|
2010
|
|
|
Christophe Ruggia, Le Gone du Chadba, 1998; Bourlem Guerdjou, Vivre au paradis, 1999 Lehenengoa Azouz Begag en eleberrian oinarritzen da. Beste
|
bi
liburu: Azouz Begag & Christian Delorme, Quartiers sensibles, Seuil, Paris, 1994; Yamina Benguigui, Memoires dimmigres:
|
|
|
Udaldiak Deban pasatzen zituen eta, Gerla Zibila Gipuzkoa eta Bizkaian bizi izan zuen. Euskal Herriaren konkista frankistaren kronista bihurtu zen,
|
bi
libururekin: El Tebib Arrumi, La conquista de Vizcaya, Libreria Santaren, Valladolid, 1938; eta El Tebib Arrumi, Guipuzcoa por España, Ed. España, Madrid, 1940.
|
|
|
1935ko Abisiniako gerlatik
|
bi
liburu sortu ziren arras desberdinak: Caesar in Abyssinia tragikoa da, Scoop komikoa.
|
|
|
338. Frantziarren Marokora sartzeaz badira ingelesez
|
bi
liburu interesgarri. Frantziarren ikuspegia eta dokumentuak ezagutzeko:
|
|
|
1355. Edozeinek leitzen zituen
|
bi
liburu eta maoista, troskista edo budista bihurtzen zen gauetik goizera. Fede nagusiak galdurik zeudelako gertatzen zen hori, zerbait sinetsi beharrez.
|
|
2012
|
|
|
Lalande Biran armairuetako batera hurbildu zen. Apalean,
|
bi
liburu artean, marfilezko kutxa txiki bat zegoen. Donatienek kutxatila hartan uzten zuen eraztuna gelan aurkitu eta gero.
|
|
|
Aste honetan bertan kaleratu dira berak idatzitako
|
bi
liburu, bat gaztelaniaz eta bigarrena euskaraz. Batak badu zer ikusia literaturaren munduarekin, idazle izatearekin eta bigarrenak, berriz, ekonomiarekin, ekonomista izatearekin.
|
|
|
Literaturarekin baitago lotuta zuzen zuzenean bere Escribir es vivir liburua eta ekonomiarekin euskaraz atera duten bere Merkatua eta globalizazioa. Esan dezadan zertxobait
|
bi
liburu horiei buruz.
|
|
|
Adibidez, eta pare bat besterik ez aipatzearren, nik bi hauek gomendatuko nituzke: El deseo de leer eta El deseo de escribir, biak Pamiela argitaletxean kaleratuak (bide batez esanda, noizko
|
bi
liburu funtsezko horien euskarazko bertsioa?)
|
|
|
Kontu horiekin aritu naiz bueltaka azken egun hauetan
|
bi
liburu atera berri direla medio. Batean protagonistak abizen euskaldunak ditu, Ayala Larrazabal, eta XX. mende hasieran izugarrizko triskantzak egin zituen Afrikan, orduan Espainiar Ginea izenez deituriko lurraldean.
|
|
|
Tartean Julio Villar laguna hasi zaigu bere azken ibilaldiak kontatzen. Bere
|
bi
liburu ospetsuak gogoratzen dituenak (jEh, petrel! eta Viaje a pie) izango du ibiltari famatu honen berri, jakingo du zer nolako sentsibilitate handiko gizona den eta zer nolako bidaiatzeko estiloa daukan aspalditik, 20 urte eskasekin mendiak ibiltzen hasi zenean eta geroxeago zer nolako baldintzetan eman zion bira munduari zazpi metro eskaseko ontzi batean, bakarrik eta inolako laguntzarik gabe.
