|
2011
|
|
|
Osasunaren Mundu Erakundeko (OME) ikertzaile talde batek eman du abisua. 14 herrialdetako 31 zientzialarik osatutako lan-talde batek, OMEko Minbizia Ikertzeko Nazioarteko Agentzian (IARC) bildurik, adierazi zuen eskura
|
dauden
ebidentzia zientifiko guztien berrikuspenak iradokitzen duela mugikorrak “agian kartzinogeniko” gisa sailka daitezkeela. Sailkapen horren ondorioz, baliteke Nazio Batuetako osasun agintariek mugikorrei buruzko gomendioak berrikustea, IARCk onartzen duenaren arabera.
|
|
2012
|
|
|
Bizimodu osasungarria da, zalantzarik gabe, osasun ona izateko modurik onena. Sabelaldeko gizentasuna saihesteko, eskura
|
dauden
ebidentziek iradokitzen dute dieta mediterraneoaren jarraipen handiagoak sabelaldeko perimetroa handitzea aurreikusiko lukeela. Gorputzaren pisuari eusteko funtsezko beste osagai bat jarduera fisikoa da, sabeleko gantza murrizten baitu.
|
|
|
Ez “konpentsatzea” bitamina mineralekin eta osagarri dietetikoekin. Eskura
|
dauden
ebidentzia zientifikoek ez dute frogatu produktu horiek eraginkorrak direnik gaixotasun kronikoak prebenitzeko. Gainera, guztiak ez dira seguruak, nahiz eta “natural” hitzarekin etiketatuta egon, osagai aktiboak izan baititzakete, gorputzean ondorio garrantzitsuak dituztenak eta sendagaiekin eta beste substantzia batzuekin elkarreragin dezaketenak.
|
|
|
iritzia OMEren arabera, elikadura hobetzea izan liteke Europako gaixotasunak murrizteko faktore isolatu garrantzitsuena. Ildo horretatik, GREP AEDNren helburua izan da «osasun publikoa sustatzea, elikagaien eta osasunaren arteko erlazioari buruz
|
dauden
ebidentzia zientifikoak islatzen dituen proposamen baten bidez». Osasun arloko profesional horiek garatzen dituzten hainbat alorretako dietista nutrizionistak ala mpetentziek definizio adostua «elikadura osasungarria».
|
|
|
Tea da planetako bigarren edaririk kontsumituena, nahiz eta egozten zaizkion onura asko oraindik ez
|
dauden
ebidentzia zientifikoengatik babestuta
|
|
2013
|
|
|
Eskoletan prebentzio ahaleginak bikoiztea, beraz, zentzuzkoa da. Eskura
|
dauden
ebidentziek berretsi egiten dute, eta gehitu egiten dute eraginkorrago gertatzen zaiela gehien behar duenari: haurrak ohi baino gehiago pisatuz amaitzeko arrisku gehien duten haurrak, hala nola gizentasuna edo diru sarrera txikiak dituzten gurasoen seme alaben kasua.
|
|
2014
|
|
|
Ikerketari ‘Bitamina eta mineral osagarriak gaixotasun kardiobaskularren eta minbiziaren lehen mailako prebentzioan’ deitzen zaio, eta Agency for Healthcare Research and Quality (AHRQ), Estatu Batuetako 12 osasun agentzietako bat. Eskura
|
dauden
ebidentzia guztiak aztertuta, bitamina eta mineral gehigarriek gaixotasun kardiobaskularra edo minbizia prebenitzen duten jakiteko diseinatu zen azterketa, baina, batez ere, 2003ko gomendioak eguneratzeko. U. S. Previve Services Task Force. Hona hemen gomendio horiek:
|
|
|
Sentikortzeko ahalmen handia du PPDk, eta ukipen dermatitis alergikoak eragiten ditu. Aldiz, erreakzioen erantzule nagusia, eskuragarri
|
dauden
ebidentzien arabera, PPDtik eratorritako koloratzailea da. Alemanian, Frantzian eta Suedian debekatuta dago ile tindagaietan sartzea, baina hori ez da Espainian gertatzen.
