|
2004
|
|
|
—Zer moduz mendian? Ondo al zeuden
|
bideak
–—galdetu zuen Genovevak.
|
|
|
Agian hego haizea egiten zuelako, geure sorlekuari bisita egiteko gogoa erne zitzaigun bioi. Eta abiatu, bidatzurrak eta
|
bideak
zabaltzen hasten ziren parajeetaraino jaitsi, eta eguna bukatu baino lehen gure haran zaharraren erpinean jarri ginen begira.
|
|
|
" Zaldizkoak menditik noiz jaisten diren jakin nahi dute hortzaundiek. Horregatik ari dira Balantzategi eta bere inguruko
|
bideak
zaintzen. Baina kostako zaie haien arrastoa hartzea.
|
|
2010
|
|
|
Lafitteren idatzizko hirugarren erantzun bat askozaz geroagokoa ekar genezake hona, 1974koa" Mende huntako Euskaldun idazleen pentsa
|
bideak
", baina uste dut nahikoa dela orain arte adierazitakoarekin. Edozelan ere, Haeckel i dion ezinikusia Piarres Lafittek darwinismoari berari proiektatu zion, eta gerora Herria astekaria erabili zuen nolabaiteko kreazionismoa zabaltzeko:
|
|
|
Oker ez banago, bosgarren kurtsoko Antropologia izan zen ikasgelan eta zuzenean darwinismoa azaldu zigun diziplina bakarra. Izan ere, behin eta programako lehen ikasgaietan gene jitoa, hautespen naturala eta horrelakoak aurkeztuta, hurrengo atal batean Jose Maria Basabe() jesuita eta antropologoak gizakiaren eboluzio
|
bideak
irakatsi zizkigun, gaur eguneko Homo sapiens delakora iritsi baino lehenagoko fosilak banan banan erakutsiz eta karakterizatuz. Kontua da azalpen xehe horren kolofoi gisa, aita Basabek parentesi txiki bat ireki zuela, eta, ikasleoi artez begira, zera adierazi zigun:
|
|
|
Angelek arrazoi zuen horretan:
|
bideak
, errepideak, ez zeuden berriketarako. Fusilak eta metrailetak bidaiari susmagarriei begira j artzen ziren segituan, eta gazte gehienak ziren susmagarri; are eta gehiago Josebaren itxurakoak.
|
|
|
Done Jakueko
|
bideak
toki izenetan ere utzi du oroitzapena, Biurrun (N) herrian, adibidez, Erromes kamioa (1657) aurkitzen zen.
|
|
|
Iduri luke Urkulu (N) mendian dagoen dorre hau eta ondoko eraikina erromatarren ibilbideetan aipatzen den Summus Pyrenaeus dela. Batzuen aburuz irabazitako guda baten oroigarri gisa altxatu zuten dorrea, baina beste batzuen iritziz, ondotik iragaten diren pasabideak ez zitzaizkiokeen arrotz izango,
|
bideak
kontrolatzeko gune zatekeela alegia. Zernahi delarik ere, bistan dena da erromatarren eraikuntza ikusgarria dela, Erromaren indarraren erakusgarri bortu gaitzen gainean, baskoien lurraldearen bihotz bihotzean.
|
|
|
Eredua finkatzea latza izan bazen, are zailagoa haren erabiltzeko filosofia eta
|
bideak
gauzatzea. Normalizatu gabeko egoeran (botererik eza, irakaskuntza sistemarik gabe, diglosian.), Batua euskalkien osagarria izan beharrean, haien" arerio" bat gehiago bilaka zitekeen, herri hizkerak.
|
|
|
Claves de la recuperacion del Euskara y teoria social de las Lenguas liburua plazaratu zuen 1987an. Liburua hizkuntzen oro hareta Euskararen partikularzkibizi baldintzen azterketa berria eta berritzailea zen eta da, ezinbesteko erreferentzia bilakatu dena komunitate osoen mintzaira/ kultura ordezkapenak. ulertzeko eta, ondorioz, haien berreskuratzeko eta normalizatzeko
|
bideak
nondik nora doazen hobeki ikusteko.
|
|
|
1904ko maiatzean Maroko aldera egindako bisitagatik esker onez, edo sinpatia erakutsiz beharbada, 1905ko maiatzean Espainiako erregeak eta Emile François Loubet Frantziako presidenteak Parisko operara bidean sufritu zuten atentatua zela-eta. Ez behintzat Alfonso Xlllk hizkuntza txikien alde edo bakearen eta kulturaren
|
bideak
samurrago bihurtzeko ezer egin zuelako.
