|
2008
|
|
|
Satira politikoa, erlijiosoa eta literarioa egiten du, umorerako joera nabarmenagoarekin. Bertan zerrendatzen diren
|
bi
liburu aipatzearren, Pitagoras judu kristaua, 99 eta 66 zenbakiak, orrialdeari buelta emanez gero, berdin berdinak direla probatzen duena, John Picus txit serafikoak idatzia. Ikusten denez, erudizioaren demasak salatzeko gogoa datza honelakoen azpian. Beste bat.
|
|
|
2005eko Frankfurteko Nazioarteko Liburu Azokan jarri ziren harekin harremanetan Alberdaniakoak. « Brooklyngo erokeriak eta hurrengo
|
bi
liburuak eskaini zizkigun euskaratzeko, eta guk onartu egin genuen». Austerren jarrera ere lagungarria izan zen hasieratik, bere lanak eremu urriko hizkuntzetara itzulita argitara daitezen nahi baitu.
|
|
|
J.M.: Nik
|
bi
liburu totemiko dauzkat, arrazoi ezberdinengatik. Azukrea belazeetan irakurri nuenean, horrek bultzatu ninduen idaztera.
|
|
|
Goizean Akademiaren Sustapen Batzordea bildu zen, Jaso ikastolan bertan. Bileraren ostean,
|
bi
liburu aurkeztu zituen Euskaltzaindiak: Zenbait orientabide erregistroen trataeraz eta Testu antolatzaileak.
|
|
|
New Yorken egindako egonaldi luzeetan ikusi eta ikasitakoez ere
|
bi
liburu argitaratu zituen: New York, New York lehenik, 1988an; eta New Yorkeko kronika beltza gero, 2004an.
|
|
|
Bi liburu daude batuta Pello Zabaletak itzuli duen liburuan: Politik als Beruf eta Wissenschaft als Beruf dira
|
bi
liburu horien jatorrizko izenburuak. Pentsamenduaren Klasikoak bildumaren argitalpenean, liburu bakarraren bi atal dira horiek:
|
|
2009
|
|
|
Euskaltegietako nahiz ikastetxeetako ikasle zein irakasleei zuzenduriko Euskara Mintzagai bildumaren barruan,
|
bi
liburu eman ditu argitara Eusko Jaurlaritzaren Hizkuntza Politikarako sailak. Euskal Herriko prentsa XVIII. mendetik 1945era eta Euskara eta euskalkiak izena dute, hurrenez hurren, Maria Gonzalezek eta, Adolfo Arejitak Igone Etxebarriarekin batera eginiko liburuek.
|
|
|
Nobelatik ipuinetarako joera ikus liteke orain arteko ibilbidean; baita emakumezko idazleak hartuz doazen protagonismo gero eta handiagoa ere; geroak nondik joko duen esaterik ez dago, ordea. Hamaikagarren deialdiak badu irabazlea, Eider Rodriguez, eta okerrik ez dela haren liburu bat izango dugu kalean urtebete barru; hamabigarren deialdia oraintxe abiatzen da, baldintzak betetzen dituen idazle ororentzat zabalik (35 urte baino gehiago ez izatea, ezta
|
bi
liburu baino gehiago argitaraturik). Beste hamarkada distiratsu bat etorriko ote da, oraindik ezagutzen ez ditugun idazleek osatua?
|
|
|
Ez da antzematen, baina garrantzitsua da, Alberdania argitaletxeko editore Inazio Mujika Iraolaren arabera, idazleak Jantzi beltz
|
bi
liburuan eginiko ekarpena: Bizkaieraren aportazioa egiten dio euskara batuari.
