|
2000
|
|
|
Lehenago adierazi dugun legez, Bilbo Handian kokatu
|
ditu
eleberri honen gertaerak. Las Corteseko auzoan, zehazki.
|
|
|
Atal honetan sailkatu ditugun eleberri guztietan argumentua garai historiko jakin batean zehaztasun handiz kokatua izan da. Gainera, garai konkretu horretan kokatu izanak baldintzatzen
|
ditu
eleberri hauen gainerako ezaugarriak.
|
|
|
Ur Apalategik bere lehen eleberri honetan hiru gazteren arteko harremanen gazi gozoak kontatzen dizkigu: Felix, Antton eta Murielen artean eratzen den harreman sare horrek osatuko
|
ditu
eleberri honen gaiak: maitasuna, gorrotoa, adiskidetasuna, menpekotasuna, gezurra, mesfidantza, jeloskortasuna,...
|
|
2001
|
|
|
Guk hitz bakar batez, eleberria edo nobela formulaz adierazten ditugu bi biak. Idazlearen garaiko ispilutza, nahiz edozein garaitan gerta zitezkeengorabeheren kontakizuna, biak biltzen
|
ditu
eleberri hitzaren kapak.
|
|
2002
|
|
|
Seguru asko, aurretik bilduta zegoen dokumentazio bikainari esker lortuko zuen idazleak eleberria hain ongi girotzea. Autoreak zenbait aldiz aipatu izan
|
ditu
eleberria idazteko erabili zituen hiru lanak: C. Gaiztarroren Los vascos en la pesca de la ballena; J. I. Telletxea Idígorasen Otra cara de la Invencible/ La participación vasca eta J. I. Erkoreka Gervasioren doktorego tesia, Análisis histórico institucional de las cofradías de mareantes del País Vasco.
|
|
|
Gereñoren bibliografia luze luzean sartzen dira, aipatutakoez gain, 11tik gora polizi eleberri, aipagarrienak Hiltzaile baten bila (1975), Gudari bat (1977), Espioitza (1977) eta Iruñeako asesinatzea (1977); pertsonaia historikoen biografiak, hala nola Napoleon, Mahoma edo Zumalakarregirenak; umore eleberriak; 6tik gora eleberri historiko eta hogei bat misterio eta akzio eleberri, gai askotarikoak. Autore nekaezin honek gaztelaniaz ere argitaratu
|
ditu
eleberriak, haien artean Residencia Rochester (1994) edo Huyendo del pasado (1995) intriga eleberriak eta Carta fatal (1994) espioitza eleberria, denak idazleak berak argitaratuak. Literaturaren eta subliteraturaren arteko muga gero eta labainkorragoa hautematen da produkzio zabal horren atzean, baina hala eta guztiz ere onespen handia izan zuen euskal irakurleen artean.
|
|
|
Baina, gainera, bilduma honetan agertu zen estreinako aldiz Urturi herria, Ajea du Urturik bere eleberriaren muinean egongo zen topos narratiboa. Uholde baten ondoren herri horretan (Euskal Herriaren sinbolo argia) gertatutako erreakzioak kontatzen
|
ditu
eleberri horrek. Herria eleberriko pertsonaia kolektiboa da (ik.
|
|
|
Obrak, zenbait pasartetan, kronika kutsua hartzen du, eta fikziozko unibertsoa sortzen du benetan jazo ziren zenbait gertakari (pintadak, okupazioa, panpina urkatzea, etab.) abiapuntutzat hartuta. Bi protagonista
|
ditu
eleberriak, bi lehengusu. Haietako bat, Shepe, itota sentitzen da helduen mundu tradizional eta estatikoan, eta gurasoen etxetik alde egiten du eta gaztetxean bizitzen jartzen da.
|
|
|
Lertxundik berak azpimarratu
|
ditu
eleberriak izan dituen hiru inspirazio iturriak. Alde batetik, Pedro González de Velasco doktore segoviarraren egiazko historia:
|
|
|
emakumearen lanaldi bikoitza, eskola, haurraren zaintza... Emakumeak gizarte modernoan duen funtzioaren inguruan dauden gogoeta asko biltzen
|
ditu
eleberriak, eta etengabeak dira emakumearen egoerari, emakume gorputzaren aurkikuntzari, etab. egindako erreferentziak. Emakume bakarra da protagonista, senarrak bost urte lehenago utzi zuenetik haurra bakarrik hazi behar izan duen ama.
|
|
2003
|
|
|
Dialogoetako hizkera, ostera, ez zuen aldatu beharrik izan; lehen idaztaldiko modu moduan utzi zuen, ezer ikutu gabe. Hau da, besteetan ohi duenez, tokian tokiko berbaikuneen ereduak lantzen
|
ditu
elaberriko pertsonaien ahoan; soiltasunez esanda, Gernikaldeko bizkaiera eta Donostia aldeko gipuzkera, pertsonaien arabera.