|
|
|
" Ez zarete portuetatik sartu ahal izango, ez duzue ibiltzeko biderik izango, joan eta egin itzazue zeuen bizitzaz, marka itzazue zeuen heriotzaz portuak eta
|
bideak
." 607
|
|
|
Harrezkero, historiografia espainolean ukatu egin zen arma kimikorik erabili zenik, buru ebaketa bezalako ohiko praktikak ostendu ziren bezala. Arrazoia prentsaren eta historialarien" nazioaren ohorea" gorde nahian aurki daiteke beharbada, edo ezagutze
|
bideak
moztu zaizkiela hauei. Azken urteotan argitaratu da apur apurka gertatutakoa.517
|
|
|
Galerok ekiditeko hasiak ziren hegazkinak erabiltzen. Lubakiak, azokak, soroak,
|
bideak
eta aduarrak bonbardatzen zituzten, baina horiek ere jausten ziren. 1913ko azaroan, hegazkin espainol bat, MF eraitsi zuten moroek Tetuan aldean.
|
|
|
Estereotipo fabrikatzaileen kontra egin behar du, baina publiko guziaren kontra ere bai, estereotipoetara ohituta egoten delako gizarte osoa. Ohikoaz bestelako
|
bideak
ez dira zabalik egoten.
|
|
|
Ez da adostasun absoluturik behar, normala da arrazoi batengatik edo besteagatik desakordio eta tirabirak izatea.1281 Onuragarriak ere izan daitezke eztabaidak eta disidentziak, ez ahazteko behintzat mundua konplikatua dela eta gertaerak ez direla aurreiritzien arabera moldatzen. Eta
|
bideak
, bat aukeratu behar denean ere, bakarra baino gehiago direla.
|
|
|
Haien emazte batzuk larruzko yurtak josten eta eraberritzen ari ziren, beste batzuek goruetan ziharduten edo egun orotako zereginetan, zeren orain Hulun ek ez zuen deus egiteko beharrik, alta, mendebaldetik ekarri esklaboak arduratzen ziren lan guztiez: arotz, zurgin eta harginek eraikitzen zituzten Khagan Khan eta beste printzipalendako egoitzak,
|
bideak
eta ukuiluak, zeren mogol jendea, lehenagoko bizimolde ibiltaria bazter utzirik, leku berean egoten hasia baitzen.
|
|
|
Baina nork ezagutzen ditu Oroahaldunaren
|
bideak
–
|
|
2011
|
|
|
Badaude amarekin handitu artean, eta badoaz gero zein beren gain. Badu satorrak bere egongia, nola baititu bere
|
bideak
. Egongia hura da erro zahar edo harri zabal zenbaiten azpian, urak harturen ez duen leku batean.
|
|
|
Egongia hura da erro zahar edo harri zabal zenbaiten azpian, urak harturen ez duen leku batean. Egongia hari datxizkiola badira
|
bideak
, batzu inguruan, bertzeak xuxenka, hirur edo lau aldetarat, bata hets baliezaiote ere, bailuke norat ihes egin.
|
|
|
Bide haien egiteko jauzarazten duen lurra han hemenka jaurtikitzen ohi du kanporat: huskia horietarik ezagun baita nola dabiltzan
|
bideak
. Ezin sinetsia omen da, zein laster egiten dituen satorrak lurpeko bide horiek.
|
|
|
Satorrak egiten ditu bere
|
bideak
norat ere sudurrak erraten baitio, eta naski belarriak ere bai, atzemanen duela bere hazkurria. Horra zertako dabiltzan bide horiek harat honat makurtuz, itzuli eta inguru.
|
|
|
Onaren aldean badu gaixtoa. Baldin satorrak ez badu belarkirik jaten, egia baizik ez da, bere lurpeko lanetan, bere
|
bideak
egitean, mozten dituela atzeman erro guztiak, eta kanporat jaurtikitzen duen lurraz zikintzen duela larraina. Horra zertako anitz begietan duten laborariek, eta hemen haren alde erran ditugun gauza guztiengatik, gogo onez, ahal balute, beren lurretarik kanpo eman lezaketen satorraren itxura guztia.
|
|
|
Badira satorraz jabetzeko
|
bideak
, bai bizirik bai hilik. Aipatuko ditugu bertze aldian.
|
|
|
Bazterbide horiek erdikoa baino hertsiagoak dira, ezen satorrak bere gorputzaren heineko egiten ditu bere
|
bideak
. Baina nola erdiko bide horretan baitabil ardura, bai ehizarat doanean, bai ohantzerat itzultzen denean, ibiliaren bortxaz zabaltzen du bide hori.
|
|
|
Hirur lur meta badituenean bada eginik satorrak, trenka ezazu aitzurrekin, lehen metaren eta bigarrenaren artean, eta berriz bigarrenaren eta hirurgarrenaren artean. Garbi eriaz, xilo haietarik batetara ala bertzera heldu diren sator
|
bideak
.
