|
2000
|
|
|
Gehienbat Oria ibaiaren ezkerraldean kokaturik, inauteri oso famatuak ospatzen
|
dituen
hiri hau XIX. mendearen erdialdean Gipuzkoako hiriburu izatera iritsi zen. Hiriburu izana, hainbat mendetan Euskal Herrian izan duen garrantziaren adibidea da.
|
|
|
Adimen eta irudimenez osaturiko narrazio laburren aurrean aurkitzen gara, honela, bi hauek garatzeko aukera ezin hobea eskaintzen zaigu. Canok ikusi ez
|
dituen
hiri horiek irudimenaren bidez bereganatu eta ezagutzen ditu. Bi bilduma hauetan errealitatea irudikatzeko irudimenaren gailentzea da azpimarragarriena.
|
|
2002
|
|
|
Valentzia da biztanleko semaforo gehien
|
dituen
hiri handia
|
|
|
Los Angeles atzean utzita, hegoalderantz jarraitu genuen, kilometroak irentsiz gure Chevyren bozgorailuetatik irrati unibertsitarioetako doinu indartsuak eta mexikar kateetako narkokorridoak entzuten genituen bitartean. Ordu gutxiren buruan San Diegora ailegatu ginen, Mexikoko mugatik oso hurbil dagoen eta oraindik ere kultura hispanoaren aztarna nabariak
|
dituen
hirira. Toki mortu eta atzerakoia aurkitzea espero nuen, eta erdiguneak halakoxea dela ematen badu ere, ezusteko handia hartu genuen San Diego hiri lasai, eguzki  tsu, alai eta gaztea ere bazela ikustean.
|
|
|
Estatubatuarren bizimodu eta pentsamoldearen kontrasteak, gure bidaia osoan zehar behin baino gehiagotan azaldu zitzaizkigunak, ezin hobeki islatzen
|
dituen
hiria da Las Vegas. Amerikarren izaera ezagutzeko ere leku paradigmatikoa izan daiteke Nevadako hau.
|
|
2004
|
|
|
Madarikatua bedi" seme bat jaio zaizu" esanez nire aitari poz haundi bat eman ziona! Izan bedi halakoa Jaunak damurik gabe abarrikatu
|
dituen
hirien antzekoa! Garraxiak goizean eta orrobiak eguerdian adi bitza, amasabelean hil ez ninduelako!
|
|
|
Azterlan horren arabera, hiri berean prezioak alderatzeak kontsumitzaileari %289ra arteko aurrezkia ekar diezaioke pieza bat atera nahi badu, %233ra endodontzia behar badu, %220 garbiketa egin behar bada eta %150 dentista nahi badu enpaste baterako. Bartzelona da dentista garestienak
|
dituen
hiria, Las Palmas Kanaria Handikoa eta Palma Mallorcakoa. Horien aurrean, preziorik baxuenak Granadan, Badajozen eta Valentzian aurkitu dira.
|
|
|
Kasu honetan, Federazioaren azterlanak adierazten du batez besteko tarifa 43,74 euro dela bilkura bakoitzeko. Esku hartze mota horretan prezio altuenak
|
dituen
hiria Bartzelona da. Bertan, kontsultatutako klinikek 52,20 euro aurkeztu zituzten batez beste (esparru nazionalean ezarritako zenbatekoa baino %19 gehiago).
|
|
2006
|
|
|
1997an, konparazio baterako, Andamios para una nueva ciudad liburua kaleratu zuen, hemen aipatu ditugun ideietako asko guk baino askoz maisutasun handiagoz jasoz. Lan hura burutzeko, del Vallek ondo ezagun
|
dituen
hiri bitako kaleetan barna ibili zen gora eta behera, galdetzen eta behatzen. Hiri horiek Bilbo eta Donostia dira, eta Andamios para una nueva ciudaden pasarte mardula eskaintzen die bien kale izendegiei.
|
|
|
Ireki begiak berriz eta horra ehunka mila lagun biltzen
|
dituen
hiri trinkoa, itsasadarraren alde bietara zabalduta, hainbat udaletan banatuta. Tarteka ez oso garbia, tarteka zeharo itsusia, baina aberatsentzako leku ezin dotoreagoak ere badituela.
|
|
|
Hiriburura iristean, harri eta zur geratu ziren bidaiari guztiak: ingurumariak kontuan hartuta, hamabost milioi arima
|
dituen
hiri erraldoia! Hiri barruko etorbide zabalek kontraste handia sortarazten dute argentinar espirituz bustita dauden inguruetako auzo jendetsuekin.
|
|
|
Garatzen
|
dituen
hirien gida interaktiboak Schmap! Sareko baliabide batzuk aprobetxatzen dituzte, Flickr, Google Earth en antzeko lan moduekin konbinatzeko.
|
|
2007
|
|
|
Alacant da parkeak eskasen mantentzen
|
dituen
hiria (bertako erabiltzaileen iritziz, %62); ondotik Sevilla, Kordoba eta Malaga datoz (inkestan parte harturikoen erdiek horrela diote).