|
|
2007
|
|
|
Pio Caro Barojak Lamiak eta jentilak gaur egunera ekarri
|
ditu
eleberri batean
|
|
2011
|
|
|
Laura Garate mezulariak egingo
|
ditu
eleberriko hiru amets zehatzak. Egia da etakideen ametsez ari garela eta eleberrian ez zaigula esaten Laura Garate etakidea denik.
|
|
2012
|
|
|
«AEBetan ezinbestean irakurri beharreko lana izan arren, kontrako iritzi asko jaso dituen nobela da Steinbeckena; garai hartan oso polemikoak ziren gaiak lantzen ditu, hala nola eutanasia edota gizarteak jasandako krisi latzaren aurrean gobernuaren ekintzarik eza». George Milton eta Lennie Small arrantxo bateko langile alderraien istorioa kontatzen
|
ditu
eleberriak. Beheraldi Handiaren garaian girotua, bi pertsonaiek Kaliforniako lurrak zeharkauko dituzte lan bila, eta inguruan miseria besterik ez dute aurkituko.
|
|
|
Osaba zaharren bihotz lokartua esnarazten du. Familiak hausten ditu, ondoretasunaren ibilbide lasaia desbideratzen du, errekak handiarazten
|
ditu
eleberriak ibaiak beren iturburutik urrutiratuz. " Gero egin dezakezu hondamenen balantzea".
|
|
2013
|
|
|
Arnasa emateko, narratzailearen bizitzako beste bi pasadizo" arinago" ere tartekatu
|
ditu
eleberrian, modu laburrean kontatuta. Batetik, egungo sexualitatearen parodia egin du.
|
|
|
Rasputin Errusiako Romanov dinastiaren azken urteetan ospe handiko pertsonaia eztabaidatsua izan zen.Joxemari Iturraldek, hain justu, Errusiako azken tsarraren egunak berregiten
|
ditu
eleberri honetan.
|
|
2014
|
|
|
Kokaleku bera, baina begi desberdinekin ikusita deskribatzen dute. Hiru bakarleku aurkezten
|
ditu
eleberriak, beraz, hiru garaietan. «Exilioa, armairu batean ezkutatzea da, norbaitek zabalduko duen beldurrarekin, baina baita inork sekula irekiko ez duen beldurrarekin ere».
|
|
|
6 kapituluan, sexologia irakaslearen bisita izango dute Ezekielen gelan. Haren haritik, bi baieztapen botatzen
|
ditu
eleberriko protagonistak.
|
|
2015
|
|
|
Ferranteren lanak «nerabezaroan izaten diren tentsio eta gorabeheren» berri ere ederki ematen duela irizten dio: «autoestimuaren problema, besteen onespenaren beharra, askatasun egarria eta besteei gustatu nahia, ametsak, konplexuak...». Horrekin batera, «gizartearen eskema zurrunak, beldurraren eta indarkeriaren eragina, gizartean emakumeak eta gizonak dituzten rolak, prestigioaren garrantzia» ere islatzen
|
ditu
eleberriak. «Eta beste mila kontu:
|
|
|
gara. Hitzaurrean, Xabier Mendiguren Elizegik honela aipatzen
|
ditu
eleberriko pertsonaiak:
|
|
2016
|
|
|
Bestela, narratzailearena zein Uriberena agertzen diren arte, izenik gabekoak dira pertsonaia guztiak. «Izenik gabeko nobela bat egin nahi nuen, izen propioak agertu arte», gehitu du.Bilduma eta hiztegiaBi berezitasun txertatu
|
ditu
eleberrian Agirrek, biak ere literaturaren munduarekin estu lotutakoak. Bata, kontakizunaren hasieran, protagonista bere nobela idatzi nahian eta ezinean ari dela.
|
|
|
Pasarte horrek hartzen du eleberriaren XIV. kapitulu osoa. Guztira, hogeita zortzi
|
ditu
eleberriak.
|
|
|
Jarraian, Unai Elorriagak 2001ean argitaratutako SPrako tranbia eleberriaren zati batekin jolastuko gara. Hitzaurrean, Xabier Mendiguren Elizegik honela aipatzen
|
ditu
eleberriko pertsonaiak:
|
|
|
Dolores Redondo idazle donostiarrak" Planeta" saria irabazi du" Todo esto te dare" eleberria beltzagatik. Galiziako herri batean aspaldiko familia baten sekretuak kontatzen
|
ditu
eleberriak. Baztanen kokatu bere trilogiak edo hiru nobelek gaitzeko arrakasta izan dute eta munduan zehar, 33 argitaletxek publikatu dituzte eleberriak, hizkuntza askotan.