|
|
|
Orduan haietarik bati beha egoteko orde, utzirik bertzeak ari daitezela gaizki egiten, hel zaitezke orotara. Hortakotz, aski duzu sator
|
bideak
trenkatu dituzun lekuetan landatzea, agertu dituzun aho bakoitzean, xotx mehe bat, paper puxka bat emanik gaineko buruan. Satorra jiten denean xilo haietarik bataren edo bertzearen lurrez tapatzera, higituko du xotxa eta eroraraziko.
|
|
|
Bertan argudiatzen genuen Terrorismotzat kalifikatutako indarkeria gehiago zela sinbolikoa instrumentala baino, eta, beraz, gobernuen eta beren etsai indarkeriazaleen arteko lehia gehiago zela erretorikoa benetakoa baino. Han azaltzen genuen berdintsuak zirela Gobernuek eta terroristek, bakoitzak bere helburuarekin, noski, terrorismoari buruzko diskurtsoa manipulatzeko erabiltzen zituzten
|
bideak
. Gure ikuspegitik, arian arian antiterrorismoaren industria bridagabe bat abiarazia dute biek ala biek, autoperpetuaziorako ahalmena duena.
|
|
|
ebakia, tantoa, ahosoka, balezta, ostikada, zigorra, hegala eta, azkenik, mokoa. Ikur horrek eternitatea esan nahi du, baina goiko" tanto" hori ezabatuz gero," ura",. K (shui) bihurtzen da; beraz, beharbada, horregatik, muturra tinturaz busti, eta" isuri doan ibaiaren gisa" ibili behar omen du paper zuri lakarraren gainean pintzelak," eskuaren edozein higidurak, uraren
|
bideak
bere ukondo bakoitzean bezala, iragan eta geroaren berri eman dezan".
|
|
|
norbait horretan lanean hasiz gero, gai faltagatik, behintzat, ez luke porrot eginen: hirigintza, diru-laguntzak, herri lanak, alderdi eta sindikatuen finantziazio
|
bideak
... edo horiek guztiak nahasturik, noski.
|
|
|
agintea lortu eta botereari eustea, ahalik eta gehien. Esan beharrik ez dago
|
bideak
ezberdinak direla oso. Diktaduretan beldurra izaten da nagusia.
|
|
|
Meza aditu ondoan, eliza atarian herriko gizonek berriketan jarduten zuten, harik eta barneko ahots misteriotsu batek musean aritzeko gomendio egin arte, eta tabernako bidea hartzen zuten. Emakumezkoek, berriz, aurrera egiten zuten, ez ziren eliza atarian sekula gelditzen, gonak bete lanez egoten baitziren eta elizatik berrehun metrora zegoen iturri ondoan gelditzen ziren, herriko
|
bideak
despeditzen diren gurutzean, nor bere etxera joan aitzin. Matilda izeba, bordatik bisitan askotan etortzen zitzaiguna, han egoten zen, erne erne, baina niri begia kendu gabe.
|
|
|
" Adinaren erdialdera/ maiteminak jota/
|
bideak
eramanik,/ bizilekua aukeratu dut. / Desirak hartzen nauenean/ bakarrik hara biltzen naiz.
|
|
|
Azken horretan lau kanta dira euskaraz emanak, eta Lizardiren hitzak ez dituen bakarrean —euskaraz esan beharreko azken hitzak balira bezala— Leterenak kantatzen ditu a capella: " Barne
|
bideak
hain bihurriak argitzen dizkit gau isilak/ argitzen dizkit loaren mugan paranoiaren". Baina berehala oinez datorren beste Imanol batek estaltzen ditu hitzok, erabat entzuteko aukerarik eman gabe 1982.go hartan musikatuko zuen Arestiren promesa:
|
|
|
68. Zehar
|
bideak
, 1995ean Elkarrek argitaratutako Mikel Laboa liburuan.
|
|
|
Baita zerbait gehiago ere: ordura arte guztiz markatuak ziruditen
|
bideak
aldatzeko ez zegoen beti gerraren baten zain edo gerren urteurreneko ospakizunetanegon beharrik. Zenbait pribilegioren jabe baldin baginen (hizkuntza eta tradizio eder bat, bai, baina baita sekulan mundura zabaltzeko aukerarik izan gabea), bizi iraupenerako baino gai ez diren gizajoak izaten uzteari ekin behar genion.
|
|
|
Zenbait pribilegioren jabe baldin baginen (hizkuntza eta tradizio eder bat, bai, baina baita sekulan mundura zabaltzeko aukerarik izan gabea), bizi iraupenerako baino gai ez diren gizajoak izaten uzteari ekin behar genion. Eta ausardia behar zen —behar da— begiak, leihoak, eta
|
bideak
zabaltzeko. Lan isila eskatzen du, esker txarrekoa maiz, bakardadea.