|
|
2008
|
|
|
Era berean, haur horiek beste auzo batzuetara joaten dira goizero eskolara. Bestalde, Gasteiz da aztertutako kaleen erdietan behintzat kultura ekipamenduak
|
dituen
hiri bakarra; ez Alacantek, ez Valentziak ez Gasteizek ez dute banku sukurtsalik aukeratutako bideetan; Bartzelona eta Gipuzkoako hiriburua nabarmentzen dira hirigune historikoan dauden turismo ostatu gehien dituztelako. Prentsa eta aldizkariak saltzeko kioskoak ere urri dira (azterturiko 144 kaleetatik 23tan bakarrik daude), baita estankoak ere (lau kaletik batean).
|
|
|
Informazioa ematea da bulegoaren helburu nagusia, baina kanpoko jendea ere joaten da elastikoak eta gisa horretako produktuak erostera, nahiz eta oraindik ez dagoen gisa horretako produkturik salgai; kontuan hartu beharreko aukera da merchandising a, nahiko bisitari kanpotar hartzen
|
dituen
hiri batentzat, batez ere frantsesak.
|
|
|
Asko esatea litzateke beharbada, baina euskararen presentzia hurrengo diskurtsoetan eta erantzunetan ordu arteko bestekoa edo, zoritxarrez, txikiagoa izan zelako susmoa daukagu. Nor eta indar abertzaleak, non eta Gernikan, berezitasun nabarmenak
|
dituen
hirian.
|
|
|
Lehenengo arratsaldea pastelak egiten ematea etxera heltzeko modu goxoa iruditu zaio Hermanni. Museo bat eta Unibertsitate bat
|
dituen
hirian lanean egon den denboran ez du antzekorik egiterik izan. Musika jotzen duenean bezala mugitzen dira bere eskuak sukaldean.
|
|
2009
|
|
|
Plana bertan behera uzteagaitik Udalaren kontrako auzibidea hartu zuten lau enpresak gogor kritikatu dituzte ezker abertzaleko ordezkariek: ...artutako Plan Partziala geldiarazteko erabakiaren kontra errekurtsoa aurkeztu zuten lau enpresek, eta Euskal Herriko Auzitegi Nagusiak Udalaren aldeko sententzia plazaratu duen honetan ere helegitea aurkeztu dute enpresek.Industriaguneari dagokion plana osatzeko, “industriaren eta ingurumenaren arteko oreka mantentzea” eta “izurtzarren parte hartzea sustatzea” oinarri izango ei
|
dituen
Hiri Antolamendu berria zehaztea izango dutela helburu nabarmendu du alkateak.
|
|
|
Lehiakortasun zorrotzago baten bila doan lasterketa honetan, Hiri Globalizatuak, besteen aurrean bereizketa" eraikitzen" saiatzen dira. Horretarako, bitarteko guztiak, irentsiko
|
dituen
hiriaren irudiaren eta profilaren egokitze beharrera lerrotzen dira. Firma Globalak kontratatzen dira (garesti, oso garesti), sarearen zentroaren atentzioa erakartzeko asmoz.
|
|
|
19:00ak inguru, Jacques Rogge Nazioarteko Batzorde Olinpikoaren presidenteak 2016ko Joko Olinpikoak antolatuko
|
dituen
hiriaren izenaren berri eman zuen: Rio de Janeiro.
|
|
|
Batez besteko tarifa 30 eurokoa da txakurrentzat eta 20 eurokoa katuentzat. " Dog walking" edo txakur ibiltarien zerbitzua prentsan, web orrietan, Facebooken… argitaratzen da, eta dagoeneko eskatzen da Madril, Valentzia eta Bartzelonako metropoli barrutietan, bezero gehien
|
dituen
hirian. Buenos Airesetik, New Yorketik edo Torontotik ekarritako txakur profesionalen ibiltariek, orduko 5 edo 8 euroren truke, egunero, astean edo hilean behin, animalia etxean jasotzen dute eta uhalak eta ordezko lepokoak, ura eta sakelako telefonoa ere eskaintzen dituzte, nahi duten bezeroekin etengabe harremanetan egoteko.
|
|
|
1977 urtean, Robert Venturi, Steven Izenoir eta Denise Scott Brown-ek Learning from Las Vegas saiakera argitaratu zuten. Bertan, energia krisiarekin harreman anitz
|
dituen
hiri estatubatuarraren eraketari buruz jardun ziren; Amerikako tradizioak Europako hiri ereduari muzin egin zion, eta kotxearen kultura gurtu. Hiri amerikarrak, funtzionalismoaren keinuak behin
|
|
|
Hilketak samina eragin du 40.000 bizilagun
|
dituen
hiri honetan, zein Flandria eta Belgika osoan ere. Belgikako Barne ministro Guido de Padt Termondera joan zen biktimen gurasoei eta haurtzaindegiko langileei elkartasuna agertzeko xedean.
|
|
|
Zer: eskubide hori bermatu gabe Zarautz hiriguneko azken herri lurrak hipotekatuko
|
dituen
Hiri Antolaketarako Plan Orokorra aldatu eta arazoari benetako irtenbideak aurkitzea eskatzen dizut. Eta ez aipatu niri Kortazar eta Aldapetan eraikiko dituzuen etxebizitza apur horien kontua, minbizia aspirinaz sendatzen saiatzea baino ahalegin baldarragoa da eta.
