|
2010
|
|
|
Hizkuntza bera edukitzea ezin garrantzizkoagoa gertatu zen identitate formaziorako. Atzerriko lurralde batean
|
beste
hizkuntza bat egiten duen jendeaz inguratuta, badago joera bat berezkoa kasik aterpea bilatzeko ulertu ulertzen dituzun eta ulertzen dizutenen artean, alegia, gerizatzeko ezagun suertatzen zaizun giroan," ininteligiblearen amildegia" saihestuz. Jakina, hortik abiatuko da identitate formazioa:
|
|
|
Ez dago dudarik hizkuntza bat ezagutu gabe hizkuntza horren hiru edo lau mila urteko historia egitea ariketa atsegina izan behar dela. Hizkuntza hori
|
beste
hizkuntza batekin konparatzea, bigarren hizkuntza hori ezagutzen ez bada batez ere, egundoko plazerra izan behar du. Baina lau hizkuntza hartzen badira konparatzeko, hizkuntzetatik bakar bati buruz ere deus jakin gabe, orduan, imajinatu...
|
|
|
" Arrifeko hizkuntza premia premiazkotzat hartu litzateke, zentzu komertzial eta politikoan, Espainiako eta Marokoko gaur eguneko eta etorkizuneko nazioarteko egoeran. Ez du interes historikoa falta, zeren, berberiskoa edo libikoa izanik, arabiera klasikoaz eta arruntaz desberdina, argi handia emango du antzinaterik urruneneko izen geografiko eta epigrafiko mauritanoen formazioan eta tankeran izan duen eragina jakiteko, eta penintsulako askotan ere bai,
|
beste
hizkuntza batek argitzeko esperantzarik ez baitago. Aita Sarrionandiak erabili duen metodoa praktikoa eta erakargarria da, gazteleraz hitz egiten duen edozein irakurleren ulermenera moldatu delako, Ollendorff sistemaren abantailekin, argitasuna, dotoretasuna eta zehaztasuna, mailaz mailako lezio mamitsuak emanez erakutsi nahi duen hizkuntzaz eta adar dialektikoez jabetzeko". 314
|
|
|
" Norbere mintzairarekin aurrera egiterik ez dagoenean jotzen du jendeak
|
beste
hizkuntza batera. Hizkuntza bat murrizturik gelditzea eta beste bat gailentzea, ordea, ez da besterik gabe hola" gertatzen" den gauza bat.
|
|
|
85.540 liburu, horietatik itzulitakoak 1.480 ziren. Literaturazkoak 6.490 ziren, eta hauetatik
|
beste
hizkuntza batetik itzulitakoak 450 Sobiet Batasunean, urte berean, liburu argitaratuak 85.340 izan ziren, itzulpenak 6.900 Literaturazkoak 6.900, eta itzulitakoak 2.650.
|
|
2011
|
|
|
Ikasle arrotzari txinera edo bertakoari
|
beste
hizkuntzaren bat irakasteko, gure alfabetoa, hau da, pinyin izeneko transkripzioa erabiltzen du irakasleak lagungarri gisa. Idatzi, ordea, gainerakoan, karaktere bidez idazten da, eta jardun horri, pintatzeari bezala, xie esaten zaio; izan ere, biak ere gauza bera dira txinatarren lege zaharrean eta guk, estilografikoari" luma" deitzen diogun eran, banbuaren erroa antzeman daiteke lapitza, boligrafoa edo antzekoak adierazteko marrazten dituzten karaktereetan.
|
|
|
Nicholaik zekien zazpigarren hizkuntza, euskara, ordea, ez du ikasteko inolako beharrizanik izan: kasualitate hutsez euskara eta ez
|
beste
hizkuntza bat ikastea suertatu zitzaion. Nicholaik, bere aitaordea hiltzeagatik Japoniako espetxean zegoelarik, isolamendu hartatik irteteko liburuak eta papera eskatu zituen, emango zizkiotelako esperantzarik izan gabe.
|
|
2013
|
|
|
" Hemen deskubritu diren nazioen artean, bakar bat ez dut ezagutu aldamenekoarekin bakean bizi denik. Mugakideak noizbehinka elkarrekin komunikatzen dira eta nola halako harmonia gordetzen dute, baina bata bestearen eremuan sartu orduko, armetara jotzen dute huts egin gabe, beren artean gauza bera baita
|
beste
hizkuntza batekoa izatea eta etsaia izatea". 193
|
|
|
Hizkuntzaren alde normalitzatzaile eta kuantitatiboa aipatzea zegoen orduan indarrean euskalgintzan, eta apur bat gidoitik kanpo zegoen hizkuntzaren sormen balioaz, gozamen balioaz eta aspektu kualitatiboez kezka agertzea. Jendeari apur bat gogorra egiten zitzaion bertsolari euskaltzale bati entzutea —probokatu gabe ez dakigu egoten eta— hizkuntza sortzeko, gozatzeko eta bizitzako funtzioak taxuz betetzeko zela, eta horretara iristen ez zenak hobe zuela hori
|
beste
hizkuntza batean egitea, edo nahiago nuela nire semea gazteleradun taxuzkoa izatea, euskaradun eta gazteleradun erdipurdikoa baino.
