|
2000
|
|
|
Hau da historia honen bigarren une ardatza: handik aurrera elizbarrutiak etaapaiz erlijiosoek bazekiten beren Diozesi agintariaren arauak zeintzuk ziren, etahoriei, eta ez
|
besteri
, zor zieten beren menpekotasuna. Zalantzarik gabe, Gobernukosektore jakin baten eta militarren agindupetik at, eliz barneko burujabetasuna berreskuratu nahi izan zuen Lauzurikak, frankismoaren barnean hurbilen zituen indarpolitikoen babesa segurtatuz, pentsa daitekeenez.
|
|
|
Eta euskal musika baldin badago, nola jakin dezakegu zeinden euskal musika eta zein ez? Nola jakin daiteke adierazpen kultural konkretu batgizarte bati ala
|
besteri
dagokionik. Nola jokatu behar dugu geure historia kulturalarenaurrean?
|
|
|
Seme alabak aitaren meneko dira; horrek, aldiz, ez dio
|
besteri
men egin behar izadiaren ahotsari baino, horixe baita mintzorik gozoen eta samurrena. Horren izenak batzen ditu amodioa, duintasuna eta boterea; horren magistraturak, erlijioaren ikuspegitik gurasoen errukia deitua izan denak, ez du bestelako larderiarik onartzen, ezpada bihotz desbideratua damuaren baitara ekartzen duena.
|
|
2001
|
|
|
Ote daki gero iñork nork alferrik galduko dituen besteek eskas dituztenak? Errez da emen
|
besteri
errua botatzen. Errez da esaten alako eta olako dira munduko pobrezari eusten diotenek eta ugariagotzen dutenek; baiña ahal duten guziek ondasunak pillatu ta pillatu ikusten diran bitartean, ez da errez asmatzen zein dan burgesa.
|
|
|
Hemen naukazue nondik hasiko, etxera baino lehen herrira zerbait bidali behar dudala eta1 Behingoz behintzat, gai" sakonak" eta geure artean darabiltzagun mokoka gogaikarriak baztertu nahi nituzke2 Eta,
|
besteri
ekitekotan, urteek ematen didaten eskubideaz baliatuko naiz, zenbait oroitzapen hona ekartzeko.
|
|
|
Bere baitan eta beretzat adina besterengan eta besterentzat bizi behar du gizonak eta besteengandik, hurkoenengandik ere, bereizten duen osin zabal hondogabea begien aurrean ez daukanean, bere baitan sumatzen du garbiro besteren bizia eta izatea. Hezur, mami, odol, ohitura, isuri, joera, sinesmen, izaera, pentsabide,
|
besteri
zor dizkiot eta bestetan txertatzeko ahalmena badut. Ongi aztertuz gero, ez naiz bitartekoa besterik.
|
|
|
Hitzak, berriz, euskal eta erdal hitzak baititugu hizpide orain,
|
besteri
begira daude, lehen esan bezala; besterik erakusten digute keinuz eta zeinuz. Gauzak ânolabaiteko" gauzak" eta" gauzakiak" â eta direlako gauzen irudi gogoetak dira adierazle horiek gogorarazten dizkigutenak:
|
|
|
Ate leihoak zabaldu, baino noraino? Ez dakit puntu hau behar bezala aztertua izan denik, baina badirudi, arras oker ez banabil, erabiltzen ziren erdaratikakoak hartu zituela bere obran; ez zuela gehiagorik erabili ez
|
besteri
erabilarazi. Mailak hobeki finkatu behar genituzke, nik uste, orduko usadioetan ere.
|
|
|
lekuko bakar ez izateak ez dio inolaz ere lekukotasuna kentzen. Alderdi horretatik bila dabilen bati edo
|
besteri
, hain antzina bila dabilenik baldin bada gure artean, argi pittinen bat begira diezaioke.
|
|
|
Argitara diren paperetan, eta dirudienez inor gutxik irakurri dituenetan, ikus ditzakezu ene dudak eta zalantzak. Hobe dagokit besterengandik argia hartzea,
|
besteri
eskaintzea baino. Zure argien eske natorkizu, ez beste sakonago eta jakintsuago horienen eske.
|
|
|
Beste norbaiten laguntza behar izaten baita bakunindarrei beti falta izan zitzaien azken bultzada emateko. Eta astoarena egitea da, zerriarena egin ondoan, uste izatea azken bultzadako horiek prest daudela beregana dutena
|
besteri
, Frei eta bere adiskideei esate baterako, eskualdatzeko.
|
|
|
Eta gizonak, beti bere buruari begira egon gabe?
|
besteri
laguntzen dionean bere burua jasotzen duen gisa, horrelaxe lantzen dira hizkuntzak ere: gauza eder, behar, jakingarriak adierazteko bide bihurturik.
|
|
|
Saia gaitezen, eske hori egiten diot ene buruari eta
|
besteri
, oraingo gauzak oraingo begiz ikusten, oraingo auziak oraingo buruz xuritzen. Ez gaitezen gal amets bideetan barrena; utz ditzagun ametsak lo gaudenerako.