|
|
|
Nafarroako Lurralde Antolamenduko Departamentuaren Nafarroako Lurralde Estrategian, (2) Lurraldearen Antolamendu Planean sartzen da Sakana; aipatu plana, ez da oraindik onartu. Altsasu, Olazti eta Urdiain Sakanako ekintza eta biztanleria kontzentratuko
|
dituen
hiri baten parte izango gara.Hori nahi al dugu. Zer gertatuko da Sakanako gainerako herriekin?
|
|
|
Horiek izango dira Iru, eko Udalak bisitarien artean banatuko dituen triptikoak. Turistentzako interesgarriak izan daitezkeen guneak nabarmentzen
|
dituen
hiriko planoa, entzierroari buruzko gomendikoak eta hiritartasun arauak izango ditu liburuxkak.
|
|
|
Arte Ederretako artista gazteen erakuslea da. Izan ere, Arte Ederretako fakultatea nahiko handia izanik, artista gazteen erakusleku gutxi
|
dituen
hiria da Bilbo. Ikusgarritasun espazioak, gehienetan, lehiaketen bidez egiten dira, edo salmentarekin zuzenean lotutako egituretan, Getxo Arte bezalakoak.
|
|
|
Hala ere, momentu onak bizi ditut ordenagailuko pantailak ikusgarri egiten didan unibertsoan barrena: 15, edo 18, edo agian 20 milioi biztanle
|
dituen
hirira, Istanbulera, urtebeterako joan den lagunaren blogean egon naiz, bere lehen paseoetako inpresioak irakurtzen. Segidan, liluratuta utzi duen emakume liberiar bati buruzko erretratuaren gomendioa jarraituz, New York Times eko One in 8 million seriearen loturan klik egin dut.
|
|
2010
|
|
|
Galera oso itzelak daude; hondamendi honek gure herritar ugariri eragin die, adierazi du 350.000 bizilagun
|
dituen
hiri honen auzapez Bob Parkerrek. Hitz horiei oihartzun eginda, Zeelanda Berriko lehen ministroak zera ziurtatu du, baina:
|
|
|
Azkeneko argitalpenean Hong Kong/ Macao eta Tokio, hiru izarreko jatetxe gehien
|
dituen
hiria (11 zehazki) hiria, ere agertu dira.
|
|
|
Arzakek, Berasateguik eta Subijanak hiru izarrak mantendu dituzte, baina Donostiako Kursaalek zuen bakarra galdu du. Tokio da hiru izarreko jatetxe gehien
|
dituen
hiria.
|
|
|
New York da aberats gehien biltzen
|
dituen
hiria (60), Moskuren (50) eta Londresen (32) aurretik.
|
|
|
–Horrelako gauza anitz aipa daiteke, baina aski da geure bizitzaren erabateko bilakaera eta diziplina gupidagabea ikustea (bere ke eta goritasunezko guneekin, bere zirkulazioko fisika eta metafisikarekin, bere motore, hegazkin eta milioika pertsona
|
dituen
hiriekin), aski da gauza horiek ikustea bertan inon ez dagoela lanean ari ez den atomorik eta gu geu prozesu frenetiko horren muinari atxikita gaudela izu eta atseginezko sentimenduaz nabaritzeko. Mobilizazioa da, bai gerratean bai bakealdian, masen eta makinen aroan bizitza honek menperatzen gaituen eskakizun misteriotsu eta derrigorraren adierazpena?.
|
|
|
50.000 biztanle baino gehiago dituzten hiriesparruak. Hau departamenduko hiriburua edo 15.000 biztanle bainogehiago
|
dituen
hiri baten ondoan biltzen den esparrua izan daiteke.
|
|
|
Espainiak ekoizten eta deskonposatzen
|
dituen
hiri hondakinen %14 birziklatzen du, Europako Batasuneko (EB) Eurostat estatistika bulegoak emandako azken datuen arabera. Hala ere, gure herrialdea EBko batez bestekoaren azpitik dago, 2008an% 40koa izan baitzen.
|
|
|
100.000 biztanleko hiri horizontal batek lau kilometro inguruko diametroa du. Bestalde, herritar berak
|
dituen
hiri bertikal batek kilometro bateko diametroa duen azalera erabiltzen du. Beraz, urbanizatu gabeko azalera naturara itzul liteke.
|
|
|
Parte hartzea handia izan zen, eta administrazio, lantoki, azoka eta denda orok euren ateak itxi zituzten. Oso jende gutxi zebilen hamalau milioi bizilagun
|
dituen
hiriko kaleetan.
|
|
2011
|
|
|
Beste edozein arte generok ez duen ahalmena du antzerkiak. Irudimenaren aukera guztietatik harago eraman dezake ikuslea, eta inolako hirigile eta arkitektoren laguntzarik gabe, pertsonaia eta egoera surrealistak biltzen
|
dituen
hiri bizigarriak sortu ditzake. Helburu horrekin iritsi da Bilbora Generik Vapeur antzerki talde arrakastatsua, eta mundu osoan antzeztutako Bivouac ikuskizuna aurkeztuko du gaur gauean.Magiaz beteriko kalejira bat proposatzen du Frantziako kaleko antzerki konpainiak.