|
|
|
Garatek, bada, Rudolf Giuliani alkatearen aurreko New Yorken (irudiaren) erretratua egiten duela esan dezakegu. Hiri honen inguruan euskal literaturan idatzitako beste kronika liburua Harkaitz Canoren Piano gainean gosaltzen da, eta interesgarria litzateke egiaztatzea, azterketa imagologiko konparatistiko bat eginez,
|
bi
liburuek zeinen era diferentean irudikatzen duten hiria eta zeinen idazkera diferentea darabilten, halaber. Hamabi urte geroago idatzitakoa da Canorena, eta ordurako Giulianik burutua zuen hiri garbiketa bortitza Piano gainean gosaltzen en horri buruzko aipamenak irakur ditzakegu.
|
|
|
Egiazkotasun horretara mila bidetatik hel daiteke, nahiz eta ni bide batzuetatik errazago iritsi. Euskal literaturako azken aldiko
|
bi
liburu aipatzeagatik, Irati Jimenezena eta Mikel Peruarenarena oso liburu ezberdinak iruditu zaizkit, baina biak oso egiazkoak eta oso onak. Iratirena, aspaldi ez bezala, negar malkotan irakurri nuen.
|
|
|
Berriki Erein argitaletxeak Bakanak bilduman argitaratu dituen azken
|
bi
liburuak Yolanda Arrietak sinatu ditu. Hiru urtez zutabegintzan eginiko hausnarketak bildu ditu Uretan lez liburuan,, bizitza edo errealitate zati batzuei buruzko begirada pentsamendu hausnarketa sorta?
|
|
|
Galderak luzatu ditu Gorka Bereziartuak www.zuzeu.com agerkari digitalean. Gure susmoa da espainiarrek ez lieketela euskarazko
|
bi
libururi horrenbesteko saririk emango ez balitz Patxi Lopezen aldaketarako (espainolago bihurtzeko) gobernua oraindik ere gehiago laudatu litzatekeelako.
|
|
|
Bestalde, badira
|
bi
liburuen artean errepikatzen diren beste zenbait elementu ere: Itoko dira berriak narrazioko Jason pertsonaia belomarzalea bat batean Justino gisa birbataiatua agertuko da uhartean, erretiratu denen harridurarako; biek amaiera irekia dute, argumentuaren haria egoera surrealenak sortzeko aitzakia balitz bezala, eta bukaera irakurle bakoitzaren esku utziz; aurreneko lanean une jakin batean pertsonaiak olerkiak errezitatzen hasten badira, oraingoan musuaren inguruko aforismoak sortuko dituzte; uharte batera eramango lituzketen hiru gauzen gaineko galdeketa bi kontakizunetan agertzen da...
|
|
|
Hala ere, alde nabarmenak ere badira
|
bi
liburuetan: aurrenekoan K. narratzaileak kontatzen zuen gertakizuna lehengo pertsonan, eta Urperatze handia n, aldiz, hirugarren ahotseko narratzaileak egoeren inguruko azalpen gutxi batzuk besterik ez ditu emango, elkarrizketek osatzen baitute kontakizuna.
|
|
|
Ez dira Alberdaniak sasoi honetan argitaratuko dituen itzulpen bakarrak. Nancy Hustonen Jaiotze markak atera zuen irailean, eta laster Xabi Payak itzulitako
|
bi
liburu Marie Darrieussecq baionarraren Herria eta Anna Gavaldaren Maite nuen, Marc Biosca kataluniarraren saiakera bat eta Paul Austerren nobela berria (Ikusezin) kaleratuko ditu.
|
|
2010
|
|
|
Ordura arteko bere idazlanik garrantzitsuenak bilduz, 1982an
|
bi
liburu argitaratu zituen Bordarik, Antonio Zabalak zuzendutako Auspoa bilduman: Bakoitzak berea I eta Bakoitzak berea II; lehenak hitz lauzko lanak jasotzen ditu, bigarrenak Bordariren poema gehienak jasotzen ditu, Goraintzi liburukoak barne.
|
|
|
Eskuak patriketan sartu eta
|
bi
liburu agertu zituen Oliveirak.
|
|
|
Beste
|
bi
liburu atera zituen orduan galtzarbetik.
