|
2004
|
|
|
Aski dugu. Ni sokorrista zinelakoan, eta ez
|
dakit
ez ote zaren apaizgaia. Ez horrenbeste pentsatu, eta goazen gaur geurea bizitzera, motel!
|
|
|
Ezjakin arlote gizagaixoen mintzaira ziztrina, euskaldunaren lotsaizun. Ez
|
dakit
ez ote zitzaien antzeko zer edo zer gertatu, jakintzaren, kulturaren eta kritikaren eremu gurtuan Harkaitz Cano eta enparauei: –Euskarak ez du ezertarako balio gaur egun. Ez al dute benetan eta beren kaburako hori pentsatzen herri honetako lautik hiruk edo hirutik lauk?
|
|
|
Laugarren diskurtso motari buruz ez dugu tutik esan. Ekintzaren diskurtsoa delako hori ez
|
dakit
ez ote den izango behinola Bernardo Atxagak izendatu zuen euskaldun, patetikoen, multzo hura bera.
|
|
|
Itzaina ez da makala, gero! Hala ere, ez
|
dakit
ez ote den sobera gibeleratu atera duen ondorena ateratzeko. Bere sorlekutik bertatik abiatuta, Iparraldeko eremuan ez baitugu euskararen historian aldirik oparoena hautematen egun. Ezta inondik inora ere.
|
|
|
Gauzak aldatu eta geure onera etorriak zirelakoan joan zitzaigun mundu honetatik Santamaria jauna. Ez
|
dakit
ez ote zion gehiegitxo eragin esperantzaren hauspoari, hiltegiko kiratsa baitarie oraindik ere makro erakunde nazional hauei. Lehengo lepotik burua, gorputza pixka bat zimeltzen hasia badute ere.
|
|
2007
|
|
|
arraro arraro bat. Ez
|
dakit
ez ote dituen kanpaiak nonbait entzun. Auskalo zer esan dioten!
|
|
2008
|
|
|
Hurrengo goizean behean genuen, jakina, eta ohizko moduan egin zituen bere otorduak, gutxi jan bazuen ere, eta rona, berriz, ez
|
dakit
ez ote zuen ohi baino gehiago edan, berak zerbitzatu baitzuen bere burua barran, bekozko ilunez eta sudurretik arnasa botaka, eta inor ez zen bere parean jartzera ausartu. Hileta aurreko gauean beti bezain mozkor zegoen, eta penagarria zen, etxeko dolu giro hartan, bere itsas kanta zahar itsusi hura entzun beharra; baina, hain ahul egonda ere, izugarrizko beldurra ematen zigun denoi, eta gainera sendagileak bisita bat egitera joan behar izan zuen handik milia askotara, eta ez zen batere gurera inguratu aita hil ondorenean.
|
|
|
Oraingoz behintzat ez baitago nazio birtualik. Guztiarekin ere, ordea, lurraldetasunaren kontzeptua bera ere ez
|
dakit
ez ote dugun aski aldrebestua gure artean. Ez dakit ez ote dugun errealitate aski estatikotzat jotzen.
|
|
|
Guztiarekin ere, ordea, lurraldetasunaren kontzeptua bera ere ez dakit ez ote dugun aski aldrebestua gure artean. Ez
|
dakit
ez ote dugun errealitate aski estatikotzat jotzen. Izan ere, euskal identitate linguistikoa eta kulturala adiera dinamiko eta subjektiboan ulertzen baditugu, ez dirudi halako ñabardurarik esleitzen diogunik lurraldetasunaren ideia zurrunduari.
|
|
|
Eta ai!, ahaztu egiten zitzaidan, badira beren errua dela eta negarrez hasten direnak ere. Eta ez
|
dakit
ez ote diren okerrenak, jarraitu zuen.
|
|
2009
|
|
|
Ez neukan tabernan geratzeko asmorik baina abestia entzuten dudan bakoitzean bukaeraraino geratu behar dut, badakizu. Ez
|
dakit
ez ote dudan autobusa galdu, egia esateko. Berriz batu dira, badakizu, oraintxe.
|
|
2010
|
|
|
Eta jakingo al dut horrekin bizitzen? Orain nahiko lasai nagoela dirudi, baina gerora ez
|
dakit
ez ote zaidan burua bueltak ematen hasiko. Ni ez naiz sekula hiltzailea izan, eta?
|
|
|
Egia esan, arrasto asko utzi dizkigu aitak. Baina, hala ere, ez
|
dakit
ez ote naizen damutuko egindakoaz.
|
|
|
Horrela jarraitzen badu, primeran. Denontzat hobeto, baina ez
|
dakit
ez ote duen beheraldiren bat izango. Batez ere etxera itzultzen denean.
