|
2004
|
|
|
Beste hizkuntzaren bat izan du beti aldamenean. Beharbada hemen maila batean edo bestean erabiltzen ziren hizkuntzetan euskara maiteena, bihotzekoena, kuttunena zen, edo nahi baduzue, etxekoena; baina etxetik irten ahala eta beste beharretara eratzen ginenean, hasten ginen berehala
|
beste
hizkuntzaren bat erabiltzen, honetarako edo hartarako. Frankotan ezinbestean, erdaldunekin ari ginelako eta erdaldun horiek euskara ez zekitelako eta gu txikiak ginelako; euskara jakiteaz gainera, erdararen bat ikasia genuenez gero, gu izaten ginen, eta gu izaten gara orain ere, besterekin erdaraz mintzatzen garenak.
|
|
|
Izan ere, euskarazko berbaldiak eraikitzeko orduan sumatzen dugun ezintasunean ahozko kodearen izaera murritza nabarmentzen zaigu hitzetik hortzera: hots, kodearen murriztasunak ez dio hiztunari biderik ematen
|
beste
hizkuntza batean jadanik moldatua daukan irudi mundua eta pentsamendu eremua euskaraz ekoizteko.
|
|
|
Zer gabiltza ordea gu bazterrak harrotzen euskal gazteen mintzamen gaia ahotan hartuta? Mintzamen kamutsaren ezaugarri horiek guztiak ez ote genituzke
|
beste
hizkuntza bateko hiztun gazte askorengan aurkituko. Espainieraz, esaterako, urrutira joan gabe, Mariano Ferrerren behinolako balorazio kritiko hau ez baita euskara gogoan hartuta egindakoa, hizkuntza menderatzaileko hiztun gazteak zituen mintzagai irrati esatariak:
|
|
|
Munduan, euskaldunon gisa bertsuan milaka herri elebidun daude. Alegia, herri horien jatorrizko hizkuntza mintzo zen lurraldean egun
|
beste
hizkuntza bat ere erabiltzen da bertakoaren aldamenean, edo, hobeki esan, bertakoari gain hartuz. Hori da kontua azken batean:
|
|
|
Koldo Zuazori eskakizuna, Euskaldunon Egunkaria, 2001/9/29 Orobat, Iñaki Martinez de Lunak ere antzeko kritika egiten dio Zuazori gai hau ahotan hartuta: . Baina gaitz horien (euskararen gaitz nagusiak Zuazoren ustez) sorburutzat euskararen corpus a hartzen du Zuazok, hizkuntza horren estatus a ahaztuta, eta gaixotasun horiek, aldiz,
|
beste
hizkuntza batekiko meneko egoeran dagoen hizkuntza gutxituaren ahuleziak ohi dira gehienbat?. Euskararen ajeak eta sendabelarrak, Jakin, 2001, 106.
|
|
|
–Hor dago kultura satelitearen kontzeptua: ez da posible zure hizkuntzan, zure kulturan bizitzea, baldin eta hizkuntza horrek behar dituen ekarpen guztiak derrigorrez
|
beste
hizkuntza baten bidez etortzen badira, eta hizkuntza beti bera bada. Orduan, beti izango gara Espainiako edo Frantziako kulturaren azpisail bat?.
|
|
|
Orain dala gutxi
|
beste
izkuntza batean gertatutako ejenplo gogoangarri bat esaten zidan Mitxelena jaunak: " propaganda" itza," ropakanta" biurtu omen da finlanderaz.
|
|
|
Zer erakusten du ordea hizkuntzen azterketak? Hizkuntza bakoitzak bere gisara banatu duela koloreen sailla; eta herri batek bereziki izendatu nahi izan dituen kolore batzuk,
|
beste
hizkuntza batek hitz bakar batez izendatu dituela; edo alderantziz. Zergatik?
|
|
|
Quebec’en eta Manila’n, herri xeheak dioelarik, familian ikasitako mintzairak ez diola aurrerakoan balio eta balio ez diolako, ahaztu egin nahi duela, herri xehe horrek egia du. Eta
|
beste
hizkuntza bat hartzeko beharra eta eskubidea du. Zeren eta hizkuntza horiek, beren hortan," ospe" az eta" literatura" z kanpo eta gaiñetik, ez baitute beren mintzabide tasun izankizuna betetzen; ez baitute bizitzen laguntzeko balio.