|
|
|
Mamut eko aparkalekua zeharkatu zuen Oliveirak, bide bazterretik Oreretarantz. Kilometro bat aurrerago, Lartzabalgo futbol zelaiaren parean,
|
bi
liburu atera zituen gerritik, praken barrenetik. Izerdituta zeuden, haragiak berotuta:
|
|
2011
|
|
|
La misma clave atroz y piadosa en la que leí y vertí del vasco al español, antes de escribir mi ensayo, Hamaika pauso». Ramon Saizarbitoriak, berriz, honela azaltzen ditu
|
bi
liburuen arteko barne eraginak: «El bucle melancólico irakurrita, ulertzen dut Juaristiri nire nobela gustatzea, nirearen antzeko sentsibilitatea erakusten baitu (Juaristik) bere liburu horretan».
|
|
|
Hemligheter pa vägen (Sekretuak bidean), Den halvfärdiga himlen (Zeru erdi egina) eta Klanger och spar (Soinuak eta lorratzak) argitaratu zituen gero, 1958, 1962 eta 1966an, bere belaunaldiko poeten erreferente ezinbesteko bihurtu zuten poema liburuak.Gai sozialei lekurik ez ematea leporatu zioten 70eko hamarkadan, baina kritikek ez zioten egotzi bere ibilbide poetikoan aurrera egitea. Emaztearen laguntzari esker, garun isuriak ere ez zion eragotzi poesia idazten jarraitzea, eta
|
bi
liburu argitaratu zituen 90eko hamarkadan: Sorgengondole (Hileta gondola) 1996an eta Den strora gatan (Asmakizun handia) 2004an.
|
|
2012
|
|
|
Nire ustez, film horiek nire liburuen antzekoak dira, baina soilik zatika. Izan ere,
|
bi
liburuotan badago umiliazio une funtsezko bana: gezurra esan duena gezurtitzat hartzen dute, eta umiliatzen.
|
|
|
Zure azken liburuan (A notre humanité, 2012) Parisko Komunaz, oinarrizko desordenaz, erreboluzioaz ari zara.... Beste
|
bi
liburuen ondotik jin zait liburu hori. «Begiratzen» saiatu naizen bi libururen ondotik:
|
|
|
Beste bi liburuen ondotik jin zait liburu hori. «Begiratzen» saiatu naizen
|
bi
libururen ondotik: Hendaiako Atxikitze guneari lotua bat (Entre chagrin et néant Audiences d' étrangers, 2009, 2011), eta bestea etorkinen kanporatzeari (Comment on expulse:
|
|
|
gaztelaniazkoa (Gatos) Eider Rodriguezek berak egin du; alemanezkoa (Katzenmenschen), Gabriele Schwabek, euskaratik zuzenean; nederlanderazkoa (Katmensen), Peter Smaardijk eta Henrike Olasolok, euskaratik zuzenean; frantsesezkoetako bat, (Tant de chats) Joana Pocheluk, euskaratik zuzenean; frantsesezko bestea (Chats), Andre Gabastouk, gaztelaniazko itzulpenetik abiatuta. Euskal Sortzaileak Saila bildumaren hirugarren alea izango da Katu jendea. Haren aurreko
|
bi
liburuak Bernardo Atxagaren Borrokaria eta Anjel Lertxundiren Non omnis moriar dira. Bi horiek euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez kaleratu ziren.
|
|
|
Bi horiek euskaraz, gaztelaniaz eta ingelesez kaleratu ziren. Saileko aurreko
|
bi
liburuetakoak bezalaxe, Rodriguezen Katu jendea liburua osatzen duten itzulpen guztiak ere Etxepare Euskal Institutuaren webgunean sareratuko dituzte (www.etxepareinstitutua.net).
|
|
2013
|
|
|
idatzi eta bildutako poema multzo oparoko ale batzuk, ez guztiak? emango ditu argitara,
|
bi
liburutan bilduta: Heriotzaren ataria dugu bizitza eta Bizitzaren atea dukegu heriotza. Azken zuzenketak egin berriak ditu egileak, eta urrian izango dira kalean.