|
|
|
Hauxe da gerra aurretik, gerratean eta gerra ondoan ikasi dudana: agintzen duena egiteko prest ez dagoen gauzarik ezin dakiokeela
|
besteri
agin. Gogorik gabe eta gogo gaiztoz hasi nintzen, beraz; ez, ordea, kontzientziak eskatzen eta are agintzen zidanaren aurka.
|
|
|
Lehen uste genuen bagenekiela euskalkiak zein ziren, Bonaparteri, Azkueri eta
|
besteri
eskerrak. Euskal herriak zein ziren, bai, behinik behin, eskolako haurrek ere bazekitelakoan geunden.
|
|
|
Hauxe esango dut aurrenik, niretzat argi eta garbi dagoenez gero: biziro alaitzen nau,
|
besteri
besterik iruditzen bazaio ere2, liburu hori euskaraz idatzia ikusteak, bizi bizirik dugulako seinalea baita. Bizirik badago, gaurkoa bada, egungo eguneko arazoak, gogoetak, kezkak eta nahigabeak behar ditu adierazi; gaurko edertasunez jantzi nahi badu, gaurko lokatzetan du zikindu.
|
|
|
Hots, gure arteko askok, orduan gehienek nik uste, hondamendi  tzat hartu zutena. Bada, bai, bestela pentsatzen duenik orain, baina ni
|
besteri
natxekio. Donostiako liberalak ere, Lasalak espantuz eta bihotz minez bere kaltetan ikusi zituen foruzale bihurtzen:
|
|
|
Eta etxean gelditua izan balitz, besterik ez ezagutzeak ematen zion ezjakintasunaren indarrak bultzaturik horrela min  tzatu zela esango zigukeen, eta uste hau ez litzateke bestea baino desarrazoizkoago. Nolanahi ere, nahiz batera nahiz bestera, galduan gu, eta Â
|
besteri
uzten diot gu horiek nor diren aurkitzea. Q.e.d.
|
|
|
badakit ez dutela esana ontzat hartuko euskaltzale askok, beharbada gehienok. Gogo onez, are onegiz, mintzatzen dira modu honetan, geure gaitzak
|
besteri
egotzi nahian, baina eskaini dituztenak baino arrazoi bortitzagoak eskaini dituzte honako sinesgogor hau beren bidera eraman nahi baldin badute.
|
|
|
Joan den mendearen erdi alderaino euskal arazoak, bizi bizi hasiak, bere bidetik ibili ziren, lasai eta nagi antxean. Nagiak ernatuko ziren, ordea, 1870 ingurutik aurrera, eta esan daiteke gehiegikerietan amildu gabe Donostia izan zela,
|
besteri
kendu gabe, eragile nagusi.
|
|
|
Arantzazun, zorioneko egun haietan, gipuzkoarrak izan ziren bereziki mintzatu zirenak, Aita Villasante izan ezik eta Villasante mintzatuko da bere ahoz, nahi badu, egoki iruditzen zaionean. Aski egin zuten gipuzkoar horiek (gehiegi, zenbait gipuzkoar zintzoren ustetan)
|
besteri
amore emateko: eta egitez egin zuten, ez hitzez, eta inork eragin gabe.
|
|
|
Bestetan Onaindia jaunari eta
|
besteri
egin diodan galderatxo bat egin nahi nioke Mokoroari: Erromak deitu zituen kontseilari euskaldunen artean, ba ote zen, kristau euskaldunei edo euskaldun kristauei hainbeste dihoakien arazo horretan, gure hizkuntza hori ere artean baitabil, nahitaez?, kontseilari laikorik?
|
|
|
Esanak esan, badirudi Ubillos goratu beharrean, eta goratzeko itxuran agian, beheititzen ibili naizela eta haren izen ona itxuragaiztotzen, beti hartzaile agertu zaigunez gero, biltzen beti handik eta hemendik. Inoiz ez ezer
|
besteri
eskaintzen.
|
|
|
Testuak ditu eginbide (eta oraingoz ahozkoak ahotan hartu gabe izkribuzkoez mintzatuko naiz bakarrik) eta, alde horretarik, constitutio eta interpretatio textus delakoan ari dela esan dezakegu, hots, testua finkatzen eta uler  tzen. Ulertzen, noski,
|
besteri
ere ulertarazteko.
|
|
|
Eta 6 neurkera hori ez zen noski Printzeak asmatua, euskaldunen batengandik ikasia baizik. Hobe nuke, beraz, ikasten hasi,
|
besteri
irakasten saiatu beharrean. Halabiz.
|
|
|
Diodan, beraz, labur beharrez, bi sailetan gertatu direla direlako aurrerapen horiek, aski nabari denez. Hor daude, batetik, natur zientziak, matematika oraingoz isilpean gelditzen delarik, eta
|
besteri
legokioke, niri baino areago, hor barrena egin diren erraldoi urratsak azaltzea.
|
|
|
Nacimiento y expansión de los fenómenos sociales, Gasteiz 1925, eta" Breve historia del hombre primitivo" (eskaintzen duena baino gehiago ematen duen lana), Anuario de Eusko Folklore 11 (1931). Tituluok argi eta garbi aditzera ematen dutenez, eginahalean saiatu zi  tzaigun, gainera, zekienaren berri
|
besteri
ematen: ikasle hurkoei lehenbizi, Â eta urrutikoei gero, inprenta zela medio.
