|
2013
|
|
|
Daukagun gene arruntenetako bat alderantzizko trasnskriptasa proteina egiten duena da; eta proteina horrek, guk
|
dakigula
, ez die batere onurarik egiten gizakiei. Hain zuzen, gizakien sisteman oharkabean sartzeko aukera ematen die erretrobirusei (adibidez, GIBari).
|
|
|
Antonio Arrutiren obrari buruz ez dago testu azterketarik, eta falta horrek Arrutiren lana balioesteko zailtasuna dakar. Eginda dagoen azterketa garrantzitsuena, eta guk
|
dakigula
bakarra, Joseba Intxaustik apailatutako edizioan Joxe Azurmendik egiten duen epilogo kritikoa da (1998: 265).
|
|
2015
|
|
|
Hots baten kide den beste hotsaren alde arrazoi geografikoak edo euskalki arrazoiak ere aipa litezke, dakigun bezala [j] hotsa Ipar Euskal Herri eta Nafarroa gehienekoa eta Bizkaiko saihets handi batekoa baldin bada. Arrazoi kronologikoak ere argudia litezke, esate batera, fonema batez ditugun hotsetan guk
|
dakigula
bata zaharrena edo zaharragoa bederen baldin bada, [j] hotsa [x] baino zaharrago dela dakigun aldetik, baina honelako auzietan gauzak ez dira matematika hutsa izaten eta arrazoi kronologiko, historiko, literario edo filologikoak ez dira aski izaten arrazoi soziologikoek hiztun kopururik handienaren alde jotzen dutenean, batez ere hots bat hizkuntzaren erdigune geografikoan homogeneoa den kasuetan... Ageri denez, arrazoien konbinazioak eta hots baten hedaduraren konbinazio geografikoak berak, guk nahi baino bihurriagoak izan ohi dira eta halaxe dira usu euskaraz ere.
|
|
2016
|
|
|
Euskal Herrian sorturiko metodologia honek hizkuntzen egoera zertan den ezagutzeko ezinbesteko erreferentzia bilakatu diren datuak eskaintzen dizkigu. Euskal Herritik kanpora, guk
|
dakigula
, ez da behaketa bidezko halako datu bilketa handirik burutzen; eta horregatik, atzerrian ikerlanak jakin mina eta interesa sortu du. Euskararen egoera diagnostikatzeko hain baliagarria zaigun tresna ahozko erabilera kuantifikatu nahi duten ikerlarientzat eta, bereziki, hizkuntza gutxiagotua duten komunitateei zein hizkuntza aniztasuneko egoerak aztertzeko erabat baliagarria da (Altuna eta Basurto, 2013).
|
|
2017
|
|
|
Asmo horri dagokionez, Aita Atutxaren autoritatea aipatzen du; pentsatzen dugu Antonino Atutxa Aldekoa izan behar dela, erretorika irakaslea jesuiten ikastetxean Orixerekin batera. Nolanahi ere, ez litzateke oso itzal handiko autoritatea izango, Orixeren beraren adinekoa baitzen, eta ez, guk
|
dakigula
, irakasle nagusi izen handikoa.
|
|
|
Gorago aipatu ditugun apunte autobiografikoetan Orixek berak esanik dakigu, ikasturtean, Orixe gutuna idazten ari zen ikasturtean, latin gramatikako ikasliburu berria ezarri zutela nagusiek Xabierko ikastetxean, hain zuzen Orixeren ikaskide izaniko Ignacio Errandonearena (Errandonea, 1918). Liburu horretako atal bakoitzak «Trozo de traducción» bat dauka eta, autoreak ohar batean (Errandonea 1918, V) aipatzen duen arren Antología latina bat argitaratuko duela laster gramatikaren osagarri gisa, ez zen geroztik halakorik argitara eman, guk
|
dakigula
. Baina interesgarria da Eugenio Subirana Editor y Librero Pontificioargitaletxeak liburuaren amaieran egiten duen publizitatea, jesuiten ikastetxeetan erabiltzen ziren beste hainbat eskulibururen artean iragartzen baitu Selecta ex optimis Latinis auctoribus, lau liburukitan, erosleentzako dei honekin (Errandonea 1918, 328):
|
|
|
izenburuarekin), 1923an zazpi orrialdeko liburuxka gisa argitaratu zuen Euzko Argitaldariak, urte horietan Euskaltzaindiaren inguruko lanak argitaratu ohi zituen argitaletxeak; eta, gero, bigarrenez, 1925eko Euskeraaldizkarian argitaratu zen. Euskaltzaindiaren sariketa horietan ez zen berriro, guk
|
dakigula
, klasikoak euskaratzea proposatu. Orixeren eskariaren oihartzun gisa uler daiteke 1921ekoa?
