|
2008
|
|
|
Herriak ikasi egin behar
|
ditu
hitz horiek: lehendik ezer erabiltzen ez bazuen hori esateko, ikas dezala aurrerantzean nola esan; eta, ordurarte beste era batera esan bazuen, ahaztu dezala hura eta arau egokien arabera moldaturiko berria ikas dezala.
|
|
2016
|
|
|
Aztiaren ahoan ematen
|
ditu
hitz hauek, Larzabal bera izan daiteke pertsonaiaren bitartez mintzo. Baina bazekien aldarrikapen honek oihartzun zerbait ukan zezan arintasunez eta ezaugarri hurbil batzuen bitartez pasarazi behar zuela.
|
|
2021
|
|
|
7.2.5a ‘Gabezia, eza’ adierako elkartuak biltzen
|
ditu
Hitz Elkarketa/ 4 lanak (1992) azpisail berean, adieraz gain beste ezaugarri bat dutenak, ‘osagarri buru’ egitura, alegia; hau da, falta eta gabe, biak dira osagarria eskatzen dutenak. Baina elkartuaren kategoria kontuan hartuaz, batzuk izen elkartuak dira, izen+ falta motakoak; besteak, adjektiboak, izen+ gabe egiturakoak.
|
|
|
Zenbait urteren buruan, hautsi mautsi bat egin ondoan elizarekin (Xarriton); Binbili bonbolo, kili kolo, tikili tokolo (Arranz); Txoriak txio txioka ari ziren (Navarro); Jantokitik irten zen tirriki tarraka (Lopez de Arana); Han aurretik firfira ezti eta txintxin hotsa zetorrela ematen zuen (I. Mendiguren). Emankortasun ahulekotzat jotzen
|
ditu
Hitz Elkarketa/ 4 lanak horrelako elkartuak; hala ere, izen kategoriakoak izan daitezke beste izen elkartu bateko mugatzaile, eman dugun azken adibideak erakusten duen bezala (txintxin hotsa).
|
|
|
Lehen Urratsak I lanean ere izenondoak errepikatzea goren maila adierazteko baliabidetzat hartzen da, eta herriz herri eta horien antzekoak esapide gisa ematen dira. De Rijkek (2008) ere bereizi egiten
|
ditu
hitz elkarketa eta bikoiztapenak. Lafitte da gramatikari bakarra hitz elkarketaz ari dela bihotz bihotzetik motako egiturak kontuan hartzen dituena4 Nolanahi ere, Hitz Elkarketa/ 1 eta Hitz Elkarketa/ 4 lanetan kontuan hartu ziren bikoiztapenak.
|
|
|
Aditzaren barne argumentua biltzen du ezkerreko izenak, mugatzaileak, ’burua jantzia duena’, ‘erdara jario zaiona’, ‘gogoa landua duena’, ‘gosea pasatu duena’ eta abar. Adiera hori dela eta, ‘bizar gorria duena’, ‘beso motza duena’ adierako bahuvrihi elkartuetatik oso gertu daude (eta, hain zuzen ere, bahuvrihi elkartutzat hartzen
|
ditu
Hitz Elkarketa/ 4 lanak). Behin baino gehiagotan izen balioan ere erabiltzen dira:
|
|
|
5 Adberbio kategoriako bahuvrihiak ere aipatzen
|
ditu
Hitz Elkarketa/ 3 lanak, [izena+ huts (ik)] egiturakoak. Adberbio elkartuetan jasoko ditugu horrelakoak.
|
|
|
Maiztasuna eta osagarri buru harremana, bi berezitasun horiek dituzten mugakizun hauek hainbat azpisailetan banatzen
|
ditu
Hitz Elkarketa/ 4 liburuak. Banan banan aztertuko ditugu, labur bada ere, bakoitzaren ezaugarri nagusiak emateko.
|