|
|
2014
|
|
|
«1959an zalantza puntu batean dago Aresti. Maldan Behera poemaren ildotik beste
|
bi
liburu egin nahi ditu, eta Moisesen historian oinarritutako poema bat ere badu bidean. Baina 60ko hamarkadan bertan behera uzten ditu asmo horiek denak».
|
|
2015
|
|
|
Timbuktuk Afrikako New York ematen du. Nolabait, eta zeru karraskatzailerik gabe.Maliko hirietan hiriena gogoan nabil, hamar urte bete nituenean Parisko osabak Voyage à Tombouctou izeneko
|
bi
liburuak oparitu zizkidanetik. Bere bidaia xeheki idatzi zuen René Caillé() mandingaren lurretatik bizirik ateratako lehen europarra zen.
|
|
2021
|
|
|
The New World (Mundu Berria, New York Review Comics, 2018). Hor bildu zituen galestarraren aurreko
|
bi
liburuak eta hainbat istorio labur. Edizio horretan, «komikigintzaren historiako kultuzko egile gutxietsienetako» gisa definitu zuen komikigile miretsia.
|
|
|
Nolanahi ere den, Literaturian izandako solaskideek Mayi Pelot idazleari gorazarre egin diote, idatzi baitzituen
|
bi
liburu berezi: Biharko oroitzapenak (1985) eta Teleamarauna (1987), Maiatz etxeak argitaratuak biak.
|
|
|
Konfinamenduan planteatu nuen proiektua, eta bai,
|
bi
liburu daude oinarrian. Dale Carnegieren autolaguntzarako liburu bat dago lehenik, eta erakusten du nola kudeatu egoerak zure onerako, nola eduki ibilbide arrakastatsu bat.
|
|
|
Jon Gerediaga Dama antzezlanaz aritu zen; eta Gaizka Sarasola, Zerrakuretan obraz. Enara Garmendia
|
bi
liburuz mintzatu zen: Etxetik Ameriketara eta Hiru gara, baina niri bost.
|
|
|
Errespetu handia diot poesiari; asko gustatzen zait, eta askotan pentsatu dut ez dela niretzako eremua. Ordea, lehiaketaren aurretik irakurtzen ari nintzen
|
bi
libururi esker ohartu nintzen estilo desberdin asko daudela, eta, beraz, nirea ere sar daitekeela aukeren artean.
|
|
|
Hasteko,
|
bi
liburu idatzi nituen 1980ko hamarkadan. Lehena, 1987an izan zen, eta ondoren, 1989an etorri zen bigarrena.
|
|
|
Erakusketak 125 artelan, 60 argazki, 77 dokumentu eta
|
bi
liburu biltzen ditu, balio artistiko handikoak guztiak, eta estilo eta teknika askotakoak. Obretan, Lizarragak haren jatorriko zein harrerako herrialdeetako gaiak uztartu zituen:
|
|
|
Urteurrenaren aitzakian, aurtengo Nosferatu zinema zikloa hari eskaintzea erabaki zuten Donostia Kulturak, Tabakalerak, Zinemaldiak, Euskadiko Filmategiak eta Elias Kerejeta Zine Eskolak. Zikloari lotuta, halaber, zinemagileari eskainitako
|
bi
liburu plazaratuko zituztela ere iragarri zuten. Bietako lehena, gaztelerazko argitalpena, kalean da dagoeneko:
|
|
|
Lan mardula da: 2.000 orrialde baino gehiago dauzka,
|
bi
liburutan eta 43 ataletan banatuta. Euskaltzaindiaren obra garrantzitsuenetako bat da:
|
|
|
erlojuaren kontra ibili ginen», gogoratu du Berasaluzek. Trilogiako hurrengo
|
bi
liburuen itzulpenarekin «lasaiago» ibili zirela gogoan du. Tolkienen liburua euskaraz irakurri ahal izatea «garrantzitsua» iruditzen zaio editore ohiari.
