaera bien edo hizkuntza bien artean konpartimentazio soziofuntzionalak oinarri sendoa eta onarpen zabala baldin badu hiztun elkartean80 Fishman-entzat edozein kode bikote da diglosia egoeran egoteko kandidatu, bikotekide bien artean konpartimentazio soziofuntzionala argia baldin badu kodebikote horretaz baliatzen den hiztun elkarteak81 egitura desberdintasun txikienetik zabalenera, dena izan liteke diglosia, baldin" the linguistic differences must be functionally distinguished within the society" horrezaz gainera, dimentsio linguozentrikoaz amaitzeko, bai L kodeak eta (Ferguson enean ez bezala) bai h kodeak aldaera edo hizkuntza bat baino gehiago izan ditzake bere baitan82 puntu honek eztabaida handiak sortu eta sortzen ditu. horixe da ordea, euskaldunoi dagokigunez, entenditzen eta onartzen errazena.
|
|
|
Calvet en irakurketa eta menderatuen diglosia testuinguru politiko (zalbidek argi adierazten duen moduan 53 eta 54 orrialdeetan) eta epistemologiko jakin batean sortzen dira, gizarte psikologiaren sorrerarekin paraleloak egin daitezkeelarik. Azurmendik (1999) gizarte psikologiaren sorreraren testuinguru epistemologikoa aurkeztu izan
|
du
bere liburu batean eta bere ustez," (la) etapa postmoderna de la psicolog� a social" hasten den momentuan, ikertzaileak errealitatearen ezagupenaren efimerotasunaz eta iragankortasunaz konturatzen dira. errealitatea historikoki inguratuta dagoela konturatzen dira: " el conocimiento de la realidad consiste en algo ef� mero, anclado históricamente, con una historicidad también cambiante desde el presente (tanto respecto al pasado como respecto al futuro), por eso necesariamente incompleto" (Azurmendi Ayerbe, 1999:
|
|
|
Berdina gertatzen da ezkutuan gelditzen den klaseen arteko borrokarekin eta maila etikorako jauzia bihurria egiten da: esklaboa pozik badago bere egoerarekin, gatazkarik gabe biziko
|
du
bere egoera, baina egoera normala edo justua al da. Alienatuta dago eta beraz askatu behar da?
|
|
|
M. J. Azurmendi ez dago, hasteko, arnasguneen irtenbidearekin konforme: " konpartimentazio demolinguistikoa eta demolurraldezkoa(...) ezinezkoa izateaz gain, baita ere euskararekiko izango litzateke ez salbazio bidea(...) baizik, alderantziz, galbidea". honela osatzen
|
du
bere gogoeta, eta hor lotzen dut bere azalpena paula kasaresen susmo posiblearekin: " Nik ondo ulertu badut, zalbidek ematen d(...) uen gomendioa(...) (hINBeren, rLSren) azken aurreko azpi etapetan gelditze (a) da," governmental operations at higher and nationwide levels" azken azpi etapara iritsi gabe". hirutako bat:
|
|
|
Amaitzeko, proposamen interesgarriak plazaratu erizek aurrera begira: ...ologiaren kontzeptua koherentzia etikoan sakonduz berrindartzea eta ekologiaren ordez iraunkortasuna kontzeptua erabiltzea, praktikan nahiz ikerkuntzan giza komunitateen iraupena dimentsio sozio-kulturala, ekonomikoa eta ekologikoa kontuan hartuta bilatzen duelako. itziar idiazabal irakasleak munduko hizkuntza aniztasunaren iraunkortasunari begira heziketa eleanitzak izan behar duen paperaz idatzi
|
du
bere artikulua. Nola erantzun —behar bezalauniformetasuna eta homogeneotasuna bilatzen duen eskolatik, hain anitza den ikasleen nortasun eta gaitasun bakoitzari?
|
|
|
" En el discurso del sentido común, los poderes son las capacidades para realizar trabajo o generar acción" (Barnes, 1995: 23). CDH bezalako kirol elkarte batek ahalmena
|
du
bere funtzionamendua eraldatzeko. Burujabea da bere barne funtzionamenduari dagokionez (ez ditugu ahazten, hala ere, kanpo kondizionamenduen baldintzak) eta euskalduntze plangintza bat aplikatzeko Ahalmen Botere (ia) osoa du.