|
|
|
" benetako musika berria; musika, performance gisa; musika arina; eta musika funtzionala". Lehenengoa, benetako musika berria," soinuen produkzio
|
bideak
eta konposizio prozeduren miaketaren gaineko adituen praxi" gisa baino ez da existitzen. Berehalako plazeraren bilaketa lekuz kanpo gera liteke modu horretan, bai behintzat indusketa lan hori entzule publikoari dagokionez.
|
|
|
Epika antzu batetik lirika engaiatu batera ahaleginduz, bere itsasontzi xumearen oihalak harrotzen zituzten ekaitz bortitzak bideratzeko ahaleginean. Baina berak noizbait amestu zuen heroiaren
|
bideak
etxerakoa seinalatzen zuen. Ezinezkoa bilakatu zitzaion, ordea, Ithaka alderako itzulbidea.
|
|
|
Mogelen doktrinatze lan horretan hain da idilikoa eta perfektua aurkezten duen gizartea eta etxeko bizimodua, ezen txepelago eta txatxuago ezin baitaiteke izan: " Baldin Bizkaiko baserri etxe guztiak balebiz ain zuzen, zelan zuria, ta nekezale guztiak balira zu baizen begiratuak, urrezko
|
bideak
ikusiko liraatez".
|
|
|
...eman ez ziona, haize zinen eta lanbro eta xori eta ekialdeetan ortzia sagaratzen zuen eguzki, galtzaileekin joan zinen itzaletara eta minduen atseden lekuetara eta mundura harridura mutu bat erori zen hil kanpaien jantziz estalia... orduan zabaldu zen berriro kulpa multzotuen liburua lerro bakoitzak destaina bat, ozpin bat oihukatzen zuenean, badago kontzientziaren xokorik gordeenetan esperantzari
|
bideak
hertsi nahi dizkion intzirioa defuntuen hilmeza etengabe hura, ez tristurak, ez bakardadeak, ez dolu soila pena eta kulpak baizik pena eta kulpak batez ere jainko ilun bati gauez zuzenduriko arrenetan.
|
|
|
Oroit zaitezte hale ere bidelagun izan zenutenaz aspaldiko egun joanetan izpirituaren arnasak ferekatzen gintuenean... agortu baitziren urratsak eta
|
bideak
bizitza deitzen dugun mentura harrigarri erratuetan eta ongi baitakit oroitzapena nekearen etsipenak deseginen duela. oihal xare urratu honetan trabaturik gauari eskaintzen natzaio jadanik itxaropenik gabe kemenik gabe aspaldi aberririk gabe azkenean. kontuak kitatzearen ordu larri honetan galdu genuen guztiak izendatzen nau zordun.
|
|
|
Juantxoeneko bihurgunea igaro, Benaiko bidegurutzean aurrera jarraituz, Auxonborda eta Txamoraberri baserriak atzean utzi eta moldatutako bidea bukatzen den lekuan (Tobereneko bordako bidegurutzea) jarraitu pista aurrera (ezkerrekoa Tobereneko bordara doa eta). Kuxingo bordan (han beste panel informatibo bat badago)
|
bideak
beheiti egiten du. Jarraituz, Urrizti baserriaren hondakinak azpiko aldean utzi eta haritz amerikanoen tartean dagoen bidegurutze batera (Plantadi izeneko dermioan) iritsiko gara.
|
|
|
Berazkuren auzoan. Herritik Hernani aldera, Sanantongo baserriaren parean, eskuinetara hartu aldapa gogorra duen bide egokitua eta, maldaren erditsuan,
|
bideak
lehen atsedena hartzen duen bidegurutzean, ezkerretara joz iristen da baserrira.
|
|
|
Aitasemegi auzoan. Herritik Hernani alderantz, Madalenako ermita igaro ondoren, berehalaxe, goiti doan pista moldatua hartu, Porrostako erreka igaro Egiazko zubitik, eta eskuinera eta goiti jarraitu; hurrengo bidegurutzean, eskuinera eta behe aldera joanez
|
bideak
errekara eramaten du, eta Antokako zubia igaro ondoren, goiti malda gogor bat jarraituz beste bidegurutze batera iristen da; eskuinekoa Antokara doa, eta ezkerrekoa (bide moldatugabea) Sarranera. Aurrexeago eta goitixeago Otsondo gelditzen da.
|
|
|
Lehen irekitako
|
bideak
... orain zabaltzen.