|
|
|
EROSKI CONSUMERek aztertu
|
dituen
hiri guztietan daude ekoparkeak edo garbiguneak (datuak helarazi dizkigutenak hartu ditugu aintzat), eta bereziki nabarmendu behar dira Bartzelona eta Madril: lehenak 39 garbigune dauzka (29 finko eta 10 mugikor) eta bigarrenak 21 (16 finko eta 5 mugikor).
|
|
|
Mexiko Hiria. Gaur egun (Nazio Batuen World Urbanization Prospects txostenaren 2009ko berrikuspenaren arabera), Tokyok jarraitzen du izaten biztanle gehien
|
dituen
hiria, eta beste 20 hirik osatzen dute munduko megahirien zerrenda. Mexiko eta New York 5 eta 6 postuetan daude, hurrenez hurren.
|
|
|
Hirigintza planek zehazten dute zer erabilera izango
|
dituen
hiri batek, zer zerbitzu, zer dimentsio izango duen bakoitzak, zer dentsitate eta abar. Hala, halakorik ez dagoen lekuetan, hiriak askoz organismo libreagoak dira, eta, horrekin batera, askoz azkarrago hazten dira, askoz ere modu nahasiagoan, askoz kaotikoagoak dira eta abar, dio Bajok.
|
|
|
Ezgaitasuna duten pertsonak Adimeneko Ezgaitasuna duten Pertsonen Aldeko Nafarroako Elkarteak, ANFAS, boluntarioengana jotzen du abuztuan ezgaitasun intelektuala duten pertsonei laguntzeko, hamar eguneko oporraldian. Antaresek ere boluntarioak bilatzen ditu irailera arte, adimen urritasuna duten pertsonekin antolatzen
|
dituen
hiri kanpamenduei erantzuteko, astelehenetik ostiralera, arratsaldez, Madrilen. Ingurumena zaintzea Ingurunea errespetatzeko sentsibilizatuta dauden pertsonek boluntario gisa lan egin dezakete Lurraren Lagunak izeneko GKEekin, ingurumena babesteko.
|
|
|
Hondartza onak ditu eta ez da oso merkea, eta hori erakargarri izan daiteke masifikazioetatik ihes egiten duten udatiarrentzat. Prezio eskuragarrienak
|
dituen
hiria Lugo da, bertan 15,9 euro lagun eta gau bakoitzeko alokatzen ahal delarik. Astean 222 euro ordainduko lirateke bikote batentzat eta lau kideko familia batentzat, 444 euro.
|
|
2012
|
|
|
Gutxienez ere, 2020 urterako nabarmen hobetzea kale zuloetan bizi diren 100 milioi biztanleen bizimodua. Hori proposatzen da. Kale zulorik gabeko auzoak
|
dituen
hiriak, izeneko ekimenean.
|
|
|
Diru sarrera txikiko herrialdeetan, EMSen kudeaketa da, maiz, hirietako aurrekontuko partidarik handiena eta enplegu gehien sortzen duen jardueretako bat. Bitxia da hondakinak modu eraginkorrean kudeatu ezin
|
dituen
hiri batek zerbitzu konplexuagoak kudeatzeko gai izatea, hala nola osasuna, hezkuntza edo garraioa. “EMen kudeaketa hobetzea da udal kudeaketa orokorra indartzeko modurik eraginkorrenetako bat”, dio Munduko Bankuak.
|
|
|
Valentziako Erkidegoan, tarifak %14 igo dira. Ekaineko hotel preziorik baxuenak
|
dituen
hiria da Lleida (batez beste, 57 euro). Ondotik Murtzia (59 euro), Coruña (61 euro), Huesca eta Zaragoza (63 euro) eta Castelló (64 euro) datoz, batzuk bakarrik aipatzeagatik.
|
|
|
Hiri jasangarri baten aldeko apustua ez behintzat. Mugikortasun beharrak gutxitu nahi
|
dituen
hiri konpaktu baten aldeko apustua ez behintzat. Ezta gutxiago haren inguruko landa eremua eta natur guneak babestu nahi dituen hiri baten aldeko apustua.
|
|
|
Mugikortasun beharrak gutxitu nahi dituen hiri konpaktu baten aldeko apustua ez behintzat. Ezta gutxiago haren inguruko landa eremua eta natur guneak babestu nahi
|
dituen
hiri baten aldeko apustua.
|
|
|
2011ko udaren hondarrean, Grezian poliserako sen oro debekatu zieten hiritar ohiei, Chilen sutsu ari ziren ikasleak hezkuntza publiko orokorra defendatzen, eta hurrago, ekintza espontaneo kolektiboak galarazi
|
dituen
hirian, Kukutza izeneko amets autonomoa lurrarekin berdindu zuten. Dena Interes Pribatu ukiezin eta sakratuaren izenean.
|
|
|
Beraz, Karlosek berriz ikusiko ote duen galdetu dio, eta hark baietz erantzun: bi urte gabe berriz ikusiko dutela elkar Bartzelonako hondartzetan, itsaso hark bainatzen
|
dituen
hiri inportanteenetako bat baita. Eta zin egin dio printzeari harainoko itsas ibilaldia narea izanen dela, berak lortuko baitu Scirocco izeneko haizeak hego ekialdetik Sardinia beti inguratzen duena— printzearen belaontzia indarrez bultzatzea, eta Maestrale izenekoa ipar mendebaldetik jotzen duena— bare egotea eta kontra ez egitea.