|
|
|
Zeren eta hizkuntza horiek, beren hortan," ospe" az eta" literatura" z kanpo eta gaiñetik, ez baitute beren mintzabide tasun izankizuna betetzen; ez baitute bizitzen laguntzeko balio. Bizi izateko, hain zuzen, mintza ahal izateko eta alkar aditzeko,
|
beste
hizkuntza batez (erresuma hizkuntzaz hain zuzen) baliatzera bortxatzen baitute. Hizkuntza horiek, hortara, bizitzatik kanpo jarri dira:
|
|
2005
|
|
|
Beste ezer baino lehen neure buruari errieta egin nion hain ergela izateagatik. Mila aldiz begiratu nuen esaldia;
|
beste
hizkuntza batean egon zitekeela pentsatu nuen lehendabizi, eta hogeitik gora probatu nituen liburutegiko hiztegiekin; letra batzuk beste batzuen tokian egon zitezkeela gero, eta horrekin ere orduak eman nituen; baina gauzarik arruntena, ume jolasa, ez zitzaidan burutik pasatu ere.
|
|
2006
|
|
|
Baina gero, bitxia baino gehiago da, zein logikak behartu dituen bai Unamuno eta bai Arana, arrazaren izpiritua hizkuntzagandik menpegabea eta haren aurretikoa kontsideratzera: Arana-ren arabera, maketoek euskara ikasiko balute, euskaldunek
|
beste
hizkuntza batean salbatu lukete euren arrazaren izpiritua; Unamuno-rentzat, euskaldunek, maketoen hizkuntzan salbatu behar dute euren arrazaren izpiritua. (Testuak eta testuak bereizi ere egin da, edonola ere:
|
|
|
Nik ez nion tutik ere ulertzen, hura
|
beste
hizkuntza bat zen. Eta etxearen mira izan nuen lehen eguna amaitu aurretik.
|
|
2007
|
|
|
hizkuntza, izan, ezer ez da, baizik dabil, historia da, bere buruaren geldigabeko egintza da, eta karaktere zinez norberea, pertsonengan bezala? heldutasunean erakusten du bere berekitasun landuan81 Mende eta mendeetan nazioaren gainean eragin duen guztiak, hizkuntzan eragin du, hizkuntzak hura guztia biltzen eta islatzen du, hark guztiak molde bat edo bestekotzen du hizkuntza, tindu batez edo bestez koloratzen82 Bere garapide historikoan hizkuntza batek problema batzuk dauka gainditu beharra,
|
beste
hizkuntza batek bestelakoak83, arauz eta nolako izaera duten jatorrikoa. Jatorrizko eskasia edo akatsak, edo jatorrizko ahultasunak izpiritu nazionalarenak, itsatsiak hizkuntzan, agian belaunez belaun jarraituko dira nazioaren historian, edo bulkadaren batek iraulketa izpiritual bat eginaraziko die beharbada84 Hau ezin da ulertu, hizkuntzak hastapenetan garatugabeak balira bezala, denboraren eta zibilizazioaren poderioan bakarrik onduak, osotuak (Condillac-en aburua da hori).
|
|
2008
|
|
|
Beñardok, baina, berea beste jolas bat zelako edo, ez zuen solas haietan parte hartzen, edo ez entzunarena egiten zuen, lekuko arruntik arruntenak ere ez luke besterik baieztatuko, munduan iragana atzemateko moduko betaurrekoen jabea balitz, hain zen markatua Beñardoren jarrera, pasiboa bezain erabatekoa?, beste anaiak zeudèn tokian egon arren, sukaldean, etxeko atarian, nonahi??, ez balego bezala. Baina Beñardo, menturaz, alor hartan ere alfer hutsa zen, eta alferkeria zuen bere desinteres interesatuaren arrazoi; edo, beharbada, ez zuen
|
beste
hizkuntza bat ikasteko beharrik sumatzen. Beñardo, izan ere, euskaraz bizi zen eta euskarak bizi zuen?
|
|
|
garai batean burukide ospetsua izan zen politikariaren teoria sozio-linguistikoa nagusituko da. Haren ustez hizkuntzak elkar ulertzeko balio behar du eta espainieraz edo frantsesez denok elkar ongi ulertzen badugu, zertarako
|
beste
hizkuntza bat tartekatu. Aitortu gabe ere, ez al dugu gehienok kriterio horrekin jokatzen??.
