|
2003
|
|
|
Argibideak eurek ulertzen duten hizkuntza batean emango zaizkie. Adingabe batzuek zailtasunak badituzte argibide horien edukia ulertzeko, beste
|
bide
egoki bat erabiliko da, azalpena emateko.
|
|
|
Aldi berean, heziketa prozesuari atxikia, kanpoko munduaren eraginak areago sentitzeko joera ere badu gizarte inguruak duen pisua, helduarekin alderaturik, ez proportzionala delarik. Horrek guztiak erabakiak hartzeko unean, baita erabakia hartu ondoren ere, kontuan hartzeko moduko berezitasuna osatzen du, neurri batean, adingabearen motibazio prozesu salbuespenezkoaren oinarria ematen duena eta abiapuntutzat jo dena gazteen zuzenbide penalaren
|
bide
berezia justifikatzeko. Horregatik, esku hartze hezitzaile orok adingabeen ingurunearen gainean zabaldu behar du bere eragina, horrek ematen baitio benetako zentzua.
|
|
2004
|
|
|
3 Auzitegiek
|
bide
teknikoak erabil ditzakete jarduna eta jasotako idazkiak nahiz agiriak dokumentatu eta artxibatzeko, lege honen 135 artikuluko 5 paragrafoan aipatu bermeekin. Bide teknikoak erabil ditzakete, halaber, prozesuen egoeraren jarraipena eta horiei buruzko estatistika egiteko.
|
|
|
2) Igorpenaren bitartez, postaz, telegramaz edo bestelako
|
bide
teknikoen bitartez igorri behar denean komunikatu beharrekoa; azken kasu horretan, bide teknikoak ahalbidetu behar du auzi paperetan modu sinesgarrian agerraraztea komunikazioaren jasoketa, data eta edukia.
|
|
|
2) Igorpenaren bitartez, postaz, telegramaz edo bestelako bide teknikoen bitartez igorri behar denean komunikatu beharrekoa; azken kasu horretan,
|
bide
teknikoak ahalbidetu behar du auzi paperetan modu sinesgarrian agerraraztea komunikazioaren jasoketa, data eta edukia.
|
|
|
1 Epaitegiek eta auzitegiek, eta alderdiek edo komunikazio egintzen jasotzaileek,
|
bide
elektroniko nahiz telematikoak, infotelekomunikazioak edo antzekoak badituzte, komunikazio egintzak bide horien bitartez igorri ahal izango dira, horiei dagokien hartu izanarekin; bide horiek ahalbidetu behar dute idazkiak eta agiriak igorri eta jasotzea, komunikazioa eta beraren edukiaren kautotasuna bermatzea, eta igortze eta jasotze osoa, eta horiek egiteko unea modu sinesgarrian agerraraztea.
|
|
|
1 Epaitegiek eta auzitegiek, eta alderdiek edo komunikazio egintzen jasotzaileek, bide elektroniko nahiz telematikoak, infotelekomunikazioak edo antzekoak badituzte, komunikazio egintzak
|
bide
horien bitartez igorri ahal izango dira, horiei dagokien hartu izanarekin; bide horiek ahalbidetu behar dute idazkiak eta agiriak igorri eta jasotzea, komunikazioa eta beraren edukiaren kautotasuna bermatzea, eta igortze eta jasotze osoa, eta horiek egiteko unea modu sinesgarrian agerraraztea.
|
|
|
1 Epaitegiek eta auzitegiek, eta alderdiek edo komunikazio egintzen jasotzaileek, bide elektroniko nahiz telematikoak, infotelekomunikazioak edo antzekoak badituzte, komunikazio egintzak bide horien bitartez igorri ahal izango dira, horiei dagokien hartu izanarekin;
|
bide
horiek ahalbidetu behar dute idazkiak eta agiriak igorri eta jasotzea, komunikazioa eta beraren edukiaren kautotasuna bermatzea, eta igortze eta jasotze osoa, eta horiek egiteko unea modu sinesgarrian agerraraztea.
|
|
|
5 Auzitegiek eta prozesuan parte hartzen duten subjektuek idazkiak eta agiriak igorri, eta horiek ohi moduan jasotzeko
|
bide
teknikoak badituzte, komunikazioaren kautotasuna bermatzeko, eta igortze eta jasotze oso osoa eta horien data modu sinesgarrian agerrarazteko, orduan idazkiak eta agiriak bide horien bitartez igorri ahal izango dira; modu berean ordainagiria adieraziko da, eta horiek aurkeztutzat joko dira, eskubideen egikaritza eta eginbeharren betetze ondoreetarako, legearen arabera zehaztu denboran.
|
|
|
5 Auzitegiek eta prozesuan parte hartzen duten subjektuek idazkiak eta agiriak igorri, eta horiek ohi moduan jasotzeko bide teknikoak badituzte, komunikazioaren kautotasuna bermatzeko, eta igortze eta jasotze oso osoa eta horien data modu sinesgarrian agerrarazteko, orduan idazkiak eta agiriak
|
bide
horien bitartez igorri ahal izango dira; modu berean ordainagiria adieraziko da, eta horiek aurkeztutzat joko dira, eskubideen egikaritza eta eginbeharren betetze ondoreetarako, legearen arabera zehaztu denboran.
|
|
|
Prozedura
|
bide
desberdinetan eratxiki beharreko auzi motei ostera ere helduz, hitzezko epaiketa hasten da demanda laburrez eta ikustaldirako zitazioa berehala eginez. Legeak epaiketa horrentzat erreserbatu ditu honako auzi hauek:
|
|
|
batetik, teknizismo juridikoa ezinbestekoa izatea; eta, bestetik, hainbat arazo sortzea, besteak beste, alderdi bakoitzaren uziak defendatzeko baliabideei buruz eta auzitegien barne antolaketari buruz. Gainera, kontuan izan behar da, edozein gatazka juridiko behin betiko konpontzeko,
|
bide
desberdinak erabil daitezkeela.
|
|
|
Aipamena, zinez, luzea da, baina argiro argiro erakusten du legegilearen asmoa. Legegile horrek, halaber, hobeto antolatu nahi du testuaren edukia, eta,
|
bide
horretatik, alferreko errepikapenei ihes egin nahi die: Artikuluak zenbakidun paragrafoetan zatitzeko joerari heldu zaio, hala behar denean, eta ahalegina egin da paragrafook berez esanahia izan dezaten, elkarren arteko lotura duten lerrokadekin gertatu aldera.