|
|
2013
|
|
|
Dena den, noizbehinkako gertaerak besterik ez dira, eta kontuz ibiliz gero, erraz sahiestekoak, gainera. Horiek horrela, argi dago zuri eta beltzak
|
dituen
hiria dela, baina zuriaren distirak itzalak alboratu egiten ditu. La Pazek harrapatu egiten du bisitaria, liluratu, harritu, hunkitu.
|
|
|
Hiru mutiko gazte dira, esku artean dituzten pikek harrotuak. Joan den maiatzean atera zen Paristik, hilabete lehenago, beraz; ordutik, gisa bereko armagixonak kausitu ditu zapaldu
|
dituen
hiri atari guztietan: nerabe moko guri batzuk, haien eskuetan norbaitek utzi dituen armen kausaz beren burua gizonetsirik.
|
|
|
3 Brisgoviako Friburgo (Alemania) Manuel Martínek gogora ekarri du «ekologiaren hiriburua» deitzen dela: 220.000 biztanle
|
dituen
hiri honek bizikletentzako egokitutako 400 kilometro inguru ditu, eta horientzat aparkaleku ugari. Vauban auzoa Friburgoren kanpoaldean dago, eta autorik gabe dago (mota horretako Europan lehena).
|
|
|
2 Museum of Modern Art (MoMA), New York New Yorkeko Arte Modernoko Museoak, Moma k, Picasso, Van Gogh eta Andy Warholen lanak biltzen ditu, besteak beste. Munduan gehien bisitatzen den bigarrena da, leku ezin hobean dagoelako, urtero turista gehien jasotzen
|
dituen
hirietako batean, eta bere espezialitateko onenetakotzat jotzen da bere bilduma. Baina Manhattanera joaten ez direnek ere arte moderno eta garaikideko santutegi honetan sartzeko aukera dute.
|
|
2014
|
|
|
Ipar Euskal Herriaren ondoan, Frantziako hegoaldeko parte handi bat hartzen du Okzitaniak, Atlantikoaren itsasertzetik Mediterraneoraino eta are Italiako mugaraino, 190.000 kilometro koadro inguru guztira eta 15,5 milioi inguru bizilagun. Ez du hiriburu zehatzik, baina bere barruan hartzen
|
dituen
hirien artean Bordele, Tolosa eta Niza daude. Bertako hizkuntza, okzitaniera, oso urritua dago egun. Hainbat dialekto ditu, aski ezberdinak elkarrekin alderatuz gero:
|
|
|
Irkutsken du egoitza ekialdeko Siberiako gobernadore nagusiak. Haren agindupean gobernadore zibil bat badago, probintziaren administrazioaren ardura bere gain duena, poliziaburu bat, oso lanpetua beti hainbeste atzerriratu
|
dituen
hiri hartan, eta alkate bat, merkatarien buru, pertsonaia garrantzitsua oso, bai sekulako aberastasunen jabe delako, bai bere administratuen gain eragin handia duelako.
|
|
|
Aurrera jarraitu aitzin, ohar bat egin nahiko nuke. Faltsukerietan dabil hiria eta herria, askatasunak eta loturak, aniztasuna eta bakantasuna, zibilizazioa eta basakeria, modernitatea eta tradizioa... kontrajartzen
|
dituen
Hiriaren ideologia. Faltsukeria horietan zutitzen eta legitimatzen du bere burua estatu hirigintzak eta horrela ere ezkutatzen du nola hiriburuek, estatugintzako sorgune izan diren hiriek, antolatu, egituratu, arautu, ustiatu eta, hitz batez, kolonizatu dituzten inguruko herrialdeak eta jendeak.
|
|
|
Zer funtzio betetzen
|
dituen
hiriak edo hiriko gune nagusiek.
|
|
|
Bizi kalitatea hobetzeko (zerbitzu edo azpiegitura hobeak
|
dituen
hiri batera joatea&)
|
|
|
EBkoa ez bada, egoitza baimena izan ondoren, lan baimena eska daiteke laneko gaietarako bulego batean. Alemania Herrialde germanikoan errazagoa da lana aurkitzea hegoaldean iparraldean baino, eta zailtasun gehien
|
dituen
hirietako bat Berlin da. Han zortea lortu nahi bada, garrantzitsuena eta ezinbestekoa alemaniarra jakitea da.
|
|
|
Max, Bilbon bizi den bederatzi urteko umea da, totela. Etxe askotan gertatzen den bezala, udako oporrekin batera kontziliazio zailtasunak ere heltzen dira, eta Maxek Udalak antolatzen
|
dituen
hiriko udalekuetan igaro ditu goizak. Bertan Omar ume marokoarra, Txinako Miao eta gurpildun aulkian dabilen Beñat ezagutuko ditu.
|
|
|
Irri arina marraztu zaio. Irudizko hirian dago lo, mugak eta mugarriak
|
dituen
hirian, harresiak kanpo eta tenplua barnean dauzkan hirian dago lo.
