|
2000
|
|
|
Era berean, Haur eta Gazteentzako Euskarazko Euskadi Literatur saria irabazten duenak, saritutako lana nazioartean aurkezteko katalogoa egiteko eta
|
beste
hizkuntza batean argitaratzeko kontratua egiteko dirulaguntzak jasoko ditu.
|
|
2001
|
|
|
Inork imajina dezake ingelesa, gaztelania edo frantsesa nagusitzen diren esparruetan hizkuntza horiek hiztunbe rririk ez erakartzea, bertako biztanleriak
|
beste
hizkuntza bat hautatzen duelako. Egindako ikerlanetan euskara bigarren mailako hizkuntzatzat jotzen dutela adierazten digute euskal gaztetxoek.
|
|
|
Euskarak komunikaziorako tresna baliagarria izan behar du. Herritar batek hizkuntza bat ez mantentzea eta hurrengo belaunaldiari ez uztea aukeratzeko arrazoiak izateak, ez du zerikusirik berak hizkuntza horrekiko duen gutxiespenarekin, baizik eta sentimendu pragmatiko batekin, zeinak hizkuntza honen gaitasuna eta erabilera, nagusitzat hartzen den
|
beste
hizkuntza baten erabilerarekin konparatzen duen.
|
|
2002
|
|
|
Gero eta gazte gehiagok euskara ikasten duelarik, erabat zentzugabea litzateke ikaste prozesuaren gailurtzea den Unibertsitatean ikasketak eten eta
|
beste
hizkuntza batera pasatzea. Hala ere, horrek ez du esan nahi ingelesa edo beste hizkuntzaren batzuk erabili behar ez direnik.
|
|
|
Kontua da, ordea, jakintza arlo gutxi batzuk kendurik (eta hemen ere zalantzak sor daitezke) gaur egungo ikerketa gehiena ingelesez argitaratzen dela. Eta kontua da gure artera lehen mailako irakasleak ekarri nahi baldin baditugu, mintegi bat ematera, ikastaro bat ematera, etab., normalean euskara ez den
|
beste
hizkuntzaren bat erabiliko dutela. Horrek hautsiko du, nahi edo ez, hizkuntzaren batasuna.
|
|
|
Horrek hautsiko du, nahi edo ez, hizkuntzaren batasuna. Euskararen aldamenean
|
beste
hizkuntzaren bat agertuko litzateke, eta nekez ikusten dut nik hizkuntza horien artean gaztelaniak edo frantsesak, batez ere gaztelaniak, pisu handia ez izatea. Gauden tokian gaude, gauden tokian bizi gara, eta ditugun harreman akademikoak ditugu.
|
|
2003
|
|
|
Eztabaida hori, ordea, gaindituta behar luke aspaldian: gauza bat da euskal idazlea (euskaraz idazten duena), eta beste bat, oso bestelakoa, idazle baskoa (euskara ez den
|
beste
hizkuntza batean idazten duen eusko hiritarra). Politikoki zuzen jokatu nahiak honelako kontraesanak sor ditzake.
|
|
2005
|
|
|
• Legebiltzarkideen artean euskara eta Europako
|
beste
hizkuntza baten ezagutzaren ehunekoak antzekoak dira. Legebiltzarkideen %78k gutxienez bi hizkuntza ezagutzen baditu ere, erdiak soilik ezagutzen du euskara (Europako beste hizkuntza% 52, euskara% 56).
|
|
|
Zer gertatzen da hor? Hizkuntza batean ohitzen zarenean, gero arazoak sortzen dira sinesteko, benetan sinesteko
|
beste
hizkuntza batean. Guk arazo hori daukagu, baina katalanek diote arazo bera daukatela, nahiz eta hogei urte daramatzaten katalanezko filmak emititzen, eta nahiz eta Katalunian film gehiago estreinatzen diren zinema aretoetan, arazo hori ere hor daukate eta penalizatuta daude (J.
|
|
|
Duela urte gutxi batzuk Amaia Lasak aldarrikatzenzuen
|
beste
hizkuntza bat, eta orain Miren Agur Meabek egiten du hori, Azalaren kodea aldarrikatzen du berak, gorputzak hitz egin dezala nahi du, sentitzen duena azaleratuz. Iñaki Zubeldiak egiten duen Meaberen poesiaren deskribapena oso argia da:
|
|
|
Hurrengo olerkietan Lasak
|
beste
hizkuntza baten beharra aldarrikatzen du, beste hitzak emakumearen gorputzean eta naturan bilatuko ditu eta beste pentsamolde batzuk defendatuko ditu beste pertsonaia batzuk berbetan ipiniz. Barrurako bidaia egiten hasiko da eta kanpora begira utziko ditu bidaian topatutakoak.
|
|
|
1 Neure buruari galdetzen diot ea irakasleon iraunkortasuna kolokan jarriko lukeen elementua besteren bat izan balitz (informatika alorrean exijituriko prestakuntza,
|
beste
hizkuntzaren baten ezagutza... adibidez) oraingoanso rtu den kalapita sortuko zen. Eta ezezkoan nago.