|
|
|
Ebazpenaren kopia edo zedula ematearen bitartezko komunikazioetan, horiek jasotzailearen egoitzan egin behar badira, 161 artikuluan xedatutakoaren arabera jardungo da, berori aplikagarri denean. Prokuradoreak egiaztatu du artikulu horretako inguruabarrak gertatzen direla, eta, horretarako, bi lekukoren laguntzaz edo bestelako
|
bide
egokiez balia daiteke.
|
|
|
1 Prozesu monitoriora jo dezake muga eguneratuta dagoen eta eska daitekeen diruzko zorra berari ordaintzea nahi duenak, baldin eta zor horren kopurua zehatza bada, 5 000 000 pezeta gainditzen ez baditu eta zorraren kopurua honako
|
bide
hauen bitartez egiaztatzen bada*:
|
|
|
Gordailututako ibilgailuak prezintatu egingo dira, eta ezin izango dira erabili, salbu eta xedapen bereziak direla
|
bide
hori ezinezkoa denean; azken kasu horretan, kontu hartzailea izendatuko da.
|
|
|
Legeak alderdi exekutatuari zein defentsa bide eman eta
|
bide
horiek erabil ditzakete betearazpen aginduan aipatu ez diren pertsonek; horixe egingo da, auzitegiak ezartzen badu betearazpena pertsona horien ondasunetara hedatzea, ondasunok alderdi exekutatuarenak izan ez arren, prozeduraren hasieran zein betebehar izan eta ondasunok betebehar horri lotuta daudela uste duelako auzitegiak.
|
|
|
Munta behar bezala kalkulatu ondoren, prozesuari
|
bide
egokia emango zaio.
|
|
|
Aipatu kuradoreak eta Fiskaltzak adierazten dutenaren arabera, epaileak kasuan kasuko autoa emango du, mantenu pentsioaren zenbatekoa finkatuz,
|
bide
hori aukeratzen badu; eta kasu horretan zehaztuko du tutoreari edo kuradoreari euren kargua betetzearen ondorioz eman beharreko ehunekoa.
|
|
|
Jarduna agirietan jasotzeko erabil daitezke, aktak, oharrak eta eginbideak ez ezik, osotasuna eta kautotasuna bermatzen dituzten
|
bide
teknikoak ere. Ahozko ikustaldi eta agerraldiak, berriz, erreproduzitzeko moduko euskarrietan erregistratu edo grabatu dira.
|
|
|
Jurisdikzio organoei dagokienez, aipatu moduko komunikazio bideak ezartzeko eta horien ezaugarri teknikoak zehazteko legezko oinarri aproposak dira Botere Judizialaren Lege Organikoak Botere Judizialaren Kontseilu Nagusiari eta Gobernuari emandako eskumenak. Gainera, zentzuzkoa da uste izatea, aurrerantzean, prokuradoreek, abokatuek, bai eta justiziapeko askok ere, komunikazio
|
bide
tradizionalak utzi, eta legeak zein baldintza ezarri etamunikazio bide berriak erabiltzen hasi baldintza horiek betetzen dituzten koko direla, euron ahalmenen eta auzitegiek dituzten baliabideen arabera.
|
|
|
Nolanahi den ere, prozesuko
|
bide
horretatik at utzi da kongruentziarik eza. Arean ere, prozesua amaiarazten duten ebazpenen kongruentziarik ezak beti ez dakar errotikako deuseztasunik; gainera, beraren izaera ere zeharo desberdina izaten da kasu anitzetan, eta, kasu horietan, deuseztasun akatsak eragindako defentsarik eza konpontzeko, ez da beharrezkoa jardunak atzera egitea.
|
|
|
Fruituak, errentak, onurak nahiz edozein motatako ekoizkinak direla
|
bide
zordundutako kopurua zehaztea eskatuz gero, auzitegiak, probidentzia bitartez, zordunari agindeia egingo dio, horrek likidazioa aurkez dezan, kasuan kasuko inguruabarren arabera ezarri epean, eta, hala denean, tituluak ezarri oinarriak kontuan hartuta.
|
|
|
Izen berezia Espainiako hizkuntzetatik edozeinetan hark duen onomastika baliokidearekin ordezteko, beharrezkoa da, nabarmena ez bada, baliokidetasun hori eta eskatutako izenaren grafia zuzena
|
bide
egokietatik egiaztatzea.
|
|
2005
|
|
|
Ibilian ibilian, pauso eraginkor asko eman dira kontsumitzaileak babeste aldera. Are gehiago, badirudi
|
bide
luzeagoa egingo duela etorkizunean. Alegia, kontsumoren arloan babes handiagoa izango dugula pentsatu nahi dut.
|
|
|
Epe motzean horrelako erakunderik izango ez dugunez, ezinbestekoa da jada sortuak dauden erakunde publikoen inplikazioa. Hau da, kontsumitzaileen babesa ziurtatzeko, erakunde publikoek lege eta arauak sortu behar dituzte, eta hauek bete arazteko
|
bide
eraginkorrak ezarri.
|
|
|
Oro har, kalte ordain horiek lortzeko Justizi Auzitegietara jo behar da. Dena dela, baliteke
|
bide
horrek luze jotzea eta gastu ugari ekartzea. Hori dela eta, prozedura azkarragoa, merkeagoa eta eraginkorragoa sortu da:
|
|
|
kontsumitzaile gisa dauzkagun eskubideak babestearen garrantzia azpimarratzea. Hala ere, neure ahalegin guztiak gorabehera, ezin izan dut, hori adierazteko, liburu hau baino
|
bide
laburragorik aurkitu.
|
|
|
Horretarako, kontsumitzaile gisa dauzkagun eskubideak urratzen dituzten aldagai eta eragile ekonomiko, politiko, psikologiko eta soziologiko garrantzitsuenak aztertu ditut. Izan ere, kontsumitzaileen eskubideen arloa korapilotsuegia da
|
bide
bakarretik ulertzeko. Alegia, askotan kontsumitzailea bera ere kontzientea ez den bideen bidez urratzen zaizkio bere eskubideak.