|
|
2014
|
|
|
Ez naiz historiaz ari baina antzerkiaz, zirtzilen azkenaz ariko bainaiz hor. Hizkuntza poliziatu hori
|
beste
hizkuntza baten kontra altxatzen da, karrikan roletan sartzeko eskarniatzen ziren horien euskara baitzen, latz, motz, tinki, esanahitsu eta krudel. Beti gibelekoz aitzina toberan Mattin Irigoienek loratzera uzten duena.
|
|
2017
|
|
|
Hizkuntza bera edukitzea ezin garrantzizkoagoa gertatu zen identitateformaziorako. Atzerriko lurralde batean
|
beste
hizkuntza bat egiten duen jendeaz inguratuta gaudelarik, badago joera bat berezkoa kasik: aterpe bila gabiltza ulertu ulertzen ditugun eta entelegatzen gaituztenen artean, alegia, ezagun suertatzen zaigun giroan gerizatzen gara" ininteligiblearen amildegia" saihesteko.
|
|
|
Gutxitan galdetu diote bertsolariari zergatik kantatzen dituen bertsoak euskaraz. Kasu horretan galderak beste norabide batzuk hartzen ditu; lehenik eta behin, beste hizkuntzetan ere bertsotan egiten ote duten, eta bigarrenik, eta hauxe izan ohi da itaunketaren benetako motiboa, bertsolaria gauza ote litzatekeen euskara ez
|
beste
hizkuntza batean bertsoak kantatzeko, saiatu al den inoiz horretan eta abar.
|
|
|
" guretzat ulertezina da
|
beste
hizkuntza batean abestea, hau da, sentimenduak arrotz eta kanpokotzat sentitzen dugun hizkuntza batean adieraztea. [...] Inork bertsoak espainieraz edo ingelesez abestea zentzuduntzat joko ote luke?
|
|
|
Ikusia dugu jadanik (13) nola Euskara/ erdara elebitasuna aberastasun bezala aurkezten den eta, aldiz, nola erdara/ Euskara elebitasuna inposaketa bezala. Hasteko legeak behartzen du erdaraz jakitera eta, hemendik aurrera,
|
beste
hizkuntza bat ezagutzen uzten da, baina bakarrik maila pertsonalean, inolako gizarte eskubiderik ezagutu gabe.
|
|
|
Lortu ondoren,
|
beste
hizkuntza bat (edo batzuk) ezagutzeko motibapena landuz bidea erraztuko zaio. Hori bai, maila pertsonalean.
|
|
|
Hauxe da gutxiengoan eta gutxiturik dauden hizkuntza guztien kasua: ez dituzte inon oinarrizko bost funtzioak beteta; beraz,
|
beste
hizkuntza baten beharra sortarazi da bere lurralde berean bizitzeko. Ondorioz, bertakoak ez dira beharrezkoak.
|
|
|
Alde batetik, hiztun naturalak (A) ditugu eta, bestetik, kultur bidetik ikasi dutenak (B). Azken hauek
|
beste
hizkuntza bat ezagutzen dute, gutxienez.
|
|
|
Aldiz, bostak betetzen ez baditu, baztertuarazia dagoelako seinale da. Kasu honetan
|
beste
hizkuntza batek maila horietariko bat (edo gehiago) betetzen du, funtzio horiek inoiz ez daudelako hutsik gaur egun.
|
|
|
Pertsona nagusiak motibapen jakin batetik abiatzen dira
|
beste
hizkuntzaren bat ikastera: lanerako behar dutelako, beste kultura bat ezagutzeko interesa, erbesteratu nahi/ behar dutelako, lurraldeari historikoki dagokion hizkuntza/ identitatea berreskuratu nahi delako...; zernahi dela ere, motibapen hauek guztiak kontzienteak dira, pentsatuak.
|
|
2018
|
|
|
Beste zenbait kontu ere aipatzen dizkio gutunean, batez ere azpimarratuz eratorpenaren munta euskararen lexikoa aberasteko, eta, nire interpretazioan, begi bistakoa da Duvoisin kapitainak lapurteraz gorako
|
beste
hizkuntza bat zukeela bere itzulpenerako.
|
|
|
Lekuko herritarrek harreman naturalak zituzten elkarrekin, familia loturak ere bai, hizkuntza bera mintzo zuten. " Karabineroak", hots, mugazainak, ziren
|
beste
hizkuntza bat mintzo zutenak, armak soinean zeramatzatenak, indarrean ezarri legalitatearen adierazle zirenak. Sarak eta Zugarramurdik harreman estua zuten; baina bide erdian traba bat, aduanak (Frantziarena eta Espainiarena) eta kontrolak.