|
|
|
Kultur alorrean zerbait sortzen duen herriak beretzat eta besterentzat sortzen du eta, orobat, besterentzat sortzen ez duenak ez du beretzat ere sortzen. Eta ezinbestean,
|
besteri
eman nahi eza dela medio, besteren mirabe eta mendeko bihurtuko da bai sail horretan eta bai bestetan. Hitz garratz bezain sonatuek diotenez," aizkora arbolen errora ezarria da; beraz, fruitu onik egiten ez duen arbola guzia ebakia izango da eta surtara egotzia2".
|
|
|
Baina, orduan berarekiko jarrera kritiko samarra izateko nuen kariaz, eta era berean, arrazoi gabe segur aski, Zaitegi eta Euzko Gogoarekiko, ez dit barrenak uzten ustea gordean edukitzen: hizkuntza barrutian ere, guztizko aldaketa eragin zuen indarra, itxuraz bederen, Krutwigi zor zaiola
|
besteri
baino areago.
|
|
|
Azken urtean haiekin batera Nagore Atela ere aritu da langile. Hortaz, aro berrian sartzen ari garelarik, plan estrategikoaren aroan hain zuzen ere, eta ni zuzendaritzan egondako denboraren luzean bezala, elkartearen hasieratik idazkari izan den Maite Gonzalez Esnal erretiratzera doala, bada ordua, nik uste, zuzia
|
besteri
ematekoa.
|
|
|
|
besteri
esateko.
|
|
2002
|
|
|
Nik uste hori ekarri ziola hamabost seme alabetan zaharrena izateak. Gurasoak artzainak izanik, berari tokatu zitzaion txikitatik
|
besteri
kontu egitea. Horrek asko gizondu zuen haur txiki hura.
|
|
|
Ximin jator irauten duenak, ordea, buruan duen asmoa eta jakituria eta zuhurtzia ez dio
|
besteri
agertzen; beretzat gordetzen du, argia delako, pakezalea delako. Behintzat, gorde izan ditu orainarte.
|
|
|
Egileak zer eta noiz esan eban, nun eta zergaitik idatzi eban jakin beharrez, azterrenen eta susmoen bitartez, idazlea biloisik jarri nahi izaten da. Arean, honek agerturiko emoia
|
besteri
ostua edota sasikoa ez dala epaitu ahal izateko strip tease egitea premina gorria da.
|
|
|
On guzi orietaz atsegintzen ba, zera, egitan zorionekoa zaitut; bestela, askotariko bat. Zergatik (garaia ba da ta) ardura apal zekenok
|
besteri
leporatu ta.ez diozu ikaskuntzari burua ematen bakarrtegi barna, artetsu ortan. Ura bekizu lankizun eta lanartea, ariketa ta atsedena; loak eta logabeak emazkiozu.
|
|
|
Erabili ere, nola erabili zuten gainera! Dozena erdi lagun horiek egin zuten batasuna eguneroko lanean, Euskaltzaindiaren arauak eta beren iritzi pertsonalak, funtsatuak edo ez, bata bestearen gainean jarriz eta
|
besteri
betearaziz. Gero Euskaltzaindiak erabaki horiek bedeinkatuko zituen edo ez, hori beste kontu bat da:
|
|
2003
|
|
|
Galdera bera egin didate beste kazetariek eta haiei bezala erantzuten dizut: kargu politikoei ez dagokigu bati edo
|
besteri
sinestea, kargu politikooi dagokigu salaketak egoten direnean iker daitezela eta azken muturrera eraman eta argituak izan daitezela ziurtatzea.
|
|
|
Etnografiari ere gorde diote lekua, eta horren inguruko bi lan eskaini. Batean, Kanadako kostaldean euskaldunek historian zehar bale arrantzan egindako ahaleginak dakarzkigute, Joan Fontcuberta argazkilariak" Euskaldunen irla" bezala ezagutzen denari eta
|
besteri
eginiko irudien laguntzaz. Eta"" lanean, antzina elurra edukitzeko erabiltzen ziren horien berri ematen dute.
|
|
|
aldi ta alde guztietako idazleak, jokabide ta idazkera askotarikoak, hainbat eskolatakoak, gure euskalkiaren batasuna ta ezbardintasuna, lehengo ta oraingo gorabeherak argi ta garbi ikusi dagiezan. Errezago ta atseginago izango zan guretzat, beharbada, geure gogokoak baino ez hautatzea, edota guztiak geure eretxiaren neurrira bateratzea; baina nor gara gu inori bide estuegirik erakusteko,
|
besteri
geure gurariak eta aukerak ezarteko?
|
|
|
Joxeren ama negar batean egon da astelehenaz geroztik. Aita bati eta
|
besteri
telefonoz deitzen ibili da, arrasto bila, baina ez du seme nagusiaren berririk izan. Joxek ez daki zergatik, baina ama kargu hartzen aritu zaio aitari egun hauetan.