|
|
|
Laburpena. Itziar Idiazabal irakasleak munduko hizkuntza aniztasunaren iraunkortasunari begira heziketa eleanitzak izan behar duen paperaz idatzi
|
du
bere artikulua. Nola erantzun behar bezalauniformetasuna eta homogeneotasuna bilatzen duen eskolatik, hain anitza den ikasleen nortasun eta gaitasun bakoitzari?
|
|
2012
|
|
|
352). ...te hizkuntza sozializazioari. komunitateak (berr) eratzen eta (ber) definitzen dira eta hizkuntza sozializazioa ikertzen dutenek aztertzen dutena da norbanakoek nola berresten eta negoziatzen dituzten beren identitateak, batzuetan aldakorrak direnak, ingurune heterogeneo horietan (ibid.). hizkuntza sozializazioa ez da monolitikoa, ez eta molde unibertsalekoa ere, eta erabilera ez homogeneoa izaten
|
du
bere barnean. Gainera, hizkuntza erabilera ereduak denboran alda daitezke zenbait faktoreren
|
|
|
Azken urteotan, hain zuzen ere, haurrei sarriago gaztelaniaz aditzea irakasleen kezka bihurtu da. ego belaunaldiaren jokabidea seme alaben etxeko hizkuntza sozializazioaren aitzinean ego belaunaldia aita ama bihurtu delarik, seme alabekin aritzeko ez ohi
|
du
bere lehen hizkuntza hautatu. Gehienek (3 FGko Mirenek, 4 FGko Lolak, 5 FGko Itsasok, 6 FGko Antoniok, 7 FGko Laurak eta 8 FGko Silviak), neurri batean edo bertzean, euskara hautatu dute seme alabekiko harremanetarako.
|
|
|
" Gure egitasmoaren diseinuak norberaren hizkuntzaren aitortzatik abiatuta egiten duenez jauzia, bizikidetzan, elkartrukean, komunikazioan oinarritzen
|
du
bere egituratze guztia". 15
|
|
|
Baina kontuz: ezin dugu euskaldunongan logika horrek duen eragina gutxietsi, eta handinahikeria bezain kaltegarria gertatu dakiguke bazter zalekeria; gainera, artistak ere jarri behar
|
du
bere burua zenbakien ispiluan.
|
|
|
" inbertsio oso txikiarekin zuzendu zaitezke euskaldunengana". Iñaki Manterolak uste
|
du
berari ez diola merezi katalogo guztiak euskaratzea. Iñaki Mart� nez de Lunak uste du produktuaren arabera aztertu behar litzatekeela:
|
|
|
Euskararen kasua EAEn – Iñigo Fernández Ostolaza aparte, adierazi du publizitate agentziek beren bezeroei aholkularitza profesionala eskaintzerakoan, katalanak maila komertzialean ekar ditzakeen onurak azaldu behar lizkieketela. Bera konbentzituta dago publizitatea katalanez egiteak mesede egiten diola negozioari eta, gainera, kontsumitzailearekiko harremanak hobetu egiten dituela, baina ez
|
du
bere intuizioa edo baieztapena erakusteko frogarik eskaintzen.
|
|
|
Izan ere, izaki komunikatzailea edo, hobeto esanda, animalia pertsuasiboa baita gizakia. Teknika pertsuasiboen mailan, berriz, eragin eremu oso zabala hartzen
|
du
bere baitan pertsuasioak: komunikazio komertziala, korporatiboa, publizitarioa, instituzionala, politikoa...
|
|
2013
|
|
|
Hiruki horretan biltzen du Bilbaok euskararen inguruko estrategia nagusia. Eta horretan, gizartearen ezagutza sakona ezinbestekoa delakoan, eta homogeneotasunetik oso urrun egonik, xede talde desberdinen garrantziatik azpimarratu
|
du
bere ekarpena; bi framing baino gehiago ere egon badaudela gure herrian: " euskararen aurka dagoenaren parean ez dago, adibidez euskaraz bizi nahi duena.
