|
2000
|
|
|
Druryren testuan filosofia, etika, estetika, politika eta erlijioari buruzko uste eta iritziak Wittgensteinen ahotik era paregabean sortzen dira. Orduan ikusten dugu gizakia eta pentsalaria bat
|
datozela
(hori ahaztu baitzuen filosofia analitikoak) eta Wittgensteinengan zehaztasun logikoa eta zehaztasun etikoa berdinak direla. Wittgensteinen irudia eta benetako aurpegia topatzeko, akademiatik at.
|
|
2001
|
|
|
Sasigogorik okerrenak, besteen erruki eta ardura gutxienekoak, giza katastroferik handienak sorrarazten dituztenak, nik uste adimenak bere eraikuntza gezurtiak baina handi eta eder itxurakoak gogoari —ilun eta makalari— ezartzetik
|
datozela
, bai bakoitzagan eta bai historian. Ez gure soinaren guretatik edo nahimenaren nahietatik, adimenak gogoa menperatzetik baino.
|
|
2003
|
|
|
18 Ikusi da, gainera, lege guztiak lehenengo bietatik
|
datozela
, euren ondorio baitira. Guztiek ere gizartearen ordena moldatzen dute, osorik nahiz zatika, edota mota askotako gaiak.
|
|
|
Gabezia horrek, hortaz, filosofiaren birmoldaketa bultzatu zuen, zientziaren historiari begira kokatu arte. Historiari esker erraz ikus daiteke zientzialariak hartzen dituen erabakiak gutxitan
|
datozela
irizpide razionalek edo behaketetan oinarritutako ikerketa zehatzek emanda, beste zio batzuek emanda baizik: logikaren arrazoiak ez direnek, arrazoi ez zientifikoek; hau da, arrazoi praktikoek eta, zergatik ez, indarkeriari, botereari edo ezarritako dogmari asko zor dieten arrazoiek.
|
|
2004
|
|
|
Dena dela, zertara dator hau, zer arraio egingo du Jainkoak honetan guztian? Ideiak ez
|
datozela
ez fedetik, ez sentimenetatik, esateak arazoa konpondu beharrean uzten gaitu, azken batean, badagoelako mamizko arazo bat aurre egin behar zaiona, hautsita dagoelako nire eta kanpoko munduaren arteko lotura, nire barruko munduaren eta mundu fisikoaren artekoa alegia eta, oraindik, ez dagoelako naturari buruzko ezagutza zientifikoari fidagarritasuna emango dion zutarria ipinita. Sentipenak baztertuta, urrats hau eman ahal izateko baliabidea, ideientzat oinarri bat aurkitzeko modua, Jainkoarengan bilatuko du Descartesek.
|
|
|
Alabaina, Jainkoa ez denez engainatzailea, nabarmena da ez dizkidala berak zuzenean bidali ideia horiek, ezta beste sorkari baten bidez ere,(...) joera handia eman dit sinesteko ideia horiek gauza korporaletatik
|
datozela
, horregatik ez dakit nik nola defenditu ahal izango litzatekeen engainatzaile izatearen salaketatik, ideia horiek, benetan, etorriko balira ez gauza korporaletatik, baizik eta beste kausa batzuetatik; eta hemendik ondorioztatzen da gauza korporalak existitzen direla.57
|
|
|
Gure hizkuntza beste hizkuntzen mendeko bihurtu nahi ez badugu, eta batez ere euskara herren eta zurrun bat nahi ez badugu, bada ordu bere ahaltasun eta ahalbide guztiez baliatzeko, gogoeta filosofikoetarako ere gai izan dadin eta ‘jakite hegoek igoa’, Lizardik amestu zuen bezala. Argi dago, erdal ‘representar’ (‘representer’/ ‘to represent’) aditza eta horren eratorria den ‘representacion’ (‘representation’/' representation’) izena latinezko repraesentare eta repraesentatio tik
|
datozela
hurrenez hurren. Eta latinezko repraesentare hitzak zera adierazten du:
|
|
2005
|
|
|
Honela, bada," hizkuntzaren izaera sozial" honek berak ematen digu aditzera gizakia berez dela izaki soziala eta ez bere baitan itxita dagoen indibidualitatea, alegia, hemendik abiatuz ikusten dugu gizatasuna, linguistizitatea eta soziabilitatea elkarrekin
|
datozela
beti.
|
|
2006
|
|
|
[3] Morala arrazoimenean baino gehiago sentimenduan oinarritzen dutenek etika gorago deskribatu dudan ikuspegian kokatzeko joera dute, eta pentsatzen dute jokabide eta jarrera kontuetan gizakien arteko desberdintasuna handiagoa dela lehenengo begiradan dirudiena baino. Benetan nabaria da nazio eta aro guztietako idazleak bat
|
datozela
justizia, gizatasuna, eskuzabaltasuna, zuhurtasuna eta egiazkotasuna txalotzeko, baita aurkako kualitateak gaitzesteko ere. Igartzen da poetek eta beste egile batzuek —Homerorekin hasi eta Fenelonekin amaitu— osatzen dituzten lanek arau moral berak irakasten dituztela eta, halaber, bertute eta bizio berak txalokatzen eta gaitzesten dituztela, nahiz eta lan horiek batik bat irudimenari atsegin emateko pentsatuak izan diren.1 Guztien arteko adostasun handi hori arrazoimen soilaren eraginari egozten zaio eskuarki; kasu horietan guztietan, arrazoimenak antzeko sentimenduak mantentzen ditu gizakiengan, eta zientzia abstraktuetan sarritan izaten diren eztabaidak saihesten ditu.
