|
2007
|
|
|
Harreman sare berriak euskaraz sor daitezela nahi dugu. Horregatik antolatzen ditugu kultur emanaldiak, ikastaroak, haur eta gazteentzako programak, mendi irteerak eta jaiak, eta horregatik ekoizten
|
ditugu
euskarazko komunikabideak.
|
|
2008
|
|
|
Labur labur eta oro har aipatuko
|
ditugu
euskaraz garatu diren produktuak eta baliabideak:
|
|
|
Adibidez, ero hitza duten dokumentuak bilatu nahi baditugu, eroari, eroekin, eroengana hitzak dituzten dokumentuak ere detektatu nahi ditugu; konponketa bat litzateke" ero" letrekin hasten diren hitz guztiak detektatzea (ero* bilatzea), baina horrelakoetan erosotasun, erosi, erosten, eroale... hitzen aipamenak dituzten dokumentuak ere jasoko ditugu, eta horrelakorik ez dugu nahi, azken horien erreferentziak agertzen badira, benetan bilatzen ditugunekin nahastatuta agertuko direlako. Beraz, ahal dela, lematizazioan oinarritutako bilaketak egin
|
ditugu
euskarazko dokumentuak atzitzeko.
|
|
|
Euskarak izandako irabaziak, gehienbat, eskolan euskarazko irakaskuntza sartu izanaren emaria izan da (lehenik ikastolen mugimenduarekin eta geroago administrazio autonomikoak emandako bultzadarekin). Horren ondorioz, gizaldi gazteenetan aurkitzen
|
ditugu
euskaraz ulertzeko gaitasun mailaren igoerarik handienak, 1 grafikoak erakusten duenez.
|
|
2009
|
|
|
Foru lurralde hau hiru hizkuntza eremutan zatitu zenean, Nafar herritarrei eskubide ezberdinak aitortu zitzaizkien eta Euskara Lingua Navarrorum izatetik Nafar batzuen hizkuntza izatera pasatu zen. Horri loturik ere ulertu behar
|
ditugu
euskararen erabilera sustatzeari buruzko jarreren datuak Nafarroako hiru hizkuntza eremuetan (Ikusi irudia).
|
|
|
Horrekin hedatu nahi izan
|
ditugu
euskararen normalizazioan baliagarriak diren ikuspegi eta praktikak, bai enpresa, bai hezkuntza eta bai administrazio arloetan. Eta horretarako, eredugarri jo ditugun erakundeak aukeratu, beraiek lortutako arrakastaren gakoak aztertu, eta horien berri emateko dibulgaziozko argitalpenak idatzi ditugu.
|
|
|
euskara planekin abiatu diren erakundeen esperientzia eta ezagutza bildu eta zabaltzea. Horrekin hedatu nahi izan
|
ditugu
euskararen normalizazioan baliagarriak diren ikuspegi eta praktikak, bai enpresa, bai hezkuntza eta bai administrazio arloetan. Eta horretarako, eredugarri jo ditugun erakundeak aukeratu, beraiek lortutako arrakastaren gakoak aztertu, eta horien berri emateko dibulgaziozko argitalpenak idatzi ditugu.
|
|
2010
|
|
|
1.2 euskararen estatusa eta nafarroako gobernuaren hizkuntza politika nafarroako gobernuaren hizkuntza politikaren arloan bi garai bereizi behar
|
ditugu
euskararako ekimenak, hala politikoak nola sozialak, markatu dituztenak. (1) Lehen garai bat, 1986tik 1999 bitartean, Euskarari buruzko Foru Legea zenbait arlotan garatzea ekarri zuena. euskararen aldeko politika garbirik inoiz egin ez bazuen ere, orduko hizkuntza politikarako zuzendaritza nagusiak sustapen epelaren zenbait lan bederen burutu zituen.
|
|
2012
|
|
|
Beste bost urte itxaron
|
ditugu
euskara gure kaleetan hasieran aipatutako kafetegian bezain erabilgarria den jakiteko. Irakurle bakoitzak hausnar dezala non eta zertan eragin dezakeen.
