|
2008
|
|
|
Europaz maiteminduta nago, ezin uka, Europako txokoak, historia, jendea.. baina azken aldi honetan, egiten ari direna ikusita, hitzarmen eta tratatu horiei buruz galdegingo balidate, ezetz esango nieke; ez dut nahi nire ordez erabaki dezaten pertsona horiek, pertsona gutxi horiek, humanitatez eskas dabiltzan horiek (atseden hartzeko ere betarik gabe lan egin; gaizki, hain gaizki banatua
|
dagoen
mundu honetan jan ahal izateko beste xederik gabe hona etorritako pertsonak kartzelatu eta egotzi, zuzentarau lotsagarri horren bitartez; estu, ito arte estu hartu nahi gaituzte ekonomikoki...).
|
|
|
Betisa zerua ikusteko bere etxeko teilatura igotzen denean hasten da istorioa. Bere adimen praktikoa dela eta, ikusi eta ikutu daiteken gauzak baino haratago
|
dagoen
munduan ez du sinisten. Baina Dorleta magoa ezagutuko du, gauaren erdian.
|
|
2009
|
|
|
Irakurlego zabala diot, ahaztu gabe, halarik ere, nola edo halako kontzientzia nazional bat hedaturik dagoeneko unibertso linguistiko bati begira idatzirik dagoela, ene ustez: katalanez idatzirik, eta katalana bezalako hizkuntza batean irakurtzeko prest
|
dagoen
mundu berezi horri begira. Erakargarria, hortaz, euskaraz edo galegoz edo bretoieraz edo hizkuntza gutxitu batean irakurtzeko plazera edota grina dugunontzat ere.
|
|
2012
|
|
|
Simon Reynolds kazetariak iraganak museo izateari utziko dion eguna erreibindikatzen du. Iraganekoa nostalgiarik eta miresmen itsurik gabe berrerabiltzeko gai garenean konektatuko da berriz musika (eta diskoak) pantailatik at
|
dagoen
munduarekin.
|
|
|
Poetikoa eta intimista da, eta sekulako lilura eragiten du. Desagertzear
|
dagoen
mundu bati egindako omenaldi bizi eta kitzikagarria da. Kenyako Wavumba tribuko azken arrantzalearen bizitza kontatzen du, eta une askotan dokumental baten aurrean gaudela ahazten zaigu.
|
|
|
Gabon gauean urtero telebistan ikusten dugun kapitalismo monarkikoaren aurrean, guk euskal errepublika sozialista hautatzen dugu. Herrialde berri batean bizi nahi dugu, behetik gora eraikita
|
dagoen
mundu berri batean. Klaserik gabeko mundu bat, gure patuaren jabe izaten uzten gaituen mundu bat.
|
|
2013
|
|
|
Eta horrek ekarpen literarioak dinamika historiko eta kulturaletik at koka ditzake, kultura ezezagunago hori espektakulu bihurtuz (Anton Figuero ikertzaileak ohartarazi bezala). Armando Gniscik merkatu ikuspegiaren mende ez
|
dagoen
munduen literatura aldarrikatu izan du, herrien arteko zubiak eraikitzeko, merkantziaren logika horretatik kanpo. Euskal literaturan ere halako urratsak egin dira, baina, nire ustez, diskurtso eta ikuspegi gehienak hiru logika horietarantz lerratu dira, zoritxarrez».
|
|
2019
|
|
|
1981 urtean sortu zen, eta, geroztik, bi urtetik behin egin izan dute, azaroko lehen asteburuan. Euskal mitologian eta esaera zaharretan oinarritzen da jaia, eta 150 eta 175 herritar inguruk parte hartzen dute urtero.Txikitatik entzun, sinetsarazi eta amestutako kontu zaharrak ekarriko dituzte gogora gaur,, desagertzear
|
dagoen
mundu magiko hura, mantendu, eta, era berean, ondorengoei erakusteko. Ekitaldiak bi zati izango ditu:
|
|
2020
|
|
|
Munduak beste era batera jokatzea behar du, pandemia hau eta etorriko direnak gelditu ahal izateko, klima krisiari aurre egiteko eta gizarte desberdintasunak gainditzeko. Txinaren, AEBen eta EBen jokaerek argituko dute zenbateraino
|
dagoen
mundua prest ereduz aldatzeko.
|
|
2021
|
|
|
Solaris en ez dago kanpo bidaiarik per se, ez marinelik edo akzioz jositako abenturarik, baina estazioko giza jendeak, Atlantikoa gurutzatzen duen pakebote zorigaiztoko baten tripulazioak nola, itsasoan isurtzen ditu bere ekinak eta ezinak, nekeak eta eldarnioak. Itsasoaren aurrean, protagonistek muturrera eramaten dituzte giza existentziaren gaineko funtsezko itaun guztiak; gizakia zer den, zer den adimena, noraino ote den gizakia aske, zer helbururekin
|
dagoen
mundura jaurtia... Itsaso estralurtarrak pertsonen baitan dirakiten grina guztiak azaleratzen eta gainezkatzen ditu, aldi berean giza existentzialismoaren iturri, ispilu eta helburu.
|
|
|
2018an, 12 urte nituela, 6 ordu eta 15 minutu baino gehiago eman nituen 102 hizkuntzatan abesten. Miamin [AEB]
|
dagoen
Munduko Errekorren Akademiak eman zidan errekor hori. Guinness ek ez die uzten 16 urtetik beherako haurrei errekor horietan parte hartzen.