|
|
|
Ederra dela benetan. Azkenean ez
|
dakit
ez ote naizen harekin joango zu utzita.
|
|
|
Beno, egin nahi dit, baina kostako zaio. Eta mutikotan horrelakoa bada, gerora ere ez
|
dakit
ez ote duen berdin jarraituko.
|
|
|
Gaur ere galdetu diot etorri nahi zuen, eta ezetz esan dit. Ez
|
dakit
ez ote dagoen zurekin ere haserre.
|
|
2015
|
|
|
Grazia egiten dit. Norbait zoro deitzen dugun bakoitzean, ez
|
dakit
ez ote garen denok zertxobait erotzen ari.
|
|
|
Ez nuke jasango, nuke eraman X beste batekin joatea. Eta hala ere, ez dakit fidagarria naizen; ez
|
dakit
ez ote niokeen nik X ri egingo, X k niri egiteak izutzen nauen hori. Ez dakit ez ote niokeen utziko pasioari ni eroaten, errealitatearen pertzepzioa galtzeraino, ahazteraino, mugak psikotiko xamar bihurtzeraino.
|
|
|
Eta hala ere, ez dakit fidagarria naizen; ez dakit ez ote niokeen nik X ri egingo, X k niri egiteak izutzen nauen hori. Ez
|
dakit
ez ote niokeen utziko pasioari ni eroaten, errealitatearen pertzepzioa galtzeraino, ahazteraino, mugak psikotiko xamar bihurtzeraino. Bizitzak dakarkidan aukera hau hartu behar dut, pentsatuko nuke.
|
|
|
Hau ez zen apaizgaia Jon Baltza bezala, baina bai kristautasuna oso barruan zeramana, familiatik gainera, hiru osaba behintzat jesuita baitzituen, tartean Antonio Zavala gure ahozko literaturaren biltzailerik handiena. Tolosako kristau progreen aldean, Juan Luisek ikuspegi tradizionalistagoa zuen, gai horietaz hitz egiten ez bazuen ere, eta ez
|
dakit
ez ote zuen Escrivá de Balaguertarren eskuetan bukatu. Hala ere, izugarri alaia eta atsegina zen beti, eta gutxik bezalako umorea eta asmamena zeuzkan, gaur egun Madrilgo irrati kate batean ustiatzen dituenak.
|
|
2016
|
|
|
Zurekin Brasilera joango banintz, zer etorkizun irudikatuko nuke? Ezer egin gabe eta batez ere ezer pentsatu gabe egoten ikasi nuke; hitz batean, denbora galtzen, eta ez
|
dakit
ez ote den egiteko handiegia niretzat.
|
|
|
Ez dut uste, Martin, Alderdia, ren jokabidea arras zuzena danik. Funtsean ez
|
dakit
ez ote dagoen ere herra edo gorroto pittin bat. Nik ez dut sekulan esan (nik neuk bederen) Baiona, ko ituna eta horrelakoak alde batera utzi behar diranik.
|
|
|
–Tira, agindu bat bada, egun aproposean harrapatu nauzu?, esan zuen Josebak txantxetan, eta Iratiri barre txiki bat atera zion iruzkinak. . Dena dela?, jarraitu zuen Josebak,, oso errealismo zalea izan naiz beti edozein historia kontatzen didatenean, bai literaturan, bai zinean, bai teatroan, eta opera, orokorrean, guztiz antierrealista iruditu izan zait beti, ez
|
dakit
ez ote dizudan lehenago esan?. Fikzioarekin hain zorrotza ez zela izan behar erantzun zion Iratik seriotasunez, azken finean sinesmen jolas bat zen edozein fikziotan proposatzen zena, paktu bat, edozein idazlek zekien bezala.
|
|
|
«Abertzaleen artean, bai, euskara kezka da, eta programetan dago. Baina beste alderdietan ez
|
dakit
ez ote den folklorismoz bizi. Ikurrina bezala, adibidez».
|
|
2017
|
|
|
12. Gure kultur nazioa nazio politikoa baino askoz aberatsagoa da, baina era berean ez
|
dakit
ez ote dagoen berdin zatitua. Hala ere, gaur egun nazio kulturala eraikitzea nazio politiko administratiboa eraikitzea baino errazagoa delakoan nago?.