|
|
2015
|
|
|
250.000 biztanle inguru
|
dituen
hiria da Gasteiz, eta eskolen lanaren eta helduen alfabetatzeari esker geroz eta euskaldun gehiago dago. Euskarak gurean gorakada nabarmena izan duela adierazten dute azken datu soziolinguistikoek.
|
|
|
Zutabe honetan ez dagokit, baina, planteatzen hastea zelan biziko garen elkarren alboan, ahalik eta berdintasunezko baldintza duinenetan, min diferenteek zeharkatu gaituzten heinean; hori egunerokorako lana da, apurka egitekoa, eta hitz egin dugu gauza askori buruz: betebeharrez, maitasunez eta oinazeez.Uste dut badagokidala, ordea, hiri horiek denak bere baitan hartzen
|
dituen
hiri bakarreko agintariei eskatzea egin dezaten dagokiena, erantzukizunez jardun dezaten alegia, hiritar den denak ordezka ditzaten alegia, mende laurdenetik gora iraun duen espetxe politika bidegabea zuritzen jarrai ez dezaten, alegia. Mendeku usain gehiegi dario-eta, estatu bati inondik inora ez dagokion lurrina.
|
|
|
Ez, kasualitatea. Kasualitate hutsa baita sei milioi eta erdi biztanle
|
dituen
hiri batean pertsona ezezagun bera topatzea, ezustean, leku guztiz desberdinetan, 24 orduko epean.Haren kanelazko azal biluziak bisitatu ninduen gauean. Desira plazera baino are hobea izaten da.
|
|
|
Donostian eman ditu azken egun hauek, terrorearen eszenatokiak (sic) korrituz. Ba al genekien Donostia dela, Madrilekin batera, ETAren hilketa gehien sufritu
|
dituen
hiria? 96 hildako, hain zuzen ere.
|
|
|
milioi biztanle
|
dituen
hirian dago unibertsitatea, abiadura handiko trena hartuz gero Pekinetik ordu
|
|
|
Hauexek dira blokeak eta lan taldeak: Herritarrak lehenetsiko
|
dituen
hiria (Enplegua, Fiskalitatea, Politika Sozialak eta Etxebizitza Eskubidea), Hiri iraunkorra (Hirigintza, Mugikortasuna eta Ingurumena) eta Bertoko kulturan oinarrituriko hiri inklusiboa (Euskara, Gobernantza Herritarra, Aniztasuna eta Politika Feminista).
|
|
2016
|
|
|
Elorrietako erriberan, itsasadarraren ertzean, pasealeku zabala egiteko proposamena aurkeztu du" datozen hamabost edo hogei urteetarako" plan estrategikoen diseinuak bilduko
|
dituen
Hiri Antolaketarako Plan Orokorraren aurrerapenean. Zorrotzaurre berritzeko planaren jarraipen gisa eraldatuko litzateke Elorrieta ere, San Ignaziora arteko pasealekua osatuta.
|
|
|
Bai, lanak eskatuta, baina baita txinatarren kultura ezagutzeko kezkagatik ere. Tianjinen, hamabi milioi biztanle
|
dituen
hirian dago unibertsitatea, abiadura handiko trena hartuz gero Pekinetik ordu erdira edo. Kultura berri batera joan naiz, eta gizarteratu egin behar izan dut.
|
|
|
2000 urteaz geroztik, jatorrian bereizteko praktika jarri zuen martxan; 2004az geroztik, edari ontziak gordetzeko sistema bat jarri zuen martxan; 2012tik, zabor poltsa bidezko ordainketa sistema bat jarri zuen martxan, eta hondakindegian, berriz, hondakinen% 60 gutxiago. 10 Singapur (Asia). 5,5 milioi biztanle
|
dituen
hiri hori urtegietan zaborra botatzetik igaro da, joan den mendeko 60ko hamarkadan, hondakinak baliabideak direla dioen egungo kudeaketa planera. Horretarako, zaborra energia gisa erabiltzen da (hiriko elektrizitatearen% 3), atez ateko bilketa eta ingurumen hezkuntzako edo ontzi hondakinak murrizteko hainbat programa.
|
|
|
– Smart Citizens edo hiritar adimentsuen sormen gaitasunean oinarritu luke hiritarren parte hartze eta hiri ahalduntze prozesuak sustatzen
|
dituen
hiriak (Muralak: Agur, Bukowski, California Games, Lorategi Sekretua).
|
|
|
– Ekipamendu kultural berriak eraiki ordez, erabilerarik gabeko espazioetan jarduerak programatzen
|
dituen
hiria (Die Mauer).
|
|
|
– Puntako teknologia garesti eta sofistikatuaren aurrean, teknologia baxuan eta inteligentzia kolektiboan oinarrituriko programak indartu eta sustatzen
|
dituen
hiria (Hiri Baratzak).
|
|
|
Kopuru horri eragiten zaio lehen beldurra, pertsona horiek mehatxatu eta isolatu behar dira, horiek dira legenardunak, artalde guztietatik kanpo modu nabarmenean utzi behar direnak, hortik kanpo daudenak erasoan parte hartzen ez badute zer gertatuko zaien jakin dezaten. Lan erraza, hirurehun lagun hamabost mila biztanle
|
dituen
hirian.