|
|
|
Elkar maitatzearen agindua edo Caritas kristaua" Urrezko erregela" deritzanaren bi formulazioetan ânegatiboan zein positiboanâ oinarritzen da: ez egin
|
besteri
zuri bestek egitea gustatuko ez litzaizukeena, eta egin besteri bestek zuri egitea gustatuko litzaizukeena. Azken formulazio horrek beharrean dagoenari laguntzea edo limosna egitea agintzen du, besteak beste.
|
|
|
Elkar maitatzearen agindua edo Caritas kristaua" Urrezko erregela" deritzanaren bi formulazioetan ânegatiboan zein positiboanâ oinarritzen da: ez egin besteri zuri bestek egitea gustatuko ez litzaizukeena, eta egin
|
besteri
bestek zuri egitea gustatuko litzaizukeena. Azken formulazio horrek beharrean dagoenari laguntzea edo limosna egitea agintzen du, besteak beste.
|
|
|
Bakarka bekatu egitea baino okerragoa da, gainera, arima gehiago kaltetzen baititu: " Ay zorigaistocoa escandalosoa ta
|
besteri
gach  bidea emoten deutsana! Obe leuque errota arri bat bere  idunetic estu, ta ondatuco balebe ichasoaren erdian", errepikatzen du behin eta berriz Añibarrok (ME, I: 396).
|
|
|
Hitz deshonestoric, esan dezun, ceure atseguin artzen dezula edo
|
besteri
arrerazotzen diozula: eta ambat da contu ciquiñic contatu, canta edo danza edo carta torperic eguitea:
|
|
|
Itxaropenaren, berrikusketaren eta funtzionaltasunaren diskurtsoa eraiki beharrean gaude. Atzeratzeak ez du zentzurik, ezin
|
besteri
begira egon, hura konpondu arte edo erabat ahaztu arte. Ez, erantzunak gaur eta hemen deskribatu behar dira, praktikan frogatu ahal izateko.
|
|
2004
|
|
|
Eskumuinak bezala, zerua ere merke dago nonbait. Lurrekoa kenduta, zerua ez dakit zer den, baina, bakea gauza ederra da ba
|
besteri
emateko ere. Elizak jakin luke hori, eta Osakidetzak zer esanik ez.
|
|
|
Eskualde batean edo batzutan erabiltzen diran itzak euskera osotuan
|
besteri
begiratu gabe sartu nai izatea, bidezko ez da. Obe da, noski, ia zokoratuta dagoen itz jator bat zuzpertzea, izkribu guzietan barreiatuz, erderatiko itz itsusia artzea baño.
|
|
|
Askotan, hau ere egia da, eta ongi dakigu kazetari lana egiten dugunok, mementoko gertaerei ez
|
besteri
erantzutekotan moldatuak dira egunkarietako prentsa lanak.
|
|
|
(...) Besterentzat sortzen ez duenak ez du beretzat ere sortzen. Eta ezinbestean,
|
besteri
eman nahi eza dela medio, besteren mirabe eta mendeko bihurtzen da.6
|
|
2005
|
|
|
Bere baitan gai bat baino gehiago biltzen ditu: eutanasia, nork bere burua hiltzeko eskubidea,
|
besteri
ondo hiltzen laguntzea... Gure artean asko hitz egin da horretaz Mar adentro filmak lortutako arrakastaren bueltan.
|
|
|
Gure bizimoldeari doakionaz, zentzu poxi bat daukanak ere emeki emeki ikus litzakeela Ebanjelioak erraten dizkigun horiek denak, onartzen dut. Hala nola, ez zaiela
|
besteri
egin behar, haiek guri egitea nahi ez genukeena. Ez dugu Jesusen beharrik beraz.
|
|
|
Lur azpian bizirik sartu zituenik ere bazen, baina katutxo batzuk irten egiten ziren aztarrika, eta ihes egiten zuten. Katuen kontu hark gerra garaiko istorioak ekartzen zizkidan gogora; zenbat eta zenbat gertaera ez ote nion entzun bati zein
|
besteri
, zenbat eta zenbat zulo ote zeuden sasiak estalirik, tiroz hildako hainbaten hezurren hilobi. Etxean galdetu izan nuen halako konturik ba ote zekitenetz, baina aita isilik geratzen zen halakoetan, burumakur, eta altxatu eta logelara joaten zen.
|
|
2006
|
|
|
Horixe egin zuen Zarrak ere, gola sartzeari uko, joko arauak hautsi, beste joko bat jokatu behar delako. Zeuri dagokizun libertate eremua
|
besteri
emanez, askatasuna irabazten duzu. Logika hori da.
|
|
|
ez dun nahi izan iraganaren erru handia
|
besteri
itzul,
|
|
|
Honek frogatzen duena –pentsatuko litzateke–, doi doi alderantzizkoa da logikoki: alegia, euskal arrazak (herriak) kulturarik ekoiztu ez badu ere berak, euskarak (hizkuntzak) gaitasuna baduela kultura espresatzeko, gutxienez
|
besteri
hartutakoa. Hizkuntzak ez luke arazorik, berriz ere hori egiten jarraitu nahi badu" kultur kontzeptu" famatu horiekin.