|
|
2007
|
|
|
Nazioen arabera ematen den giza generoaren banaketa, hizkuntzen arabera ematen den banaketa baino ez da" 202 Azpimarratu behar da, horrekin batera," nazioa" Humboldtentzat kontzeptu linguistiko kulturala dela —ez juridiko politikoa—, eta horrek, euskal kasuan, Espainiako eta Frantziako Estatuen arteko muga gainditzen duela. Horregatik hitz egiten digu" kasualitatez bakarrik elkarrengandik banandutako euskal nazioaren bi zatiez", bai eta ohartarazten ere" euskaldun guztiak —nagusi ezberdinen araberako euren banaketaz gain— bat
|
datozela
hainbat gauzatan" 203 Horien artean garrantzitsuena hizkuntza da eta, finean, horrek ematen dio bide euskal nazioaz hitz egiteko. Euskal Herriko muturrei begira zera dio gure autoreak:
|
|
|
Beste hitzetan esan dezakegu, aurrekoa zehaztuz, gizakiaren humanizazio prozesuak suposatzen dituen —eta elkarren osagarri diren—" munduaren" zabaltzea (kanpora begira) eta" ni" aren sakontzea (barrura begira) ezin daitezkeela kontsideratu ere egin hizkuntzarik gabe. Horregatik esan dezakegu" formazioa hizkuntzan eta formazio gizatiarra", Menzeren hitzak gure eginez," modu bereiztezinean
|
datozela
bat": " Formazio linguistikoak, azken batean, batek bere burua etengabe ‘objektiboago’ eginez joatea esan nahi du, alegia, nitasunean lotuta egotetik askatzea edota nitasun hori bera infinituki zabalduz joatea" 121 Hizkuntzari buruzko hausnarketa horiek, hala ere, pedagogiatik abiatutako ikerketa linguistikoen esparru orokorra baino ez dute zehazten, eta, zentzu honetan, hezitzaileak ezinbestean aztertu du ere gainontzeko giza eta gizarte zientziek hizkuntzaz esaten dutena.
|
|
2010
|
|
|
Haatik, kontu horiek ez dira garrantzitsuak eta deuseztaturik geratzen dira, hitz gutxitan bada ere, kontuan hartzen badugu zeregin legegile oro, aitatasun oro bezalaxe, Jainkoarengandik
|
datozela
, eta azken batean, Hark eratorri behar duela lege guztien aginpidea. Legea jainkotiarra bada, Hari dario zuzenean; giza legea bada, gizakiak ematen du, baina Jainkoaren ministro eta ordezkari gisa, Apostoluak Erromatarrei egindako gutunaren lekukotzak jasotzen duen bezala.
|
|
|
Finean, hizkuntzaren filosofo horiek guztiek, jarduera linguistikoa dela eta, garbi atzematen dute zeinua eta esanahia —" espresuki esaten dena" eta" esan nahi dena" — ez
|
datozela
beti bat; zentzu horretan, agerian uzten dute ere guztiz beharrezkoa dela hizkuntzaren pragmatika.
|
|
2011
|
|
|
Filosofia politikoa, ezagutza edo zientziaren teoria, hezkuntzarena, ez ditugu elkarrekin lotzen; poetari ez diogu morala izatea eskatzen, edo hezkuntzaren edo erregimen politikoaren zerbitzuan egotea; justizia zer den, Jainkorik edo teologiarik gabe uste dugu hobeto erantzun genezakeela. Platonengan, aldiz, zuzentasuna zertan datzan galdezka hasi eta, erantzunaren bila ezagutzaren teoria, filosofia politikoa, etika, antropologia, hezkuntza, erlijioaren kritika, teologia, metafisika, denak bata besteari lotu loturik
|
datozela
, ikusten da haren argudiabidean. Sistema honetan poetari hezkuntzaren, moralaren, hiri eta politikaren, teologiaren zerbitzua exijitzen zaio.
|
|
2016
|
|
|
16. " Kapitulu honetan kontuan hartu diren egitate mota ezberdinek hain argi eta garbi aldarrikatzen dute, hala deritzot nik behintzat, mundu zabal hau populatzen duten espezie, genero eta familia kontaezinak, bakoitza bere klase edo taldearen barruan, guraso komunengandik
|
datozela
guztiak, eta guzti guztiak gertatu direla eraldatuak ondorengotzaren..." (XIV. kap.)." Ezin nezake dudarik egin eraldaketadun ondorengotzaren teoriak klase handi edo erreinu bereko kide guztiak hartzen dituela. Nik uste dut animaliek, goren jorik ere, lauzpabost gurasolehenetik sortuak direla, eta landareak beste horrenbeste edo gutxiagorengandik.
|