|
2008
|
|
|
Denbora luzea daramat, urteak, Baztango euskalkia aztertzen. Gai hori ibili nuen doktorego tesia egiteko Mitxelena zenaren eskutik, gero
|
bi
liburu tan argitara eman nuena2 Eta lehenagotik ere banituen lanak argitaratuak gai beraren inguruan. Gero, bertze material batzuk ere argitaratu izan ditut noizbehinka, Elizondoko doktrinak edo Erratzukoak, oharrak hiztegiaren
|
|
|
–Etxahun Xaharraren? bizia eta obra sakonki aztertu eta ikertu ditu, eta horien berri eman digu
|
bi
liburu lodi eta marduletan: bata, Le poete souletin Pierre Topet Etxahun(), Contribution a l? Étude de la poesie populaire basque du XIXème siècle, 1969an agertua Baionako Euskal Museoan; bestea,. L, oeuvre poetique de Pierre Topet Etxahun (texte traduction variantes notes)?, Euskera Agerkaria XIV XV,, Euskaltzaindia, Bilbo.
|
|
|
Argitaletxe berberak, urte berean, haurrentzako beste
|
bi
liburu ilustratu bikain eskaini dizkigu: Haritza> eta Larrea> bizileku> deritzenak.
|
|
|
i, idazkiak, eta, olerkiak) 380 Oleagarekin batera egindako eskutitzak bere helburua ez lortzeaz gain orain militarrekin kolaboratzera behartu zuen Azkue. Edozein kasutan Azkuek uste izan bide zuen hobe zela militarrei laguntzea
|
bi
liburu «separatista» baztertzen, ezer ez esateagatik euskarazko publikazio guztiak (politiko zein apolitiko) galarazita ikustea baino. Gainera kolaboraziozko jarrera horrekin, bide batez, Euskaltzaindiaren jarduera babes zezakeen.
|
|
2009
|
|
|
Etienne Lepeyre, Pierre Guillaume de Lavieuxville Harosteguy eta Juan Antonio Mogel egileen liburu bana, eta Aita Juan Mateo Zabalaren
|
bi
liburu.
|
|
2010
|
|
|
Beste guztia berdin utzi zuten editoreek. Liburuak, modu horretan, bi zati gorde zituen, Agirreren testamentuan
|
bi
liburu desberdinei zegozkienak. Bi zati horiez gain, argitaratu ez zuten lehen zati hartatik bi sermoi berreskuratu zituzten.
|
|
2012
|
|
|
atalean plazaratutakoak dira. Dena den,
|
bi
liburu horietan azaltzen dituen hainbat ideia errazago ulertzeko, eta ordena kronologikoari nolabait eustearren, interesgarria iritzi diogu Sarrionandiaren itzulpen filosofiari buruzko atal hau Pott aldizkariaren hirugarren zenbakian (1978ko azaroan) argitaratutako. Itzulpena eta traizioaren praktika, izeneko artikuluarekin zabaltzeari.94 Artikulu horretan egiten diren zenbait salaketak agerian jartzen dituzte itzulpenaren epistemologia modernoaren hainbat kontraesan, eta proposatzen dituzten ideiek itzulpena ulertzeko era postmoderno bat iradokitzen dute.
|
|
|
– Ez dakit ba ote genuen beste bildumarik, Joannateguy, ren
|
bi
liburuez kanpora: Ehunbat
|
|
|
– Ez du ikusiko, beharbada,
|
bi
liburu hauen launa sailen taxua zernola sortu den (lorategirik gehienak bestela bereiziak agertu ohi dira, abezez ala mendeka), baina horrek ez du axola handirik horiek irakurtzen har dezakeen atseginerako. (LIB II:
|
|
2013
|
|
|
Jean Baptiste Orpustanenarabera euskal literaturako figura handienetariko bat zen. Euskal idazle handien lerroan izanik,
|
bi
liburu horiek eman zioten ospearen gainetik, gutxiago ezaguna den atal bat ere utzi zuen. Jean Saint Pierrek eta Jean Elizaldek bezala, hark ere idazten zuen Eskualduna astekarian, eta hark ere igorri zituen artikuluak gerlako tokietatik.
