|
2008
|
|
|
Euskarari dagokionez, corpusak eratzeko eta kudeatzeko erabilitako tresnen inguruan argitaratuta dagoen informazio bakarra (guk
|
dakigula
behintzat) Corpusgile ri buruzkoa da (Alegria et al., 2005). ZTC eraikitzeko erabilitako tresna da.
|
|
2009
|
|
|
Iker eremuaren garrantzia kontuan harturik eta berari buruz ditugun gabeziez jabeturik, egitasmo berri bat bultzatzen ari da Euskaltzaindia, euskararen historia soziala argitzeko. Guk
|
dakigula
ez dago aurrekari handiegirik lan molde horretaz, nazioarte mailan. Ez da hutsetik sortua ordea, inola ere.
|
|
|
Hala ere, ez dirudi epe laburrean ez ertainean mundu osoko kultura uniformatu daitekeenik, eta agian ezinezkoa da kultura guztiak berdinak izatea, zeren eta, heltzen zaizkigun mezuak globalak badira ere, hartzaileen pertzepzio baldintzak desberdinak izaten baitira eta, beraz, mezu berek inguru desberdinetan emaitza edo kultur produktu antzekoak baina diferenteak ematen baitituzte. Guztiarekin ere, ukaezina da tokian tokiko kulturak oso bizkor hibridatzen ari direla, hibridazioa noraino hel daitekeen ez
|
dakigula
.
|
|
2010
|
|
|
Irakasle papera antzezten ari direnean, esate baterako, baina baita gurasoaren papera irudikatzen ari direnean ere. Guk
|
dakigula
, eta ikusi dugunaren arabera, haur horien gurasoek ez diete haurrei batuaz egiten. Batua ez da, beraz, haur horien iruditerian, gurasoen erregistroa.
|
|
2011
|
|
|
Latza. halere, muinean, bat gatoz zalbide jaunak dioenarekin, hiztun elkartea zein egoeran bizi den jakin barik nekez asma dezakegu aurrerabidea nondik nora doan. hori gertatzen baita: bizi garen egoera zein nolakoa den ez
|
dakigula
, alegia. Badakigu jakin, egoera zertan den, agian, baina ez gatoz bat berau izendatzerakoan eta deskribatzerakoan. zenbat buru hainbat aburu.
|
|
|
errealitatean, jakina, jendea ez da horren ergela, edozein pertsonak ahalik ondoen komunikatzea nahi du eta, pertsonok nahi ez duguna da gure hizkuntza galtzea, dakizkigukeen bakar bat ere ez. Izan ere, hizkuntzen aniztasuna eta (pertsonen arteko) komunikazioaren kalitatea, guk
|
dakigula
, ez daukate erlazio zuzenik edo, izatekotan, hizkuntzen aniztasunak komunikazioa kaltetu baino hobetzen baitu. Inkestaren asmo onak zalantzan jarri barik, inkestan proposatzen den hizkuntza bakarra= komunikazio hobea ekuazioa inperialismo linguistikoaren aldarrikapen behinenekoa da:
|
|
|
Adierazleen gaia gutxi jorratu da orain arte. Guk
|
dakigula
, bi tokitan sortu dituzte horrelako indizeak: Lasarten eta Katalunian.
|
|
2012
|
|
|
Eskola" eredu tradizionalari" jarraitu beharrean, ludikotasunari eta" eredu informalean" erdiratzen da. Jolasak daude erdian, guztiok jolasten
|
dakigula
oinarrian hartuz.
|
|
|
Ez dut behin ere huts egin nahi izaten". 18 esaldi honek ondo definitzen du Auzokon egiten dena. eskola" eredu tradizionalari" jarraitu beharrean, ludikotasunari eta" eredu informalean" erdiratzen da. Jolasak daude erdian, guztiok jolasten
|
dakigula
oinarrian hartuz:
|
|
|
Topagunerako, uneak eta guneak egon behar dute, harremana bultzatzeko eta euskara sustatzeko uneak eta guneak. Auzokok ludikotasuna bultzatzen du, denok jolasten
|
dakigula
premisapean. horrela, euskara barneratze prozesua (gerturapen prozesua) ondo pasatzearekin lotzen da. euskararen egoera gutxiagotua lekuko, ezezagunari oro har gazteleraz egiten diogu eta horretan ere kontzientziazioa lantzen du Auzokok. euskaldunok euskaraz egiten ez badugu, euskara garrantzitsua ez dela plazaratzen ari gara eta euskararen berreskurapenean eredu izan behar dugu. Izatean baino gehiago egitean erdiratu genuke. halere, egoera soziolinguistikoak kontuan hartu behar dira.