|
|
|
Nazismoan da aditua eta bereziki ikertu du nazismoak gure artean izan zuen eragina eta indarra. Horren lekuko
|
bi
liburu bikain, jada argitaratuak: Hendaia 1940 eta Gipuzkoa 1940 Galdera itxuraz sinple batekin ekiten dio gaiari Ramon Bareak:
|
|
2013
|
|
|
Ez dezagun pentsa, ordea, gutiago sinesten dugunik, Jainkoagan edo Urreagan sinesten ez dutenek ere akaso beste gehiegikeria batzuk baitituzte sinesgai. Kalifornia Euskal Herriaren probintzia bat dela erakusten da Asunen
|
bi
liburu hauetan, eta onartu beharrekoa da, are gehiago kontuan hartzen badugu Euskal Herria Estatu Batuen partea dela aspalditik.
|
|
2014
|
|
|
Berekoikeria materialaren bidez ongizate orokorra lortzen delako aldarrikapena da bere ekarpenik eztabaidatsuenetako bat: " esku ikusezina",
|
bi
liburuetan agertzen den mistika teologikoa: mito baten misterioa eta, aldi berean, ekonomiaren metaforarik ospetsuena.
|
|
|
Orain ere ez dago geldirik:
|
bi
liburu eta beste hainbeste ikuskizun lantzen ari da.
|
|
2015
|
|
|
Beraz, neuk bi irakurketa proposatuko ditut, osokoa eta motzagoa. Liburu honen barnean beste liburu bat dago, eta beraz
|
bi
liburuak irakurri nahi dituenak, hasi eta amai beza testua osorik. Baina bi liburuetatik bakar bat, berrikuntza guztiak azaltzen dituena, irakurri nahi duenak, bertara iristeko beste liburuak egiten duen historia/ genealogia zehatza irakurri gabe, lehen bi kapituluak eta azkena, bostgarrena, irakur ditzake, hirugarrena eta laugarrena alde batera, edo geroragoko, utzirik.
|
|
|
Liburu honen barnean beste liburu bat dago, eta beraz bi liburuak irakurri nahi dituenak, hasi eta amai beza testua osorik. Baina
|
bi
liburuetatik bakar bat, berrikuntza guztiak azaltzen dituena, irakurri nahi duenak, bertara iristeko beste liburuak egiten duen historia/ genealogia zehatza irakurri gabe, lehen bi kapituluak eta azkena, bostgarrena, irakur ditzake, hirugarrena eta laugarrena alde batera, edo geroragoko, utzirik. Ez dut uste autoreak irakurketa bikoitz juliocortazartar hauei erreparorik egingo dienik.
|
|
|
Hotzez zegoen; arropa ekartzeko eskatu zion lagunari. Mokoroak arropa, dirua eta
|
bi
liburu bidali zizkion: Testamentu Berria, grezieraz eta latinez.
|
|
|
Honorioren errautsak Arga ibaira bota genituen eguna, handik urte betera, izanen zen hurrengoa, pentsatzen dut. Aurkezpenaren egunaren arratsean aparkalekurantz segitu nuen nire bidea,
|
bi
liburu besazpian neramatzalarik, gizon haren memoriak eta nire poemarioa, alegia. Nire liburua, nire literatur larritasunak, nire poz poetikoak aldatuko nituzkeen Ernesto Carratala zorri empublikano aren bosteko sendo baten truke.
|
|
|
Nire geltokia pasatzeko zorian egon nintzen, Gijonera heltzerakoan lokartua bainengoen. Trenetik jaisteko presa zela eta, eserlekuan ahaztuta utzi nuen poltsa bat, mp3 jogailu bat, ohar liburuxka bat,
|
bi
liburu eta ordenagailu txiki bat zeuzkana. Nasan berean ohartu nintzen bi ordu doi nituela berriz Iruñerako trena hartzeko.
|
|
2016
|
|
|
Liburu bat erakusten zion, Rosa Luxemburgok Luise Kautskyri idatzitako gutunak jasotzen zituena. Beste
|
bi
liburu ere ba omen zeuzkak hemen aspalditik argitaratuta, baina agortuta omen zeudek. Dena dela, Danutak aipatutakoak liburu honetan daudela uste diat.