|
|
2006
|
|
|
Euskal liburuaren definizioan al dago okerra? Batentzat euskara hutsean argitara ematen dena izan daiteke euskal liburua; beste batentzat, euskaraz gainera
|
beste
hizkuntza batean ere badagoena; hirugarren batek EAEn argitaratzen den liburu oro du euskal liburutzat. Nik neuk euskal liburutzat dauzkat euskaraz idatzita argitaratzen direnak, elebikoak barne.
|
|
|
1 grafikoa. 15 urte bitarteko ikasle etorkinak Europako eskoletan eta ez ofiziala den
|
beste
hizkuntza baten hiztunak (PISA 2000)
|
|
|
Aipatutako artikuluan Fishmanek paragrafo gutxi batzuetan zoragarri deskribatzen du hizkuntza eta kultura baten galera prozesuan zehar hizkuntza eta kultura horretako kideen artean gertatzen den" drama", gertatzen den izaeraren krisia eta segurtasun galera. Besteak beste, euskaldun askok bizi izandakoa, bere garaian
|
beste
hizkuntza batean hitz egitera behartuak izan zirenean, edota beste erreferente batzuek gidatzen zuten kultura batean" moldatu" beharra izan zutenean.
|
|
|
Jakina, hizkuntzaren mendeko osagai horiek guztiak itzul daitezke
|
beste
hizkuntza batera, baina kultura itzulia ez da jatorrizko kultura. " Maiteari mantelinaren gainetik musu ematea" da.
|
|
2008
|
|
|
hizkuntza gutxitu bat indarberritzeko lanean aritzen garenean ahalik eta indar gehien biltzen saiatu behar da, ez da etsairik eduki behar, indar positibo guztiak baliatu behar dira. Ez da inoren kontrako edo
|
beste
hizkuntza baten kontrako borroka, baizik eta humanitatearen aniztasunaren aldeko pausoa, besterik gabe. Gainera, ingelesezko esaera zaharrak dioen moduan:
|
|
|
Baina orain arte esandakoaz gain, immigranteen kolektibo horiek, euskara ez den
|
beste
hizkuntzaren bat eta euskalduna ez den beste identitate bat duten horiek, bi arazoak beren arazoak ere badirela sentitzeko, nahitaezkoa litzateke guk geuk ere haien arazoak gureak ere badirela sentitzea. Analisigileek, kultura aniztasuneko bizikidetzari buruzko azken eztabaidetan," aitortze politikak" deitzen diote horri.
|
|
|
Euskara hizkuntza gutxitua da: ez dago ia euskaldun elebakarrik (bere hiztun guztiek badakite
|
beste
hizkuntzaren bat: gaztelania/ frantsesa) eta erabilera ezberdina da lekuaren arabera:
|
|
|
Izan ere, 66 zenbakian teknologia berriak eta euskara izango da jorratuko den gai nagusia. Teknologia berriak estuki lotuta daude nazioartean nagusi den
|
beste
hizkuntza bati, ingelesari alegia; dena den euskararen eremuan lan asko egiten da teknologia berriak euskarari egokitzeko eta euskarari teknologia berri horietan bere lekua egiteko. EHUko IXA taldearen argitalpen zerrenda ugari (gaiez eta hizkuntzaz) baino ez da ikusi behar honetaz konturatzeko (http://ixa.si.ehu.es/Ixa/ Argitalpenak/ Arti kuluak).
|
|
2009
|
|
|
Zure amaren euskara ondo egiten baduzu, eta ondo idazten baduzu, %90ean euskara batua egingo duzu. Ez da
|
beste
hizkuntza bat. Hizkuntza bera da.
|
|
2011
|
|
|
euskaraz arituz gero, gure esparrua eta bertako biztanleentzako Euskal Herria izena eta izana ohiko eta arrunt gertatzen zaigu. Baina, jakina,
|
beste
hizkuntza batean jardunez gero, beste izen batzuk, beste definizio batzuk ageri zaizkigu. Azken 2000 urteotan, Euskal Herriaz euskaraz ez ezik beste hizkuntza batzuetan pentsatzen zutenek eman ohi dute interpretazioa, izana eta izena ere.
|
|
|
Inkestaren emaitzak estatuz estatu analizatzen badira nabarmentzeko joera bat dager. Interneten eduki handia duten hizkuntzen hiztunek tolerantzia txikiagoa dute beste hizkuntzetan dagoen edukiarekiko edo, modu batean esanda, Interneten eduki gutxi duten hizkuntzen hiztunek
|
beste
hizkuntza batean dauden edukiak onartzeko joera handiagoa dute. Hori Zipren, Maltan edo Eslovenian nabarmen ikusten da.