|
|
|
Zeren eta, jakina, aipuaren azken lerroei jaramon egiten badiegu, honakoaz ohartuko gara: Espainian eta Frantzian ez bezala, Euskal Herrian euskaraz ez den
|
beste
hizkuntza batean ere egin daitekeela euskal kultura. Hala nola, literatura edo zinema:
|
|
|
Beñardok, baina, berea beste jolas bat zelako edo, ez zuen solas haietan parte hartzen, edo ez entzunarena egiten zuen –lekuko arruntik arruntenak ere ez luke besterik baieztatuko, munduan iragana atzemateko moduko betaurrekoen jabea balitz, hain zen markatua Beñardoren jarrera, pasiboa bezain erabatekoa–, beste anaiak zeudèn tokian egon arren –sukaldean, etxeko atarian, nonahi... –, ez balego bezala. Baina Beñardo, menturaz, alor hartan ere alfer hutsa zen, eta alferkeria zuen bere desinteres interesatuaren arrazoi; edo, beharbada, ez zuen
|
beste
hizkuntza bat ikasteko beharrik sumatzen. Beñardo, izan ere, euskaraz bizi zen eta euskarak bizi zuen... atera ere, ur garbi fresko bat bezala ateratzen zitzaion ahotik ume umetatik edoskitako hizkuntza, goitik beherako bidean erraz bezain oparo hedatzen zena eta, bere ibilian, ibai ur handi edo errekasto jostalari bihur zitekeena, ur jauzi edo ur zurrunbilo:
|
|
2009
|
|
|
Autoan sartu gara, bideari ekin diogu, eta Terryk ez dit ez ingelesez ez
|
beste
hizkuntza batean ere egiten. Gidatzeari eskaini behar diodan arretaren zati bat desbideratu eta atzerako ispilutik begiratzen diot.
|
|
|
berandu gabe ospatu zen, mojen komunitatearen eta zuzendari jaunaren adostasunarekin; baita amarenarekin ere, Maria Bibianak jakitekoa jakinarazi zionean Reginak muturra okertu zuen arren, amak ere bere iritzia baitzuen musika tresnei buruz, markesen etxean zerbitzatu ondoren pianoa eta biolina lehenesten baitzituen txistuaren aurrean; Gabinok askotan entzun izan zituen txistuaren edo dultzainaren hotsak, baita beste musika tresna askorenak ere, klasikoak eta ez hain klasikoak?, bai diskoan eta bai bertatik bertara ere, halako eran, non bai baitzekien ezen hots haien aterpean sorgin bat gordetzen zela, entzulea liluratzeko gai izan zitekeena; bazekien, halaber, kanta batzuek edo nota batzuek nabarmen hunkitzen zuten batzuetan Gabino: Luzianok, aitaren herriko umetako lagunak, egin ziòn kanaberazko xirula hura ez zuen, ez, ahaztekoa!?, musika
|
beste
hizkuntza bat zela, sentimenduak jantziz eranzten zituena, edo erantziz janzten, auskalo, musikaren lilurapean ezin jakin baitzitekeen zehatz mehatz ezer, ezjakintasun hura jakituriaren mugak hausteko modurik eraginkorrena izan zitekeen arren, aldi berean; horregatik, Maria Bibianak bisitaren berri jakinarazi zionean?. Iritsi dira!, esan zion?, Gabino, egun eguzkitsu bateko igande bateko goizerdia zen?
|
|
|
Badakizu zer aurkituko zenukeen han? Atzerria,
|
beste
hizkuntza bat, bidaiaren deserosotasunak ahaztu gabe, zure mutila ahituta utziko luketenak. Izagirre jaunak.
|
|
|
Badakizu zer aurkituko zenukeen han? Atzerria,
|
beste
hizkuntza bat... bidaiaren deserosotasunak ahaztu gabe, zure mutila ahituta utziko luketenak –Izagirre jaunak.