|
|
|
1909ko Hipoteka Legearen 5 artikulua
|
bide
bertsutik aritu zen. 1915eko Hipoteka Erregelamenduak, aitzitik, lehendabizi aipatu zituen «latina eta Espainiako dialektoak» 48 artikuluan, Jabetza Erregistroan aurkeztutako agiriak nahitaez itzultzeko formula ezarrita:
|
|
|
Sinadurarik eza ezin bada ongitu
|
bide
horiek erabilita, titulu honetan xedatutakoa aplikatu behar da, bai eta, hala denean, legearen 217 artikuluaren lehenengo lerrokadan ezarritakoa ere.
|
|
|
Erregistratzaileak eten badu agintari judizialak agindutako idazkuna, edo idazkun horri ezezkoa eman badio, bera geratuko da manamenduaren ale batekin, eta bestea kasuan kasuko oharrarekin itzuliko du, manamendua nola jaso, eta
|
bide
berbera erabilita; beharrezkoa izanez gero, oharrean etetearen edo ezezkoaren arrazoiak azalduko ditu.
|
|
|
Hala ere, banku, aurrezki kutxa eta kreditu sozietate baimenduek irekitako kontu korronteetan hauxe hitzar daiteke: exekuzio prozedurari begira, saldoa egiazta daitekeela erakunde hartzekodunak luzaturiko ziurtagiriaren bidez. Halakoetan, exekuzioa gauzatzeko, zordunari kontuaren laburpena jakinaraziko zaio epai edo notario bidez;
|
bide
bera erabilita, zordunak oker edo faltsutzeren bat dagoela alega dezake, hurrengo zortzi egunetan.
|
|
|
4 Adierazpena ezezkoa bada, baina finkaren deskripzioak ematen dituen zehaztapenak ikusita,
|
bide
zehatzei begira finkak duen kokapenaren arabera, edota 83 artikuluan xedatutakoaren ariora bidalitako agiriek eman ahal dituzten beste datu batzuk begiratuta, ondasun higiezina atzera eskuratze gunean dagoela ulertzeko zantzuak badaude, erregistratzaileak inskripzioa egin arren, udal eskudunari adieraziko dizkio, bai
|
|
|
Erregistroa eta Erregistrotik at dagoen errealitate juridikoa bateratzeko,
|
bide
hauek erabil daitezke, kasuan kasuan: inoren izenean inskribatu gabeko finkak lehenengo aldiz inskribatzea, geldiarazitako segidako traktua berriro hastea, edota zama nahiz kargetatik askatzeko espedientea gauzatzea.
|
|
|
Edu berean, 1944ko Legeak hasi eta testu bateginak jasotako bideari ekinez, inskribatu gabeko jabetza Erreberdinak xehetasunez arautuz, jabe txigistroan sartzea erraztu da, legeak onartutako immatrikulazio bide deskiek zein ertainek erabil ditzaten
|
bide
horiek; hala ere, behar besteko bermeak ezarri dira, gerta daitezkeen iruzurrak saihesteko, eta sistemaren baliabideak inoiz izan ez daitezen ondare erkidea bereganatu nahi dutenen aldekoak, batik bat estatuaren baso ondarea bereganatzen dutenen aldekoak.
|
|
|
Komunikazioa jasotzean erregistratzaileak egiaztatzen badu finka beste erregistro barruti batean dagoela kokatuta, berehala emango dio horren berri notario eskuesleari telefaxaren bitartez. Egun horretan edo hurrengo egun baliodunean, notarioak telefaxa jaso duelarri emango du,
|
bide
berbera erabilita. baieztatuko du, eta aurkezte idazkuna egiteko edo ez egiteko erabakiaren be
|
|
|
5 Organo judizialek erregistro idazkuna eragin dezaketen ebazpen judizialak bidal ditzakete Jabetza Erregistrora telefaxaren bidez, ebazpenok sinatzen diren egunean bertan edo hurrengo egun baliodunean. Epe horretan,
|
bide
berbera erabilita eta ondore berberekin, administrazio agintariek eman dituzten agiriak bidal ditzakete Jabetza Erregistrora.
|
|
2006
|
|
|
50 artikuluaren 1 paragrafoan xedatutakoaren arabera epailearen aurrean egikaritu beharreko akzioen izapideak ere
|
bide
horretan egingo dira, bai eta 51 artikuluaren 1 paragrafoan ezarritakoaren arabera metatu diren epaiketak ere.
|
|
|
Konkurtso Legea nahiz Konkurtsoa Eraldatzeko Legea edota bilduma honetako beste edozein testu elebidun prestatu eta argitaratzeko, hainbat betekizun gauzatu behar dira aldez aurretik. Arean ere, argitaratze unea arte izan diren azken lege eraldaketak jaso ez ezik, euskarazko testuan arreta bereziaz aztertu behar dira Euskaltzaindiaren gomendio eta erabakiak, Justizia Administrazioan gertatu beharreko euskararen normalizazioa eta hizkuntza arauei zor zaien begirunea
|
bide
beretik joan daitezen.
|
|
|
Euskarazko bertsioan ere konkurtso mailegua gailendu da, hitz hori lurralde euskaldun guztietan ohikotasunez erabiltzen ez dela jakin arren, Araba, Bizkaia, Gipuzkoa eta Nafarroan bai ezagutzen delako; edozein kasutan ere, une zehatz batean Europar legeriak finka dezake
|
bide
bakarra, mugatik harantz zein honantz gai honetan euskara erabiltzen duten guztientzat.
|
|
|
1835eko irailaren 26ko Behin behineko Erregelamenduak eta Maiestate Horren Ama Ohoretsuaren erregealdian zehar geroago argitaratutako xedapenek, lehen aipatu bezala, hobekuntza nabariak egin zituzten prozedura kriminalean, baina ez zuten aldatu hark barne barnetik zuen inkisizio izaera. 1870eko irailaren 15eko eta 1872ko abenduaren 22ko legeek aintzat hartu zituzten 1868ko Iraultzak aldarrikatutako askatasun ideiak, eta,
|
bide
horri ekinez, erro erroko eraldaketa egin zuten gure epaitze sisteman, ahozko eta jendaurreko epaiketa ezarriz. Nolanahi den ere, inkisizio printzipioari eutsi zioten, eta instrukzio fasean zehar prozeduraren sekretu izaera iraunarazi zuten, Frantzia, Belgika eta Europako kontinenteko beste nazio batzuen ereduari helduta.
