|
2008
|
|
|
eskualde hizkuntza horiek Hexagonoaren mugetatik at jarraipena eta aldaera estandarrak izatea erabakigarria izan daitekeela haien biziraupenerako eta etorkizunerako. Baina, Frantzian, mugaz haraindiko hizkuntzekin baino ez da gertatzen hori; hau da, ondoko herrialdeetan Estatuko hizkuntza ofizial direnekin —esaterako, alemana eta nederlandera— eta mugaren bi aldeetan eremu urriko hizkuntza edo hizkuntza minoritario direnekin —esaterako, euskara eta katalana— Azken
|
bi
hizkuntza horiek, autonomia estatutuak direlaeta, koofizialak dira gaztelaniarekin batera, mugako alde bateko lurralde batzuetan, baina, hala ere, aldaera arautuen bidez kodetu eta hedatzen dira, eta, hein handi batean, oso estandarizatuta daude gaur egun. Estandarraren leku hori hizkuntza beharraren adierazpenarekin lotu behar da. Hizkuntza beharra are nabarmenago adieraziko da, baldin eta aldaera estandar eskuragarri eta eraginkorra badago —edo erabiltzeko minimo bat— Hori da eremu urriko hizkuntzaren eta hizkuntza beharraren arteko loturari heltzeko giltzarrietako bat:
|
|
2010
|
|
|
...ian ezarri izan dute, eta babes mota desberdinak eragin ditu. horrela, europako kontseiluak ez du estatus juridiko bateratua abiatu hizkuntza eskubideei begira, eta horien babesa norbanakoen eskubideen eta gutxiengo nazionalen eskubideen aitortzatik etorri da. azkenik, aipatzekoa ere bada europako kontseiluak bi hizkuntza ofizial besterik ez daudela, eta ondorioz, txosten zein jakinarazpen guztiak
|
bi
hizkuntza horietakoren batean egin behar direla. instituzio horrek bi tresna eskaini zizkien estatuei gutxiengoen eskubideei dagokienez; batetik, erregio edo gutxiengoen hizkuntzen europako ituna (1992) eta, bestetik, gutxiengo nazionalen babeserako hitzarmen markoa (1994).
|
|
2016
|
|
|
Lan horretan, hiriburuaren egoera frankismopean asturiera eta gaztelaniaren arteko disglosia gisa bereizi zen. Horri gehituta,
|
bi
hizkuntza horien arteko hibridazioa aztertu zen lanean, eta gaztelaniaren eragina jasotako hiriko modeloak aldirietako asturieraren biziraupen maila altuarekin kontrajarri zen. Hala eta guztiz ere, metodo soziolinguistikoak ez ziren azterketetan bene benetan aplikatu bi hamarkada pasa arte.
|
|
|
Eta horrek, soziolinguistikaren aldetik, honako hau esan nahi du: nahiz eta asturieraren existentzia soziala (gora egiten ari dena) gaztelaniarekiko hibridazioa izan, hiztunak
|
bi
hizkuntza horien artean ezberdintasuna dagoelako nozioa dauka: hara, asturiera gaztelaniaren ezberdina dela, bere jatorria beste bat dela, eta bere testuinguru zein funtzionaltasun propioa daukala.
|
|
2017
|
|
|
Galiziako autonomia estatutuaren 5 artikuluaren lehenengo atalean jasotzen da galiziera dela galiziako berezko hizkuntza, eta bigarren artikuluan esaten da galiziera eta gaztelania direla galiziako hizkuntza ofizialak eta denek dutela
|
bi
hizkuntza horiek ezagutzeko eta erabiltzeko eskubidea. bestalde, apirilaren 29ko Galiziako Enplegu Publikoaren 2/ 2015 Legearen bosgarren atalburuan, langile publikoen kontratazioari buruzkoa den lehenengo kapituluaren 51 artikuluaren lehenengo atalean, jasotzen da
|
|
2023
|
|
|
euskara eta gaztelania (Etxebarria, 2004; Zalbide, 2002). Horrela, komunikazio interakzioa batez ere
|
bi
hizkuntza horietan gertatzen da. Dena den, euskara eta gaztelaniaren arteko txandaketa ez da ausazkoa eta ez da sekula izan; ez da estatikoa edo egonkorra, ezta homogeneoa ere lurralde osoan.
|
|
|
Proposatutako zundaketa egin eta mendialdeko bederatzi probintzietan kitxua hizkuntzaren bizindarra zehazteko helburua betetzeko, ikerketa lantaldeak elebidunak izatea proposatu genuen (kitxua gaztelania), eta ikerketa lanetan parte hartu zuten, hasieratik. Ziur geunden
|
bi
hizkuntza horietan hitz egiten zuten elkarrizketatzaileak izateak inguru hartan egin beharreko lana erraztuko zigula, eta lortuko genituen emaitzak ere fidagarriagoak izango zirela. Oztopo administratibo eta logistikoak gainditu ondotik, hiru talde egin genituen, eta historikoki kitxuaz hitz egiten zen mendialdeko zortzi probintzia haietako ordezkariak geneuzkan:
|
|
|
Kitxua hizkuntzaren bizindarra zehazteko helburua betetzeko, ikerketa lantaldeak elebidunak izatea proposatu genuen (kitxua gaztelania). Ziur geunden
|
bi
hizkuntza horietan hitz egiten zuten elkarrizketatzai leak izateak inguru hartan egin beharreko lana erraztuko zigula, eta lortuko genituen emaitzak ere fidagarriagoak izango zirela.
|