|
|
|
Jaialdi itxurako hura –Primo de Riverak hilabete lehenago jo zuen estatu kolpea– berandu gabe ospatu zen, mojen komunitatearen eta zuzendari jaunaren adostasunarekin; baita amarenarekin ere, Maria Bibianak jakitekoa jakinarazi zionean Reginak muturra okertu zuen arren, amak ere bere iritzia baitzuen musika tresnei buruz, markesen etxean zerbitzatu ondoren pianoa eta biolina lehenesten baitzituen txistuaren aurrean; Gabinok askotan entzun izan zituen txistuaren edo dultzainaren hotsak, baita beste musika tresna askorenak ere –klasikoak eta ez hain klasikoak–, bai diskoan eta bai bertatik bertara ere, halako eran, non bai baitzekien ezen hots haien aterpean sorgin bat gordetzen zela, entzulea liluratzeko gai izan zitekeena; bazekien, halaber –kanta batzuek edo nota batzuek nabarmen hunkitzen zuten batzuetan Gabino: Luzianok, aitaren herriko umetako lagunak, egin ziòn kanaberazko xirula hura ez zuen, ez, ahaztekoa! –, musika
|
beste
hizkuntza bat zela, sentimenduak jantziz eranzten zituena, edo erantziz janzten, auskalo, musikaren lilurapean ezin jakin baitzitekeen zehatz mehatz ezer, ezjakintasun hura jakituriaren mugak hausteko modurik eraginkorrena izan zitekeen arren, aldi berean; horregatik, Maria Bibianak bisitaren berri jakinarazi zionean –" Iritsi dira!" esan zion–, Gabino –egun eguzkitsu bat... kolapsoterapia egin ziotela, alegia, ezkerreko birikan hobekuntza izpirik nabaritu ez zuelako; berri gaiztoari, haatik, berri ona jarraitu zitzaion –" Baina bestea gero eta hobeto duzu, sendatu zaizula ere esan daiteke, eta hori da garrantzitsuena" esan zion medikuak ondotik–, eta hargatik, beharbada, Gabino ez zen lur jota gelditu; aitzitik –edo Gabinok dohain hura zuelako, baldintzarik zailenetan hitz edo esaldi airosoak asmatzera bultzatzen zuena, hitzaren indarrak gaitzarena neutraliza zezakeelakoan; edo medikuaren aurrean (baita sendategiko langile zein gaixo guztien aurrean ere, ez baitzegoen dudarik ezen haiek guztiek jakingo zutela, goizago edo beranduago, gertatutakoaren berri, medikuaren beraren edo erizainen bidez), heroi bat bezala geratzeko posibilitateaz ohartzen zelako–, ezin hobeto erreakzionatu zuen, medikua bera, urduri samar zirudiena, lasaitzen ahalegintzen zela:
|
|
2011
|
|
|
Ahots lakar eta lasaigarria zuen. Batzarrak iraun zuen bitartean tarteka itzulpenaren entzungailuak jartzen nituen ahots hori entzuteagatik bakarrik (zerbait hezea zuen, bertatik bertara hitz egiteko ahotsa, mingain bustia belarrian sartzen zitzaizula ematen zuen), eta horrela,
|
beste
hizkuntza batean eta haren ahotsarekin entzunda, hitzaldiak ere interesgarriagoak iruditu zitzaizkidan.
|
|
|
Dirua izan bazuten, baina ez zuten hain erraz askatzen. Eta
|
beste
hizkuntza bat hitz egiten bazuten ere, ederki zekiten nahi zuten hura ulertarazten. Gaztelaniaz ere ongi ulertzen zuten komeni zitzaienean.
|
|
|
–Egoera hauek ez dira zergatirik gabeak: gurasoak seme alabei beren hizkuntzan ez zaizkienean mintzatzen, horrek esan nahi du beren ondorengoen aurrerapena ez dutela bideragarri ikusten euren hizkuntzan jardunda, zeren eta
|
beste
hizkuntza batek, boterearen hizkuntzak, jatorrizko hizkuntza desprestigioaren zulora bota baitu?. Jesús Tusón, Patrimonio natural, 2009, 51 or.
|
|
|
–Hizkuntza minorizatuen gainbehera eremu prestigiatuenetan
|
beste
hizkuntza bat babesten zelako gertatzen zen, eta, beraz, pentsatzen zen hizkuntza bultzatzeko nahikoa izango zela gainbeherarekin bukatzeko eremu horietan hizkuntza minorizatua bultzatzearekin. Plangintzaren errealitateak gaia konplexuagoa dela erakutsi digu.
