|
2001
|
|
|
Heriotzaz pentsatzen dut, adibidez. Baina, larridurak ito behar nauenean, Lucas eta Maria bezalako pertsonak agertzen dira, heriotzaren erdian arrunt eta trankil –bere zerraldoan pantera arrosa pintatu nahi
|
du
Mariak.
|
|
|
aita hil zenean gelditu zen kukua. Ze esateko moduak asko balio
|
du
Mariaren ustez.
|
|
2011
|
|
|
Herritik eramandako oihal horretan bertan ekarri
|
du
Mariak etxera bere seme txikia. Musu eman dio Basurtuko atarian, ospitaleko harmailetan.
|
|
|
Harrez geroz, bridaturik gorde izan
|
du
Mariak beti mintzoa. Ez malkoa.
|
|
2012
|
|
|
–Utziozu kantatzeari! , garrasi egin
|
du
Mariak?. Ederki jo didazu adarra urte hauetan guztietan.
|
|
2014
|
|
|
–Gurean ere estu gabiltzala diote, esan
|
du
Mariak?. Baina ez dakigu lan baldintza hobeak ez eskatzeko egiten ote duten.
|
|
|
–Bai... Eta ez zaitez tristatu; uste baino lehen hemen duzu bueltan, gaineratu
|
du
Mariak.
|
|
2015
|
|
|
Barru barrutik hitz egiten
|
du
Mariak eta ez du ezer ezkutatzekorik. Tarteka, besoa altxatzen du hitzei indarra emate aldera.
|
|
|
Jonek zintari buelta emateko aprobetxatu
|
du
Mariaren etena. Pixka batean Maria isilik geratu da eta, inork galdetu aurretik, Txindurritako gertaerak esaten hasi zaigu.
|
|
|
bata, Maria, Aitaren irudia da eta bestea, Jexux, Amarena. Txandarik eskatu gabe hitz egiten
|
du
Mariak eta buruak ez dio hutsik egiten. Esaten duenaz konbentzituta mintzo da:
|
|
2016
|
|
|
PSNk ez zuen egon nahi izan?. Bestelako ikuspegia
|
du
Maria Txibitek. –Presidenteak erabaki zuen nor izango zuen kide gobernuan, eta nahiago izan zuen Bildu?.
|
|
2018
|
|
|
Andreen konpainia bat sortzea gomendatu zion alkateari. . Ez genuen astirik konpainia bat sortzeko; beraz, ezohiko formazio baterako baimena eskatu genuen?, gogoratu
|
du
Maria Luisa Agirretxe abokatu eta Irungo alarde parekideko partaideak. –BAE plataformaren barruan eztabaida handia izan genuen, hura onartzea amore ematea baitzen:
|
|
|
–Eztabaida gogorrak izan genituen talde barruan?, aitortu
|
du
Maria Luisa Agirretxek: –Batzuek uste genuen bide egokia zela alardea egiten jarraitzea:
|
|
|
Hortaz, betetzen al da berdintasun legea Irungo eta Hondarribiko alardeetan? . Puntu hori, ez?, erantzun
|
du
Maria Silvestrek, 2009 eta 2012 artean Emakundeko zuzendari izandakoak: –Emakumeen partaidetza parekidea oztopatzen duen jarduera bat baimentzen dute.
|
|
|
Urdanibia plazatik ahalik eta gertuen lo egiten saiatu ginen: ni lagun baten amaren etxera joan nintzen; jende pila bat zegoen han?, gogoratu
|
du
Maria Jesus Vicentek. –Nire etxean zortzi edo bederatzi lagun dutxatu ziren?, erantsi du Iñaki Martinek:
|
|
|
Gidaritza lanak egiten Pier Paolo Pasolini ipini du eta hura laguntzen off eko ahots anonimo ugari, ETBtik hartutako materialen ondoan. Diskurtso mediatikoak hartu, erabili eta esanahi berriz hornitzeak estrategia politiko bezala duen potentziala azpimarratu
|
du
Maria Ruidok, eta, aldi berean, muntaia adierazpen kritikorako tresna ezinbestekotzat hartu. –Ez da telebistarako dokumentala?
