|
2007
|
|
|
Ikus keratik ikus ketara arrunt aldea badago, are gehiago
|
dago
hizkuntza baten ikus kera edo lexiko eta gramatikatik herri horren filosofia eta jakintzara. Hizkuntzak perspektiba bat, ikuspegi bat ematen du, nola ikusi, baina ez du ikusita ematen:
|
|
2009
|
|
|
Arrazoi politikoetan oinarritzen dira erabaki asko, ez linguistikoetan. Zer den dialektoa oso garbi
|
dago
hizkuntza bat beste batetik atera dela froga daitekeenean, baina guri suertatzen zaiguna hizkuntza erromantzeei gertatzen zaienaren antzekoa da. Berez hizkuntza erromantzeak latinetik atera ziren, eta horregatik dialektotzat har genitzake harekiko, baina hainbeste urrundu zirenez gero eta beraien artean elkar ulertzeko gero eta zailtasun handiagoa zegoenez gero, gehi interes politikoak, ez zen oztopo handirik izan batzuentzat hizkuntzaren estatusa eskuratzea.
|
|
2011
|
|
|
Izan ere, prozesuaren hasieratik bertatik gobernuaren esku utziz gero indarberritzea, gerta liteke komunitatean ez egotea halako prozesu baten aldeko aldarririk, babesik edo engaiamendurik. Eta komunitatearen barne babesik gabe, ez
|
dago
hizkuntza bat indarberritzerik. Komunitatearen babes horrek, aitzitik, ondoren etor litekeen prozesuaren «politizazioa» lagun lezake.
|
|
|
Historiak hala erakutsi digu, XXI. mendeko Europan ez
|
dago
hizkuntza bat normalizatzerik edota berreskuratzerik corpus juridiko egoki bat aitortzen ez bazaio. Frantziako Estatuak betidanik ukatu izan dio gure hizkuntzari ezelango aitortza juridiko ofizialik, eta horrek eragin zuzena izan du gure hizkuntzaren garapenean.
|
|
2013
|
|
|
Liburuki honetan bildutako lanetan lau dimentsioak bereizteko ezintasun horren adibideak daude, badaezpada. Bretxa eta Pareraren, Labrañaren eta Fukudaren lanetan adierazten denez, argi
|
dago
hizkuntza baten erabilera aktiboa izateko hiztunek nahitaez hizkuntza horren gutxieneko ezagutza izan behar dutela; zehazten zaila da, eta n maila esan diezaiokegu. Usteek garrantzia dute ikaskuntza prozesu horietan, eta zenbait pertsonaren eta talderen aldez aurreko jarrera —hau da, ideologia—, jarreraeta irudikapenkonfigurazioa— beste batzuena baino askoz ere hobea da inguruko hizkuntza bakoitza ikasteko eta/ edo erabiltzeko.
|
|
2017
|
|
|
Zalantzarik ez
|
dago
hizkuntza baten berreskurapen prozesua dinamikoa dela, baina arrazoi horrengatik ezinbestekoa da epeak zehaztea, prozesuak denboran amaiera izan behar duela irudikatzea ezinbestekoa da. Hartara, berreskurapen prozesuari so gauden honetan, lehen urratsa hizkuntza komunitateen eskubideak bermatzea da lehen geltokia, eta Kaierak hizkuntza komunitatearen esku utziko du epeen denboralizazio hori zehaztea.
|
|
|
Nerabezaroan gaztelaniaz hitz egiteko dauden motiboak aipatzerakoan gaztelaniaren prestigioa eta euskararen prestigioa (eza) behin eta berriro agertzen da, eta argi
|
dago
hizkuntza baten prestigioa hizkuntzaideologia dela. gaztelaniaz egiteko arrazoiei dagokionez, ikerketan parte hartzaileek aipatzen dituztenak ohiturarekin lotuta daude. hori bai, beraiek ez diren beste pertsonen ohiturei egozten diete erdaraz hitz egitearen motiboa. gehien errepikatu dena beste adinkideek dituzten ohiturak dira: " ez dakitelako, erdara gehiago egiten dutelako, gogorik ez dutelako...". helduen ohiturak ere askotan ageri dira:
|
|
|
" ez dakitelako, erdara gehiago egiten dutelako, gogorik ez dutelako...". helduen ohiturak ere askotan ageri dira: " entrenatzaileek, etxekoek, dendariek... erderaz egiten dutelako." gaztelaniarekin lotutako ideologia linguistikorik ez da agertzen hizkuntza hori erabiltzeko arrazoiei buruz galdetzerakoan. baina nerabezaroan gaztelaniaz hitz egiteko dauden motiboak aipatzerakoan gaztelaniaren prestigioa eta euskararen prestigioa (eza) behin eta berriro agertzen da, eta argi
|
dago
hizkuntza baten prestigioa hizkuntza ideologia dela: " pertsona edo giza talde batek hizkuntzei buruz dituen ideien multzoa" (eusko Jaurlaritza, 2010: 15).
|
|
|
Euskararen despolitizazioa gehien azpimarratzen duen diskurtsoaren erreferente nazionalak eta politikoak espainolak dira Hegoaldean158 Erdal hizkuntza hegemonikoak ez du politizazio espliziturik behar, hizkuntza hegemonikoa modu naturalean da politikoa, eta espainolismoak ez dauka aldarrika ibili beharrik euskaltzaleok bezala. Egiten duena egiten duela, espainieraz egiten du, eta espainieraren aldeko politika egiten du; bide batezko politika inplizitua baino politika hoberik ez
|
dago
hizkuntza batentzat.
|
|
2018
|
|
|
Itzuli ez baitira paper gainean dauden hitzak bakarrik itzultzen; prozesu horretan, kultura oso bat (berriro) interpretatzen da helmuga hizkuntzako irakurlearentzat. Interpretazio une hori ez da batere inozentea, baina alde handia
|
dago
hizkuntza batetik besterako itzulpen prozesua prozesu zuzen eta gardena dela defendatzen dutenen eta itzulpengintzaren inplikazio ideologikoez kontziente direnen artean. Kilitoren aburuz, azken horiek erakusten duten jarreratik abiatuta soilik irits gaitezke itzulpengintza etiko batera, eta horixe da, hain zuzen, Ez duzu nire hizkuntzan hitz egingo lanean defendatzen duena.
|
|
2019
|
|
|
Arrazoi tipologikoak direla medio, hautagaien kopuruan alde nabarmena
|
dago
hizkuntza batetik bestera: muturbatean poloniera dago, heuristikoek 332 hautagai erauzi baitituzte 4.843 UF etiketatatik abiatuta, eta beste muturrean, berriz, euskara, 2.618 hautagai izan baitira 3.823 UF etiketaren bidez erauzitakoak.
|
|
|
Beste hizkuntzetan ere bai. Garbi
|
dago
hizkuntza batez ere landareekin hartuemana izan dugun unean sortu dela eta aberastu egin da. Nekazaritzari, lurra lantzeari esker kultura dugu.
|
|
2020
|
|
|
Artea «derrigorrean» hizkuntza batean pentsatzen delakoan da bera: «Ez
|
dago
hizkuntza batean pentsatzen ez den ariketa intelektualik». Egungo artista askoren ingelesera jotzeko arrazoien artean «neutraltasuna eta nazioartekotasuna bilatzeko asmoa» ikusten ditu.
|
|
2021
|
|
|
Kolonizazioa ere hor da, ezta? Ondo
|
dago
hizkuntza bat baino gehiago jakitea, baina hitz egin... euskaraz, ezta?
|