|
|
|
Oro har, komunitate bateko umeek aurrekoengandik hizkuntzaren transmisioa gutxien gutxienez% 30ean bereganatzen ez baldin badute, hizkuntza horren zoria arriskupekoa dela berretsi behar genuke. Haur gazteen hizkuntza erabilera ez baldin bada maila horretara heltzen, izan ere, horrek esan nahi du gero eta ume eta gaztetxo gehiagok hautatuko duela
|
beste
hizkuntza bat, eta, ondorioz, badakigu dinamika soziolinguistiko horrek erreka joko duela ezarian ezarian? .
|
|
|
Hizkuntza bat ez dago hilzorian, diglosiaren minbiziak jota, besterik gabe. Gainjarri zaion
|
beste
hizkuntza bat izan da bere zoritxarraren eragilea. Eta, zehaztasunari zor, beste hiztun herri bat izan da, estatuaren gerizpekoa, galbidean ezarri duena.
|
|
|
Are larriagoa da, ordea, informatzaileek emandako beste datu bat, belaunaldi batetik besterako hizkuntz erabilerari buruzko datua, alegia: aztertutako hizkuntzen% 30 bakarrik erabiltzen dituzte komunitateetako belaunaldi gazteek beren arteko harremanetan (gainerako kasuetan, gazteen arteko harremanak
|
beste
hizkuntza batean izaten dira; nagusi den hizkuntzan, gehienetan)? .
|
|
|
Elebitasun sozialak erakusten duen bideragarritasun ezaren beste datu esanguratsu bat: oker ez bagaude, hiztun herri burujabe gehientsuenetan, hots, estatuen artean, izatez hiztun gehienak elebakarrak dira, nahiz eta
|
beste
hizkuntzaren bat edo beste lardaskatu funtzio jakin batzuetan. Munduan elebitasunaren fenomenoa erabat zabalduta dagoelako iritzia erabat errotuta dagoenez, ondorio oker honetara garamatzan topikoa nagusitu zaigu: alegia, estatu nazioanitzak barne jardueraz ele biko edo anitzeko direlako uste ustelera.
|
|
|
Hiriak eta pertsonak izan daitezke elebidunak baina ez herriak. Azken batean, betiere, hizkuntza bat
|
beste
hizkuntza bati inposatzen zaio? .
|
|
|
Batetik: ? 300 urtez
|
beste
hizkuntza bat inposatu zaigu legez, hartara, miraria da gureak (euskara...) erabiltzen jarraitzea?. Bestetik:
|
|
|
–Hizkuntza berriek euskarari lekua berreskuratzen lagun deizaiokete?, Berria, Zentzu bertsuan mintzo zaigu Marianne Mithun ere: . Hiztunek nabarmendu ohi dutenez,
|
beste
hizkuntza batean hitz egiten dutenean, beste gauza batzuk esaten dituzte eta bestelako gogoetak izaten dituzte?. HHK tailerra, 2.500 hizkuntza galtzear.
|
|
|
Izan ere, portugesez ikasiz gero, beste gizarte horren mendeko bihurtuko zara, ez zaude zeure gizartearen mende. Beste gizarte horren mende egongo zara,
|
beste
hizkuntza batean murgilduta egongo zarelako?. –Indigenen hezkuntza elebiduna?, Hizkuntzen mundua.
|
|
|
Ez da gauza bera sentitzen, ez usain bera, ezta errealitate bera ere. Kultura bakar bat ere ez da erabat eta osoki itzuli arrakastaz
|
beste
hizkuntza batera; hizkuntzak ez baitira, hain zuzen, elkarrekin truka daitezkeen pieza hutsak. Bakoitzak bere berezkoak ditu mundu sinbolikoaren hainbat ñabardura eta nortasun iturri.
|
|
|
–Hizkuntza bat, bera baino zabalkunde handiagoko
|
beste
hizkuntza batekin ukipenean dagoenean, arrazoi askorengatik iraungi daiteke: arrazoi historiko, politiko, ekonomiko, kultural eta demografikoengatik.