|
|
|
Berlin eta Londres izan ohi dira marka ahaleginak egiteko plazarik onenak. Hain zuzen, Kipchogek Alemaniako hiriburuan ezarri zuen 2018an indarrean
|
dagoen
munduko marka. Rioko Jokoetan, urrea lortzeko, Berlinen baino zazpi minutu eta 25 segundo gehiago behar izan zituen.
|
|
|
Sindikalista gogor bat da ama hori, euskalduna, Coco Chanel eta Elsa Schiaparelli puntaren puntan dauden goi mailako modaren alderik ezkutuenean. «Gai nagusi bezala, jantzi diseinatzaile handien atzean
|
dagoen
mundu sordidoa agertzen da. Alde horretatik, bi liburuek badute nolabaiteko pedagogia politiko bat, helduen literaturan pixka bat atzera egiten didana eta sekula erabiliko ez nukeena, baina hauetan ateratzen zaidana:
|
|
2022
|
|
|
Gainera, argitzen hasita, herrialde batzuk behar lukete oso argi eta oso ilun besteek. Dena berdin argiturik
|
dagoen
mundu bola ez da mundu, bola baino.
|
|
|
Hamaguchik, Haruki Murakamiren 30 orrialde eskaseko Drive My Car ipuina moldatu, eta hiru orduko film bat sortu du, mamiari helduz eta han ez
|
dagoen
mundu oso bat irudikatuz. Koska bat estututa, esan liteke filma bera moldatzearen ideiari buruzko obra handi bat dela.
|
|
|
Zalantzan jar daiteke, agian, ea aste honetako beroa zuzen lotuta
|
dagoen
munduak bizi duen klima aldaketarekin. Baina inork ezin izango du zalantzan jarri Nafarroako tenperatura 1,2 gradu igo dela batez beste azken mende erdian, edota Pirinioetako glaziarren laurdenak desagertu direla azken hamarkadan.
|
|
|
Hori oso ondo ikusten da Mad Max 2 Fury road pelikulan. Distopikoa da; apokalipsi osteko mundu batean gertatzen da, jada hondamendian
|
dagoen
mundu batean. Utopia batek mugitzen du protagonista; espero du ura dagoen eta dena berdea den leku batera iristea, baina hara iristean konturatzen da hori ez dela existitzen; daukan aukera dela itzulerako bidea egitea, eta bere hiriaren ordena aldatzea.
|
|
|
Garai bat definitu zuen. Etengabeko aldaketan
|
dagoen
mundu batean egonkortasuna irudikatzen zuen berak, eta harro egoteko arrazoi bat zen britainiar belaunaldi askorentzat».
|
|
|
Abesti honi buruz idazten dut, bertan hitz egiten dudan «mundu leunenari» buruz idazteko. Nor bere baitan biltzearen eragiketan
|
dagoen
mundu horri buruz. Lole y Manuel taldeak Río de mi Sevilla abestian zioen:
|
|
|
Irakurketa solasaldien sorreraz aritu da hasiera horretan, baita irakurketak eta literaturak beretzat duten garrantziaz ere. «Irakurketak aukera ematen digu iritzi gogoetatsu bat eraikitzeko; hitz iraingarriz beteta
|
dagoen
mundu zaratatsu honetan geldialdi bat egin eta gogoetari ekiteko».
|
|
|
«Lortuko dugu. Ez dut ulertzen zergatik ez
|
dagoen
mundu guztia kalean; denok izango gara nagusiak noizbait».
|
|
2023
|
|
|
«Frantziako zein Espainiako estatu zapaltzaileen makineria errepresiboa» salatu dute aurkezpenean, baina ez dute Euskal Herrira mugatu, «kapitalismoaren atzaparren pean
|
dagoen
munduko edozein txokotan ezaguna den errealitate komuna baita». Horren barruan kokatu dituzte egungo egoera ekonomikoa eta gobernuen neurriak ere:
|
|
|
kasik antzeman ezin direnak, eta guztiz saturatuak, erabat oztopatzen dutenak melodikoki zer gertatzen den ulertu ahal izatea. Mugimenduz enpo
|
dagoen
mundu bat harrapatu nahi nuen, inondik ere aurreikusi ezin den mundu bat.
|
|
|
Pasa den astean nabarmen geratu zen Madrilen, Pedro Sanchezek Yolanda Diazen aukera egin duela bere ezkerrera
|
dagoen
mundu hori gidatzeko. Presidenteak erabaki zuen zentsura mozioan Galiziakoari protagonismoa ematea beste batzuen kaltetan.
|
|
|
Guztiz globalizatuta
|
dagoen
munduan, hizkuntza gutxituen garrantzia azpimarratu du filosofoak: «Egun, egoera bortitz bat bizi dugu:
|
|
|
«Euskara gure nortasunaren ezaugarri nagusietakoa da. Jatorriekin lotu eta kokapen berezi berezia ematen digu gero eta globalizatuago
|
dagoen
mundu honetan», adierazi du Aburtok, eta «Bilbo eta Bizkaia elebidunaren alde» jardutera deitu.
|
|
|
Mahai gainean dituzte klima aldaketari aurre egiteko neurriak hartzeko proposamenak, isuriak gutxitzekoak, egokitzekoak eta finantzatzekoak. Parisko Hitzarmenean adostu zuten 1,5 graduko berotzearen muga gero eta gertuago dagoela —2023an tenperatura 1,45 bat gradu beroagoa izango da industria aurreko aroan baino—, anbizio handiko akordio batekin erantzun nahi dio COP28ak halako bilerekin gero eta ezkorrago
|
dagoen
munduari. Hauek dira eztabaidagai dituzten gai nagusiak.
|