|
|
|
Atariko txakurra baino maitasun gutxiagorekin tratatzen zituela emaztea eta seme alabak. Francesco Cenci gizon ahaltsu hura munstro eta tirano bat zela, bihotzik gabekoa eta ankerra,
|
besteri
min eginez pozten eta harrotzen zen piztia beldurgarria.
|
|
|
edozein lekutan bezala, Ilforden ere esamesak eta ezkutuko txutxu mutxuak erraz zabaltzen ziren, aho mihietan ibilitakoak enteratu aurretik. Jendea
|
besteri
aztalak jaten abila eta prestua dela edonon ere!
|
|
|
Zer esango dizut, bada? Nik ez nuen ikasi, eta nik ez baldin banekien, ezin
|
besteri
erakutsi. Gure musika eskolan bai, hasi ginen erakusten.
|
|
|
Debozio berezia diot Anduri, Xabier Leteri eta
|
besteri
, nahiz eta beraiek egin ni ikastolatik kanporatzeko ahaleginik handienak.
|
|
|
...indikalista bati Armani deitzea, fabrikako sugegorriek ezarritako izengaiztoa zen, maltzurki, gero sekzioko kideek ere onartua, maltzurki eta maiteki aldi berean, Armani ez zen horregatik asaldatzen, ez horixe, ez zen etorri berria, garai haien aldakortasunaren beraren paradigma irizten zion izengoitiari, egokia beraz, eta doike, pena bakarra berari paratu izana edukiko zuen, onartu beharra zegoen
|
besteri
esateko oso egokia zela, norberari esanez gero azkura pixka bat sortzen zuen, baina liberatua zenetik asko zaintzen zuen itxura, goiko aginduak dituk, justifikatzen zuen bere burua, baina beste batzuek buzoarekin segitzen zuten, Goiok esaterako, gero eta burusoilagoa zen Goio, Goio bere buzo barruan sarturik –enbutiturik– agorafobia probokatzeko moduko buruko soilunearekin, hestebete zu... –eta Goiok ez zuen buruaz ezetz esateko lanik ere hartzen, garbi bai garbi baitzen galdera erretorikoa zela–, prestakuntza, prestakuntza, prestakuntza da beharrezkoa alternatiba bat eratzen dugun bitartean, eratuko dugun egunerako, kostako da baina, hori ez dago ukatzerik, errealitatea konplexua eta aldakorra delako, horrexegatik beragatik hain zuzen, eta gero fabrikako lankideen eta sekzioko sugegorrien komentarioak, begira urliaren semea, lau urte baizik ez ditik eta lehengoan, nagusi izatean zer izan nahi duen galdetu eta ez al zian erantzun, ba, Hipertrolako ingeniari aurrez jubilatua soldataren ehuneko laurogeita hamarrarekin, Hi per tro la ko in ge nia ri au rrez ju bi la tua sol da ta ren ehu ne-ko la ro ta ha ma rra re kin, dena braust, baina silabak ongi markatuz eta silaba bakar batean zalantzarik edo tostorrik egin gabe, hori ez duk galduko, bizi bizi zetorrek, edo sandiaren aita hil berriarena, aita ona izan zuan, eta norbaitek inozoki galdetu, zer, seme alabekin mintzatzen zuan, seme alaben edukazioaz arduratzen zuan, kariñosoa zuan, edo zer, eta erantzuna labana kolpe bat bezala, ez, motel, ez, azkar hil zuan eta diru pixka bat utzi zian, dena zetorren ondo egun kloniko horiek iragateko, katean tapizeria jarri berriari errepasoa egiten, jostura bat tokiz kanpo han eta olio orban bat hemen, jardunaldi bakoitzean horrenbeste kotxe eta azkar ibili beharra orain gaueko txandan zebilen taldeak ehuneko hamarra ateratzen zielako produkzioan, Goiok ez zuen ulertzen, zertarako hainbeste presa gero handik sei hilabetera, merkatuaren egoera zela-eta, produkzioa mantsotu behar bazen eta fabrika hainbeste egunetan ixten bazuten, fabrika itxita zegoeneko egun libreak egun poltsarako, martxa hartan jubilazio egunean bi lan urteko zorra edukiko zuen enpresarekin, Armani, esplikatuzak hau, bizitza guztia lanean eta orain hauek zatozek dirua zor diedala, potroak, gero, bai, bazakiat denbora aldakorrak direla, baina ez nian uste sekula hainbeste aldatuko zirenik, lan egiteagatik ordaindu beharra, gaur jan ditudan lentejak datorren hilean pagatuko ditiat, zorretan jan ditiat, potroak gero, eta egunak joan egunak etorri, denak igual igualak, elkarrengandik bereizezinak, lenteja platerkadako bi ale bezainbeste, sikiera produkzio bitartekoak aitzurra eta pala ez diat esango baina hondeamakina eta barrenoa balira, horiek egitate kontrolagarriak zituan, ukigarriak, hurbilak, fisikoak, nire kapazitateentzako dimentsio ulergarrikoak, humanoak, baina orain dena egon zagok, baina sekula egon gabe, deabru ikusezin batek mugitzen ditik hariak hiperespazioko tokiren batetik, nonbait, mutilak, izorratu gaitiztek, esan ohi zuen Goiok, gaur egun dena duk birtuala, nire buruko soila izan ezik, igual, ez zaitez horregatik kezkatu, esaten zuen Armanik, ilea ugaritzeko genea aurkitu ditek saguetan, eta produktu bat atera ditek, funtzionatzen omen dik, baina ez hadi kezkatu, orain serio esaten diat, eta batez ere, ez hadi kexatu, sekula ez gaituk gaur den egunean bezala bizi, begiratu hire inguruan, Goio, noiz eduki ditiztek langileek horrelako kotxeak, noiz bidali ditiztek seme alabak unibertsitatera, noiz eduki ditek bigarren etxebizitza, noiz jokatu burtsan, noiz inbertitu, Armanik hori esaten zuenean Goiori bihotza jausten zitzaion lurrera, iruditzen zitzaiolako bere semeak arrazoi zeukala, bere semeak ezertarako balio ez zuen zahar bat zela uste zuelako, izan ere, pentsatzen zuen Goiok, ez nauk aita ona izan, azkar hil, auskalo, baina dirurik utziko ez dudalakoa segurua duk, nik ez zakiat burtsan jokatzen, orduan irri egiten zioten, ez dakiala burtsan jokatzen?, hori erraza duk, motel, ea:
|
|
2007
|
|
|
Diozu, geuretzat eskatzen dugun kultur errespetua izatea
|
besteri
.