|
|
|
Nik begirada, ohe aurreko paretan itsatsitako Ama Birjina sortzez garbiaren irudian izaten dut, tinko finko, baina, mater eta virgoen zerrenda luzeen artean, nahi ez dudala ere, nire Ama Birjinaren lekuan Ines edo Isabelen aurpegiak hasten naiz ikusten, noiz bata noiz bestea, eta begiak itxi ireki egin behar izaten ditut behin eta berriro, nire irudikeria eta liluramenduaz ohartzeko. Ama alabei begiratzen diet ondoren, nire begi kliskaz jabetu ote diren ikusteko, eta haien begitarte serio bere baitan bilduen azpian ez
|
dakit
ez ote dabilen adar-jotze antzeko bat taupaka, eta horrezkero ezin behar bezalako otoitzik egin, ahotsak aspaldi ikasitako hitzak malmuzten segitu arren nire barrenean zalantzaren arantza baitago zaztaturik, eta bihotz zolan horren ziztadak nabaritzen hasten naizen bezain laster zorioneko errosarioa noiz bukatuko egoten naiz, ezinegon urduri eta itxurakeria doilor horri behingoz amaiera emateko.... Tamalgarri eta damugarri da, zinez eta benaz, gure errosarioaz hori esan beharra baina halaxe da, izan, eta ezin esango dizut gezurrik eta iruzurrik, horrek konpondu baino gehiago okertu egingo lituzkeelako lehenaz gainera batere zuzen ez zeudenak.
|
|
|
Barka ezazu bada, totelaren idaztankera. Beste gaitz bat dela esan dut arestian, baina ez
|
dakit
ez ote den gaitz bera, ez ote zaidan zabaldu buru gogoetatik soin ataletara; gorputz arimak bi iruditu arren bat bakarra dituzu-eta, beste era batera, gure Jainko jauna bat eta hiru batera den antzera. Hala, gorputz eritasunek jotako gaixo asko eta asko gogo bihotzez ahul, ezertarako gogorik eta bizi-pozik gabe gelditzen diren bezala, ez da harritzekoa bada, buruan mila kezka eta bihotzean hamaika zemai eta zalantza dituen kristauak gorputzean ere igartzea bere gaitza.
|
|
|
Hala, gorputz eritasunek jotako gaixo asko eta asko gogo bihotzez ahul, ezertarako gogorik eta bizi-pozik gabe gelditzen diren bezala, ez da harritzekoa bada, buruan mila kezka eta bihotzean hamaika zemai eta zalantza dituen kristauak gorputzean ere igartzea bere gaitza. Hau dena ez dakite gaurko sendagileek, eta guk ere ez
|
dakit
ez ote dugun sarriegi ahazten, gure gizarte honetan gorputzaren eta arimaren jakintza bereizturik baitaude, ikasketa bereziak eta bereiziak dituzte batean edo bestean aritu nahi dutenek; hau berez txarra ez izanik ere, ez baita samurra bateko zein besteko ikaskizunak oro buruan jasotzea eta pentsa zer litzatekeen denak batera burutu nahi izanez gero, hala ere diot, ez litzateke batere txarra alde... Pentsatu izan dut, inoiz edo behin, misiolari joan izan garen tokietan, nola jartzen dugun gure gar eta indar guztia basati haien aztiak uxatzen, barregarri uzten eta jendea haiengandik banatzen, ahal dugun guztietan mediku edo erizainen laguntzarekin, eta ez zaigu noski horretarako arrazoirik falta, azti deabru horiek izaten baitira oztopo nagusiena jentil gaixo haiek denak euren gezurrezko sinesmenetatik eta, baita ere, bizimodu atzeratu, latz, itxuragabe hartatik ateratzeko; alabaina, hauxe da nire gogoeta agian oker baina zinezkoa:
|
|
2018
|
|
|
aurrea hartzeak erakartzen du horren objektua. Ez
|
dakit
ez ote dugun aurreikuspen berarekin jokatzen generoari dagokionez, hots, azalera daitekeen barne esentzia bat delakoan, eta funtsean, aurreikusitako fenomeno bera ekoitziz. Hortaz, lehenengo eta behin, generoaren performatibitatea metalepsi horren inguruan datza:
|
|
|
kooperatibak, ekintzaileak; euskaldunak hitzekoak, langileak, eta abar eta abar. Mito hori jan dugu, mito hori gizendu dugu, eta indarrean da oraindik, ez
|
dakit
ez ote dagoen sekula baino indartsuago.
|
|
2019
|
|
|
Are gutxiago politikariak, liburuek botorik ematen ez dutela jakin zutenetik hemendik pasatzen ez direnak. Ez
|
dakit
ez ote den hori tristeena, bidenabar, inor ez ohartzea trikimailuaz. Banitatea animalia zauritua da halakoetan.
|
|
2020
|
|
|
Badaude beren indar guztiekin besarkatuko zaituzten emakumeak ere. Ez
|
dakit
ez ote den erremedioa gaitza baino okerragoa.