|
|
|
Gaur egungoak ezin du aurrera egin nazioaren eta hori gobernatzen duten botereen desohorerako ez bada. Horregatik, hobe da, noizbait
|
bide
horri ekin behar zaiola aintzakotzat hartuta, orain txe bertan erabakia hartzea, Europa eta Ameriketako herri kultuenen artean Espainia salbuespena izan ez dadin.
|
|
|
Aipatu moduan egingo zaizkio galderak lekukoari, eta haren erantzunak
|
bide
beretik jasoko dira.
|
|
|
Zerbitzu sarien partidetatik bat ilegitimotzat edo gehiegizkotzat jotzen bada, epaileak edo auzitegiak, ebazpena eman aurretik, bi pertsonari txostenabernu batzordeari ere eskatu ahal izan eskatu ahal izango die; pertsona horiek eta ilegitimotzat edo gehiegizkotzat jotako minuta aurkeztu duenak lan
|
bide
bera izango dute. Elkargoak gogo dio txosten hori, baldin eta lanbide hori betetzen dutenak epailearen edo auzitegiaren egoitza non izan eta bertako elkargokideak badira.
|
|
|
Ikerketaren helburuetarako egin den jardunaren ondorioz,
|
bide
penala erabili nahi bada, agente estaliaren aurka, auziaren gaineko ardura duen epaileak, agente estaliak auzian parte hartu duela jakin bezain laster, inguruabar horrentxostena ematea eskatuko dio nortasun faltsu hori erabiltzeko baimena eman duenari; txosten hori aintzat hartu eta bidezkoa dena ebatziko du epaileak.
|
|
2007
|
|
|
Euste neurri fisiko pertsonalak edo banakako gelan erasotzailearen prebentziozko banantzea erabili ahal izango dira, indarkeria egintzak edo atzerritarren lesioak saihesteko, ihesaldi egintzak eragozteko, barneratze zentroko instalazioetan kalteak eragozteko, edo barneratze zentroko langileei oztopoak jartzen zaizkienean euren kargua modu legitimoan betetzen ari direla. Euste neurrien erabilera lortu nahi den xedearen proportziozkoa izango da, neurri horiek ezin izango dira ezkutuko zehapena izan, eta soilik erabiliko dira lortu nahi den xederako ez dagoenean
|
bide
arinagorik, eta xede hori lortzeko behar den denboran.
|
|
|
Elkarteek gizabanakoei ahalbidetzen dizkiete euren pentsaerak aitortzea, modu aktiboan euren idealentzea, gizartean duten tokia bilatzea, eurek esan beharrekoa entzunaraztea, no alde egitea, baliozko zereginak gauzalabaiteko eragina izatea eta aldaketak eragitea. Hala antolatuta, herritarrek lortzen dute
|
bide
eragingarriagoak izatea, tzeak berarekin dakar erakunde demo gizartearen arazo desberdinei buruzko iritziak helarazteko erabaki politikoak hartzen dituztenei. Azken buruan, gizartean egitura demokratikoak indarkratiko guztiak indartzea; orobat, egitura demokratikoak indartzea lagungarri da kultura aniztasuna babesteko.
|
|
|
2 Datuak Babesteko Espainiako Agentziaren ebazpenak argitaratuko dira interesdunei jakinarazi eta gero. Argitalpena, batez ere,
|
bide
informatiko eta telematikoak erabilita egingo da.
|
|
|
Tratamenduaren arduradunak, Europar Batasuneko lurraldean establezimendurik izan ez arren, datuak tratatzeko erabiltzen dituenean Espainiako lurraldean kokatutako bideak, salbu eta
|
bide
horiek igarobide xedeekin bakarrik erabiltzen direnean.
|
|
|
Tratamenduaren arduradunak, Europar Batasunean establezimedurik izan ez arren, datuak tratatzean Espainiako lurraldean kokatutako bideak erabiltzen dituenean, ordezkaria izendatu du Espainian, salbu eta
|
bide
horiek igarobide xedeekin erabiltzen direnean, tratamenduaren arduradunaren aurka jar daitezkeen akzioak gorabehera.
|
|
|
Kontseilu horiek elkarlanerako eta aholkuak emateko organoak dira, eta osatzen dira administrazioetako eta elkarteetako ordezkariekin. Elkarteen sektore asko daudenez, kontseilu horien xedea da elkarteen sektore bakoitzean jarduteko esparru erkide izatea, eta, ondorenez, elkarrizketarako
|
bide
aproposa, elkarteen zeregina eta bilakaera bat etor daitezen gaur egungo nahiz etorkizuneko beharrizanekin.
|
|
|
Horrenbestez, eskubide horiek kasuan kasuan sortutako abusuak auzitegiek bakarrik zeha zitzaketen «a posteriori». Horrez gain, I. Errepublikako 1873ko Konstituzio egitasmoak
|
bide
bertsutik jarraitu zuen, nahiz eta horrek inoiz ez izan benetako indarrik.
|
|
|
2 Entzuteko aparatuak, gailu optikoak edo beste edozein bide erabiltzea, pertsonen bizitza intimoa ezagutzeko, edo
|
bide
horiek zein pertsonak erabili eta pertsona horrentzat ez diren adierazpen edo gutun pribatuak ezagutzeko, bai eta horiek grabatzea, erregistratzea edo erreproduzitzea ere.
|
|
|
Trenbideak eta errepideak, horien ibilbide osoa autonomia erkidegoaren lurraldean egiten denean, eta, baldintza berberekin,
|
bide
horietatik nahiz kable bidez egindako garraioa.
|
|
|
Terrorismoari laguntza politikoa ematea, esanbidez nahiz isilbidez, ekintza terroristak legitimatuz,
|
bide
baketsu eta demokratikoez landa helburu politikoak lortzeko, edota terrorismoa edo horren ondorio diren oinarrizko eskubideen urratzeak errugabetuz eta batari zein besteei garrantzia kenduz.
|
|
|
Enpresaburuen inskripzio eskabideak zein langileen afiliazioaren, alten eta bajen eskabideak, eta batzuen zein besteen datu aldaketen eskabideak aurkezten direnean
|
bide
elektroniko, informatiko eta telematikoak erabilita, ulertuko da eskabideok aurkeztu eta ebatzi direla, non eta eskatzaileari bide horiek erabiltzeko baimena eman dion Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren probintziako zuzendaritzaren administrazioan.