|
|
|
Galdu eta gero gelditzen dira hola. Aldiz ikusten baduzu zaldia burua leihotik aterata dagoela,
|
besteri
bere burua erakusten, zaldia egun horretan egin duenarekin harro dagoela esan nahi du.
|
|
|
Orain arte alderdi bati eta
|
besteri
entzun izan diedana entzunda, eta gauzak doazen moduan, laguntxoak, martxokoetan zaila izango zait inori ematea nire botoa. Espainiako futbol ligarako bada ere, Maltzagarainoko gastuak partitzen ez baditugu, nago ez naizela inoren autoan sartuko.
|
|
|
(Asia eta Afrikarentzat balio duenak, Europako arraza preindoeuroparrentzat balio du noski. Euskalduna, adibidez, ez dago garbi jatorrian asiarra ala afrikarra den, baina edonola ere?, arraza antzina antzinakoa eta jatorra eta burdinazkoa, langina eta hori dena bai, baina kultura sortzeko maketsa da, eta hori nahi badu,
|
besteri
hartu dio. Espainiari alegia.
|
|
|
oso ezagun diren postindustrialismoaeta postmodernismoaren orpotik, postnazionalismoa, posthumanismoa, postkolonialismoa, postsozialismoa, eta abar agertu zaizkigu urte gutxian. Kritikoek erepostempus bati edo
|
besteri
eutsi behar izan diote.
|
|
|
Askotan gure hizkuntzatik irten ere gabe. «Zerbait ustela dago Danimarkan» ingelesez esan beharrik ez dago, edo «ez egin
|
besteri
, zeuri egitea nahi ez duzuna» grekoz edo latinez, horiek behar bezala erreferentziatzeko euskaratik landako munduetan.
|
|
|
Dionik bati eta
|
besteri
erakusten zien labana, besoko zainak hanpa hanpa eginda.
|
|
|
Eskualde askok aipatu dituzte politika gorabeherak, eta, egia erran, bada orokorki gora baino gehiago behera! Hor agertu da azkenean,
|
besteri
konparatuz, Ipar Euskal Herrian badela memento honetan dinamika bat euskararen alde, ofizialtasuna falta baldin bada ere. Gure lana izan da Euskal Herriko hizkuntza politikaren aurkeztea, ekintza konkretuak aipatuz.
|
|
2008
|
|
|
Ez gaude bada, euroak bati eta
|
besteri
emateko gogoz. Aukeran, azken dirham ak gasoliotan xahutu ditugu eta mugara bidean abiatu gara.
|
|
|
Bestaldetik ere, ezin nabariago erakusten du horrek, aldiak aldi, gizabanako orok gauzen eta eskubideen gainean duen eremu berezkoa eta ezin hautsizkoa, bertan dagoela jabearen erabakimenik beteena. Horrexegatik, hain zuzen ere, Axular-ek bi adibide esanguratsu darabiltza, batari zein
|
besteri
dagozkion ondorioak oso agerikoak baitira, bere inguruan dituen merkatari zein etxagunen bizimoduan.
|
|
|
(30r),, zeure borondateori bestegan> daukazuna legez? (11v),. Silbiak, oi ta, dakutsun gero/ on deretxana
|
besteri
–(12r),, sekula, barriz, zebesakeo/ besteren> abantajarik?
|
|
|
Izenordain bezala ere maiz dakusagu, mugatzaile barik deklinaturik:
|
besteri
, > besteren, > bestegan, >
|
|
|
Baina oraingoan, bitartean burutu ziren herri sailen salmentari buruzko datuak aurkitu ditugu Eibarko udal artxiboan, erosleen nortasunarekin eta lursail bakoitzarengatik ordaindu zuten diru kopuruekin427 Datu horiei gehitu dizkiet Antxon Aguirre Sorondok Eibarko baselizen ondasunen desamortizaziori buruz eskaintzen dizkigunak (Aguirre, 1996: 98), eta bakarka agertu zaidan beste erosketaren bat edo
|
besteri
buruzkoak. Zerrenda osoa kapituluaren bukaerako eranskinean aurkitu dezakezue.