|
|
2019
|
|
|
Beste hainbat kontsiderazio praktikok eta prosaikok betetzen diote pentsamendua, eta horien artean nagusia da bere enplegua kolokan egon daitekeela, batez ere emakume hori, behin behineko moldaketa ez bada, bederen, bere lanean muturrak sartzen hasten bada, Garbi ezazu hori hobeki, ate bateko molduran zegoen hautsaz zikinduriko hatz bat erakutsiz, gaur den egunera arte ezein neskamek erantzuten jakin ez duen keinu gorrotagarri hori, zalantzarik gabe historiara sartuko litzatekeen esaldi batekin, Sar ezazu, bada, hatz hori ipurtzuloan eta ikusiko duzu, zikinago aterako duzu. Errukarria, mundu honetara obeditzera etorri den oro, pentsatzen
|
du
Maria andreak, eta garbi zegoena berriz garbitzen du, zergatik jakin gabe bihotzeko malkoak begietara igotzen zaizkion bitartean, halabeharrak nahi izan zuen hau gertatzea bainugelako mirailaren aurrean, bere bilo ederrak ikusteak ere ez du Maria andrea kontsolatzen, une honetan. Arratseko erdi aldean telefonoak hots egin zuen, Raimundo Silvak hartu egin zuen, argitaletxetik deitzen zioten, neskamearen espektatibak zapuztu egin ziren, laneko kontuak, Bai, orain libre nago, horixe esaten zuen zuzentzaileak, Bidal iezadazu jatorrizkoa nahi duzunean, Maria Sara doktorea, edo, nahiago baduzu, neu joango naiz bila, elkarrizketaren gainerakoa antzekoa izan zen, zuzenketa, epea, Maria andreak anitzetan entzun zituen hau bezalako bakarrizketak, ezberdintasun bakarra solaskidean zetzan, lehen Costa delako bat izaten zen, orain doktore andre bat, agian horregatik Raimundo Silvaren ahotsaren tonua apur bat balakaria zen, Maria andreak halaxe esan ohi zuen, ai, gizon hauek, baina, zen bezain zorrotza izanik ere, ez zitzaion burutik pasatu Raimundo Silva hitz egiten ari zitekeenik gau hartan berarekin lo egin zuen emakumearekin, hain zuzen ere, beraiek baizik beste mintzaira batera, hunkiduraren mintzairara, itzuli ezin zituzten hitz neutroak erabiltzearen plazer adieraztezinaz gozatuz, hitz neutro horien bidez sentimenduak gogoraraziz, liburu esatea eta musu entzutea, bai esatea eta beti ulertzea, arratsalde on entzutea eta maite zaitut ulertzea.
|
|
|
Beste hainbat kontsiderazio praktikok eta prosaikok betetzen diote pentsamendua, eta horien artean nagusia da bere enplegua kolokan egon daitekeela, batez ere emakume hori, behin behineko moldaketa ez bada, bederen, bere lanean muturrak sartzen hasten bada, Garbi ezazu hori hobeki, ate bateko molduran zegoen hautsaz zikinduriko hatz bat erakutsiz, gaur den egunera arte ezein neskamek erantzuten jakin ez duen keinu gorrotagarri hori, zalantzarik gabe historiara sartuko litzatekeen esaldi batekin, Sar ezazu, bada, hatz hori ipurtzuloan eta ikusiko duzu, zikinago aterako duzu. Errukarria, mundu honetara obeditzera etorri den oro, pentsatzen du Maria andreak, eta garbi zegoena berriz garbitzen du, zergatik jakin gabe bihotzeko malkoak begietara igotzen zaizkion bitartean, halabeharrak nahi izan zuen hau gertatzea bainugelako mirailaren aurrean, bere bilo ederrak ikusteak ere ez
|
du
Maria andrea kontsolatzen, une honetan. Arratseko erdi aldean telefonoak hots egin zuen, Raimundo Silvak hartu egin zuen, argitaletxetik deitzen zioten, neskamearen espektatibak zapuztu egin ziren, laneko kontuak, Bai, orain libre nago, horixe esaten zuen zuzentzaileak, Bidal iezadazu jatorrizkoa nahi duzunean, Maria Sara doktorea, edo, nahiago baduzu, neu joango naiz bila, elkarrizketaren gainerakoa antzekoa izan zen, zuzenketa, epea, Maria andreak anitzetan entzun zituen hau bezalako bakarrizketak, ezberdintasun bakarra solaskidean zetzan, lehen Costa delako bat izaten zen, orain doktore andre bat, agian horregatik Raimundo Silvaren ahotsaren tonua apur bat balakaria zen, Maria andreak halaxe esan ohi zuen, ai, gizon hauek, baina, zen bezain zorrotza izanik ere, ez zitzaion burutik pasatu Raimundo Silva hitz egiten ari zitekeenik gau hartan berarekin lo egin zuen emakumearekin, hain zuzen ere, beraiek baizik beste mintzaira batera, hunkiduraren mintzairara, itzuli ezin zituzten hitz neutroak erabiltzearen plazer adieraztezinaz gozatuz, hitz neutro horien bidez sentimenduak gogoraraziz, liburu esatea eta musu entzutea, bai esatea eta beti ulertzea, arratsalde on entzutea eta maite zaitut ulertzea.