|
|
|
Informazioa inperfektua izateak adierazten du elkar ezagutzen ez dutenek ez dakitela aurrez aurre dituztenak elebidunak ala elebakarrak diren, bizitza errealeko egoera askotan gertatzen denez. Guk
|
dakigula
, literaturak inoiz ere ez du azpimarratu informazioa inperfektua izan daitekeela eta ondorioak dituela gutxiengoaren hizkuntzaren erabileran. Informazio perfektuak, berriz, ez du garrantzirik:
|
|
2015
|
|
|
deserosotasuna. Gauzak honela, presio soziala tarteko, hainbat komunikazio egoeratan nola jokatu ez
|
dakigula
geratzen gara, eta geureari eusteko nahikoa baliabide ez daukagunez, eta hizkuntza mendekotasun horrek pisu handiagoa duenez, euskarari uko egiten diogu erdararen mesedetan. Frankoren garaian, esaterako, zigorra" kanpokoa" zen, eta horrek ondorio negatibo nahiz positiboak zituen:
|
|
|
Euskararen ezagutza datuak gero eta hobeak dira, ez da hala gertatzen, ordea, erabilera datuei erreparatuz gero. Euskaraz egin nahi izatea askotan ez da aski izaten eta nola jokatu ez
|
dakigula
geratzen gara hainbat egoeratan. Badira urte batzuk Emun kooperatiba Kataluniako hainbat lagunekin elkarlanean gai hau lantzen hasi zena euskararen herrian tailer parte hartzaileak antolatuz.
|
|
2016
|
|
|
a) Gauza bat da Lurralde mailako (demagun Gipuzkoako) edo EAE osoko demolinguistikazko datu globalekin jardutea, eta beste bat udalerri euskaldunen (eta, horien barnean, arnasguneen) errealitatetik hurbilago dauden ustiapen emaitzak analizatzea. b) Espero izatekoa zenez, ustiapen emaitza horien argitan aski datu dibergenteak azaltzen dira etxeko erabilera nagusiaz (E4 jardunaz, E4 hiztunez). Espero izatekoa zen dibergentzia horiek azaleratzea164 baina,
|
dakigula
, Iñaki Iurrebaso izan da lehena horretarako analisi demolinguistikoak sakon lantzen eta jasotako emaitza nagusiak argitara ematen. Zertan datza dibergentzia hori?
|
|
|
Hori baino erreparo sakonagorik ere jasoa du BIE EV k. Bizi indar etnolinguistikoaren kritikarik zorrotzena,
|
dakigula
, Joshua A. Fishman-ek 2001ean egindakoa da253 Bere ustez, a) BIE EV ri darion ikuspegia erredundantea eta lanerako kamutsa da alde batetik, eta ez du osaera teoriko sendorik bestetik: ez du lehentasunik ezartzen, ez dakar osagaien arteko barne lotura sekuentzialik edota gertakari horien pisu erlatiboen haztapen saio argirik, eta kanpoan utzitako elementuak zergatik baztertzen dituen ere azaldu gabe uzten du (non theoretical da, bere esanean); b) deskribapenerako badu hainbat elementu interesgarri, baina preskripzio indar argirik ez du:
|
|
|
Oso eginkizun zaila da hori ere: gaur gaurkoz ez hemen eta ez,
|
dakigula
, atzerrian inork egin gabea da ponderazio lan hori. Labur bilduz:
|
|
|
444 Gai hau ez dago,
|
dakigula
, behar bezala landua: corpus plangintzari dagozkionetan gero eta argiago dago kontua, ez ordea HINBE saioei dagokienean.
|
|
|
Hasieran esan duguna baliagarri izanik ere oro har, konkrezio maila handiagoa eskatzen du oraingoak, abiadura diferenteen azalpen zehatzera hurbildu ahal izateko. Grosjean en 1982ko saioa gorabehera221, halako konkrezio kontrastaturik ez dago,
|
dakigula
, inon: bat gatoz horretan Calvin Veltman ekin (1983:
|
|
|
347 Asmo horri dagokionez ez dago mundu zabalean,
|
dakigula
, Ulibarri proiektuaren pareko saiorik. Ikus, batetik, Jasone Aldekoa eta Nikolas Gardner, 2002:
|
|
|
Konprobazio enpirikoa behar du horrek ere, ordea:
|
dakigula
ez du inork halako ikerlanik egin.
|
|
|
364 Iparraldean ez dago,
|
dakigula
, arnasgune argi argirik (Baigorri, agian?). Aspaldi hasi ziren hango arnasguneak galtzen (ikus, adibidez, Zalbide 1990, 2007a eta 2009), eta azken hamarkadotako mintzaldatze bortitzak ezabatu egin ditu hartarako aukerabideak.
|
|
2017
|
|
|
Botilaren gerria uste genuena baino askoz zabalagoa izan. Oso ondo non ez
|
dakigula
, gainera, botilak zuloak ditu, betetze erritmo jakin batetik behera ibiliz gero gehiago hustera egiten dutenak. (Sarasua 2013:
|
|
2019
|
|
|
" predominant and unharassed". euskaraz egiten da hor, besterik gabe. gizarte arau bizia da hori: donostiako kontxan bainu-jantzia edo bikinia, ez ordea sostena eta kuleroa, janztea bezain arau zabal28 arau zabal eta, zergatik ez
|
dakigula
baina ondo kontuan dugularik, haustezin. gauza bera gertatzen da arnasguneetan: bertakoek bertakoekin, hitzez eta ohiko solasgai bizi pizgarriez, euskaraz jardutea arau nagusi da ingurumen horietan.