|
|
|
Beste diskurtso batean norbanako hiztunei leporatzen zaizkie erantzukizun eta ardurak; diskurtso horren arabera, inoizko erabilera daturik onenak izateko baldintzak ditugunean (ezagutza hazten doala), erabilera ez da hazten eta hori hiztunei leporatzen zaie. Aukerak sortu sortu ditugu, zabaldu
|
ditugu
euskaraz hitz egiteko aukera ematen diguten espazioak eta guneak, baina neurri horiek berez eta berauek bakarrik, ez dakarte erabilera orokortzerik.
|
|
|
Gerardo Armentiak gaineratzen du: " Euskal Herritik kanpora arazoak izan
|
ditugu
euskaragatik. Santanderren.
|
|
2013
|
|
|
Baiezta dezakegu kultur azpiegitura horietan langileek euskara dutela lan hizkuntza eta lehentasunez darabiltela herritarrak artatzerakoan. Nolanahi ere, espazio publiko horiek ez
|
ditugu
euskararen arnasgunetzat hartuko, euskararen erabilera normalizaturik daukaten zerbitzutzat baizik. Izan ere, kultur gune horietara arrasatear guztiak, euskaldunak nahiz ez euskaldunak, hurbiltzen dira gehiago edo gutxiago eta, beraz, ez dira euskararen eremu esklusiboak.
|
|
2015
|
|
|
Normalean, ikerketen datuak interpretatzerakoan, euskaldun kategoriapean eskalako goiko kosketan dauden kideak batu ohi ditugu. Koska horietan
|
ditugu
euskaraz" oso ongi" eta" nahiko ongi" mintzatzen direnak, hain zuzen ere; baina, egia esan, bi multzo horiek hainbatetan berezita agertzea hobe genuke, irudi argiagoak eman eta interpretazio zuzenagoak egingo baditugu.
|
|
|
%5, 1ekoa zen 1991n eta %23, 3koa 2011n. Hurrengo multzo euskaldunetan ere jaitsiera handiak ikusten
|
ditugu
euskararen erabileran.
|
|
|
Ikerketa horretarako, udalerri bat" euskaldun" den edo ez erabakitzeko, UEMAk darabilen irizpidea hartu dugu abiapuntu. Horrela, udalerri euskalduntzat hartu
|
ditugu
euskararen indizean %70eko balioa gainditzen duten udalerriak. Honela kalkulatzen da udalerri baten euskararen indizea:
|
|
|
Udalerri euskaldunen definizio operatiboa zein den argitu dugu artikulu honen hasieran, metodologiaren atalean: udalerri euskalduntzat jo
|
ditugu
euskararen indizean %70a gainditzen duten udalerri guztiak (esan bezala, praktikan, euskaldunen kopurua %60tik gora duten udalerriak sartzen dira udalerri euskaldunen multzoan). Arnasgune kontzeptuaren aurkezpena ere egin berri dugu Zalbideren eskutik.
|
|
|
Bigarren talde batean batu
|
ditugu
euskararen erabilera sustatzearen alde azaldu direnak. 282 dira, galdetegia osatu dutenen ia erdia (%49, 5).
|
|
|
Euskara hizkuntza ofiziala izanik ere Euskal Autonomia Erkidegoan, bere ezarpenean ofizialtasuna disimetrikoa da, gaztelaniaren mesedetan. Urteotan herritarrek, eragileek eta hainbat herri erakundek ahalegin handiak eta azpimarragarriak egin
|
ditugu
euskarak bere garapen osoa lor dezan, euskara osasun betean bizi dadin bere lurraldean.
|
|
|
2) Hizkuntza ala hiztunak jarri behar
|
ditugu
euskararen biziberritzearen oinarrian?
|
|
2016
|
|
|
Datuak xehatuta erraz antzematen da adinak baduela eragina hizkuntzen erabileran, lehen, datuen analisian, aipatu dudanez. Hemen, gazteen euskararen erabilera nabarmendu nahi nuke, eta egin dudan bigarren hipotesia gezurtatu egin dela esan, ezen oso portzentaje altuan (%84, 6) entzun
|
ditugu
euskaraz gazteak. Aiako gazteek eusten diote Aian euskaraz egiteari, arrotz egiten da gaztelania euren artean Aiako kaleetan.