|
|
|
Hala ere, proba zientifikoak ez dira kalitate handikoak, eta, beraz, erakunde honek ez du inolako gomendiorik eman. OMEren (2009) azken txostenean, urak uretan duen kaltzioaren eta magnesioaren arteko erlazioari buruz, adierazi du, eskura
|
dauden
ebidentzien arabera, urak gutxienez 25 mg magnesio eduki behar dituela, arteriosklerosiari aurrea hartzeko. Magnesioaren onura, nolanahi ere, oso nabarmena izango litzateke ohiko dietan magnesio gutxi duten pertsonengan (maiz gertatzen da per capita errenta baxua duten herrialdeetan).
|
|
2015
|
|
|
Zorionez, gaixotasun horiek hamar heriotzatik ia bederatzi eragiten dituzte Mendebaldean, eta eguneroko ohituren bidez prebeni daitezke. Chan doktoreak uste du «eskuragarri
|
dauden
ebidentzia zientifikoek argi eta garbi frogatzen dute kutsakorrak ez diren gaixotasun kronikoak prebenitu daitezkeela neurri handi batean». Beraz, agente infekziosoei txertoa jartzeaz gain, komeni da norberak har dezakeen «txerto» merkea eta iraungitze datarik gabekoa kontuan hartzea, bizi estilo ona deritzona, ondoren azaltzen den bezala.
|
|
2016
|
|
|
atariak elkarrizketa egin zion ikertzaile nagusiari, Xiao Ou Shu doktore andreari, eta haren esanetan, eskura
|
dauden
ebidentzia zientifiko guztiek iradokitzen dute fruitu lehorrak eta kakahueteak jatea bizi estilo osasungarri baten aldeko hautua egitea dela.
|
|
2017
|
|
|
Azken urte hauetan, baliabideak ugaritu dira eta orain Point of care (POC) deritze. Baldintza kliniko bati buruz eskuragarri
|
dauden
ebidentzia guztiak laburbiltzen dituzten sintesiak dira, klinikoak eta pazienteak elkarreraginean aritzeko espresuki diseinatutako guneak dira, era sistematiko batean aukeratu eta eguneratutako ebidentziak eskaintzen dituzte, eta errazak dira kontsultatzeko (4). Web honetan tresna horiei buruzko informazio zehatza eskaintzen da:
|
|
2020
|
|
|
Oraindik ikerketa gutxi egin badira ere SARS CoV birusak ur eremuetan duen transmisioari buruz, ingurune horietan aisialdiko jarduerak egiteak izan dezakeen arriskuaren berri emateko txosten bat plazaratu du Espainiako Ikerketa Kontseilu Nagusiak (CSIC),
|
dauden
ebidentzietan oinarrituta.
|
|
|
Oraindik ikerketa gutxi egin badira ere SARS CoV birusak ur eremuetan duen transmisioari buruz, ingurune horietan aisialdiko jarduerak egiteak izan dezakeen arriskuaren berri emateko txosten bat plazaratu du Espainiako Ikerketa Kontseilu Nagusiak (CSIC),
|
dauden
ebidentzietan oinarrituta.
|
|
2021
|
|
|
Bide batez, gaur egun
|
dauden
ebidentziekin interesgarria izan liteke AstraZeneca txertoaren dosi bakarra injektatzeari lehentasuna ematea, bigarren dosia hamabi astera atzeratu daitekeela onartuta.
|
|
|
Gaur egun
|
dauden
ebidentzia zientifikoak kontuan harturik, COVID kontrako txertoaren hirugarren dosia jartzea «ez da beharrezkoa», EMA Sendagaien Europako Agentziak ondorioztatu duenez. Europan, 18 urtetik gorako hiru herritarretatik batek ez du oraindik txertoaren pauta osoa hartua, eta adierazi du lehentasuna horiek babestea dela.
|
|
2022
|
|
|
Espektroskopia da teleskopioaren beste ezaugarrietako bat. Teknika horren bitartez, WASP exoplanetaren espektroskopia datuak lortu dira, eta uraren eta lanbroaren zantzuak detektatzea lortu dute; baita lainoak
|
dauden
ebidentzia ere. Webbek NGC 3132 nebulosaren irudiak ere jaso ditu.
|