|
|
|
Weberrek36 dio" hego mendebaldean" (hots, Kataluniatik Euskal Herrira), herritarrek ez zutela onartu Frantziaren" konkista": poliziak, jendarmeak, epaileak eta abar Frantziatik zetozen,
|
beste
hizkuntza batean mintzo ziren eta hizkuntza hura inposatu zuten. Hori gatazka iturri izan zen:
|
|
|
Beraz hiri gaskoi bihurtu zen XII. mendetik goiti, 122 Lapurditik guztiz bereizirik, ondoko 612 urteetan. Lapurtarrek berek ez zuten Baiona beren hiritzat jotzen eta nabarmentzen zuten han
|
beste
hizkuntza batean mintzatzen zirela.
|
|
|
Hizkuntza ofiziala finlandiera da, eta estatuak hizkuntza horretan lan egiten du, aurretik nazioak hizkuntza horren aldeko hautua egin zuelako. Suediera eta errusiera aski hedatuak dira, eta hiritar gehienek hitz egiten dute horietako bat, bai eta atzerriko
|
beste
hizkuntzaren bat. Suediar eta errusiar jatorriko komunitateak errespetatuak dira eta euren lekua dute gizartean, nahiz eta hizkuntzen aniztasuna ez den istilurik gabeko eremua.
|
|
|
Biarno beste bi mendiren atzean zegoen eta jendeak bihotz gogor fama zuen. Gainera, han
|
beste
hizkuntza bat zen eta burgesez ez nuen iritzi onik, ez eta nire herritar bortitzez ere.
|
|
|
Euskaldunena ez da arazo etnikoa, nagusi den nazionalismo espainolak nazionalismo etnizistatzat kalifikatu arren, eta
|
beste
hizkuntza baten alde bildu arren. Kultura eta identitate kontuak beste plaza batzuetan eztabaida daitezke.
|
|
2019
|
|
|
Galde, azalpen, aginteeta harridura esaldi motak aztertu ondoren eta emaitzak eskuan, pentsamendua libreki joan zaigu, ikerketa hasi aitzin idatzi genuenera. Azkar baino azkarrago burutik pasatu zaizkigu Leizarragaren URTHEN CONTUA; Larramendi eta Astarloaren" Babel Dorrea" eta" La Lengua Primitiva"; Meilleten sententzia" Euskara
|
beste
hizkuntzaren batekin parekatzeko modurik aurkituko ez balitz, ez legoke haren historia sekula egiteko inolako itxaropenik"; eta Darwinena" La construccion complejay regular degran numero de lenguas bdrbaras no constituye en ningun modo una prueba de que sea debido su origen a un acto especial de creacion". dena batera, eta jarraian, nola ez, ba. euskararen enigma......
|
|
|
XVI. mendeko euskara eta gaur egungoaren artean ezberdintasunak egon badaude; baina aldaketak ez dira oinarrizkoak; funtsean, hizkuntza oraindik bat bera da. Hortaz, euskara
|
beste
hizkuntzaren batekin parekatzeko modurik aurkituko ez balitz, ez legoke haren historia sekula egiteko inolako itxaropenik. Berriz, euskara Mediterraneoaren inguruneko hizkuntza talde handi batekin, eta bereziki hizkuntza kaukasikoekin, parekatzeko egindako saioak Marr eta Ostir ek, batetik, eta bestetik Trombetti k eginakarrakastarekin burutuko balira, euskara, bere bakardadetik atereaz, historian sartuko litzateke".
|
|
|
Bertze behin, Meilleten iritzia burura etorri zaigu: " Euskara
|
beste
hizkuntzaren batekin parekatzeko modurik aurkituko ez balitz, ez legoke haren historia sekula egiteko inolako itxaropenik" eta hausnarrean geratu gara:
|
|
2021
|
|
|
Are gehiago, euskal gogoak, galdu bainoago, irabazi egingo zuela gaztelera bezalako hizkuntz unibertsal bat eskuratuta; hots, euskara galduta Euskalduna hilko zen, baina indarberriturik berpiztuko litzateke gaztelerarekin, gaztelerarekin baino ezin baitzen unibertsal bihurtu. Horrek ekarri zuen arraza eta hizkuntzaren arteko auziaren hasiera, zeinetan jeltzalismoak Aranaren ahotikere esan zuen euskaldunek
|
beste
hizkuntza batean salbatu luketela euren arrazaren izpiritua edo herri gogoa, maketoek euskara ikasiko balute. Pio Barojak ere, arraza zuen oinarri, bere berezitasuna kulturan ikusi arren.
|
|
|
Funtsean, egiten jakin baino lehen egiten hasten garen beste gauza horiek guztiak bezalakoa da:
|
beste
hizkuntza batean egin, autoa gidatu, ama izan. Bizi.
|
|
2022
|
|
|
Taberna batean ezagutu zuten elkar, frantseseko irakaslearen ezaguna omen zelako eta ilunabar hartan bertan galdetu zion kaskagorriari zer izan nahi zuen bizitzan. Ez zion galdetu nondik zetorren ez zertan ari zen, zer izan nahi zuen baizik, eta neska aho zabalik gelditu zen, erantzun ezinik, hitzak
|
beste
hizkuntza batekoak balira bezala, ulertezinak.
|