|
|
|
Zientziaren Museoa aukeratu du SLKk. Leku aproposa da" zientzia eta pazientzia" behar
|
ditugu
euskararen bidean eraginkorrak izaten jarraitzeko, eta ahal bada, gainera, eraginkorragoak izateko. idatzi zuen artikulu gogoangarriak(" El largo y dif� cil camino del euskara"). Harrezkero, ibilbide oparoa izan du euskarak:
|
|
|
Leku aproposa da nire adiskide bati entzundakoa euskararen joan etorriaren eta etorkizunaren gaineko gogoetara ekartzeko: nire adiskideak dioenez," zientzia eta pazientzia" behar
|
ditugu
euskararen bidean eraginkorrak izaten jarraitzeko, eta ahal bada, gainera, eraginkorragoak izateko. " Zientzia eta pazientzia" bikoteak berarekin behar du, halaber, gertatutakoa —ondo prozesu konplexua— eta gaur egungo hizkuntza errealitatea —ertz askotarikoz josiaahalik eta ondoen ezagutzea, egin nahi dugunaren egingarritasuna zaintzeko, besteak beste.
|
|
|
• Multzo beraren beste muturrean, aldiz," elebidun orekatuen" multzotik gertu aurkituko
|
ditugu
euskaraz zein erdaraz bietan ongi moldatuko diren hiztunak, nahiz eta erdaraz pixka bat errazago aritzeko gai izan euskaraz baino.
|
|
|
Tartean daude, maiztasun handiagotik txikiagora, E3 (bietara berdintsu), E2 eta E1 Batez ere euskaraz egiten duten hiztunak (E4hiztunak) E3 multzokoak baino euskaldun aktiboago dira, definizioz: beraiek
|
ditugu
euskararen erabiltzaile trinkoenak31 Bigarren multzokoak (E3 hiztunak) ere badira aktibo, baina neurri apalagoan: erdarazko mintzajardunak sarbide zabala eginik du beraien eguneroko bizimoduan.
|
|
|
Argi definiturik du UEMAk" udalerri euskalduna" zer den. " Udalerri euskalduntzat hartuko
|
ditugu
euskararen indizean %70eko balioa gainditzen duten udalerriak.
|
|
|
Operatiboki argi definiturik du UEMAk" udalerri euskalduna" zer den. Iñaki Iurrebasoren hitzetan44" udalerri euskalduntzat hartuko
|
ditugu
euskararen indizean %70eko balioa gainditzen duten udalerriak. Udalerri baten" euskararen indizea" honela kalkulatzen da:
|
|
2017
|
|
|
Iritzi horien kopurua nahiko esanguratsua zen. Baikorren artean sailkatu
|
ditugu
euskarak normalizazioaren bidean aurre egingo zuela adierazten zutenak, eta oso baikorren artean sailkatu nahi izan ditugu euskararen normalizazioa gauza egintzat bezala aurkezten zutenak. Desio hutsa izan da, oso baikorrak ziren baieztapenik ez baititugu inon aurkitu.
|
|
|
Iritzi horien kopurua nahiko esanguratsua zen. Baikorren artean sailkatu ditugu euskarak normalizazioaren bidean aurre egingo zuela adierazten zutenak, eta oso baikorren artean sailkatu nahi izan
|
ditugu
euskararen normalizazioa gauza egintzat bezala aurkezten zutenak. Desio hutsa izan da, oso baikorrak ziren baieztapenik ez baititugu inon aurkitu.
|
|
2018
|
|
|
Gaur egun Ipar Euskal Herrian ere inoiz baino baldintza hobeak
|
ditugu
euskararen aldeko lanean urrats esanguratsuak egiteko. Baina definizioz, hizkuntza politika bat eraldatzailea da, ingurunea bestelakotzea duelako xede.
|
|
|
Zelan erakarriko
|
ditugu
euskarara. Zelan eragin behar da?
|
|
|
‘Zertan den euskararen sustapena Euskal Herriko hiru eremu administratiboetan’ mahai ingurua – Nerea Azurmendi haiekin euskaraz hitz egiten", gogoratu zuen. " Zelan erakarriko
|
ditugu
euskarara. Zelan eragin behar da?
|
|
|
Ordainen sorkuntzarako zerrenda elebakar horietako afixuak bananbanan aztertu
|
ditugu
euskarazko baliokidetzak aurkitzeko. Horretarako, afixuen itzulpenak hiztegi espezializatuetako termino ordain pareetatik ondorioztatu ditugu.