|
|
|
batean edo bestean bizi beharraren aurreiritzia burmuinetan iltzatuta daukagunez, jarrera sumisoak berez dakarren kikiltze psikologikoak eta patologikoak egingo dute gainerakoa. Carme Junyentek egokiro dioen moduan, ele biko edo ele anitzeko izatearen premia eta beharra hizkuntza minorizatuetako kideei bakarrik egotzi ohi zaie, horiek baitira
|
beste
hizkuntza baten edo batzuen premian bizi direnak. Menderatze logika horren ondorioa, berriz, hauxe dugu:
|
|
|
Carme Junyenten esanera jardunik, diogun, ekologia linguistikoaren ikuspegiak ingurumenaren eratzaile gisa aztertzen duela hizkuntzaren egitekoa. Halatan, hizkuntza bakoitza dagokion ingurugiroarekiko dialektikan bakarra eta ordezkaezina denez, ingurumen horri buruz hizkuntza bakoitzak daukan informazioa eta jakitea
|
beste
hizkuntza batek ez dauka. Gauzei alde horretatik begiratuta, bada, honako tesi honetara garamatza hausnarketak:
|
|
|
beren hizkuntza ezin da ez lurretik, ez ohituretatik, ez sinismenetatik eta ez familia harremanetatik bereizi. Hain da handia Australiako zenbait hizkuntza indigenak lurrarekin duen lotura, lurraldeko beste lekuren batera joandakoan
|
beste
hizkuntza batean hitz egin behar baita (Sutton). (?) Australiako hizkuntza indigenak galdu izanaren arrazoi nagusietako bat talde indigena gehienek halabeharrez beren habitat tradizionaletik alde egin behar izatea izan da?
|
|
|
Hegoaldean nolabaiteko koofizialtasuna badago, baina frantziar gehienek pentsatzen dute berena munduko hizkuntzarik hoberena dela. Zuk pretenditzen baldin baduzu egiten ahal duzula beste kultura bat
|
beste
hizkuntza batean beren lurrean, haientzat izaten ahal den astakeriarik ikaragarriena da. Eta gainera ezin duzu esan arrazista dela (beraien jokamoldea), zeren eta beraiek dira giza eskubideen aberria?.
|
|
|
Tolerantziaren harian eta azken hamarkadak gogoan, honako hausnarketa hau egin zigun Luis Nuñez Astrainek hiletsian zegoela: . Inondik inora ere ez zuen euskaldun bakar batek ere toleratu behar euskara bere herrian derrigorrez beharrezkoa ez izatea
|
beste
hizkuntza bat hala zen bitartean. Litekeena da euskararen etorkizuna Euskal Herriaren independentziaren esku egotea, baina litekeena da halaber horrela ez izatea.
|
|
|
izan ere, hizkuntz murrizketaren alde dagoen inori ez baitzaio bururatu ere egiten bertan behera utzi beharreko hizkuntza berea izan behar duenik. Horregatik, bada, besteak dira beti, ez norbera, dagokion ama hizkuntza bazterrean utzi eta
|
beste
hizkuntzaren bat ikasi eta erabili dutenak. Hori horrela izatekotan, egia esan, izatez, ez legoke arazorik, inork ez bailuke berea bere kabuz utziko, eta aniztasunak irabaziko luke.
|
|
|
Bazirudien zeruko kupulan jo eta birrintzen zirela hitzak, eta euri tanten gisa itzultzen zirela plazara, xehe xehe eginda. Edo bazirudien, baita ere,
|
beste
hizkuntza batean mintzo zirela gure herrikide matxinoak, zer arrotz ulertezin batean, ordura arte sekula entzun gabeko hizkeraje zikin batean...
|
|
2012
|
|
|
«Edozein modutan ere, hura izan zen Kafkaren testu bat
|
beste
hizkuntza batera itzuli zen aurreneko aldia, etorriko ziren guztien aitzindaria, eta, haien artekoa bizkor amaitu zen arren, adiskidetasuna mantendu zuten. Gero, Kafka hil ondoren, partidu komunistan ibili zen Milena, eta naziek Txekoslovakia inbaditu eta juduen aurkako jazarpena hasi zenean, berokian Daviden izarra josita ibiltzen hasi zen, bera judua ez zen arren; Ravensbruckeko kontzentrazio eremuan hil zen, Kafka hemen hil zen urte berean.
|
|
2013
|
|
|
Eta edonork edozein unetan zabal dezakeen logelako atea. Eta neskaren aieneak
|
beste
hizkuntza batean. Zuztarrean eta gozamenean neba arreba den hizkuntzaren batean.