|
|
|
Aitasemegi auzoan. Herritik Leitza aldera, 1,3 kilometrora gutxi gorabehera, parean ezkerrera goiti doan moldatutako pista hartu, Juantxoeneko bihurgune itxia igaro eta Benaiko bidegurutzean aurrera jarraitu, hau da, eskuinera; Auxonborda eta Txamoraberri baserriak igaro eta moldatutako bidea bukatzen denean Tobereneko bordako bidegurutzean, ezkerrera, herri aldera berriz itzuli eta hormigoizko
|
bideak
Tobereneko borda baserrira eramango gaitu. Baserrira iritsi baino lehentxeago, pista moldatugabea hartu gorantza —eskuinaldera—, Toberene bordako goiko etxea igaro eta azpiko aldeko hurrengo baserria da.
|
|
|
(Tobereneko bordako bidegurutzea) segi pista aurrera (ezkerrekoa Tobereneko bordara doa eta). Kuxingo bordan (han beste panel informatibo bat badago)
|
bideak
beheiti egiten du. Jarraituz, Urrizti baserriaren hondakinak azpiko aldean utzi eta haritz amerikanoen tartean dagoen bidegurutze batera (Plantadi izeneko dermioan) iritsiko gara.
|
|
|
Ezkerrekoa utzi eta zuzenean —eskuinekoa— jarraituz, zehar zehar hurrengo bidegurutzean ezkerrera eta goiti hartu behar da, moldatutako bidea herri aldera itzultzen da berriz eta Domiña baserrian bukatzen da. Aurrera jarraituz eta berehalaxe, azpiko aldera doan
|
bideak
eramango gaitu Goikobordako baserriaren hondakinetara.
|
|
|
Oinez joateko: herriko plazatik atera, Zubiaundia igaro eta ezkerrera, Juandearanonea eta Juanikotenea etxeen tartetik, hormigoiz moldatutako bidea hartu; Tartazuko erreka igarotzen den lekuan,
|
bideak
bihurgune gaizto bat egiten du. Bertan, behetik goiti bidexenda hartu, herriko uraren deposituen ondotik igaro eta goiti jarraituz, meatze tartetik, iristen da baserrira.
|
|
2012
|
|
|
Kasu askotan, immanentziatik kanpoko funtsa topatu nahian, jendearen gogoz haraindiko funtsak topatu nahian, lekuan lekuko eta aldian aldiko jendearen asmoen ordez, haien gainetik diharduen Funts Errealen bat ezarri zen eta horrela heteronomiaren altzora itzuli. Handik ateratzeko
|
bideak
, beraz, derrigor eraman behar gintuen abiapuntura: immanentziara.
|
|
|
Bizi beharrez errealitate gordina egosten dute bizidun sinbolikoek; izatez, zeinuak elkarrekin aritzeko
|
bideak
dira, eta halaber elkarri eragiteko eta elkar egokitzeko bideak. Hitz gutxitan, zeinuek elkartea ehuntzen dute.
|
|
|
Bizi beharrez errealitate gordina egosten dute bizidun sinbolikoek; izatez, zeinuak elkarrekin aritzeko bideak dira, eta halaber elkarri eragiteko eta elkar egokitzeko
|
bideak
. Hitz gutxitan, zeinuek elkartea ehuntzen dute.
|
|
|
Agidanez, hitzez harago bada zerbait. Ilusioak harako
|
bideak
dira eta nahitaez harakoan bizi beharra dugu.
|
|
|
Egungo sozietateak autopistak dira, auto
|
bideak
omen. Gureak zirkulazio kodeen garaiak dira.
|
|
|
Chrysostome ez zegoen une hartan klubean, eta Van Thiegelek nahiko lasai hitz egin zuen. Arraroa zen, bere ustez, sasoi sasoian zegoen gizon hura emakumeekin sekula ez ibiltzea non eta, Force Publiqueko guztiek ondo zekitenez, horretarako
|
bideak
zabal zabalik zeuden leku batean. Bere joko lagunek baietz egin zuten buruaz, baina hariari segidarik eman gabe.
|
|
|
Ostegun goizero, igo kanoa batera eta, lau kapelu gorriren laguntzarekin, neskatila birjinaren bila joaten ziren Chrysostome eta biak. Lanaren alderik errazena izaten zen hori, hain zuzen ere herrixketarako
|
bideak
eta jarraitu beharreko prozedurak aurrez erabakita zeudelako. Izan ere, tribuetako jendeak bazekien aukera oso garbia zela, edo neskatilari joaten utzi edo berrogei zartako herrixkako buruzagiari chicotte latigoarekin, eta ez zen beraz, normalean, problemarik izaten.
|
|
|
—Ziur zaude? —esan zion— Badakit mugini etarako
|
bideak
ikasiak dituzula, baina oihaneko ibilerak beti izaten dira nahasiak. Ahal den neurrian, laguntza emango nizuke ez galtzeko.
|
|
|
Ihizko besaulkietan eserita zeuden kapitaina eta hirurak, mahai borobilaren inguruan, eta gotzainaren eta kazetariaren bisita aztertzen ari ziren seriotasun militarrez. Yangambiko
|
bideak
eta atariak garbitu behar ziren, eta hiru paillote prestatu: bat gotzainarentzat, bestea apaiz laguntzaileentzat, eta hirugarrena kazetariarentzat.