|
|
|
Alta bada, Espainian egin diren 501 inkestetan galdera horren erantzunek harridura puntua sortzen dute. Izan ere, %87, 2k gaztelania esaten du, %6, 6k katalana, %2, 4k
|
beste
hizkuntza bat, %0, 4k errusiera(?) eta %0, 2k suediera(?). Horretaz aparte, Espainian galdetzen denean ea ‘berezko hizkuntzan’ ez den batean nabigatzen denean zein den, %12k gaztelania erantzuten du.
|
|
2013
|
|
|
Adierazgarria da, halaber, taula horretan, bigarren audioaren presentzia. Zenbait kanaletan, programazioaren herena baino gehiago gaztelera ez den
|
beste
hizkuntza batean entzun dezake ikusleak, aginteko botoi bakar bat sakatuta. Gehienetan ingelesa izaten da bigarren hizkuntza hori, ekoizpen jatorriaren lekuko.
|
|
|
Prinzen hitz hauek garbi islatzen dute nire ustea: " hori bezain onartezina da pentsatzea hizkuntza bateko hiztun batek ezin duela pentsatu
|
beste
hizkuntza bateko hiztun baten antzera" (190 or.). Zenbaitetan iruditzen zait Prinzek erlatibista gisa aurkezten duela bere burua, baina bere argudioek eta ebidentziek planteatzen duten eszenatokia erlatibista baino pluralista dela esango nuke. Eta pluralismoa eta erlatibismoa ez dira gauza bera, nire ustean.
|
|
2014
|
|
|
Ohiturek badakigu garrantzi handia daukatela, irakurketaren esparruan batez ere. Ohitzen bagara euskaraz irakurtzen, ziur aski gero eta gusturago jarraituko dugu irakurtzen; baina
|
beste
hizkuntza batean irakurtzeko ohitura hartzen badugu, hizkuntza horretan jarraituko dugu irakurtzen, euskararen beharra sentitu barik.
|
|
2018
|
|
|
Beste hizkuntzetan irakurri ditugu, halabeharrez, maisu-lan klasikoak eta garaikideak[...]. Irakurri dugun ia literatura guztia euskara ez den
|
beste
hizkuntza batean jaso dugu, eskolan irakatsi ziguten hizkuntza bakarrean bereziki.
|
|
|
Bestetik, erabilera ez dago ezagutzari horren lotua, besteak beste ezagutza eskolako jardueretara mugatzen delako; EAEko eskoletan egin diren neurketek oso ondo islatzen dute eskolako ezagutzaren eta eskolaz kanpoko erabileraren arteko aldea, ingurune ez euskaldunetako umeen kasuan (Uranga, Martinez de Luna, & Aizpurua, 2013). Nortasuna ere urrundu egiten da ezagutza eta erabileratik, horiek bizitzaren arlo batzuetara mugatuak eta
|
beste
hizkuntza baten edo batzuenezagutza, erabilera eta nortasunekin elkartzen direlako (Ayestaran, op.). Azkenik, lurraldea ere urrundu egiten da ekuazio horretatik, ezagutzarako gune nagusia (eskola) eta erabilerarako zenbait gune ere (adibidez, komunikabideak) lehenago, komunikabideetatik at, hizkuntza egiten zen gune fisikoetatik harago hedatzen baita (Amezaga, 2015).
|
|
|
Euskaraz jabetzeko bideei dagokienez, bi tipo nagusi ditugu: ama hizkuntza euskara (bera bakarrik edota
|
beste
hizkuntza batetik) duen euskalduna edo euskaldun zaharra; eta euskara ama hizkuntza izan ez duen euskalduna, edo euskaldun berria. Bi kategoria horietako euskaldunek oso jokabide ezberdina dute euskararen praktikari eta euskarazko kultur produktuen kontsumoari dagokienez, Siadecoren inkestaren arabera.
|
|
2020
|
|
|
Bere idazlanek arrakasta gutti zutela orduko euskaldunen artean idatzi zidan behin, Haur besoetakoa
|
beste
hizkuntza batean eman zezakeela[...]; gero beste eskutitz batean esan zidan, etsipenez idatzi zidala, ezetz, ez zuela sekulan inperio hizkuntza zapaltzaile horietan idatziko, bere idealen traditzea litzatekeelako. (Mirande, in Peillen 1998:
|
|
2022
|
|
|
Horrek galdera asko uzten ditu airean: ikusita ETBri zer pelikula interesatzen zaizkion, akaso gazteleraz edo
|
beste
hizkuntzaren batean egitea da bidea. Zeren, euskaraz, film garaikideak egitea ia ia ezinezkoa da.
|
|
2023
|
|
|
34): " hizkuntza erregimenak hizkuntza bakar bati esklusiboki eman diezazkioke eskubideak, edo eman diezazkioke eskubide mugatuak (edo are osoak ere) hizkuntza gutxitu bati,
|
beste
hizkuntza batekin edo batzuekin batera". Gaiaz sakontzeko, ikus Sole (2009:
|