|
|
2019
|
|
|
Azkuek hamar libururi buruzko aldeko txostena egin zuen, berea ere barne zela, eta
|
bi
libururen kasuan politika nazionalista zegoela eman zuen aditzera: Bingen Aizkibelen Ipuin abe, koyak (1917) eta Tene Mujikaren Miren Itzia?, i idazkiak eta olerkiak (1923).
|
|
|
Bingen Aizkibelen Ipuin abe, koyak (1917) eta Tene Mujikaren Miren Itzia?, i idazkiak eta olerkiak (1923). Argi dago Azkue ez zegoela inondik ere
|
bi
liburu horiek debekatzearen alde, baina bi liburu horiek sakrifikatuz besteak salbatzea bilatu zuen, erabateko debekua eragoztea.
|
|
|
Bingen Aizkibelen Ipuin abe, koyak (1917) eta Tene Mujikaren Miren Itzia?, i idazkiak eta olerkiak (1923). Argi dago Azkue ez zegoela inondik ere bi liburu horiek debekatzearen alde, baina
|
bi
liburu horiek sakrifikatuz besteak salbatzea bilatu zuen, erabateko debekua eragoztea.
|
|
2021
|
|
|
Ibon Sarasolak garrantzi handiko
|
bi
liburu argitaratu zituen denbora labur batez, Euskal literaturaren historia (104) 1971n eta Euskal literatura numerotan (105), 1974an. Koldo Mitxelenak idatzi zuen euskal literatura bere kontestu historiko eta kulturalean landu behar zela.
|
|
|
Aldiz, garatu ez diren nazioen kasuan, mitoak mito gelditu dira. Eredu kultural bat bada erreferentzia bezala
|
bi
liburuetan," Europako eredua", hots Europako nazio garatuen" eredu –alegia– unibertsala". Nazio garatuen ikuspunditik ari da euskal kultura modernoaren jaiotza ikertzen Jon Juaristi.
|
|
|
– Multzo hitzak ere baditugu azkenekoz: adiskide talde bat,
|
bi
liburu multzo, gezur korda bat, perla hari bat, mahats okoa eta abar. Batzuetan ez da beharrezkoa izaten izen kuantifikatua agerian ematea:
|
|
|
Hala, esate baterako, Iaz hiru liburu irakurri genituen, eta aurten bi gehiago irakurri ditugu esaldia bitara uler daiteke. ‘Aurten iaz (irakurri genituen) baino
|
bi
liburu gehiago irakurri ditugu’ gisa ulertzen bada, konparazioa dugu, eta, erreferentzia kontuan izanda, aurten bost liburu irakurri ditugula ematen da aditzera. Baina ‘aurten beste bi liburu irakurri ditugu’ gisa ulertzen bada, liburu kopuruen arteko alderaketa ez, baina gehikuntza adierazten da, eta aurten bi liburu irakurri ditugula esaten da; iaz hiru eta aurten bi, alegia.
|
|
|
‘Aurten iaz (irakurri genituen) baino bi liburu gehiago irakurri ditugu’ gisa ulertzen bada, konparazioa dugu, eta, erreferentzia kontuan izanda, aurten bost liburu irakurri ditugula ematen da aditzera. Baina ‘aurten beste
|
bi
liburu irakurri ditugu’ gisa ulertzen bada, liburu kopuruen arteko alderaketa ez, baina gehikuntza adierazten da, eta aurten bi liburu irakurri ditugula esaten da; iaz hiru eta aurten bi, alegia. Adiera gehitzaile hau hartzen du esaldiak, bi gehiago= beste bi gisa ulertzen denean, eta beste erabiltzea da, hain zuzen ere, horrelakoen ordezko egokia:
|
|
|
‘Aurten iaz (irakurri genituen) baino bi liburu gehiago irakurri ditugu’ gisa ulertzen bada, konparazioa dugu, eta, erreferentzia kontuan izanda, aurten bost liburu irakurri ditugula ematen da aditzera. Baina ‘aurten beste bi liburu irakurri ditugu’ gisa ulertzen bada, liburu kopuruen arteko alderaketa ez, baina gehikuntza adierazten da, eta aurten
|
bi
liburu irakurri ditugula esaten da; iaz hiru eta aurten bi, alegia. Adiera gehitzaile hau hartzen du esaldiak, bi gehiago= beste bi gisa ulertzen denean, eta beste erabiltzea da, hain zuzen ere, horrelakoen ordezko egokia:
|
|
|
Halako perpausetan erlatiboari lotzen zaion determinatzailea, artikulua ez ezik, erakuslea edo bat edo batzuk bezalako bat izan daiteke, bai eta zenbatzaile bat ere: Nik erosi ditudan
|
bi
liburu, eta[ [zuk ekarri dituzun] beste hiru] hartu dituzte; Patxiren liburua, eta[ [zuk ekarri didazun] hura] ere hartu ditut. Halako perpaus erlatiboek ez dute gramatikaren aldetik arazorik sortzen, ardatza dutenen ezaugarri berak baitituzte.