|
|
|
honelakoak dira, egungo egunean, Bizkaiko, gipuzkoako eta Nafarroako hainbat arnasgune. hiztun kopuruz, zabaltasun soziofuntzionalez eta eskualde ingurumenez azpeitia da arnasgune erasan guztietan nagusi: askogatik nagusi. araban eta Iparraldean ez dago,
|
dakigula
, (Bz 6b) mailako arnasgune erasan argirik (izatekotan aramaio izan liteke halakoa araban, eta Baigorri Iparraldean. eskuartean dugun informazio mugatuaren argitan ez gaude batere seguru, halere, bata zein bestea osasun maila horretan daudenik.
|
|
|
Iñaki Iurrebaso – Hego Euskal Herriko arnasguneak zenbatzen horrela, bi datu multzo horien gainean egin daitekeen azterketa teoriaren ikuspegitik ondo errotutakoa dela esan dezakegu, hurbilketa horretan hobetzeko aukerak ere badiren arren. Baliagarria da arnasguneak identifikatzeko eta baita haien barnean arakatzeko ere. zalbidek lantzen dituen kategorietan, Bz eta Bz multzoen arteko aldea (zalbide, 2019), irakurtzean eta idaztean hiztunek egiten duten erabileran oinarritzen da. egun ez dago, guk
|
dakigula
, udalerri mailan hiztunen idatzizko erabileraren berri emango digun iturri estatistikorik. ondorioz, arnasgune beteen barruan, oraingoz ezin daiteke egin" garatuen" eta" hitzezkoen" arteko bereizketaren gauzatze enpirikorik.
|
|
|
Nola, euskaldun guztiok elebidun garen honetan, hizkuntza baten baino gehiagoren jabe? azken honetaz (eta, bide batez, aurrekoaz) badugu erantzun argia,
|
dakigula
inork ezeztatu gabea: " bilingualism is presumably acquired much as all other societally normed behavior is acquired; by exposure to and interaction with a community that lives in accord with the norms of usage(..)" 13 gurera etorriz:
|
|
|
Baina batek ere ez du argitzen interbentzio bakoitzaren eraginkortasuna zertan den, kalitateari dagozkion terminoetan. ezin dute bere horretan argitu. horregatik guztiagatik pairatzen ditugu sindrome berberak guk eta beste hainbatek. eta horrela, ikusten dugu helburu gehiegi eta neurtezinak egozten dizkiegula interbentzio mikroei; eta okerreko konklusioak ateratzen ditugula jardueren arrakasta neurtzean, irizpide faltagatik; eta ikusten dugu nola pilatzen diren ekintzak, halako modutan non egoera paradoxiko benetan bitxiak sortzen diren: non eta 2 gune soziolinguistikoan aktibitate gehiegi planifikatzen dira, eta dosifikatu behar(!); eta kexatzen gara beti gauza berberak edo bertsuak antolatzen ditugulako; edo, aitzitik, beti zerbait berri egitera kondenatuak gaudelako. eta horrekin batera sentitzen dugu ez
|
dakigula
benetako progresiorik lortzen ari garen ala ez —alde batera utzita, noski, benetan asebetetzen ez gaituen parte hartzaileen kopuruaren gorabeheren datu" jostalari" hori— eta ez dakigu bereizten, askotan, zein diren ekintza" tronkalak" eta" subsidiarioak" normalizazioaren ikuspuntutik: zeini eutsi eta zein utzi, bere funtzioa bete duenean.
|
|
2022
|
|
|
• Hezkuntza Saileko IRALE programan ez da gaur egun ‒eta guk
|
dakigula
inoiz ez‒ inolako formaziorik eskaini irakasleak soziolinguistikaren eta hizkuntza ekologiaren inguruan formatzeko.
|
|
|
Erabiltzen den hitanoaren kalitateari dagokionez, azken urteotan ia ez da ikerketarik egin hiztunen ekoizpenak zuzenean aztertzeko, guk
|
dakigula
. Elustondok (2021) heldu dio lantegi horri berriki, eta datu ugari eta interesgarriak utzi dizkigu.
|
|
|
Horiek dira martxan dauden egitasmoak3, guk
|
dakigula
, baina azken boladan unibertsitatetik beste proposamen batzuk iritsi dira, oraindik inplementatu gabe edo eskala txikian praktikan jarri direnak; gradu eta master amaierako lanetan aurki ditzakegu proposamen horiek. Unitate didaktikoak dira hemen labur azalduko ditugun lau lanak, eta denek dute asko jolasetik eta ludikotasunetik, eta ahozkoa lantzeari ematen diote garrantzi berezia.
|