|
|
|
Igande goizeko ustegabeko gomita ginuen 90 urteko apeza, Calcuttan lan egin duten lagunak baititu Azkainen. Sortzez paristarra, aspalditik Indiako Calcuttan, hemezortzi miliun bizilagun
|
dituen
hiri harrigarrian, eginak ditu bere erroak eta etxola batean segitzen du bizitzen lepradun, elbarritu eta biziak kolpatuak inguratuz. Pobreen erdian pobre, gorputzez ahuldua balinbada ere, barneko indarrez ez da batere hala bertzeeri osoki emana den gizon apal hau.
|
|
|
Batzuek dudak baitzituzten, Aita Sainduak Chiapas lurraldea ere bere bisita programan sartua du. Azken egunean Mexika iparraldera hurbilduko da, Juarez hiria bisitatuko du, anitz bizidun eta anitz bizio aterbetzen
|
dituen
hiria. Ihazko zenbakietan agertzen da egun bakoitz presuna bat erailik izan dela hiri horretan.
|
|
|
Madaya Siriako herri bat da Bachar al Assadek arras inguratua eta setiatua duena. Ezin da sartu edo jali 40.000 biztanle
|
dituen
hiri hortatik. Azken denboretan jende guziak eta bereziki haurrak gosetean bizi dira.
|
|
2017
|
|
|
Aukeratzen
|
dituen
hiri guztietan estrategia bera darabil Fattalek. Kokaleku estrategikoa duten eraikinak hartzen ditu.
|
|
|
Baina zer da hiri adimenduna izatea. Kontzeptu zabala da. Europako Batzordearen arabera, dauzkan baliabide guztiak modu argian erabiltzen
|
dituen
hiria da.Zein baliabideri buruz ari zara. Baliabide naturalak, energetikoak, ekonomikoak, giza baliabideak... Teknologia berritzaileak erabiliko lirateke hori lortzeko.
|
|
|
egitura politikoa eta ekonomikoa, autonomia ekonomikoa eta territoriala (finantza sistema federalean oinarritua), parekotasun politikoa eta territoriala (ordezkaritza federaleko sisteman oinarritua) eta kultura politiko federalagoa, eta, beraz, adostasunekoa (Lijphart, 1998). Adibide modura esan dezakegu Bilbo (biztanle gehien
|
dituen
hiria eta hiriburu ekonomikoa) izan balitz EAEko hiriburu administratiboa (Gasteiz da, Araban, biztanle gutxien dituen lurraldean), gure ustez, milaka pertsonak emigratuko zuten beste bi lurraldeetatik (Araba eta Gipuzkoa), eta, hala, lurralde horiek hustu egingo ziren eta botere politikoa metatu egingo zen Bilbon, Europako beste zenbait tokitan, eta orobat Espainian, gertatu den moduan.... Demokrazia ezarri zenetik (1979) Madrilgo biztanleria %40 igo da, eta Bartzelonakoa %20; beste 23 probintziatan, aldiz, biztanleria izugarri urritu da, populazio gehiena galdu ez badute.
|
|
|
Alde horretatik, zein jarrera du Udalak eta zeintzuk izango dira jarraibideak ondorengo bi urteetan? Hiritarrek sumatuko dute jauzi nabarmenik. Iruñea jatorrizko bi hizkuntza
|
dituen
hiria da, eta bi hizkuntzak babesteko eta sustatzeko betebeharra du Udalak. Premisa horretatik abiatuta egin behar dugu lan, eta, ildo horretan, gauza ugari egin ditu udalak dagoeneko euskara sustatzeko:
|
|
|
Informazioaren kalitatea handia denean partaideen arteko komunikazioa errazten da eta aldi berean, gizarteak ikusten
|
dituen
hiri erresilientzia handitzeko d beharrezkoak diren baliabideen identifikazioa asko errazten du (Brogt et al., 2015). Horregatik geroz eta kalitate handiagoko informazioa tartekatu orduan eta erabaki hobeak eta ondorioz geroz eta krisi ekidite, erantzun eta suspertze fase eraginkorragoak lortuko ditugu.
|
|
|
Iaz, gogoratu du, gutxienez sei eraso izan ziren. Era berean esan du Iruñea ez dela halako erasoak izaten
|
dituen
hiria, baina, gauez egiten diren zerbitzuetan azken urteotan hazi egin direla.
|
|
|
140.000 biztanle inguru
|
dituen
hiria da. 560 metrora dago, mendiz inguratuta.
|
|
|
asmoak galduta
|
dituen
hiri batean.
|
|
2018
|
|
|
Chino ondoko Montclair hiriak badu auzapez berria, Javier ‘John’ Dutrey. 40.000 bat biztanle
|
dituen
hiri huntako kontseiluko zen orain arte. Aita, Jean Dutrey, Mendibeko baxenabartarra du eta ama, Maria Teresa edo Maritxu (Iribarren) Dutrey, Arizkungo nafartarra, 1964an Kaliforniara emigratuak.
|
|
|
Arabako lautadan, Gasteiz, bere baitan hainbat kontzeju biltzen
|
dituen
hiria. Horietan bat da Forondako Andetxa.
|
|
|
Irunen zehazki, 62.000 biztanle
|
dituen
hiria izaki, poliziak egunero biolentzia matxistarekin zerikusia duten bi ateraldi egiten ditu. Datu hauen aurrean, emakumeena ez ezik, gizartea iraultzeko gizonezkoen txanda ere badela, agerian utzi zuten herritarrek atzoko mobilizazioan.