|
|
|
Raimundo Silva bakarrik dago berriz, oraindik zenbait segundoz bere buruari galdetu zion, jakin minez beterik, zer esanahi ezkutu eduki zezakeen Maria andreak agur esatean erabili duen tonu eztitsuak, ez dago emakume hau ulertzerik, halako batean aurpegi txarrez dago eta hurrengo unean gure bihotzean sartu nahi duela dirudi, baina Lisboako Setioaren Historiak beste errealitatera deitu zuen berriz, mairuen erresistentzia behin betiko suntsitzea helburu zuen dorrearen eraikitze lanera, eta jakin badakigularik eraikitze lan horretan jokatzen dela aberri baten izatea, ezin dezakegu lana bukatu gabe utzi, nahiz eta Raimundo Silvak nahiago zukeen bere ondoan Maria Sara eduki, guztiz ezezagun zaizkion operazioen berri ematen ibili baino, zutabeak apailatzea, oholak arbastatzea, klabijak zorroztea, sokak txirikordatzea, poliki poliki dorrea altxatzea posible egiten duten operazio horiek guztiak, dorreak, Babelgoa ez izanik ere, harresiko adarbea baino altuxeago igo behar du behintzat, eta hizkuntzei dagokienez, On Afonso Henriquesen asmoa ez da hizkuntza aniztasuna errepikatzea, ez horixe, aitzitik, errotik moztu nahi du aniztasun hori, zentzu alegorikoan eta irudizkoan, baita egiazko zentzu odoltsuan ere. Maria Sara itzultzen denean, bihar arratsaldean, joan zenean agindu zuen bezala, biharko gaua pasatzera, eta etzikoa, eta bi gau horien artean dagoen eguna, igandea baita, lana aurreratuta egongo da, beste hainbat gertakari bere txandaren zain baitaude, eta denborak bere izena aldatu baitu, orain premia du izena, Lasai, esango
|
du
Maria Sarak, urte batean ez dira minutu batean baino gauza gehiago sartzen, bakarrik minutu ala urtea direlako, ez da edalontziaren handia garrantzizkoa dena, gutariko bakoitzak edalontzi barruan jartzen ahal duena baizik, jartzen dugun horrek gainez egiten badu eta galtzen bada ere. Eta dorre hau ere galdu egingo da.
|
|
|
Azkenik atea ireki da, logela da, bere kaoba gehiegizkoekin, eta aurrean, zabalera guztia hartzen duela, ohea, bere estalki zuri, lodiarekin, burukoaren azpian maindirearen tolesdura elurrezkoa, ezin garbiago, leihotik filtratzen den argiak gauzen ertzak leuntzen ditu, isiltasunak arnasa hartzen duela dirudi. Apirilean gaude, arratsak luzeak dira, eguna zabaltzen ari da, agian horregatik Raimundo Silvak ez du argia pizten, horregatik eta doi hasi den argi itzal hau ez hondatzeko, nahiz eta, aldi berean, argi itzalak sosegua kentzen dion, ez al
|
du
Maria Sarak susmo txarrik hartuko, ederki baitakigu, dela eskarmentuz dela mila aldiz kontatu den gauza delako, batzuetan iluntasunaren bidetik, iluntasunaren arima sakonaren bidetik erabateko itsualdira iristen dela. Maria Sarak berehala ikusi zituen loreontziko bi arrosak, leiho ondoko mahaitxoaren gainean, eta paper orriak, bat erdi idatzita mahaiaren erdian, ezkerrean errima bat, orain Raimundo Silvak lanpara piztu behar zukeen giroa eta efektua sortzeko, baina ez zuen lanpara piztu, albo batera joan zen, ohearen oinetara iritsirik ia, ezkutatu nahiko bailuen, eta hitzen zain gelditu zen, dardaraka zegoen zer hitz esango ziren igarri ezin zuelako, imintzioek ez zuten kezkatzen, ezta ekintzek ere, hitzek kezkatzen zuten bakarrik, hemen, gela honetan.
|
|
|
Lehen kasuan, lau ordu baino gehiago joango ziren Raimundo Silvak dei gaztigua jaso zuen arte, bigarren kasuan, ohituraren arabera kalkulatuz, hiru bat ordu. Dena ongi neurtuz gero, honek esan nahi
|
du
Maria Sarak, bere deiari erantzungo zion beste dei baten zain gelditu bazen, nahikoa denbora eduki zuela pentsatzeko agian Raimundo Silva oso berandu etxeratuko zela, inoren etxera deitzea beranduegi zen orduan, are eta gutxiago gaixo baten etxera. Nahiz eta, ironiarik gabe baina gauza bere tamainan uzte aldera esanda, gaixotasuna hain larria ez zen izango, baldin eta bere eskuaz eta bere ahotsaz deitzen ahal izan bazuen gaztelu ondoko etxera, non Raimundo Silvak bilatzen duen eta ez duen aurkitzen galdera funtsezkoaren erantzuna, Zertarako deituko ote zidan.