|
|
|
Mundua entzutegi unibertsala bihurturik. Juzgatzaileak ez dakiena da, besteak salatzen ari delakoan, bere burua duela salatzen eta saltzen, erakutsiz
|
besteri
egozten dion gaitz horixe berori dela bestek berari egoztea galarazi nahi lukeena, eta, juzgatzea auto agiraka gisa harturik, gaitz horixe berori dela azken buruan bere buruari barkatzen ez diona.
|
|
|
Eta nik diot:
|
besteri
" hori adina duk" esatea, bat gaztea dela jakitea, eskolara joatea, hizketan hastea, oinez ikastea eta jaiotzea ere adinaren gauzak dira, lehenagokorik ez aitatzeagatik.
|
|
|
Hizketa modu badaezpadakoa. Izatearen karga astuna
|
besteri
bota behar hori gizaki sustraigabeen jarduera dela uste dute batzuek, baina neri iruditzen zait, zehazki eta teknikoki, susterbakoa dela hola jardun ohi duena, gizaki susterbako oso oso, bete bete eta peto petoa. Susterbakoak berea ez den mundua gauza tipikoz eta autentikoz betea ikusten du, eta hori da modu estali bat aditzera emateko bera eta bere mundua atipikoak, zailak, konplexuak, orotarikoak eta aberatsak direla.
|
|
|
Homo sapiens sapiens: bere buruari arrazoia ematen eta
|
besteri
kentzen dakiena.
|
|
|
[Itxurakeria esistentziala I.]" Lasai bizi" eta" lasai hartu": ez dabil beste hotsik bazterretan; horixe opa dio edozeinek gogotik bere buruari eta
|
besteri
, baina nik ez dut inor ezagutzen zinez lasai bizi nahi duenik edo bizia lasai hartu nahi duenik. Hori behien eta munduan diren primitibo bakan batzuen kontua izango da, nik uste.
|
|
|
" zer jantziko dut gaur?". Sasoi batean hori
|
besteri
aditu eta naxka emango zidan. Gaur gauza gozoa da neretzat esnatzeak dakarkidan kezka haundiena estalkiarena izatea.
|
|
|
Psikogezur garaikideetan haundienetakoa: batek bere buruarekin ongi egon behar omen du, bakean eta gozo, besteekin ongi, bakean eta gozo egoteko; bere burua maitatu besteren bat maitatzeko, bere buruaren lagun izan
|
besteri
laguntzeko. Nik ez dakit zuek (bo, badakit, ederki dakit:
|
|
|
Hartara, Jonek mezu hartzaile eta solaskide hurbilekoa irudikatzen du (hurbilekoa adinean, hurbilekoa oroitzapen kide delako, hurbilekoa generoari dagokionez), eta Amaia idazle ofizioan baino ez zaio hurbileko. Eta distantzia horrekin ere mintzatuko zaio bati eta
|
besteri
.
|
|
|
Haundixagotu eta ere, pilotarako edo bertsularitzarako, edozein beste lan bidetarako jaiduretan, gogo eta memorioz ahul senditze horrek ezgaitasunean ezarriz. Adimenaren belzdura horien artetik nahiz eta beste nonbaiteko mundu alegerako baterat ihes egin, asmatzen nituen eta
|
besteri
kondatzen, alegiazko eta ezin sinetsizko gertakari bitxiak. Nahiz eta, besteeri irri eginaraztean, neure gogoari indar pixka bat eman.
|
|
|
Nehor ezin mentura zerbait erraitera. Batzu
|
besteri
behaka. Noiz eta ere, Mikele Hegoarrak galdetzen baitio: Barkatu jaun Musilonda, ene adixkide honek eta nik bagenuke zuri zerbait galdetzeko. Sentsuduna balinbada zuen galdera, oro beharri nagokizute zuek zerbitzatzeko asmotan.
|
|
2009
|
|
|
Liburua duzu idatzia, Harreman estilo berri bat…, non ageri dituzun zure pentsamendu eta sentimenduak. Zergatik ez du hori bera egiten edo eginarazten, arrakastaren gozoa dastatu duen enpresaburuak,
|
besteri
bidea erakustearren, alegia. Enpresa edo ekonomi elkarte baten zuzendaritzan buru belarri ari den hari lagungarri gerta lekioke…
|
|
|
Segur izan gaitezke Alan Garciak ez zituela gogo onez sinatu akordio horiek. Limako El Comercio egunkariaren hemerotekan irakur daitezke bi artikulu non el perro del hortelano metafora darabilen gaztelaniazko erranairuak dio baratzezainaren zakurrak ez berak jaten duela eta ez
|
besteri
uzten diola jaten indigenen eskubideei iseka egin eta haien lurretarako dituen planak aurreratzeko. Hitz bitan:
|
|
|
Maitasunez egiten den lana estimatzen ikasi behar dugu. Zuri ari naiz, Arzaki, Argiñanori edo
|
besteri
esateko modurik izan ez dudalako.