|
|
|
Enpresaburuen inskripzio eskabideak zein langileen afiliazioaren, alten eta bajen eskabideak, eta batzuen zein besteen datu aldaketen eskabideak aurkezten direnean bide elektroniko, informatiko eta telematikoak erabilita, ulertuko da eskabideok aurkeztu eta ebatzi direla, non eta eskatzaileari
|
bide
horiek erabiltzeko baimena eman dion Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren probintziako zuzendaritzaren administrazioan.
|
|
|
Greba eskubidea aitortzeagatik eta, aurretiazko negoziazio ofizial eta nahitaezkoaren izapidea ezabatzean, eskubide hori egikaritzeko prozedura arintzeagatik, erabat indargabetu da maiatzaren 22ko 5/ 1975 Lege dekretua, Lan gatazka kolektiboak arautzeari buruzkoa, eta lan izaerako grebari aplikatu beharreko arauketaz gain, lan gatazka kolektiboak estatuko tartekaritzaren bideztzeko
|
bide
hori erabili nahi dutenean. konpontzeko prozedura jaso duena. Horren ondorioz, komeni da azken prozedura hori modu autonomoan arautzea; izan ere, prozedura horri eutsiko zaio, alderdiek gatazka konpon
|
|
|
Altak eta bajak
|
bide
teknikoen bidez eskatzen direnean, bide tekniko horien euskarria edozein dela ere, eskabide horiek izango dituzte agirien bidez aurkeztutako eskabideen baliozkotasuna eta eragingarritasuna. Horretarako, bermatu da eskabide horien egiako aukera, bai eta, hala denean, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren probintziako zuzendaritzak eta interestasuna, osotasuna eta horiek gordetzedunek eskabide horiek jasotzea ere, Lan eta Gizarte Segurantzaren Ministerioak ezarritakoaren arabera.
|
|
|
Altak eta bajak bide teknikoen bidez eskatzen direnean,
|
bide
tekniko horien euskarria edozein dela ere, eskabide horiek izango dituzte agirien bidez aurkeztutako eskabideen baliozkotasuna eta eragingarritasuna. Horretarako, bermatu da eskabide horien egiako aukera, bai eta, hala denean, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren probintziako zuzendaritzak eta interestasuna, osotasuna eta horiek gordetzedunek eskabide horiek jasotzea ere, Lan eta Gizarte Segurantzaren Ministerioak ezarritakoaren arabera.
|
|
|
...espeneko kasuetan, zerbitzu emate horien hasiera aurreikustea ezinezkoa bada, zerbitzuok ematen hasi aurreko eguna edo egunak baliogabeak badira, edo zerbitzuak ordu baliogabeetan ematen hasten badira, hasierako altaren edo elkarren segidako alten agiriak behar bezala beteta bidali beharkoliko dira, zerbitzuak ematen hasi aurre dira zerbitzuak ematen hasi aurretik, telegrama, fax edo beste edozein
|
bide
elektronikoren bidez. Hori posible ez bada, arauek ezarri ereduak ez izateagatik, Lan eta Gizarte Segurantzaren Ministerioak zehaztutako datuak bidatik, telegrama edo faxa erabilita, edo beste edozein prozedura elektroniko, informatiko zein telematiko erabilita.
|
|
|
Aurreko paragrafoetako egiaztagiriak gordetzeko betebeharrak betetzat jo daitezen, nahiko izango da altako eta bajako parteak Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiaren baimenarekin inprimatzea, noiz eta interesdunek edo agintaritza judizialak nahiz administrazio agintaritzak egiaztagiri horiek eskatzen dituztenean. Parte horiek izango dira afiliazio fitxategi orokorrera
|
bide
elektroniko, informatiko edo telematikoen bidez igorritako datuak jaso dituztenak.
|
|
|
7 Enpresaburuak lanpostu hutsen inguruan informatu ditu iraupen jakineko edo aldi baterako kontratua duten langileak, heziketarako kontratuak dituztenak barne, langile horiek ere osterantzeko langileen aukera berberak izan ditzaten lanpostu iraunkorrak lortzeko. Informazio horren berri eman daiteke enpresako zein lantokiko leku egoki batean jendaurreko iragarkiak jarrita edo negoziazio kolektiboan ezarritako beste bide batzuk erabilita, baldingana helduko dela ziurtatzen badute. eta
|
bide
horiek informazioa langileen
|
|
|
2) Erregelamendu honetan araututako gaiei dagokienez, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiari Gizarte Segurantzaren Sistemako zein araubideren gaineko kudeaketa eratxiki eta Diruzaintza Nagusiak jasoko ditu araubide horien aplikazio esparruetara bildutako enpresaburuen inskripzioak, langileen afiliazioak, altak eta bajak, eta batzuen zein besteen aldaketak, fitxategi orokorrean,
|
bide
elektroniko, informatiko edo telematikoak erabilita. Horiek guztiak fitxategi orokorrean jasotzeko, Diruzaintza Nagusiak erabiliko ditu kudeaketa beharrizanen araberako bide eta prozedurak, eta horiek guztiak antolatuko ditu informazio osoko printzipioarekin bat etorriz.
|
|
|
Erregistroko idazkunek, idatzohar moduan jasotako datuek eta,
|
bide
elektroniko, informatiko edo telematikoak erabilita, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak edozein euskarritan luzatutako agiriek, edo bilduta dauden jatorrizko agirien kopiek, bide berberak erabilita emango baitira, jatorrizko agiriaren balioa eta eragingarritasuna izango dute, baldin eta bermatzen bada horien kautotasuna, horien osotasuna eta horiek gordetzea, bai eta legeek ezarri bermeak...
|
|
|
Erregistroko idazkunek, idatzohar moduan jasotako datuek eta, bide elektroniko, informatiko edo telematikoak erabilita, Gizarte Segurantzaren Diruzaintza Nagusiak edozein euskarritan luzatutako agiriek, edo bilduta dauden jatorrizko agirien kopiek,
|
bide
berberak erabilita emango baitira, jatorrizko agiriaren balioa eta eragingarritasuna izango dute, baldin eta bermatzen bada horien kautotasuna, horien osotasuna eta horiek gordetzea, bai eta legeek ezarri bermeak eta betekizunak betetzea ere.