|
|
|
Dagoeneko ez da sinesgarria emakumerik gabeko historia liburu bat, ez bederen beren izenak, jokalekuak eta borrokak aipatu gabe. nuke artikulu labur hau baliagarria izatea, emakumeen berdintasunaren aldeko borrokari begira bezala, emakumeak berriz ere bazter utziko ez dituen eta ahaztuko ez
|
dituen
hiri berri bat konkistatzeko.
|
|
|
Tiffany' s dantzalekua eta Le Parisien kafetegia. Gainerakoan, milandarren janzkera –milandarrak ziren, hain justu, Sebastian martiriaren gurasoak–, un petit air parisien eta Rio de Janeiroko hondartza barnebiltzen
|
dituen
hiri bonsaitzat dute askok, Urgulleko Cristo Redentor eta guzti. Modu baikorrean ikusita, “Hiri handien abantaila guztiak eta haien desabantailarik bat bera ere ez”.
|
|
2019
|
|
|
«Eskualdean bizikletaz gozatu nahi baduzu, ipar mendebaldeko Bide Berdea gomendatzen dizugu, Murtzia eta Caravaca de la Cruz arteko trenbide zaharraren trazaduraz baliatzen dena, bidezubi, tunel eta geltoki ikusgarrietatik pasatuz», diote Holidutik. 8 Donostia Bizikletentzako 56 km-ko erreia (0,30 metro biztanleko) zerrenda honetako zortzigarren postuan jarri dute, eta Donostia ibilbide berde ederrak
|
dituen
hiria da, seguru gozatzeko. Adituek gomendatzen dute Gipuzkoako hiriburuaren arkitektura eta eskultura ezagutzea bidegorriak erabiliz, Kursaaleko Kuboak, Rafael Moneoren Jesu eliza, Tabacalera eta ondorengo eskulturak bisitatzeko:
|
|
|
hiztegietara jotzea debekatu eta, baliokideak onartu ahal izateko, helburu nuen hizkuntzan mintzatzen zen pertsona batek esandakoak izan behar zuten. Ez oso zaila mundu osoko hiztunak hartzen
|
dituen
hirian zaudenean.
|
|
2020
|
|
|
Kasu horietan, ezbeharra gertatu den tokiko administrazio eskudunak (tokikoa, autonomikoa edo estatukoa) hiri altzarietan eragindako kalteen fakturak aurkeztu ditu, eta aseguruak bere gain hartu ditu. Behar izan diren zerbitzuen kasuan bezala, aseguru etxeak Administrazioari ordaintzen dizkio kalteak jasan
|
dituen
hiri altzariak berritzeko kostuak, eta, ondoren, oso litekeena da aseguratuari ordaintzea. Irudia:
|
|
|
Nork botako zaitu faltan? 4 milioi biztanle
|
dituen
hirian inor ez da zurekin kezkatuko. Jendez inguraturik zaude baina inoiz baino bakarrago eta isolatuago.
|
|
|
Saizarbitoriak ongi ezagutzen
|
dituen
hiri ertainak dira, probintzia edo kantoi hiriburuak, Suitzako paisaiaren parte diren aintzirez eta mendi altuez inguratuak, naturarekin harreman estua dutenak. Hau da, lehen euskal eleberri urbanoa ez dago Euskal Herrian girotua, eta Europa erdialdeko hirien traza dute haren espazioek.
|
|
2021
|
|
|
Mugetatik hurbil, berriz, mozarabeak topatuko dituzue, musulmanek bakarrik gazteluak dizkiate mugak zaintzeko. Oska, Tutera, Kalagorria eta Soria dituk al Andalusek Baskoniarekin mugatuz
|
dituen
hiri eta gotorleku hurbilenak eta Medinaceli eta Toledo, Gaztelarekin dituen gotorlekuak. Baina lur horietan dauden gehienak mozarabeak dituk eta Arandio hegoaldeko mendialdearen magalean, gure aldean bezala, euskaldunak zeudek momentu hartan entsalada eta arkume erreko azpila jarri zieten mahai erdian.
|
|
|
Norberaren bizitza sostengatzeko beharrezkoak diren zerbitzuak gertu eta irisgarri
|
dituen
hiria izan behar du. Zizur [Nafarroa] bezalako herrietan, adibidez, autoa hartu behar da oinarrizko zerbitzuak erabiltzeko.
|
|
|
Steinbeckek 1962an idatzi zuen liburua, eta harritu egin naiz ikusita zaharkitze programatuaz hitz egiten duela: jabetzen da bisitatzen
|
dituen
hiri guztiak zaborrez inguratuta daudela, etxe guztietan gero eta ugariagoak diren produktu manufakturatuen bilgarriz josita, eta iruditzen zaio hondakin horiek irentsi eta desagerrarazi egingo dituztela hiriak, zaborra sortu duten hiri horiek berak, hain zuzen.
|
|
|
Estimulu asko
|
dituen
hiria da New York. Asko kostatu al zitzaizun argazkiak zeri egin aukeratzea? Oso lasai hartu nuen, ez nintzen erotu.
|