|
2022
|
|
|
205). Pentsamendu eskola horren erronkarik handiena botere harremanak etengabe eta modu ebolutiboan berrasmatzea izan da, fundazio itunaren jatorrian
|
dauden
komunitate politikoei eta nazio historikoei kalterik egin gabe. Tradizio horrek forma desberdinak hartu ditu denboran zehar, eta, oro har, federalismo pluralistaren adierazpenik aurreratuena dela esaten da (Caminal, 2002; Karmis, 2006).
|
|
|
Gaur egun, subiranotasunak lehenik eta behin erlazionala izan behar du, eta partekatua gero. Subiranotasun horren partekatze justuak emango die bidea maila desberdinetako agintari politikoei erabakiak hartzeko orduan benetako ahotsa izateko, baita estatu baten lurraldean
|
dauden
komunitate politikoek egingo dituzten hautuetan ere. Horrenbestez, jarduera eremu desberdinen eta erakunde politikoen barnean jardute demokratikoa islatzeko subiranotasun erlazionalari buruzkoa izango da analisi hau.
|
|
|
Legitimitarearen auzia âdela konfiantzazko loturan sakon  tzearen bidez, dela tartean
|
dauden
komunitate politikoen elkarrekiko aitortzan sakontzearen bidezâ komunitateen arteko harremanen bidegurutzean egon behar da nahitaez. Gainera, 1960ko hamarkadan Quebecen Iraultza Lasaia hasi zenetik Kanadako negoziazio konstituzionalen erdigunean egon den auzi nagusia bertan zenbait demos edo subjektu politikoren presentzia aitor  tzea izan da.
|
|
|
Lurralde federalismo kontzeptuak ez ditu eztabaiden erdigunean jartzen itun federalaren oinarrian
|
dauden
komunitate politiko nazionalak edo nazio eratzaileak; aitzitik, politika publikoak komunitateen iritziak kontuan hartu gabe ezartzea defendatzen du. Lurralde federalismoaren formula da indar politiko zentralizatzaileek maizen bilatzen dutena, eta, alde handiarekin, hura da nagusi ikerketa federalen arloan (Requejo, 2005; Requejo eta Nagel, 2011) 29 Hori gertatzen da, neurri handi batean, sistema federal asko ezartzeko erabili den eredu estatubatuarra ageriko gobernu modu bihurtu delako.
|
|
|
Eredu federalaren abantaila nagusia da, eredu unitarioak ez bezala? aukera ematen duela nazioak itunaren oinarrian bertan
|
dauden
komunitate politiko gisa aitortzeko behar diren instituzioak garatzeko.
|
|
|
Lehenik eta behin, federalismo multinazionalak estatu baten barneko nazioen ahalduntze instituzionalaren alde egiten du, nahiz eta nazio horiek, askotan, zalantzan
|
dauden
komunitate politikoak izan (Keating, 2001a). Bigarrenik, federalismo multinazionalak identitate anitzen presentzia aitortzen du.
|
|
|
Esperimentu federal horiek arrakasta esanguratsua izan dute konstituzionalismo zaharraren oinarrian dauden printzipioak txertatzeko izandako gaitasunari esker. Beraz, garrantzitsua da oreka egokia aurkitzea tartean
|
dauden
komunitate politikoen artean.
|
|
|
Aspaldi, Bigarren Mundu Gerrara arte Federazioko estatu kideetan aitortzen zen aginpide politikoa pixkanaka desagertuz joan zen zentro politikoaren onerako (Macdonald Batzordea, 1985). Ikuspegi monista horrek nolabaiteko astindua jaso zuen 1998ko abuztuan; izan ere, Kanadako Gorte Gorenak bere ikuspuntua eman zuen Quebecen Sezesioari buruzko Ebazpenaren bidez, zeinean printzipio demokratikoa aitortu baitzuen bai erakunde politikoen funtzionamendua, bai Kanadan elkarrekin bizitzera deituak
|
dauden
komunitate politikoen errespetua bermatu behar dituen ordena konstituzionala sostengatzen duten printzipio nagusien artean. Gogoan izan beha da Gorte Gorenak testu horren 66 paragrafoan ezarritakoa:
|