|
|
|
«Gai nagusi bezala, jantzi diseinatzaile handien atzean dagoen mundu sordidoa agertzen da. Alde horretatik,
|
bi
liburuek badute nolabaiteko pedagogia politiko bat, helduen literaturan pixka bat atzera egiten didana eta sekula erabiliko ez nukeena, baina hauetan ateratzen zaidana: mundua aldatu nahi duen jendearekiko nolabaiteko miresmena edo apologia».
|
|
2022
|
|
|
Eta 13an liburu bat aurkeztuko dute. 15eko ekitaldiaren ondotik, urtarrilaren 18an, beste
|
bi
liburu aurkeztuko dituzte San Telmo museoan.
|
|
|
Orain arte, liburutegi horretan euskarazko
|
bi
liburu zeuden: Gerardo Markuletak itzulitako Oktaedroa (Ibaizabal, 1992) eta Hegoaldeko autobidea (Erein, 1994).
|
|
|
Jakinek Txillardegiren pentsamenduari buruzko bilduma osatu du, beste
|
bi
libururekin
|
|
|
Eta, gainera, aldi berean egiten dituzte bi gauzak». Uztarketa hori argi erakusten dute, dioenez, Jakinek bere testuekin osatutako azken
|
bi
liburuek: Txillardegi:
|
|
|
Eta, gainera, aldi berean egiten dituzte bi gauzak». Uztarketa hori argi erakusten dute, dioenez, Jakinek bere testuekin osatutako azken
|
bi
liburuek: Txillardegi:
|
|
|
Cambridgen irakasle izan zen, bere senar Ted Hughsen testuak editatu zituen, hamaika aldizkaritara temaz idatzi zuen bere lanak publika zitzaten, baina, bizi zela,
|
bi
liburu baino ez zituen argitan ikusi Plathek: The Colossus and Other Poems (1960) eta The Bell Jar. 1963an, Victoria Lucas ezizenez eman zuen aurrenekoz hori, Erresuma Batuan, eta 1967an hasi ziren egilearen benetako izenaz sinatzen —AEBetan, 1971ra arte ez zen argitaratu, Hughsen eta idazlearen ama Aurelia Schoberren erabakiz—.
|
|
|
Bete da, beraz, lan kontratu bitarteko irakasle propioaren aldeko borrokaren atal bat gehiago, eta ez edozelakoa. Borroka luze horren parte handi bat
|
bi
liburutan jasota dago: Historia de una pancarta (Arabera Kultur Taldea) eta Diálogos sobre el profesorado propio y la Universidad (DDT edizioak), beraz ez gara oraingoan atal horretan sartuko.
|
|
|
Molde laburrean aritzea da Linazasororen marka, baita umore garratza, absurdoa eta ironia baliatzea ere. Hala ondu ditu bere azken
|
bi
liburuak ere, ibilbide osoan landu duen estiloari eutsiz.
|
|
|
Garai hartako literato mordoa ezagutu zuen Beachek, bere memorietan esplikatzen duenez, hala nola Scott Fitzgerald, John Dos Passos, Gertrude Stein, Ernest Hemingway, Samuel Beckett, D.H. Lawrence, Ezra Pound, T.S. Elliot, Thornton Wilder... Beachen esanetan, James Joyce zen horien guztien «izarra», eta idazle irlandarrak Stratford on Odeon izendatu zuen
|
bi
liburu denda horien artean sortutako literatura giroa, Stratford upon Avon William Shakespeareren jaioterriaren ohoretan.
|
|
|
Halaber, italieratik
|
bi
liburu ekarri zituen euskarara: Elena Ferranteren Ihesi doana eta gelditzen dena (2016); eta, Fleur Jaeggyren Proleterka (2018), Fernando Reyrekin lau eskutara itzulia, Literatura Unibertsala bildumarako.
|
|
|
Zorionez, bada gauzei bere izenez deitu eta bien arteko desberdintasunak argiki azaltzen duenik ere. Horien artean dira irakurri berri ditudan
|
bi
libururen egileak: Joan Ridao (Erabakitzeko eskubidea.