|
|
|
—Batzuetan ulergaitzak dira Jainkoaren
|
bideak
, Chrysostome. Sasoia ematen digu, baina sasoi horren ondorio batzuk ez ditu atsegin eta kastigatu egiten ditu.
|
|
|
Yehudah Halevi poeta handia Tuteran jaio zen 1070 urte inguruan. Hamabost urte zituela
|
bideak
ibiltzeari ekin zion eta, beti hegoalderantz abiatuz, badakigu denboraldia eman zuela Kordoban aurrena eta Granadan geroago punta puntako beste poeta baten gonbidapenari kasu eginez, Moses ibn Ezrak egindakoari —adiskide minak ziren— Bere poesia irakurriz badakigu nolakoa izan zen Yehudah Halevi hau: gizon atsegina, bizitasun handikoa, lagunen lagun beti, naturaren xarmak ederki asko estimatuz bizitza eta edertasunaren plazerak ezeren gainetik jarriko zituena.
|
|
|
Horrela, Comete sarea 800 bat pertsona erreskatatzea lortu zuen. Euskal Herrian muga gainditu ondoren
|
bideak
hegoalderantz jarraitzen zuen, Gibraltarreraino. Eta handik Ingalaterrara, ostera ere, beste abioi batera igota, borrokan jarraitu ahal izateko.
|
|
|
Terralak eraman du atzoa, gaur, eta bakarrik utzi gaitu, egurats ttikian lo, zaldi biluzien argitasunean. Eskua, eskua damaigu
|
bideak
, azaro sakon honetan, urteak ez daitezen izan soilik izu, zauri, goibeltasun, arantza; bidea ere izan dadin besteongan hiltzeko bakezko baso eta galmendi zoragarri: lainorik zuriena.
|
|
|
Inoiz zugana iritsiko ez banintz, exegesi hori banu kantatu, emadazu zuk, lur,
|
bideak
oro iraultzeko behar den indarra.
|
|
|
Herrestan igo da ia ia hegi puntaraino, eskuetan bermatuagoa zango trapuz estalietan baino. Hortik
|
bideak
beheiti egiten du, eztiki, aintziraraino. Goizeko ikuspegia miratzeko parada du berriz, eguneko azken eguzkian:
|
|
|
Nekatu naiz bizitzari helburu epikoak jarri nahian eta inoiz betetzen ez direla ikusteaz. Nekatu, gehiengoak hartzen dituen ohiko
|
bideak
ekidin, eta azken batean, beti bide bihurgunetsuak eta bakartiak hartzeaz. Etsi dut.
|
|
|
Irlako Kapitain Orokor jeneral Weyler y Nicolau" bake kanpainatik" La Habanara bihurtu zenean, hiri osoa oldartu zen karriketara, Prado ibilbidetik Plaza de las Armasera
|
bideak
oro beteaz. Den dena banderatxoz eta lorez apaindurik zegoen, eta hiritarrek igandetzat hartua zuten egun handia, Weyler heldu zenekoa!
|
|
|
Besterik zen, ordea, euri bortitzaren petik padura amaigabean aitzinatzea, urak
|
bideak
ezabatuz gero, lautadan gaindi noraezean joate hura, batzuetan zaldiei ura paporaino iristen zitzaiela. Areago dena, zizpak eta kartutxoak bustirik, Carlos Adalberto beldur zen edozein momentutan manbisek eraso egin ziezaieten.
|
|
|
Egunaren bezperan Sta Mariarako
|
bideak
pelegrin suerte guztiez bete ziren; La Habanako printzipalak zalgurdiz abiatu ziren, handikiak zamariz; populu xehea, ordea, idi orgetan familia osoa garraiatuz, edo oinez zihoan. Olde guzti hura abuztuko eguzki galdan bidean aitzina!
|
|
|
Halaber, egun bereko gauean inguruko mangledietatik ezin kontatuzko karamarroak jalgi ziren, itsasora beren bidean gorpuok ediren zituztenak, bada, ondoko egunean oraindik haietatik jaten segitzen zuten. Hain ugariki oldartu ziren ustekabeko hazkurriaren gainera, non hondartzak eta
|
bideak
estalki gorriz jantziak ziruditen.