|
|
|
Euskarak 25 urteotan EAEn izan duen aurrerabideak duela 30 urte Euskararen Legea onartzerakoan Eusko Legebiltzarrean ordezkaritza zuten talde abertzale eta ez abertzale gehienen adostasunez ehundutako adostasunean du abiaburua. Gorabeherak gorabehera, modu barean eta kontsentsu giroan egin
|
du
bere ibilbidea urteotan euskarak. Kontsentsu horri atzeraldirik gabe eustea, eta gainera zabaltzea eta indarberritzea beharrezkoa da erronka berriei arrakastaz aurre egiteko.
|
|
|
Horrek euskararen garapen osorako ateak irekitzen ditu modu neutro batean. Gizarte demokratiko konplexu batean herritarrek hainbat ikuspegi, balore eta hizkuntza dituzte, eta inork ezin
|
du
bere ikuspegia edo bere hizkuntza eredu bakar eta nahitaezko bezala ezarri. Eta gehiago ikertuko bagenu gizarte zientzien laguntzarekin arrazoibide demokratiko honetan sakontzeko?
|
|
|
Komunitate bakoitzak bere eskola kudeatu behar du, herri bakoitzak berea. Komunitateak zehaztu behar
|
du
bere hezkuntza curriculuma. Irakaskuntzako irakasleek eta adituek eraiki behar dituzte beharrezko jotzen dituzten tresnak eta baliabideak hizkuntzaren eta didaktikaren arloan.
|
|
|
Josune Zabalak Tolosako ikastetxe guztietan Soziolinguistika Klusterra bideratzen ari den ekintza ikerketa azaltzen
|
du
bere artikuluan. Ikerketaren helburua Bigarren Hezkuntzako ikasleen ahozko hizkuntza (H1 edo H2 euskara) hobetzea eta horretan laguntzen duten metodologia didaktikoak bilatzea da.
|
|
|
Haiek ere bi ikerlerroen helburuak argitu izan dituzte. Labovek linguistikaren alorrean kokatzen
|
du
bere burua; are gehiago, bere ustez linguistikaren iker eremuaren helburua hizkuntzaren erabilerak izan lirateke eta ez hizkuntza baten maila hipotetiko bat besterik gabe, izan ere hizkuntzaren oinarri nagusia eta ezinbestean kontuan hartu behar dena gizartea baita. Berak dioenez," I have resisted the term sociolinguistics for many years, since it implies that there can be a successful linguistic theory or practice which is not social" (Labov 1972:
|
|
|
Ikerketan parte hartu duten pertsonetatik inork ez
|
du
bere burua euskaldun zahartzat hartzen. Eta hori esateko hamaika arrazoi ematen dituzte.
|
|
|
Elkarrizketa honetan parte hartzen dutenak ZU C 25 urteko emakumea, ZU A 43 urteko gizona eta ZU B Estatu Espainiarreko beste lurralde batetik etorri eta euskara 20 urte zituela ikasi duen 51 urteko gizona dira. ZUC k dio bera ez dela euskaldun zaharra, baina ez
|
du
bere burura euskaldun berritzat hartzen; bera euskalduna da, euskal hiztuna bere soiltasunean. Ostera, denek onartzen dute ZU A eta ZU B direla helduaroan ikasi dutelako euskaraz hitz egiten.
|
|
|
Sinbiosi moduko bat ematen da gazte izatearen, gazte identitatearen eta aisialdiaren artean. Eta, beraz, euskara hizkuntza arau daukan espazio batean gustura sentitzen denak, espazio horrekin identifikatzen denak, ohartzeke egingo
|
du
bere euskararen aldeko hautua toki horretan. (J M Hernández, 2010).
|
|
|
Gaitasunari buruz jaso ditugun emaitzen arabera, ikerketa honetako parte hartzaileen arteko ia %90a erosoen sentitzen den hizkuntza euskara da, eta euskara erabiltzen
|
du
bere buru barneko pentsamenduetan (%87, hurrenez hurren). Eta jarduera zehatzei buruz galdetu diegunean ere emaitza bertsuak jaso ditugu:
|
|
|
Gaitasunari buruz jaso ditugun emaitzen arabera, ikerketa honetako partehartzaileen arteko ia %90a erosoen sentitzen den hizkuntza euskara da, eta euskara erabiltzen
|
du
bere buru barneko pentsamenduetan (%87, hurrenez hurren). tzunetan ikusi ahal izan dugunez, teknologiaren bitartez burututako jardueretan ikasleen ia hiru laurdenak beti euskara erabiltzen du SMS mezuak idazteko eta sare sozialetan lagunekin komunikatzeko. Aldiz, ikasleen erdia inguruk euskara gutxitan erabiltzen dute interneten bilaketak egiteko, gustuko web orriak ikusteko, interneteko jokoetan aritzeko, telebista ikusteko eta filmak ikusteko.