|
|
|
Arau berriaren funtsezko alderdietako bat errentamenduaren iraupena da, IV. kapituluan arautua. 1995eko Legearen liberalizazio esperientzia, lehen esan bezala, oinarrizkoa izan da gaur egungo arauketa eratzeko,
|
bide
berari jarraitzen baitio; gainera, epea bost urtetik hiru urtera murriztu eta hiru urteko isilbidezko luzapenen sistema ezarri du. Europar Batasunaren barruan, gure inguruko estatuetan, iraupenaren puntu horri dagokionez, itunakkortasuna emateko denbora behar due egiteko askatasun osoa onartu da; baina Espainian hori egitea gehiegitxo dela pentsatu da, zalantzarik gabe, errentariak erabilitako kapitalak amortizatu eta enpresari ezinbesteko egonlako.
|
|
|
Jabetza horizontalari buruzko arauketaren zergatia haren helburuan oinarribetza erdietsi nahi da, horretarako kapital inbertsio merkeagoak eginez, eta, ondorenez, guztientzat errazago bihurtuz. Esan bezala, jabetza horizontala mugatu egiten da, norberaren beharrizanak asetzeko nahitaezkoak diren espazio eta osagaietara; eta, horregatik, pertsona askorentzat, jabetza horizontala hori lortzeko
|
bide
bakarra izan daiteke. Gauzak horrela, jabetza horizontalari buruzko arauketa aitortu beharra dago.
|
|
|
Azken finean, lege maulak saihestu nahi dira, «nalakoak gertatzen dira, batez ere, espazio erkide baten barruko estatu batzuetan Europar Batasuneko zuzentaraua jasotzen ez denean, horretarako beharra ikusi ez delako, lurralde horietan eskubide mota hori ez baita merkaturagokienez; izan ere, saihestu nahi da estu. Europar Batasunak
|
bide
bera hartu nahi du kontsumitzaileak babesteko, Europar Batasuneko zuzentarauei datatu batzuetan zuzentarauon jasotze eza gainerakoek emandako arauak ez aplikatzeko baliabide izatea. Horrela, bada ekimen bat, norabide hori duena, alegia, kontsumitzaileen interesak babesteko bukarazte akzioei lotuta dagoen Europar Batasunaren ekimena.
|
|
|
Eskariak egiteko eskubideak eginkizun garrantzitsua izan zuen iraganean, herritarrek botere publikoei (batez ere, Koroari) kexak, aldarrikapenak, etab. planteatzeko
|
bide
garrantzitsua baitzen. Gaur egun, irismen desberdina du, xede horiek lortzeko beste bide batzuk daude eta.
|
|
|
Zalantzarik gabe, eskubide subjektiboak eta interes legitimoak babesteko tresnarik garrantzitsuena benetako babes judiziala lortzeko eskubidea da, EKren 24 artikulura bildutakoa, baina beste bide batzuk ere badaude, esaterako, artekariak eta autonomia erkidegoetan eta Europar Batasunean erakunde horrek dituen baliokideek eskainitakoak. Azken buruan, gaur egun, eskariak egiteko eskubidea graziazko edo zuhurtziazko gaietara zuzenduta dago, eta ez babesteko
|
bide
eragingarriagoak dituzten eskubide subjektiboetan edo interes legitimoetan oinarritutako uzietara. Horregatik, egile batzuen esanetan, nola edo hala, eskariak egiteko eskubidea bigarren mailan dago orain, izaera ordeztailea baitu, baina garrantzi handia izan dezake hainbat erakundek egikaritzen badute, besteak beste, sindikatuek, enpresa elkarteek edo ekonomia eta gizarte interesak defendatzen dituzten beste batzuek.
|
|
|
Zalantzarik gabe, zuzenbidean oinarritutako ebazpen bat lortzeko eskubidea zapuztu egin daiteke eskubidea legean ezarritako
|
bide
prozesaletatik egikaritu ez delako. Kasu horretan, demanda ez da onartuko.
|
|
|
Alderdi politiko bat eteteari dagokionez, alderdi politiko bat sortu eta inskribatzen denean, erabaki judiziala dela bide baino ezin da eten. Etete judiziala egin behar du bai zigor organo judizial eskudunak zigor araudian ezarritakoarekin bat etorriz(
|
bide
penala aplikatzen bada), erabaki hori kautela neurri moduan har daiteke?, bai Auzitegi Goreneko Sala Bereziak, gero aipatuko dugun Botere Judizialaren Lege Organikoaren (aurrerantzean BJLO) 61 artikuluan ezarritakoak, ofizioz edo alderdiak hala eskaturik, alderdi politiko baten desegite judizialaren izapideak egiten ari denean (administrazio bide izenekoari jarraituz); etete horrek alderdiko jard...
|
|
|
Alderdi politiko bat desegiteari erreparatuz, alderdi politiko bat sortu eta inskribatu ondoren, kideek erabakita soilik desegin daiteke, estatutuetan ezarritako arrazoiak eta prozedurak aplikatuz edo erabaki judiziala dela bide (bai
|
bide
penala bai administrazio bidea erabiliz). Desegiteak Alderdien Erregistroan inskribatzen denetik ditu ondoreak, aldez aurretik alderdiak berak (kideen borondatez desegin bada) edo desegitea dekretatzen duen agintari judizialak jakinarazi ondoren.
|
|
|
Alderdien Lege berria indarrean sartu ondoren, erabaki judiziala dela bide alderdi politiko bat desegiteko bi bide daude:
|
bide
penala (zigor auzitegien eskumen esklusiboa) eta «administrazio bide» izenekoa, Auzitegi Goreneko Sala Berezi bati, Botere Judizialaren Lege Organikoaren 61 artikuluan araututakoari, modu esklusiboan dagokiona.