|
|
|
Eta ilunpean zebiltzala, zinez urria zen taldearen orientatzeko gaitasuna. Beharrik On Joan ospe handiko maisua den tresna eta arte berrietan, ongi baitaki ibiltzen argizagiek gidaturik, baita
|
bideak
urratzen ere nola basoan hala alorretan. Eta plano bat ere egin du, motu proprio, Abraham Cresques geografo mallorcar ezin sonatuagoari ere inbidia piztuko liokeena, ikusteko aukerarik baldin balu
|
|
2013
|
|
|
Autotik irten nuenean, nire belarriek sortutako zihitekoa entzun nuen, beste hotsik ez. Baziren, lautadan zehar,
|
bideak
eta, han eta hemen, etxe multzoak, herrixkak. Baina ez zen inor ageri.
|
|
|
Artasoroak,
|
bideak
, eliza, dena ilunxeago zegoen orain. Argiak ikusten ziren baserri batzuetako leihoetan.
|
|
|
Ikara batek larritu ninduen larritze erretrospektiboa, burua burkoan hondoratu eta antsia eginaraziz: zer gertatuko zatekeen harkaitzean zulatutako
|
bideak
segidarik izan ez balu, eta han gelditu bagina, mendi pareta batean, bi ume, gasolina gutxi, trafikorik ez, inor ez, ezer ez...?
|
|
|
egurrezko txabola batzuk, eta eraikuntza handi bat, muino baten maldarekin paraleloan jaisten zen teilatu hegal bakarrekoa. Arrastoak,
|
bideak
, guk ordura arte erabilitakoak baino zehatzago antzematen ziren herriaren inguru guztian. Zabalenak txamisoz estalitako ordeka zeharkatzen zuen; beste batek, harekin perpendikularrean, mendi zapal baten saihetsetik igo eta haitzarte batera jotzen zuen, sastraka eta zuhaitz zarpailez osatutako basora.
|
|
|
Gizonak ur pixka bat edan zuen ostera bideari heldu aurretik. Iturritik aurrera, bere etxerako
|
bideak
mendian gora egiten zuen. Aldapatsua zen oso, eta koskaz betea.
|
|
|
Hala ibili beharrik ez izateko, beti bidez bide, inguru bereko rancheriak herrietan batzea otu zitzaion Luyandori. Gero
|
bideak
eginarazi zituen herri bakoitzetik misioaren gune nagusiraino. * Hala ere, bizimodu aldaketa ez zen gauetik goizera gauzatu.
|
|
|
1774ko urtarrilaren 8an abiatu zen azkenean espedizioa Tubacetik. Anzarekin batera hogei soldadu boluntario, Kaliforniako
|
bideak
ezagutzen zituen beste soldadu mexikar bat, aipatutako Sebastian Tarabal gidaria, Pima hizkuntzako interprete bat, Tubaceko presidioko arotz natibo bat, bost mandazain eta Anzaren bi zerbitzari zihoazen. Alde espiritualaz Santa Cruz de Queretaroko bi misiolari frantziskotar arduratuko ziren:
|
|
|
San Ignacio de Tubac presidioaren planoa. Tubac ibaia (gaur Santa Cruz) eta Tumacacori, Altar, San Xavier del Bac eta Sonoitac erako
|
bideak
erakusten ditu. Egilea:
|
|
|
Bere inurritegia aukeratzen omen zuten unibertsoko bizidunen antolaketarik sofistikatu eta biribilena izateagatik. Amets hark konturatuarazi zion kanpora zabaldu behar zutela, ezagutzera eman, informazio eta proiekzio
|
bideak
sortu...
|
|
|
Hori izan liteke, hain zuzen, aurreko atalean aipatutako esparruetako antolakuntzen zeregina. Esparruan esparruko transmisio
|
bideak
aztertu eta lantzea, sustapen bideak abiaraztea, jakintza bideak pentsatzen hastea. Hiru ardatz horietan, poliki poliki kuturgintzaren osagai desberdinak oretzen dira.
|
|
|
Hori izan liteke, hain zuzen, aurreko atalean aipatutako esparruetako antolakuntzen zeregina. Esparruan esparruko transmisio bideak aztertu eta lantzea, sustapen
|
bideak
abiaraztea, jakintza bideak pentsatzen hastea. Hiru ardatz horietan, poliki poliki kuturgintzaren osagai desberdinak oretzen dira.
|
|
|
Hori izan liteke, hain zuzen, aurreko atalean aipatutako esparruetako antolakuntzen zeregina. Esparruan esparruko transmisio bideak aztertu eta lantzea, sustapen bideak abiaraztea, jakintza
|
bideak
pentsatzen hastea. Hiru ardatz horietan, poliki poliki kuturgintzaren osagai desberdinak oretzen dira.
|
|
|
Beste batzuk berdeago daude gauza batzuetan. Dena den, esparru bakoitzak ditu bere baldintza bereziak, bere
|
bideak
, eta ez dago patroi bakarra jarraitzerik.
|
|
|
Maila orokorrean eta esparru bakoitzean, euskal kulturgintzaren belaunaldi transmisiorako
|
bideak
egokiago era litezke.