|
|
|
Ikus, bestela, zer pasatzen den izen sintagma horiek kasu marka edo postposizio atzizkiren bat eraman beharrean aurkitzen direnean. Adibidez,
|
bi
liburu oso interesgarriak irakurri ditut edo hiru haur oso bihurriak dituzte gure lagunek esango bagenituzke ere, zein da, ondoko perpausetan, egokiena?: Iritsi naizenean, bi liburu oso interesgarriez ari ziren, ala, iritsi naizenean, bi liburu oso interesgarriz ari ziren?; Hiru haur oso bihurriei berebiziko zigorra eman die andereñoak, ala, hiru haur oso bihurriri berebiziko zigorra eman die andereñoak?
|
|
|
Adibidez, bi liburu oso interesgarriak irakurri ditut edo hiru haur oso bihurriak dituzte gure lagunek esango bagenituzke ere, zein da, ondoko perpausetan, egokiena?: Iritsi naizenean,
|
bi
liburu oso interesgarriez ari ziren, ala, iritsi naizenean, bi liburu oso interesgarriz ari ziren?; Hiru haur oso bihurriei berebiziko zigorra eman die andereñoak, ala, hiru haur oso bihurriri berebiziko zigorra eman die andereñoak?
|
|
|
Adibidez, bi liburu oso interesgarriak irakurri ditut edo hiru haur oso bihurriak dituzte gure lagunek esango bagenituzke ere, zein da, ondoko perpausetan, egokiena?: Iritsi naizenean, bi liburu oso interesgarriez ari ziren, ala, iritsi naizenean,
|
bi
liburu oso interesgarriz ari ziren?; Hiru haur oso bihurriei berebiziko zigorra eman die andereñoak, ala, hiru haur oso bihurriri berebiziko zigorra eman die andereñoak?
|
|
|
Sintagmaren erreferentzia aipatu dugu behin eta berriro. Liburu hauek,
|
bi
liburu, bi liburu hauek, ni, gu, norbait... bezalakoek erreferentzia jakin bat dute eta orduan predikatu baten argumentu izan daitezke, adibidez: { Liburu hauek/ Bi liburu/ Bi liburu hauek} idatzi ditu edo Ni agurtu nau; Gu etorri gara; Norbait aterako zaigu...
|
|
|
Sintagmaren erreferentzia aipatu dugu behin eta berriro. Liburu hauek, bi liburu,
|
bi
liburu hauek, ni, gu, norbait... bezalakoek erreferentzia jakin bat dute eta orduan predikatu baten argumentu izan daitezke, adibidez: { Liburu hauek/ Bi liburu/ Bi liburu hauek} idatzi ditu edo Ni agurtu nau; Gu etorri gara; Norbait aterako zaigu...
|
|
|
Hau nahikoa ez eta oraingoan mugatzaileak eta kuantifikatzaileak ez dute lekurik: * Edozein burutazio{
|
bi
liburu/ liburua/ liburu hau...} bihurtzen du;* Joxe eta Antton{ morroiak/ bi morroi} joan ziren Asteasura. Arazoa zein den argi dago:
|
|
|
Arazoa zein den argi dago: denetan izena dugu (liburu, neskame, morroi), baina izenaren islapena ISa bada, nahaste pittin bat sortzen da goian aipatu ditugunak (liburu hauek;
|
bi
liburu...) eta besteak (liburu; neskame; morroi...) zaku berean sartu nahi baditugu. Nola askatu korapiloa?
|