|
|
|
Hona hemen jokaerok: ...en aurkako atentatuak sustatuz, justifikatuz edo errugabetuz, edo pertsonak baztertu edo jazartzea horien ideologia, erlijio, sinesmen, naziotasun, arraza, sexu edo sexu joeraren zioz; indarkeria sustatu, lagundu edo legitimatzea helburu politikoak lortzeko edo demokrazia, aniztasuna eta askatasun politikoak gauzatzeko baldintza zehatzak desagerrarazteko; antolakunde terroristen ekintzak osatu eta
|
bide
politikotik babestea konstituzio ordena edo herribakea modu larrian aldarazteko helburuarekin, botere publikoak, gizarteko pertsona edo talde jakin batzuk eta herritarrak ikaratzeko edo indarkeria terroristaren ondorioak eta indarkeriak sortutako beldurra eta larderia biderkatzen laguntzea.
|
|
|
a) Terrorismoari laguntza politikoa ematea, esanbidez nahiz isilbidez, ekintza terroristak legitimatuz,
|
bide
baketsu eta demokratikoez landa helburu politikoak lortzeko, edota terrorismoa edo horren ondorio diren oinarrizko eskubideen urratzeak errugabetuz eta batari zein besteei garrantzia kenduz.
|
|
|
Arazoak konponbide zaila du gaur egun: hain zuzen ere, BJLOren 240 artikuluan ezarritako jardunen deuseztasuna ez da horretarako
|
bide
aproposa. Aukera bakarra, Espainiako legeria beste herrialde batzuen ildo beretik eraldatzen ez den bitartean, babes errekurtsoa da.
|
|
|
Horrek esan nahi du garapen lege orokor horien xedea balio eta interes kolektiboen babesa izan daitekeela konstituzio eskubide jakin baten garapena baino. Arazoaren giltzarria legegileak
|
bide
horretatik zein muga ezar ditzakeen jakitea da. Ez dago zalantzarik oinarrizko beste eskubide batzuen edo I. titulura bildutako eskubideen funtsezko edukitik eratorritako mugen inguruan, edo esanbidezko mugetatik eratorritakoen inguruan (ohorerako, intimitaterako, bakoitzaren irudirako, gazteen eta haurren babeserako eskubideak).
|
|
|
Legearen 7 artikuluan, 2 artikuluko babes esparruan aipatutako «bidegabeko esku sartzeak» deskribatu dira: Edozein tokitan jartzea entzuteko edo filmatzeko aparatuak, gailu optikoak edo pertsonen bizitza intimoa grabatzeko nahiz erreproduzitzeko balio duten bideetatik beste edozein; entzuteko aparatuak, gailu optikoak edo beste edozein bide erabiltzea, pertsonen bizitza intimoa ezagutzeko, edo
|
bide
horiek zein pertsonak erabili eta pertsona horrentzat ez diren adierazpen edo gutun pribatuak ezagutzeko, bai eta horiek grabatzea, erregistratzea edo erreproduzitzea ere; pertsona edo familiaren bizitza intimoari buruzko egitateak zabaltzea, egitate horiek eragina dutela pertsona edo familia horren entzute eta izen onean, bai eta gutunen, oroitzapenen edo izaera intimoko beste idazki pertsonal b...
|
|
|
Amaitzeko, antolamendu juridikoak babesik zorrotzena, hau da,
|
bide
penala, ohorerako eta intimitaterako eskubideen aurkako atentaturik larrienetarako erreserbatu du. Horrela, adibidez, ohorerako eskubideari dagokionez, Zigor Kodean irain delituak (208 art. eta h.) eta kalumnia delituak (205 art. eta h.) tipifikatu dira.
|
|
|
Horrek esan nahi du botere publikoei eskatu ahal zaiela EKren 14 artikuluko berdintasun formala errespetatzeaz gain, EKren 9.2 artikuluak aipatutako berdintasun material edo benetakoa sustatu behar dutela (uztailaren 20ko 27/ 1981 KAE) eta, beraz, horri jarritako oztopoak gainditzeko jardun zehatzak egin behar dituztela. Azken buruan, botere publikoek askatasuna eta berdintasuna eragingarriak izateko eta gizarte gatazkak konpontzeko baldintzak eta
|
bide
instituzionalak sustatzea lortu nahi da (martxoaren 16ko 6/ 1981 KAE eta apirilaren 8ko 11/ 1981 KAE).
|
|
|
«nik ahal dudana egiten dut, eta gainerakoa Jainkoak egiten du, ahalguztiduna da eta». Eta ni, apal apal,
|
bide
horri heltzen ahalegindu naiz. Hartara, liburu hau ahal izan dudan modurik onenean idatzi dut, nire ikasle maiteak gogoan izanda beti, egunero egunero, ikasleok legegile eta, batez ere, «legezko» pertsona moduan trebatzen ahalegintzen naiz eta.
|
|
2008
|
|
|
Gai horretan, betidanik agertu izan dira elkarren kontrako bi ulerkera: batzuen aburuz, pertsona bakarreko sozietatea, jatorrizkoa zein gertatze bidezkoa, enpresa txiki eta ertainen eskakizunei aurre egiteko
|
bide
juridikoa baino ez da; beste batzuentzat, haatik, pertsona bakarreko sozietatea aukera orokor moduan aintzatestean, legegilearen zintzotasuna goraipatu behar da, hori berori egin behar duelako errealitatea eta zuzenbidea bat ez datozela ikusten duen edozein legegilek? 1951ko Legearen zioen azalpeneko hitz ezagunak erabilita?. Bigarren ulerkera horren ildotik, zuzenbide berri honek, pertsona bakarreko erantzukizun mugatuko sozietatea onartu eta arautu ez ezik, pertsona bakarreko sozietate anonimoa ere arautu behar du, eta hori legean bertan sartu litzateke, egun Sozietate Anonimoen Legeak sozietate publikoei begira jasotzen duen salbuespena erregela orokor bihurtuz.
|
|
|
2 Ziurtagiria izango da
|
bide
bakarra erregistro idazkunen edukia sinesgarriro egiaztatzeko.
|
|
|
2 Estatutuetan ezarri bada batzan bide telematikoen bidez parte hartzeko aukera, eta
|
bide
horiek behar bezala bermatzen badute subjektuaren identitatea, deialdian zehaztu behar dira akziodunen eskubideak egikaritzeko epeak, moduak eta moldeak, administratzaileek ezarritakoaren arabera, batza behar bezala joan dadin. Zehatzago esanda, administratzaileek agin dezakete batzan bide telematikoen bidez parte hartuko dutenek lege honen arabera izan nahi dituzten esku hartzeak, eta erabaki proposamenak sozietatera bidali behar direla, batza eratu baino lehen.