|
|
|
Beste era bateko elkarguneak ere behar ditugu euskaldunok, euskararen gainean aritzeko eta sarea osatzeko. Izan ere, aukera gutxi izaten
|
ditugu
euskarari buruz hitz egiteko. On egingo lioke euskarari euskaraz arduratuta dauden zumaiarrak elkartzea, elkar ezagutzea, ikuspegiak trukatzea, elkarlanean jartzea..., kontzientziazioa lantzeko eta komunitatea trinkotzeko. zer egin horietan jendea elkartzen jarraitzeko.
|
|
|
Lekuez gain, ordea, beste era bateko elkarguneak ere behar ditugu euskaldunok, euskararen gainean aritzeko eta sarea osatzeko. Izan ere, aukera gutxi izaten
|
ditugu
euskarari buruz hitz egiteko. On egingo lioke euskarari euskaraz arduratuta dauden zumaiarrak elkartzea, elkar ezagutzea, ikuspegiak trukatzea, elkarlanean jartzea..., kontzientziazioa lantzeko eta komunitatea trinkotzeko.
|
|
2019
|
|
|
ez da berri ona, hala baldin bada. poztekoa da, horregatik, Lionel Joly-k hain atentzio eta hain arreta bizia jarri izana gure arazo nagusi honetan: haurrik (behar adina haur) sortzen ez badugu euskaldunok, alferrik
|
ditugu
euskararen aldeko hizkuntza legeria, euskal eskola eta euskaltegi, euskal telebista eta egunkari aldizkariak, normalkuntza plan (orokor eta sektorial) gehienak, herritarren euskaltzaletasuna pizteko edo kale gorrian nabarmentzeko sentiera kanpainak, euskal kultura suspertzeko diru-laguntzak, eta euskalgintzak nondik jo behar lukeen xehe xehe arakatzeko jardunaldi guztiak.
|
|
|
Batetik, aipatu bezala, gomendioen betetze maila aztertu da. Bestetik, eragile ezberdinak gonbidatu
|
ditugu
euskararen egungo egoera ingurune digitalean hobeto ulertzen saiatzeko. helburua bikoitza izan da. Lehenik, emandako gomendioei jarraipena egin nahi izan diegu ahots ezberdinak batzordera ekarriz; eta, bigarrenik, esparruari dagokion zaintza egin nahi izan dugu, egon litezkeen aukera nahiz mehatxu ezberdinen berri izateko.
|
|
2020
|
|
|
... lankidetzaren alorrean munduko hizkuntza gutxituen biziberritze prozesuak bultzatzen
|
ditugu
euskararen esperientziatik abiatuta. (...)
|
|
|
Hortaz, jakin badakigu Euskal Herriko prentsa elebidun edo erdaldunak ere gora egin zuela, baina ez dugu komunikabide horien inguruko datu zehatzik eskura13 COVID pandemiak komunikazioaren esparruan eragindako gorakada dela eta, ezohiko egoeraren magnitudea adierazi nahian edo, datuak argitaratzen aritu ziren zenbait audientzia agentzia eta horixe da euskal ekosistema mediatikoaren joko zelaian ari diren gainontzekoekin alderatzeko egun dagoen bide bakarra. OJD interactiva atarian argitaratutako datuak baliatuko
|
ditugu
euskarazko hedabideen audientzia digitalaren testuinguruan zer gertatu zen ikusteko. Online komunikabideen trafikoaren auditore horrek Espainiako Estatuko 400 komunikabideren adierazle digitalak biltzen ditu (tartean zortzi euskal komunikabide), eta krisiak iraun bitartean egunez eguneko datuak argitaratu zituen sarean.
|
|
2022
|
|
|
Esparru sozioekonomikoan faktore askok eragiten dute zuzenean edo zeharka, eta horiek aintzat hartu
|
ditugu
euskara bultzatzeko: sektoretik sektorera alde handia dago, eta bakoitzak badauzka berariaz landu edo kontuan izan beharreko ezaugarriak; enpresa motak eta lan egiteko moduak aldatu egin dira; merkatua zabaldu eta handitu egin da, globalizazioak mundua ireki eta beste hizkuntza batzuk ekarri dizkigu (baina baita euskara mundura zabaltzeko aukera eman ere); digitalizazioak lan batzuk are gehiago erraztuko dizkigu, baina argi ibili ezean, morroi edo menpeko bihurtuko gaitu; langileen lan baldintzak aldatu egin dira...
|