|
2008
|
|
|
– azkenik, guztiz ihartua dago izate, beraz, kristau izate> ez genuke elkar te sintetikotzat hartuko, baizik
|
bi
izenez osaturiko gainerako izen elkartuak bezala.
|
|
2017
|
|
|
–Elkartua (mugatzailea [sare]+ mugakizuna [ohe]),
|
bi
izenez osatua, den aldetik zehaztasun handiko terminoa dugu saroi. Zati garrantzitsuena, izen sintagamaren elementu nagusia (mugakizuna) ohe da eta mugakizuna bereizten duen osagaia, izen sintagamaren elementu nagusia mugatzen duena (mugatzailea), berriz, sare.
|
|
2021
|
|
|
7.2.10a Lehen begiratuan,
|
bi
izenez osatutako mendekotasunezko izen elkartutzat hartuko genituzke astaputz, artaburu,, txoriburu eta abar (§ 7.2.2.2) eta badute irakurketa hori ‘astoaren putza’, ‘artoaren burua’, ‘babaren lorea’.., baina bada beste irakurketa bat ere, batzuetan gainera lehenengoari nagusitu zaiona: artaburu adj. ‘argi gutxiko pertsonaz esaten den irain hitza’, txoriburu ‘buruarina, zentzu gutxikoa’, ‘ergela’ eta abar.
|
|
|
Lehenik izen kategoriako hitz elkartuak aztertuko ditugu, eta, horien artean, maila berean dauden
|
bi
izenez osatuak. Maila berean egoteak esan nahi du ez duela osagai batek esanahi nagusia ematen eta besteak haren esanahia mugatu edo zehazten.
|
|
|
7.1.3a Maila bereko
|
bi
izenez osaturik, bikotea (edo bitik gorako multzoa) adierazten dute aztertu berri ditugun dvandva elkartuek. Horretantxe bereizten dira, hain zuzen, batetik, hemen aztertuko ditugun afari merienda, bertsolari poeta, errege profeta, erretor bikario edo irribarre moduko egituretatik, eta, bestetik, hegazkin tramankulu, Jainko haur, neskatila zerbitzari edo harri zilindro gisakoetatik.
|
|
|
7.1.3b Koordinazio egiturako izen elkartuak. Esan berri dugunez, maila berean dauden
|
bi
izenez osatuak daude koordinazio egiturako elkartuak, baina bi izen horien baturak pertsona, objektu, leku... bakarra adierazten du. Horrelakoak dira:
|
|
|
14.2.4b Esan dezagun, azkenik, ingeles filologia, frantses estatu edo errusiar akademia bezalakoetan egokiagoa dela, agian, gentilizioa adjektibotzat hartu beharrean izentzat hartzea, eta orduan izen elkartua izango genuke: ingeles filologia, beharbada, euskal filologia bezala sentitzen dugu,
|
bi
izenek osatua.
|
|
|
18) Euskal Herria, giristino legea eta frantses gizona izen elkartutzat hartzen ditu5 Zernahi gisaz, lege giristino (giristinoa den legea) eta giristino legea (giristinoek duten legea) bereizi badaitezke ere, ezin da holakorik egin arazo ekonomiko, laguntza sozial, hizkuntza nazional edo istripu laboral bezalakoekin. Horien pareko izen elkartuak ekonomia arazo, gizarte laguntza, nazio hizkuntza eta lan istripua dira,
|
bi
izenek osatzen dituzte. Edo, berehala ikusiko dugunez, euskal gizartea bezalakoak.
|
|
|
3.1d Azkenik, beste mota bateko egitura duten hitzak ere badira euskaraz, adibidez sagar tarta, neska mutilak, bizarzuri, edo odolustu. Izena da sagar tarta, baina, aldi berean, beste
|
bi
izenez osatua dago, sagar eta tarta. Neska mutilak hitzaren egitura aztertzean, bi izen aurkituko ditugu, neska eta mutil, gehi a (artikulua) eta k (plural marka).
|