|
|
2014
|
|
|
" Arkitektoak edo urbanistak hori guztia aintzat hartzen
|
du
bere lana egiterakoan?", egokiro galdetu du Lertxundik (2014). Komunitaterako hirigintzari dagokionez, baietz erantzun beharra dago, kasu batzuetan bederen:
|
|
|
Berorrika desagertu da. Nere aitak onartzen
|
du
bere semeak hika hitz eitea. Hau jada aldatu da, nik arauak ez ditut nahi.
|
|
|
Hika ez da promozinatu behar promozionatzeagatik, segun nola ittean kontrako helburua lortuko dulako. Adibidez telebistako anuntzio batekin ez
|
du
bere helburua lortuko. Baño hika erabiliz bera bultzatzeko bestelako moduk eongo dia, hoi inportantea da, nola ittean.
|
|
|
Haseran bospasei esaldirekin hasi, oinarri bat osatu eta ostera zazpigarren esaldia nola etortzen den sentitu. Klase ordutan zerbait landu beharra deritzo, baina ahal bada modu informalak irudikatuz (antzerkitxoak hitanoa erabiliz...), eta hor jartzen
|
du
bere jopuntua: aisialdiko terrenoa hitanoa lantzeko aproposa deritzo (kirol esparrua, aisialdi taldeak...).
|
|
|
Nerabeek gazte bezala ikusten dute beraien burua (ez haur, ez heldu) eta beren sentipen, bizipen zein esperientzien araberako arreta eskatzen dute. Nerabe bakoitzak beste nerabe taldeekin elkarrekintzan definitzen
|
du
bere burua, beren jokaerak imitatuz edo hauen kontrakotasunean baieztatuz. Nerabeek beraz, beren izaera bilatzen, garatzen edo eraikitzen jarduten dute.
|
|
|
Nerabeek gazte bezala ikusten dute beraien burua (ez haur, ez heldu) eta beren sentipen, bizipen zein esperientzien araberako arreta eskatzen dute. Nerabe bakoitzak beste nerabe taldeekin elkarrekintzan definitzen
|
du
bere burua, beren jokaerak imitatuz edo hauen kontrakotasunean baieztatuz.
|
|
|
Whatsappetik, facebooketik, twitterretik eta beste hainbat sare sozialetatik euren hizkeran idazten dutela zioen. Item horrek tarteko puntuazioa lortzea ziur aski izango
|
du
bere esangura. Garbiñe Bereziartuaren doktoretza tesian (2014) Azpeitiko gazteek teknologia berrien bitartez darabilten hizkuntza zer nolakoa den ikus daiteke, eta gainera gazte hauek teknologia berrien bidez darabilten hizkuntza, eta egoera formaletan eta akademikoan darabiltena diskriminatzeko gai direla ikertu du besteak beste.
|
|
|
Azpeitian gehiengo biztanleriak euskaraz egiten
|
du
bere egunerokoan. Orduan esan daiteke, Azpeitian euskara (bertako euskalkia) ez dela gutxiengo hizkuntza.
|
|
|
Azpeitian gehiengo biztanleriak euskaraz egiten
|
du
bere egunerokoan. Orduan esan daiteke, Azpeitian euskara (bertako euskalkia) ez dela gutxiengo hizkuntza.
|
|
|
" Zerbait berria sortzen duenak arraunlari baten tankeran egiten du, aurrera egiten du baina bizkarka, atzera begira, iraganera. Atzera begira lantzen
|
du
bere bide berria". Nolanahi ere, beste zenbait talderen aldetik sumatzen da tradizioa ez dela ondo ezagutzen, eta berritzeaz eta gogoeta egiteaz ez da kezka handirik antzematen.