|
|
|
Duela urte gutxi euskal elizaren bibliografia eta historia eman zuen argitara, egun humanitateen inguruan gaia Euskal Herrian kokatzen duten edozein ikerketetarako erabilgarri suertatzen den liburua. Gezurra dirudi nola denbora laburrean
|
bi
liburu hain oparo idatzi ahal izan dituen.
|
|
|
Azkenik, eta arras gauza iluna baden arren, D. Garatek berak 1783.eko martxoko Le Mercure de France aldizkarian Robin apezak sinatu
|
bi
libururen berri eman zuen, bata Ameriketara 1781.ean eginiko bidaztiaren eta Rochambeau kondearen gorabehera militarren berri ekartzen zituena, eta bestea aitzinitatearen gaineko sekretuei buruzkoa. Tamalez, bi horiei buruz Garaten aipamen laburra baizik ez dugu.
|
|
|
Bertan aurreko euskaldunen bizitza idilikoaren iduri errepikatua aurkeztu zuen. Baina bere xuritasuna hobekien erakusten duena bere
|
bi
libururik interesgarrienak ditugu, masonei buruzko bat eta Frantziako errepubliken gainean diharduen beste bat.
|
|
|
Alta, badira lekukotasunak XVII. mendean Izarbeibarrean gai erlijiosoak bereziki lantzeko bilkura kultu bat izan zela baieztatzeko, eta hortaz, horren barruan ulertu eta kokatu behar dira Beriainen
|
bi
liburuak, bai 1621.eko Tratado de como se ha de oir misa, eta bai 1626.eko Doctrina cristiana en romance y bascuence.
|
|
|
Bere bidaietan ez zuen sekula ahanzten hango lurrez beteriko zorro ttiki bat, ailegatu toki orotan puska bat botaz. Bere lanen artean Buenos Airesen 1908 urtean saritu olerkiak, 1909.eko Diccionario vasco castellano, castellano vasco, Berako 100gertaera, Gramdtica vasca metodo Olendoijf, Bierbaum aitak eginiko burutazioen euskarapena, aritmetika eta geografiazko
|
bi
liburu, edota argitaratu gabe dagoen bere, duda izpirik gabe, 48 orrialdeko biografia interesgarria: Mis cincuenta años de misionero.
|
|
2017
|
|
|
Horiek hola, baitezpadakoa zitzaigun euskarazko narratiba ezagutarazteko ekimen bat abiaraztea. Ondorioz, batzuk eta besteak ados, egokiena
|
bi
liburu editatzearen aukera nagusitu zen. Erdarazkoa iaz argitaratu zen, 24 Relatos navarros izenburuarekin; honoko hau da euskarazkoa.
|
|
2018
|
|
|
Nolanahi ere, Johane Arxuk ez zien uko egin bere bereak zituen ideia linguistikoei, lehenagoko
|
bi
liburuetan jarraitutakoei. Jardunbide horretan nabarmenena da, Iparraldeko koine moduko bat dela Arxuk hautatu duen hizkuntza:
|
|
|
Utergan 1566an jaioa, 1592an apaiztu eta Orbako Etxaguen hasi zen erretore lanetan, 1602an Utergara itzuli zen arte; bertan hil zen 1633an. Juan Beriain
|
bi
libururen egilea izan zen:
|
|
|
Zaragozako Hechos y dichos aldizkariaren zuzendaria (1952). Xabierreko gazteluaren inguruan
|
bi
liburu idatzi zituen.
|
|
|
Baina gure hiriko moldiztegietan ere liburu andana argitaratu zen euskaraz, XVI. mendetik aitzina. Burgu honetako Cuchilleria karrikako Carlos Labayenen inprentan (egungo San Frantsizko kalea), adibidez, Juan Beriainen
|
bi
liburu ezagunak moldatu ziren, 1621ean eta 1626an, eta gauza jakina da zer erran zuen aitzin solasean egileak: berak Iruñeko euskara moldean izkiriatu zuela, horixe izaki Erresumako toki gehienetan mintzatzen zena eta toki guztietan hobekien ulertzen zena.