|
|
2017
|
|
|
Hamahiru urteko mutiko talde baten udako oporretako bizipenak bihikatzen
|
ditu
eleberriak, arrantzan, basihizian, baloiaren gibeletik hatsanka lasterrez eta nerabezaroaren axola gabezia sentimendua garatzen dira, hitzez hitz, nabaritzen dela bederazko eleen gibelean, mehatxu eta lanjer elkorra, etorkizunaren beldurra, Aspe ibarra eta Ansabeko andere orratzak noski idatziaren erdiko pertsonaia nagusiak direlarik. Herrietako adineko konkortuen solasak entzuten dira berdin bearnesez, bai eta gazteleraz edo Zuberoako euskara pindartsuaz.
|
|
|
Bi pertsonai nagusi
|
ditu
eleberri grafikoak: Ana eta Mia.
|
|
2019
|
|
|
Besteak beste, J. A. Mogelen Peru Abarka (1880), J. B. Daskonagerreren Atheka gaitzeko oihartzunak (1876), J. B. Elizanbururen Piarres Adame (1888) edo R. M. Azkueren Behin da betiko (1893) ere jasotzen ditu M.J. Olaziregik (2002: 52), baina arrazoi ezberdinengatik, 1897ko Euskaltzale aldizkarian atalka argitaratzen hasi zen Agirreren Auñemendiko loreak eleberri historiko erromantikoak biltzen
|
ditu
eleberri generoaren ezaugarri aitortuak, J. M. Lasagabasterrek argudiatu zuen moduan (1981).
|
|
|
Ohiko eleberriaren egituraren arauak hausten
|
ditu
eleberri honetan egileak. Dena monologo bakar bat da, atalik edo kapitulu zatiketari gabea.
|
|
|
Kcappo, tempo de tremolo (1985), Irene, tempo di adagio (1989) eta Krisalida (1990). Eleberri beltz ruralaren esparruan kokatzen
|
ditu
eleberriok Jabier Cillerok, eta botere nahia, sexualitatea eta indarkeria nagusitzen diren giroan kokaturiko hiru emakume ditu protagonistak. Cillerok dioen moduan (2000: 234), gizarte egitura rural horien azaleko analisia besterik ez da egiten.
|
|
|
Gizonek eragiten dituzte munta handiko gertaera guztiak. Errealitateak berretsi egiten
|
ditu
eleberriak eta elezaharrak. Neskatoak egunkariak irakurtzen baditu, helduen solasak aditzen baditu, egiaztatzen du gizonek gobernatzen dutela mundua lehen bezala orain ere.
|
|
2021
|
|
|
Aitzitik, franko kristau horiek aurrez aurre aurkituko dituzten euskaldunak, Auñemendin bizi diren eta bizitzen segitu nahi duten menditarrak, burujabe eta sinesmen eta ohitura zaharretan iraun nahi dutenak, gaizto, traidore eta gaitzesgarri gisara irudikatuko
|
ditu
eleberriak. Lehenago edo beranduago ezinbestean konbertitu beharrekoak, bada, zeren eta atzerria, hondamendia edo burua edekita ikustea baitute, horrela aitortzen ez bada ere, dilemaren beste muturrean.
|
|
|
Gerra txikia (2014) nobelako protagonistaren bigarren mentura aldia da Lander Garroren Faith (Elkar). Xabi Ugartek 23 urte
|
ditu
eleberria abiatzean, 1997an. Bartzelonara joan da argazki eta zinema ikasketak egitera.
|
|
2022
|
|
|
Nobela beltzaren jantziekin aurkezten da Crooked Letter, Crooked Letter, baina, generoari lotzen zaizkion elementu agerikoez gain, Franklinek AEBetako hegoaldeari lotutako literaturari hertsiki atxikitako bestelakoak ere erabiltzen
|
ditu
eleberrian. Izan ere, hegoalde horretako herri galdu baten gaineko erradiografia sakona egiten du, fisikoa nola morala, eta horregatik William Faulkner, Tennessee Williams, Cormac McCarthy eta Flanery O' Connorren izenak aipatu izan dira haren obraz hitz egitean.
|
|
|
Agian Gregorioren aitak eta familia osoak, bizimodua eta zorrak ordaintzeko ardura guztia semearen gain uzteak sortu du honengan oso egoera larria, eta heldu da une bat ezin duena aurrera egin. Zomorro bihurtzearen metaforaz adierazi du egoera larri hori Kafkak; gaindi ezin den egoera baten kokatu
|
ditu
eleberriko pertsonaiak. Hemendik aurrera, gauzak Gregorioren aldaketak aukera emango dio familiari arazoak bere esku hartzeko".
|