|
|
|
Goian aipaturiko
|
bi
liburuek osatzen dute kontakizunaren bi geruzen bizkarrezurra, zeinetan Marta Nietok kontatzen eta antzezten dizkigun Cachok bizi eta salatutakoak. Horrela, hasiera batean ikusten eta entzuten dugu nola bahitzen duten, baita unean uneko abusuak eta mehatxuak, beldurrak eta izuak ere.
|
|
|
Ile urdinak nabarmentzen hasi zaizkidan garaiotan, koloreztatu nituzkeen erabaki ezinik nabilela, berotasun handirik gabe heldu nien irakurle taldean proposatu zizkiguten
|
bi
liburu hauei, urrutikotzat nuen gaia. Zipli eman dit Freixasek masail batean eta zapla Estebanek bestean.
|
|
|
Horrez gain, baditu hiru antzezlan idatzirik –bertzeak bertze, Gure borda (1969) –, bai
|
bi
liburu karrikaraturik ere: Bertsutan ariz ikasten (Bertsularien Lagunak, 1984) eta Ene bertsuen feiria (Sendoa, 2007).
|
|
|
Astebeteko lana zen, baina beste bost egun gelditu nintzen nire kasa, zorroan
|
bi
liburu hartuta. Haleiwa izena zuen hondartzak.
|
|
|
Liburuaren «tonua» Nuccio Ordine idazlearen
|
bi
liburutan oinarritu du. Billelabeitiak azaldu duenez, Ordinek ikasleekin egindako lana kontatzen du lan horietan, eta hori egitea erabaki du berak ere:
|
|
|
Eta orain zer?». Komiki hori ez ezik, beste
|
bi
liburu ere argitaratu ditu Ataramiñek Durangoko Azokarako: Jose Mari Sagardui Moja Gatza k idatzitako Zaldi berdea memoria liburua, batetik, eta Urrun da zeru urdina bilduma, bestetik, argitaletxeak 2002 eta 2017 bitartean kaleratutako testuak hautatuta.
|
|
|
Bestera izango da beste
|
bi
liburuen kasuan, biek izango baitituzte ekintzak azokako egitarauaren barruan. Amaiur liburuak ostiralean ipuin kontaketa musikatua izango du, arratsaldeko bostetan, Saguganbaran.
|
|
2023
|
|
|
Lagun minak (Farmazia Beltza) lanagatik jaso du aitortza Benitok, narratiban; eta Uda betea (Elkar) poema bildumagatik Gorrotxategik, poesian. Bi kategoria horietan,
|
bi
liburuok iazko euskarazko lanik onenak direla iritzi dio Espainiako Literatur Kritikaren Elkarteak.
|
|
|
Gasteizko Iraleko irakasle eta Eusko Jaurlaritzako EIMAko kide izan zen. Ameriketako euskaldunei buruzko
|
bi
libururen egilea da: Far Westeko Euskal Herria (Pamiela, 2009) eta Kaliforniakoak (Pamiela, 2013).
|
|
|
Berak publikatu zituen
|
bi
liburu: Buruxkak, 1910ean, eta Beribilez, 1931n.
|
|
|
Ander Lipusek
|
bi
libururen bitartez plazaratu ditu antzerkiari buruzko gogoetak. Lehenengoan, bere ibilbide osoari errepasoa egin dio, eta bigarrenean, berriz, Antzerkiola Imaginarioaren garaietatik honaino idatzitako artikuluak bildu ditu.
|
|
|
Ander Lipusek bere ibilbide artistikoaren inguruko gogoeta egin du
|
bi
liburutan
|
|
|
Duela bost urte hasi zen
|
bi
liburuak sortzeko proiektuarekin, baina, kontatu duenez, hasieran ez zekien ongi nondik jo. Guillani laguntza eskatu, eta hark «beldurrik gabe idazteko» aholkatu zion.
|