|
|
|
Zer esan honetaz... laugarren hauxe da estrategia behinenetakoa. Arlo eta maila guztietan belaunaldi transmisiorako
|
bideak
lantzea. Batetik, sortzaileak birsortzeko sortzaile transmisioa bilatuz, bestetik parte hartzaileen transmisioa bilatuz bereziki parte hartzean oinarritutako kultur adierazpideen kasuan, eta hirugarrenik zaletasun transmisioa bilatuz.
|
|
|
Honetarako esparru bakoitzak bere
|
bideak
izan ditzake, formazio ez arautuaren forma desberdinen bidez, formazio arautuak antolatuz, daudenak baliatuz edo beste motatako transmisio bideak jorratuz.
|
|
|
Honetarako esparru bakoitzak bere bideak izan ditzake, formazio ez arautuaren forma desberdinen bidez, formazio arautuak antolatuz, daudenak baliatuz edo beste motatako transmisio
|
bideak
jorratuz.
|
|
|
Zalantza gutxi dago plaza digital unibertsalaren garrantziaz. Handiak erraldoitzean, txikia ezdeus bihur lezake, baina kozkor izateko
|
bideak
ere eman diezazkioke. Baliteke hizkuntza minorizatu batzuei lehen ez zituzten aukera batzuk irekitzea, zulo berriak irekitzen dituen aldi berean. la aktibibate ororen bigarren leihoa, beste askoren lehena, guztientzako pantaila eta etengabe ahalbide berrien da.
|
|
|
Masa kulturak, bere aldetik, azkar zirkulatuko duten merkantzia kulturalak behar ditu. Zertan jokatzen ditugu euskararen komunitatearen
|
bideak
–Zer zaigu lorringarri eta zer bizigarri epe motzera eta epe luzera?
|
|
|
Gaur egungotik begiratuta, funtzionatu zuen h ak, eta berdin esan liteke h rik gabeko autua egin balitz ere, asmatuko zela. Bost hamarralditako
|
bideak
eman duena ikusita, iparraldearen bilakaera eta idazkera digitalaren sinpletze joerak kontuan hartuta, hatxea kengarri zela ere pentsa liteke orain. Laffiteren eskaintzari heltzea ere ez zatekeen okerra izango.
|
|
|
Sailkatze hirukoitz honen atzean dagoen diagnostikoak, ordea, zeharka ispilua jartzen die kultur politikaren oinarrizko apustuei eta diru banaketei. Hizkuntza biziberritzeko apustuarekin koherentzian, orain arte sendo kokatu gabeko oinarri batzuetan lan egiteko
|
bideak
irekitzeko planteamendua da.
|
|
|
Funtzio lodia da eragile politikoen aurrean interlokuzioa eta elkarlan
|
bideak
antolatzea.
|
|
|
Maiseatu ditzakegu hura geldiarazi zuten sailburu eta errektorea, baina barrurago xake taula politiko bat martxan dagoenean, konfiantza sortzeak beste sakonera bateko
|
bideak
eskatzen ditu.
|
|
|
estrategiak egosteko organo zehatzak, produkzio idatzia, jardunaldiak, harreman sare berariazkoak abiaraziz. Bisioak eta
|
bideak
lantzeko moduak.
|
|
|
Noragune bat, think tank bat, konspirazio taldeak nahiz gogo jardun zabalak. Norabidea ekoiztea funtziotzat hartu behar da, horretarako organo edo
|
bideak
sortuz. Iraunkorrak badira, hobe.
|
|
|
Bat diren hiru arlo horien inguruko prestakuntza, transmisioa, amets gela, eztabaida antolatuko duen mekanismoak behar ditu belaunaldi berriak. Formazio gune zehatzak, metodologiak,
|
bideak
.
|
|
|
Topaguneak, herrietako euskara elkarteen sare zabal moduan, baldintza egokiak ditu horrelako prozesu bati heltzeko. Hain barreiatze hedatua ez duten beste erakunde batzuek ere badituzte horretarako
|
bideak
.
|
|
|
Mugatuak eta desenfokatuak izan litezke euskal kulturgintza biziberritzeko
|
bideak
boladako bide estandarretan bakarrik ikustetik sortutako estrategiak. Desenfoke horren adibide izan liteke Interneten salbabidea ikusteko joera berria.
|
|
|
Kontsumitzeko ona denaren uholde horretan euskaraz sortutakoak ez du lehiatzeko abantaila handirik. Hor lehiatzea ere beharrezkoa da, baina horrekin batera, komunitatearen sorkuntza
|
bideak
dira gurea bezalako kulturen potentziala. Kulturgintzaren ehun herritarra, antzerki taldeena, musika eskolena, bertso eskolena, ikastetxeetako ekimenena, abesbatzena, gaztetxeena, dantza taldeena sustatzea.
|