|
|
|
–Guztiak beste izen batekin bizi dira, askok beste bikote bat osatu dute, beste lanbide batean dabiltza,
|
beste
hizkuntza batean moldatzen dira, baina urrunetik ere antzematen zaie deslai dabiltzala, deslekuan daudela, jarraitu zuen eta paper punta bana eta arkatzak banatu zizkigun.
|
|
2014
|
|
|
1966 Lehen Mundu Gerraren osteko Versaillesko Itunean Alemaniak bere lurraren %13 galdu du eta biztanleriaren %10 1900ean Alemaniako biztanlegoan %7? 5 zen, hiru milioi buru, alemana ez baizik
|
beste
hizkuntza bat mintzo zena (frantsesa, poloniera, txekera, daniera, masuriera, wendoa); 1925ean %1 baino ez. Ik. GOSEWINKEL, D.,. Homogeneität des Staatsvolks als Stabilitätsbedingung der Demokratie?
|
|
|
Hizkuntza da nazioaren lehenengo ezaugarria: Garonatik gora hizkuntza bat, Garonatik behera
|
beste
hizkuntza bat. Baina hizkuntza berdinekoak ere nazio ezberdinetan bereizten dituela dirudi.
|
|
|
(, selbständiges Culturleben?), hizkuntza propioa ukatu egiten die. . Milioika euskaldun, bretoi, probentzal, flandriar, alemani Estatuaren hizkuntza arrotza zaio?, baina Estatuak frantsesa den denek ulertuko balute bezala jokatzen du; frantsesa ez dakitenen edo arrunki
|
beste
hizkuntzaren bat darabiltenen estatistikarik ere ez dauka1276 Alsazian alemanaren zapaltzen egiten diren, naturaren aurkako bekatuak, salatzen jarraitzen du.
|
|
|
«Tira, bada, esan zuen bere baitan?, ulertuak izatea nahi ez badute, nire aurrean
|
beste
hizkuntza bat erabiltzeko aholkatuko niekek buhame horiei!»
|
|
2015
|
|
|
Derrigorrezkoa zen irakaskuntzan, administrazioan eta eguneroko bizitzan. Periferiako eskualdeetan zigor ekonomikoak ezartzen zizkieten
|
beste
hizkuntzaren batean hitz egiten zutenei.
|
|
|
Beste batzuentzat, berriz, autobusak aurreratzen duen kilometro bakoitza udalekuaren denbora tartetxoa itxiz doan parentesiaren zati da, eta parentesi horretan zokoratuta geratuko dira bertako oroitzapen lausoak, inoiz izan ez balira bezala. Beste giro bat baitute aurrean zain, beste lagun eta eginkizun batzuk,
|
beste
hizkuntza bat ere bai askotan.
|
|
|
Giroa zen deigarriena Ormaiztegin, kaleko giroa, jendearen elkartzea, tabernetako ohitura... Eta
|
beste
hizkuntza bat ere bazen. Artean ez zuen gaztelaniaz askorik egiten, eta euskara sekula entzun gabea zen, bazenik ere aditu gabea.
|
|
|
Eta gainerakoak euskal prentsa dira euskarari sarrera uzten dieten heinean eta ez gehiagotan. Obras son amores, y no buenas razones, esan ohi da aski ezaguna dugun
|
beste
hizkuntza batean, eta ez dabiltza oker, nik uste, hori diotenak.? 58
|
|
|
Gauzei perspektiba horretatik begiratuta, euskara gaztelania eta euskara frantsesa ez dira elkarren etsai, elkar osatzen duten berbetak baizik, ezen Giza Hizkuntza den osotasunean dikotomia bakoitzeko elementu biak baitira behar beharrezko. Baina jakina, hizkuntza batek osotasunaren perspektiba hori ulertu/ onartu ez eta
|
beste
hizkuntza baten/ batzuen esparruak inbaditzen baditu, arazoak sortzen dira.