|
|
|
" Irlandarrek gerorako utzi zuten hizkuntzaren soluzioa, lehentasuna beti
|
besteri
eman zioten, irlandar postu gorenetan hizkuntza ez zekitenak onartu zituzten, abertzale borroka eta hizkuntzaren aldeko borroka elkarrengandik berezi zituzten. (...) Geroko eta besteentzako utzi zuten gaeleraren arazoa" 7.
|
|
|
Alkar yo, arik ariñ igerten dau e! Neuk esetu" as etzen otamar golpe emoten, baia arik
|
besteri
ensegida igerten" tzo nok irebasiko daun. Ta laugarren edo bosgarren golperako badaki...
|
|
|
Bertanbera itxitxe giau kasuri (k) peres. Ori pasten da, usiñe nasta bata (k)
|
besteri
. Beste batzuk ostera bie (k) koiu berak."
|
|
|
Lehen gainera familiak handiagoak ziran? Bai ta etzen lotzen sana (k) pere, etzegas lotzen sanak, ba
|
besteri
arrebari edo serari, besteri bere seosertxu lagundu itte" otzen, seoser emon in ber, ogerleko bat... Arreoa edo seoser emon, ta bera lotzen san txartoena akabun, en jeneralen, se emon ber ixete baotzen besteri seoser, ba sorrakas lotzen san ta ai (k) sorra paga esiñi (k) peti.
|
|
|
Lehen gainera familiak handiagoak ziran? Bai ta etzen lotzen sana (k) pere, etzegas lotzen sanak, ba besteri arrebari edo serari,
|
besteri
bere seosertxu lagundu itte" otzen, seoser emon in ber, ogerleko bat... Arreoa edo seoser emon, ta bera lotzen san txartoena akabun, en jeneralen, se emon ber ixete baotzen besteri seoser, ba sorrakas lotzen san ta ai (k) sorra paga esiñi (k) peti.
|
|
|
Bai ta etzen lotzen sana (k) pere, etzegas lotzen sanak, ba besteri arrebari edo serari, besteri bere seosertxu lagundu itte" otzen, seoser emon in ber, ogerleko bat... Arreoa edo seoser emon, ta bera lotzen san txartoena akabun, en jeneralen, se emon ber ixete baotzen
|
besteri
seoser, ba sorrakas lotzen san ta ai (k) sorra paga esiñi (k) peti. Ta sarran ardure bere, ba ak artze" un.
|
|
|
Ta gero txorisok amarra ta imitten siren siketan eta siketuten sirenean, batzuk imintte (n) giñusen koipetan ta beste batzuk imintte (n) giñusen lapikotan plegata ta orio bota, orio gordiñe botate (n) giñutzen guk. Baia
|
besteri
koipe botate (n) saken, baia tenple tenpleko koipetxu, ta oriotan ta koipetan imintten giñusen. Eta ezagutu dozu txorizoak artagarau artean gordetea?
|
|
|
A san..., diferentzi itzela ote (n) san, goso, ori tremes ori ixete san alan afo afo oten sana, eta yateko paladar bat eukitte" aun terrible. Karitxuau ixete (n) sala dekot a, ta karitxuau ixekeran, dirurik esegoleas
|
besteri
agarrate (n) san, merkeri. Baia a yateko itzela ixete (n) san."
|
|
|
Gauza bat da ziurra Felix Bilbaoren hizkeran: erdal sundarik nekez dariola; darabilzan esate moduak harridurak, itaun erretorikoak edo adierazpen zuzenak dirala be euskera munduan murgildurik dagoan baten burutik urtenak dirala; edo berak asmauak, nahi
|
besteri
entzunikoak izan bardin deutso. Goitik beherako kontalari euskaldun batek esango leukezan erara taiutzen ditu dialogoak.
|
|
|
Hiri Errentamenduen Legeak dio, 1994koak, etxearen jabeak duela ahalmena maizterra auzitara eramateko hark sortzen dituen eragozpenak direla-eta, edo eraikinari edo
|
besteri
sortu dizkiok kalteak direla medio.
|
|
|
Inkesta egin dutenei ezker abertzalea martxoaren 1eko hauteskundeetatik kanpo uzteak alderdiren bati edo
|
besteri
mesede edo kalte egin dion galdetu diete. Bostetik birentzat (%37) PSE EE izan da etekin handiena lortu duena, bostetik batek mesede handiena PPri egin diotela uste du (%21).
|
|
|
Begirasun zorrotza egin dio aitari, kirioak dantzan jartzen dizkio
|
besteri
egindako galderak erantzuteko duen joerak.
|
|
|
Mutil euskaldun putazalea amazulo hutsa izaten da. Bestalde, nork bere buruari onartzen diona
|
besteri
ere onartu lioke, batik bat hurbilekoari. Halatan, mundua zuzena balitz, euskal gaztea putetxetik etxera itzuli eta ama gigolo batekin larrutan aurkitu luke, eta bihotzez onartu.
|
|
|
Hasiera batean, errua
|
besteri
leporatuko dio, Jainkoa madarikatuko du, Patua, Geneak, Gizartea, Haurtzaroa. Zergatik egin ninduzuen ume sexuaren zale itsu?
|