|
|
|
1 Estatutuek kontrakorik xedatzen ez badute, batza orokorrak ordezko administratzaileak izendatu ahal ditu, edozein arrazoi dela
|
bide
horietatik batek edo gehiagok kargua uzten duten kasurako. Ordezkoen izendapena eta onarpena Merkataritzako Erregistroan inskribatu behar dira, aurreko titularrak kargua utzi eta gero.
|
|
|
Telegrafiazko hizketa frogabide gisa onartu ahal izateko,
|
bide
hori idatziz onartu behar izan da kontratuan eta, horrez gain, kontratugileek aurretiaz ezarritako baldintza eta hitzarturiko zeinuak jaso behar dituzte telegramek, hala itunduz gero».
|
|
|
Betiko sistematikari helduta, argitaratze unea arte izan diren azken lege eraldaketak jaso ez ezik, euskarazko testuan arreta bereziaz aztertu dira Euskaltzaindiaren gomendio eta erabakiak, Justizia Administrazioan gertatu beharreko euskararen normalizazioa eta hizkuntza arauei zor zaien begirunea
|
bide
beretik joan daitezen.
|
|
|
4 Interesdunek
|
bide
fisiko nahiz telematikoak erabil ditzakete kontsultak egin edo erregistratzailearekin komunikatzeko, baldin eta oztopatzen bada artxiboko datu basearen gune nagusian sartzea, komunikazio lotura hori haustearen ondorioz.
|
|
|
prestatzea, onespena, betearazpena, likidazioa eta itxiera. Ziklo horren ezaugarririk aipagarriena da botere desberdinek aurrekontuaren eratze
|
bide
horretan parte hartzea: Gobernuak prestatzen ditu aurrekontuok, eta Parlamentuari bidaltzen dio aurrekontuen lege proiektua; Parlamentuak proiektu hori aztertu eta bidezko deritzen zuzenketak sartzen dizkio; legea onetsitakoan, Administrazioa arduratu behar da horren betearazpenarekin; eta, azkenik, Parlamentuak kontrolatzen du betearazpen hori, gauzaturiko jarduerak eta emandako baimenak bat datozen ikusita.
|
|
|
Amaitzeko, Konstituzioaren 134.7 artikuluak dio aurrekontuen legeak ezin dituela tributuak ezarri, baina aldarazi, ostera, aldaraz ditzake, lege sustantiboak aldarazteko
|
bide
hori arautzen duenean; betiere, Konstituzio Auzitegiaren arabera, aurrekontuen legeek tributua errealitatearen arabera egoki dezakete (adibidez, inflazioa kontuan izanda).
|
|
|
Hortaz, erantzule subsidiarioaren aurka jotzeko, ez da nahikoa zordun nagusiak edo erantzule solidarioak (halakorik balego), tributu zorra epe barruan ez ordaintzea. Horrez gain, Administrazioak zordunaren aurka premiamendu bidea erabili behar du, baina
|
bide
hori zorra kobratu barik amaitu behar da. Behin kaudimengabezia adierazi ostean, eta interesatuari aurretiaz entzunda, Administrazioak erantzukizuna eratortzen duen berariazko administrazio egintza jakinarazi behar pasiboak zituen eskubide guztiak eskuratzen ditu.
|
|
|
Erreklamazioak jarri, erreklamazioan etsi edo eskubideei uko egin, betebeharrak bere gain hartu, itzulketak eskatu edota betebeharpekoaren sinadura beharrezkoa denean, orduan ordezkaritza egiaztatu behar da. Egiaztatze
|
bide
ezberdinak daude: agiri publikoa, notarioak legebideztaturiko agiri pribatua edo apud acta, hots, ordezkaria eta ordezkatua Administrazio organoan agertzea.
|
|
|
Azken aldian, ostera,
|
bide
horrek kritika ugari jaso ditu. Aurren aurrenik, tributuen izaera murriztaile edo higuingarria ezeztatu da, erakunde hori Estatu sozial eta demokratikoaren erakundeetarikoa delako, Konstituzioan elkartasunaren adierazpide gisa jaso den erakundea, hain zuzen.
|
|
|
Helburua hauxe da: emaitza hori lortzeko ohiko
|
bide
juridikoak erabiliz gero, tributu zorra sortuko litzateke; horregatik, oinarrian bestelako helburuak dituzten bideak erabiltzen dira, kargaturik ez dauden edo gutxiago kargatzen diren bideak, hain zuzen. Horiek horrela,
|
|
|
zergak aurrezteko aukeran, alderdiek ezin dute erabili ohikoa ez den formarik, eurek bilatzen duten helburua lortzeko. Horrenbestez, lege iruzurraren kasuan gertatu aldera, negoziogileak ez du jokabide saiheslerik gauzatzen, ez du abusatzen negozioak itxuratzeko erabil ditzakeen
|
bide
juridikoez. Horrez landa, zergak aurrezteko aukera edo plangintza fiskala erabat zilegi, legezko eta Zuzenbidearen araberakoa da, tributu lege iruzurrarekin alderatuta; izan ere, zergadunak eskubidea du bere negozioak berari merkeen datorkion moduan antolatzeko.
|
|
|
legegilea beti ibiltzen da berandu, iruzurra gauzatutakoan?, eta, horrez gain, tipoaren barruan sartzen ditu iruzurrezkoak ez diren kasuak ere. Espainiako legegileak usu erabili ohi du
|
bide
hori, lege iruzurrari aurre egiteko. Horrezaz aparte, xedapen berezi horiek ugaritzeak ekarri du legeria fiskala gero eta konplexuagoa eta ulergaitzagoa izatea.
|
|
|
Orokorrean, tasa eta kontribuzio berezien bitartez, jardun publikorako finantzaketa lortu nahi da; ildo horretatik, jardunatik onura gehien ateratzen dutenek parte handiagoa hartu lukete jardunaren finantzaketan. Bestela esanik, legegileak askatasunez aukeratu behar du ekonomi ahalbideari ondoen egokitzen zaion finantzabidea,
|
bide
hori tasa edo kontribuzio berezia izanik. Horregatik, tasa eta kontribuzio bereziak tributuen esparrutik kanpo utzi baino lehen, on izango litzateke figura horien egokitasuna bilatzea ekonomi ahalbidean.
|