|
2009
|
|
|
Gure arteko euskaltzale batzuek azaldu duten iritziaren aurka, Txillardegik besterik uste zuen orduko hartan behintzat: elkarrekin ukipenean dauden
|
bi
hizkuntzetako bat hizkuntza minorizatua baldin bada, eta hizkuntza minorizatu horrek bere hiztun nagusiak —elebakarrak edota bere mundu kognitiboaren eta emozionalaren hizkuntza nagusia hizkuntza minorizatua dutenak— galdu baldin baditu, hizkuntza horrek hondameneko bidea hartuko duela iritzi zion. Hiztun elebakarrak direla, hizkuntza menderatuan besterik mintzo ez diren elebakarrak alegia, horrelako baldintza soziolinguistikoetan egoera markatzen dutenak.
|
|
2011
|
|
|
aurrez aurreko bi hizkuntzek bizirik irautea, era batera edo bestera, kontaktu gune berrian; b) mintzaldatzea (language shift): aurrez aurreko
|
bi
hizkuntzetariko batek hiztun talde horretako jardun guneak, harreman sareak eta, azkenik, hizkuntza horretan egiten dakiten (eta egin ohi zuten) hiztunak galtzea; c) hizkuntza hedapena (languago spread): L1 moduan ikasten ez den hizkuntza batek kontaktu gune horretan" bere lekua" egitea baina, Mikel Zalbide – Diglosiaren purgatorioaz.
|
|
|
Diglosiaren purgatorioaz. Teoriatik tiraka – Mikel Zalbide neurri balioa lausoegi definituz. egia izan liteke, nola ez, azken azkenazkenean aurrez aurreko
|
bi
hizkuntzetariko bat (errazago, agian, bi haietarik eratorritako formaren bat) aterako dela garaile eta bestea, aldiz, galdutako hizkuntzen nominara pasako dela zoritxarrez. ez dut uste inork inoiz halakorik ukatu duenik. hori al zen eta hori al da, ordea, diglosiaren inguruan genuen/ dugun interesa, ez ote da egia unean uneko hizkuntza egoera aztertzea, eta begien bistako etorkizuna onbideratzen saiatzea, dela gutako gehienon asmoa?
|
|
2012
|
|
|
Bestalde, etxean euskara eta erdara, hau da,
|
bi
hizkuntzak batera jaso dituztenak ere gero eta gehiago dira, hau da, jatorrizko elebidunak dira. Bikote mistoen eta bikote euskaldun berrien seme alabak dira.
|
|
|
Hizkuntzen arteko lehiari eta hizkuntza aniztasunari buruzko hamaika ikerlan ekarri zuen ereduak, hala nola Patriarca eta Leppänen (2004), Pinasco eta Romanelli (2006), Mira eta Paredes (2005), Stauffer eta Schulze (2005), Wang eta Minnet (2005, 2008), Castelló et al. (2006) eta Stauffer et al. (2007). Hiztunak erakartzeko lehian ari diren bi hizkuntza deskribatzen ditu ereduak, eta iragartzen du
|
bi
hizkuntzaren baterako existentzia ezin dela izan egonkorra, hizkuntza batek bestea desagerrarazten duela azkenean. Wang eta Minnetek (2005) nabarmendu zutenez, ordea, eredu horrek badu ahulgune nabarmen bat:
|
|
|
jokalari batek elkarrizketa hasten du, eta besteak erantzun egiten dio. Dendari elebidunak
|
bi
hizkuntzetako bat erabiliz hasten du elkarrizketa. B aukeratzen badu, dendaria elebiduna dela kontura daiteke bezeroa eta, elebiduna bada, A edo B erabilita erantzun dezake, eta, elebakarra bada, A erabilita.
|
|
2013
|
|
|
Ikasleen eskola giroko hizkuntza erabilera aztertzeko Arrue Proiektuan erabiltzen dugun ikuspegi teorikoan, hizkuntza ukipeneko egoeran kokatzen da erabilera hori: ukipen egoeran dauden
|
bi
hizkuntzetako bat kasu honetan, euskaraegoera ahulean dago gizartean. Ahuldutako
|
|
2014
|
|
|
Berez, horrela izan zukeen, baina ama hizkuntza bikoitza dutenen kasuan nagusitasuna hizkuntzetako batek hartzen du. Faktore desberdinak tarteko, erosotasunaren datuetan
|
bi
hizkuntzetako baten datuak ez dira agertzen.
|
|
2017
|
|
|
...ibatuan katalanaren erabilera areagotzeko prozesua oso moderatua da, betiere, alde batera uzten bada haurrei katalanez hitz egiteko dagoen joera hedatua, sarritan, haurrak elebidun goiztiarrak izan daitezen bermatzeko. beste alde batetik, intentsitatea gorabehera, aipatu behar da gizartearen gehiengo handi batek bi hizkuntzak erabiltzen dituela normalean, nahiz eta badauden bi sektore garrantzitsu
|
bi
hizkuntzetako baten zaleago direnak, eta bestea salbuespen gisa erabiltzen dutenak. bi taldeak sozialki oso desberdinduta daude; katalana mantentzen duten hiztunak batez ere kalitatezko sektore profesionaletan egoten dira, eta gaztelania mantentzen duten gaztelania hiztunak geografikoki zein arlo profesionalean gutxi mugitzen direnen profilarekin lotuta daude. asimetria horrek azaltzen du, hein h...
|
|
|
hizkuntza bat ofiziala da gizarte mailan duen errealitate edo pisua gorabehera, botere publikoek aitortzen dutenean komunikaziorako ohikoa den bitarteko bezala euren artean eta herritarrekin, eta balio eta ondorio juridiko guztiak dituenean. (2 oinarri Juridikoa) bigarrenik, epaiak jaso zuen herri administrazioek eskubidea dutela koofizialak diren
|
bi
hizkuntzetatik bat erabiltzeko, hori arautuz gero eta interesdunen eskubideak urratzen ez diren heinean. espresuki jaso zen prozedura oso bat euskaraz egitea koofizialtasunaren ondorio dela eta eraginkortasunaren printzipioan oinarritzen dela. (9 oinarri Juridikoa) azkenik, hizkuntza ofizialen erabilera bermatzeko derrigortasunean eta horien ezagutza eta erabilera babestu eta sustatzeko beharrean oinarrituta, epaiak jaso zuen legezkoa dela euskararen ezagutza eskatzea zenbait funtzionarioen lanpostuei, eta, oro har, funtzionarioen lanpostu guztiei eskatzea hizkuntza ofizialen ezagutza meritu bezala; hori bai, diskriminazioa eragin gabe eta konstituzioaren 14 eta hogeita 33 artikuluetan jasotakoarekin bat eginez.
|
|
2021
|
|
|
Bestalde, sozializazio prozesua oztopatzen du, jatorri berekoak direnekin soilik elkartzea, eta horrelako lekukotasunak badira. Kasu horietan, bertako sareek eskaintzen dieten hizkuntzarekiko aukerak saihesten dituzte, eta, horrela, bertako
|
bi
hizkuntzetatik bat ere ikasi gabe geratzen dira. Azken finean gurpil zoroaren itzulian kokatzen dira, hizkuntza ikasteko sozializazioa beharrezkoa baitute eta alderantziz, sozializatzeko hizkuntza ikastea.
|