|
|
2018
|
|
|
Analizatu ditugu bai goi mailako aditu batzuen jokaerak, bai unibertsitateko ikasle batzuenak eta baita batxilergoko irakasleen lagin batenak ere. Guk
|
dakigula
, gisa honetako ikerketa enpiriko guti dago egina orain arte, eta zinetan garrantzitsua iduritzen zaigu ezagutzea hizkuntzaren erabiltzaileen ohiturak eta joerak (hurbilketa edo norabide gisa bederen), hala aukera handitzen baita gaiaren inguruan gogoeta egiteko, eta horrela, ongi eginak goresteko eta indartzeko bezala, baita balizko oker hasiak zuzentzeko eta hobetzeko ere.
|
|
2019
|
|
|
Ez dira C eta Z arras berdinak, jakina, kopia perfektura ezin eraman zitezkeen alde ñimiñoak baitituzte haien artean bereizgarri, baina tamaina, konposaketa, ortotipografia, puntuazioa, orrialdeak, paginazioa, espazioak61, paratestuak, akatsak..., hots, edizioaren osagai gehien gehienak edizio barka simila! fotokopiatu batez mintzo dira, oro har. Izan ere, guk
|
dakigula
, Euskal Literaturaren arloko edizioetan ezagutzen den contrefaçonik zorrotzena da Longasena.
|
|
|
70 Bizpahiru besterik ez, guk
|
dakigula
. assitcean eguin bear den otoitza izenekoan txertatu zuen esaldi esanguratsu honetan legoke laburturik: Orretaraco escatcen dizut Bihotz gucitic, Elizaren behar, estutasun, edo necesidadeac gatic (Z:
|
|
|
Baina panorama nahaspilatsu horrek sorrarazitako zalantza gaindigaitzen aurrean, egia da ez
|
dakigula
argi oraindik, han hemen azaldutako nafarrera kutsu apurra lausotu eta gipuzkera hedagarriago baterantz hurbiltzeko asmoa izan balute bezala ez ote zuten jokatu nahi izan C Z edizioek, B X edizioetako erran guztiak esan bilakatu baitzituzten81, eta, aldi berean, hitz ulertezinak edo zeritzenak egokitu82 (aitciñean> aitciñean edo abrean; cere
|
|
|
Guk
|
dakigula
, bost aldiz inprimarazi zen liburua, denak ñabardura edo bereizgarriren batez edo bestez hornituak. Izan ere, ohiko argitalpen finko eta aldagabearen kaleratze ugariaren lekuan, Mikelestorenak edizio guztietara hedatu zituen moldaketa aldaketok, oso xumeak gehienetan4, baina arreta berezia eskatzen duenik saihestu gabe.
|
|
|
Erantsi dezagun, azkenik, oso gutxi direla egun ezagutzen diren aleak, hain zuzen ere, guk
|
dakigula
, ale bana besterik ez baita gordetzen edizio gehienetatik, eta haietako bat, zoritxarrez, ia oroigarri aurritu huts bilakatua.
|
|
|
Kontu jakina da udalerrietako izenen ofizialtasuna udalaren eskumenekoa dela. Orain arte, guk
|
dakigula
behintzat, Galdona auzoa formaren alde egin du udalak, nahiz eta ahozko forma nagusia Galduamendi edo Galdua izan.
|
|
2021
|
|
|
Beharbada, Elkano etxeetako batean biziko zen. Baina, hori bai, guk
|
dakigula
, ez zen J.S. Elkanoren familiakoa, hurreko familiakoa ez behinik behin:
|