|
|
|
Giltzaren karraska. Hire bizkar zorrotik lo zakua eta polar jantzia ateratzen dituk, eta
|
bi
liburuak ez.
|
|
2019
|
|
|
9 Bordak egin ez ezik, suak erre eta kizkali zitueneko kasu batzuk. Nahiz oraingoz argitara gabe gelditu bigarrena,
|
bi
liburuok elkarren argigarri eta osagarri ezin banatuzko izanen baitira, Leitzako Errege Erreginak liburuarekin batera. Eman ere, bordagintzaren gai honi berebiziko balioa ematen baitiote, inguru geografiko honetan orain arte inork aztertu eta jaso gabeko datuak xehero biltzean.
|
|
|
Jendeak isuria bezala ematen zuen atari barrenetik San Antonio kaleko espaloira, Gasteiz erdialdean, eguerdi betean. Ingurukook mandatuak egiteko itxuran genbiltzan (zu zeu ogi eske zindoazen, bai eta nobedadeak ez diren
|
bi
liburu erostera ere: Sarrionandiaren Idazlea zeu zara, irakurtzen duzulako eta Ramon Flecharen Compartiendo palabras).
|
|
2020
|
|
|
201. Diego Lorenzo Urkizuren kasua apur bat berezia da euskal literaturaren XVIII. mendeko historian. Ez zen abadea, baina debototzat presentatzen zuen bere burua, eta
|
bi
liburu atera zituen: bata Amabirginaren errosarioari buruzkoa euskaraz 1737an, eta bestea Uribarriko Andra Mariko Amabirginari buruz erdaraz 1740an.
|
|
2021
|
|
|
Gogoan dut proba bat egin nuela Balcells agentzian lanean hasteko (iruzkintzeko pasa zizkidaten
|
bi
liburuak larrutu nituen; gero jakin nuen best-sellerrak zirela).
|
|
|
Gogoan dut etxean
|
bi
liburu zeudela paper zuriz forratuta. Denborarekin jakin nuen biak ere sexuari buruzkoak zirela.
|
|
|
Gogoan dut Kubatik
|
bi
liburu ekarri zizkidatela: Un viaje extraordinario eta Colorin tiene un jardin.
|
|
|
Menandroren hamabost komedia ere bazeuden. Prosazko
|
bi
liburu besterik ez dago, horietako bat Demostenesen hitzaldi bat. Rodasko liburutegia, aldiz, erretorikako ikasketen zentro ospetsua zen, ia ez zuen antzezlanik, eta politikako eta historiako saiakeretan espezializatua zegoen.
|
|
|
Ikertzaile bakoitzak Homero bat irudikatzen du, berea: garai urrunetako bardo analfabetoa; Iliadaren eta Odisearen behin betiko bertsioaren arduraduna;
|
bi
liburuei azken ukitua eman zien poeta; eskuizkribua bere izenarekin sinatu zuen kopista saiatua; edo editore bat, liburuen asmakuntza xelebreak, hots, aire idatziak xarmatua. Liluragarria gertatzen zait eta gertatuko zait beti gure kulturarentzat halako garrantzia duen egile bat mamu bat besterik ez izatea.
|
|
2022
|
|
|
Perurenaren poza leitu ostean, Sarrionandiak adierazia hartu dugu aintzat: " Horko pasarte horretan literatura inkorrektuago bat proposatzen nuen (autokritika moduan batez ere, ez dakit hau ulertzen den), eta
|
bi
liburu inkorrekto aipatzen nituen, baina Patzikuren batzuk ere aipagarriak dira. Bizitza kulturalaren seinalea da irakurria larritasun horrekin sentitzea".
|
|
2023
|
|
|
Ba al da oraindik gobernaririk, Bessarion kardinalak bere liburutegi garrantzitsuaren ondarea (grezierazko laurehun eta laurogeita
|
bi
liburu eta latinezko berrehun eta hirurogeita lau) Veneziako hiriari oparitu zionean 1468ko maiatzaren 31an idatzitako gutunaren hitzekin hunkitzeko gai denik?
|