|
|
|
Baina telefonistak, telefonogunea ibiltzeaz aparte atea irekitzeko eta datorrenari harrera egiteko lana bere gain dituenak, keinu bat egiten dio hatzez, telefonoz mintzatzen bukatzen duen bitartean, eta gero, jendetasunez eta batere harridurarik gabe, hauxe esaten dio, Kaixo, Silva jauna, aspaldian ezagutzen du eta ikusten duen bakoitzean joan badoan denborak eragindako diferentziak baizik ez dizkio ikusten, handik pixka batera inork galdetuko balio zer moduz aurkitu duen zuzentzailea, hauxe erantzungo luke, uste erabatekorik gabe, Ez dakit, apur bat urduri, agian, horixe esango du, gehiagorik ez, telefonista ez bide da oharmen luzekoa, edo Raimundo Silva berezko egoerara itzuli da, edo kanpotik ezin zitekeen ikusi barrutik zer gertatzen zen, ez eta ohartuta ere, Maria Sara doktorearekin hitz egin nahi dut, esan zuen, eta telefonistak, bera ere Sara izena duenak, Mariarik gabe, eta kasualitate erdi horregatik oso harro dagoenak, erantzuten dio Maria Sara doktorea beste doktorearen bulegoan dagoela, beste doktorea zuzendari literarioa da, izena esan beharrik ere ez dauka, beti izan da zuzendari literarioa, gainerakoak, guztien zuzendariarengandik Costarenganaino, oinezkoak dira, Raimundo Silvak, ohi baino zakarrago, esaten dio telefonistari galdetzeko ea hartuko duen edo poesia liburuko probak hango mahai gainean bertan uztea nahi duen, besteak badakiela zertaz ari den. Sarak entzuten
|
du
Maria Sara doktoreak esaten diona, buruaz baiezkoa egiten du, elkarrizketa laburra da, baina ateaz beste aldean eduki duen berezi ikusteko ahalmenaren itzal zurbila den ikusmen hondar bat gelditzen zaiola, Raimundok behatzen du, hariz hari, telefonistaren ile horia, ahotz ehoaren kolorekoa, telefonistak burua apaldurik du, ezin igar dezake zer nolako basakeria dagoen begirada hartan, basakeria es...
|
|
|
Doktorea sartu da eta hauxe dio, Barkatu zain eduki izana, atearen eta hitzen hotsek Raimundo Silva asaldatu dute, bizkarrez harrapatuta, orain arineketan jiratzen da, Ez du axola, erantzun du, zera, ni etorri naiz, ez du esaldia bukatzen, aurpegi hori ere lehen aldiz ikusiko balu bezala da, egunotan hainbat aldiz pentsatu
|
du
Maria Sara doktorearengan, eta azkenik ez zen irudi bat pentsamendua betetzen ziona, izena baizik, izenak bakarrik bete zuen oroimenean zeukan toki guztia, eta poliki poliki ilearen, begien, hazpegien, eskuen keinuen lekua harrapatzen joan zen, urrutitik zetaren biguntasuna baizik ezin zuen ezagutu, ez inoiz ukitu zuelako, badakigu ezetz, eta argitu behar da zuzentzailea ez dela behialako sentsaz...
|
|
2020
|
|
|
batzuek gehiago egiten dute tira aurrera, eta beste batzuek, gutxiago. Eta tentsioak daude, baina debate interesgarriak daude, zeren horren bidez ere elikatzen da mugimendua", esplikatu
|
du
Maria Serrano Gipuzkoako pentsiodunen Duintasuna elkarteko kideak. " Pentsioen arazoa gizarte osoaren arazotzat aurkezten dugunean, sektore kontserbadoreenek eskatzen dute hori ez dadila ikusgarri egin.
|
|
|
Bereziki bi esparrutan egindako lana azpimarratu dute elkarteetako ordezkariek. " Kontu inportanteenetako bat izan da emakume pentsiodunen prekaritatea ikusaraztea; errealitate hori lehen aldiz agertu da kalean", adierazi
|
du
Maria Serranok, Gipuzkoako Duintasuna pentsiodunen elkarteko kideak, eta nabarmendu du emakumeek presentzia handia daukatela asteleheneroko elkarretaratzeetan. " Oraintxe arte, tabu bat zen norbere miseriez hitz egitea, zeren miseriek erru eta lotsa sentsazio handia eragiten dute.
|
|
2023
|
|
|
Berretsi du Tristan Vermandois zela Théodoreren aita, eta argitu
|
du
Maria Zaldixuri zuela izena amak. Eta bikote harekin osatu duen laukitik behera sei gezi marraztu ditu:
|
|
|
Eta nola herri osoak kantatzen zuen azaña hura. Horrela transkribatzen
|
du
Maria Victoriak:
|