|
|
|
Bera, Lesaka eta Etxalar herriek zedarritu paradisu naturala heriotzaren triangelu beldurgarria izan zen egun beltz haietan. Baina orain, ibaiertzean oinez, ez
|
dakit
ez ote duen beldur handiagoa ematen paradisu natural honi darion kanposantuko bake xuriak, hiru iturendarrak fusilatu zituzteneko triangelu beltz makabroak baino.
|
|
|
–Aiseago egiten duzu zuk... Ez
|
dakit
ez ote dizudan trabarik egiten.
|
|
2021
|
|
|
nukeen ez dakit, baina ez naiz saiatu. Nahiago nuke idazteko denbora gehiago izan, hori egia da, baina literaturak iturri askotako ura behar du sikatu nahi ez badu, eta iturri horiek ez
|
dakit
ez ote liratekeen itxiko idaztetik biziko banintz. Kazetaritzan jendetasuna topatu dut, errealitatearekin lotura eman dit eta askatasuna ere bai, nahi dudanean idazteko eta nahi dudanero.
|
|
|
lehoia txoria hiltzera etorri dela eta txoria hil egin behar dela. Ez
|
dakit
ez ote duen Maitek pena apur bat sentituko, nire haurtzaroko Maite eta txoria hartan bezala, lehoia berak ekarri duela konturatzerakoan, baina badakit lehoia ez dela errukituko, eta, pena izatekotan, Maitek emango diola pena, txori nazkagarri horrekin bizi behar izateagatik. Gorroto dudala txoria, hori sentitzen dut, barru barruan.
|
|
|
Inoiz idatzi den bukaerarik onenetakoa du eta literatura unibertsalak eman duen emakumezko pertsonaiarik gogoangarrienetakoa. Ez
|
dakit
ez ote zen hasi XX. mendea Lady Brett Ashley Iruñera etorri zenean.
|
|
|
Beharbada euskaldunak gara imajinazio gutxi dugunak edo imajinatzeari beldurren bat diogunak. Gaztelaniaz" ¡ imagínate!" esaten dutenean, euskaraz" pentsa!" esaten dugu, eta ez
|
dakit
ez ote diogun geure libertateari hesia jartzen, pentsamenduari irudimenaren hegoak erauziz. Kontrakoa ere izan liteke.
|
|
|
Pentsatzen ari naiz zein izan ote den euskaraz ikusi dudan azken filma. Ez
|
dakit
ez ote zen Ehun metro izan, ikastola garaian. Patxi Biskert Donostiako alde zaharretik lasterka.
|
|
|
–Ez dut sinesten nolatan animatu naizen eskola ustel horretan matrikulatzen, egia esatea nahi baduzu. Ez
|
dakit
ez ote dudan nahiago ez onartzea.
|
|
|
Bestearekin hitz egitea hipotesi bat zen, kalkulu luze baten emaitza, eta hala ere. Gaur bestea patrikan daramagu, eta ez
|
dakit
ez ote den okerrago.
|
|
2022
|
|
|
–Ona, hemen, egun erdiz ateri egotea da, eta hurrengo bi asteetan euria berriro –adierazi du Silviak, betaurrekoak paperezko musuzapi batez lehortuz– Ez
|
dakit
ez ote naizen Palentziara itzuliko.
|
|
|
Eta, segur aski, semeak ez du nik hezi dudan bezala hezi nahiko. Sarri kezka da nolako mundua utziko diegun gure seme alabei, eta ez
|
dakit
ez ote den gehiago nolako seme alabak utziko dizkiogun munduari. Harreman feministak behar ditugu.
|
|
2023
|
|
|
Koltxa eta arropak gorabehera, elkarri pega pega eginik geunden, batez ere bere belaunburuak neureen atzealdeari atxikiak ditut gogoan. Eta ez
|
dakit
ez ote zidan askatzeko esan, edo asaskatzeko, aditzak hain hurbil daude, ezta. Bakar bakarrik dakit xuxurla, errezo moduko harekin jarraitu zuela eta niri, harriduraz, logalea baino gehiago negargalea etorri zitzaidala.
|
|
|
Esango nuke gezurra zirudiela halako aharrausi luze eta oldartsua irtetea nirea bezalako gorputz ñimiñotik. Eta seguruenik nire irudipena da, baina esango nuke Andreasek xuxurlaka jarraitzen zuela, eta ez
|
dakit
ez ote nion ulertu ametsetan entzuten dena garrantzitsuagoa dela esna entzuten duguna baino. Irudipena daukat sehaskatzen ari zitzaidala, nire sentsazioen jarioa ordenatzen ari zela, bere erritmo pausatura, erregularrera eta sosegatura ninderamala.
|
|
|
Iritsi zen leher eginda etxera eta kontatu zion gertatua senarrari. " Ez
|
dakit
ez ote den momentu batetik bestera jaioko", ziotson. Eta senarrak:
|