|
|
|
— Diskurtsoarenak, berriz, bi modutan ezberdintzen ditu: bata elebidun osatuek (bi hizkuntzetan ezagutza maila altua dutenak) egiten dituztenak, beste hizkuntza batetako hitza txertatzen dute baliokiderik ez dagoelako; eta bestea, ezagutza faltagatik gertatzen dena, hiztunak beste hizkuntzan hitza txertatzen
|
du
bere baliokidea ezagutzen ez duelako.
|
|
2015
|
|
|
Gehienek erdaraz egiten dute egunean zehar, nahiz eta askok euskara hitz egiteko saiakera egiten duten edozein esparrutan (umeak, bizilagunak, administrazioa,...). Beste askok ez dute bizimodu sozialik eta horrek eragina izan
|
du
bere euskararengan, baina denak izugarri pozten dira euskaraz hitz egin eta entzuten dutenean. Lehen hitza euskaraz oso gutxik egiten dute, guztiek erdarara jotzen dute erdaldunen bat inguruan badabil eta beste hainbatek garrantzia handia ematen dio itxurari, euskalduna den ala ez igartzeko.
|
|
|
Sekula ez du arazorik izan euskalduna izateagatik eta, bere inguruan, bigarren senarra zen" euskararen enemigo xamarra"," punttadak" eta txisteak egiten baitzizkion euskararen inguruan. Gutxi alternatu izan
|
du
bere bizitzan zehar, baina ondo ikusten du norberak berea defendatzea, andaluzek barne. Ez zaio gustatzen inguruko jende fanatikoa euskara kontuetan eta esaten du etortzen direnek erabakiko dutela ikasi edo ez.
|
|
|
Gaur egun, ordea, alabak (euskal idazlea da) erdaraz egiten omen
|
du
bere senar euskaldunarekin, eta semeari geroz eta gehiago egiten diote erdaraz.
|
|
|
legealdian, Gipuzkoako Foru Aldundiak euskara berreskuratzea helburu duen hizkuntza politika berria ezarri
|
du
bere jardunean, euskal herritarren hizkuntza eskubideak errespetatzeko eta bermatzeko, euskaraz lan egingo duten erakundeak lortzeko eta Euskal Autonomia Erkidegoan ofizialak diren bi hizkuntzen arteko berdintasuna lortzeko.
|
|
|
Uranga eta besteek (2008) egindako ikerketan 100 hizkuntzatik gora topatu dira EAE eta Nafarroan. Aniztasun hori ere eskolan izan
|
du
bere isla, Etxeberriak (2006) egindako ikerketan ikusi den bezala.
|
|
|
Zentzu horretan, garrantzitsua izango da, benetan ikasle etorri berriak gure kulturara gerturatu nahi baditugu, eredu integratibotik egitea eta ez asimilazio eredutik. Berry eta besteek (1989), proposatutako akulturazio estrategiarik jarraiki, ikusten dugu nola eredu integratiboak, identitate aditiboak sortzen laguntzen du, hau da, etorri berriak ez
|
du
bere kultura baztertzen eta harrera lurraldeko kultura jasotzen du. Hori da eredurik orekatuena baldin eta benetako integrazio bat lortu nahi bada.
|
|
2016
|
|
|
5 Euskara zaila dela uste du eta bere ustez ezin izango dio lagundu bere seme txikiari etxeko lanekin. Era berean, uste
|
du
bere semealaben euskara maila oso altua dela uste du nahiz eta euretako bi A ereduan ikasi. Honek garamatza pentsatzera uste duena baino txikiagoa dela seme alaben euskara maila.
|
|
|
a) zonalde erdaldunen bilakaera bera izan dute Gasteizek eta Bilbok: 2006ra bitartean goranzko joera apala izan
|
du
bertako erabilerak, eta azken bost urtean zertxobait behera egin du; bi hiriburu horietako ezagutza maila %25 ingurukoa da, eta jaso den erabilera tasa %3 ingurukoa. b) Iruñean erabilera bere horretan dago 1997az geroztik, %2, 5 bueltan; c) Donostian, aldiz, aski bestelako panorama ageri da: 1989tik hona ia sei puntu egin du gora erabilerak.
|
|
|
407 1900 ingurutik 1930era arteko garbizaletasunaren kaltegarrizko eraginak leku zabala
|
du
bere bi idazkietan. Egungo egunean ere baluke bertako hainbat pasartek balio indarrik, nekez ordea orduko neurrikorik eta orduko moldekorik.
|