|
|
|
Egile honen irudiko, zentzuaren, sormenaren, arrazoiketaren mintzaira horren muinera biltzen diren hiztunek osatzen dute hizkuntzaren esparru sinbolikoa; esparru hori ezinbestekoa, funtsezkoa da hizkuntzaren bizitzarako, beronen osasun egoeraren ondorio baitira haren sendotasun edo ahulezia uneak. ..., arrazoi horrexegatik beragatik haien hizkuntzarekiko atxikimendua hazi egingo da (hizkuntza euren egunerokotasuna eta nortasuna bera definitzeko tresna baliagarria zaielako); horrez gain, kanpoaldeko espazioetan kokatutako hiztunen hizkuntzarekiko atxikimenduak ere gora egingo du, zeharka bada ere, hauek ere esparru sinbolikotik bazkatzen baitira (dena dela, han larre ganorazkorik aurkitu ezean,
|
beste
hizkuntza baten pentzeetara joko dute bazka bila).
|
|
|
Esparru sinbolikoa eta bere egitura zelakoak diren azalduta, hizkuntza bakoitzaren esparru sinbolikoaren osasuna funtsezkoa dela azaltzen du Txepetxek. Izan ere, hizkuntza baten esparru sinbolikoa ahul badago, hizkuntza horrek ez ditu bere funtzioak taxuz beteko, ez baitie bere hiztunei inguruan duten mundua ulertu eta interpretatzeko tresnarik emanen eta, hori dela-eta, hiztun horien hizkuntzarekiko atxikimendua jaitsi egingo baita,
|
beste
hizkuntza baten mesedetan izango den ordezkatze prozesua abian jarririk. Ezen Txepetxen ustez, elebitasuna ez baita egoera estatiko bat, ez da egoera egonkor bat, mementoko orekaren ondorioa baizik.
|
|
|
33). Ezen haren ustez periferian azaleko kontua baino ez baita hizkuntza; nukleoan, esparru sinbolikoan, ordea, hizkuntza nortasun iturri da; horregatik, gure hizkuntzaren esparru sinboliko horretan ere
|
beste
hizkuntza bat sartzen denean gauzatzen da erabat ordezka tze prozesua. Hortaz, ordezkatze prozesua guztiz baldintzatzen duen faktorea hizkuntza bakoitzaren esparru sinbolikoaren osasuna da.
|
|
|
Prozesu hori abiarazteko modu bat hizkuntza bat beste baten esparru huts batean sartzea da; hots, hizkuntza batek hutsik zeukan esparru bat beste batek betetzea. Besterik da, noski, lehendik hizkuntza batek betea zeukan esparru batean
|
beste
hizkuntza bat sartzea. Hara zelan azaltzen duen bereizketa hori Sanchez Carrionek (1981:
|
|
|
Beste hitzetan esateko: ez da iristen sarrera hizkuntzarekiko behar hainbateko motibazioa edukitzera, zein ere den hizkuntza hori?, eta horregatik motibazio hutsune bat ematen da bere baitan,
|
beste
hizkuntza batekin bete daitekeena, horrela ordezkapen prozesu bati ekinez. Behar hainbateko mailaraino menperatu ez den hizkuntza familiako hizkuntza baldin bada, famili hizkuntzarekiko motibazio negatiboa gehi dakioke beste hizkuntzarekiko (jeneralean inguruneko hizkuntzarekiko) motibazio positiboari, luzarora soil soilik inguruneko hizkuntzaren erabilera eraginez, zeinak ingurune presiorik handiena egiten dion hizkuntzako elebakar sutsu bihurtzen bait du elebidun goiztiarra.?
|
|
|
Kolpe huts egitea da, adibidez, Luis Alberto Aranberri Amatiñok 1987an Baionan eskainitako hitzaldi batean25 onetsitako moduan, inork
|
beste
hizkuntza batean eta hizkuntza horren erreferentzia eta parametroen arabera idatzitakoa beste barik euskaratzen saiatu eta horren emaitza norbere erreferentzia oinarrizkotzat hartzea. Zeri buruz dihardugu?
|
|
|
Nola izanen da datu baliagarria, euskaldunetan zenbatek ez dakien euskaraz irakurtzen esaten ez bazaigu? (?) zelan da posible alderatzea hizkuntza jakin bateko kontsumitzaileak, hauena ezagutzen ez duten
|
beste
hizkuntza batekikoez, ezagutzen ez duten hartan irakurtzekoak diren produktuen salmenta neurtzeko??
|
|
|
Adibidez, egunkari berriak, egunkari nazionala izaki, gaztelaniaz eta euskaraz ez ezik frantsesez ere egingo zuela berba, bigarren fase batean?: ?(...) Frantsesaren erabilerak, azkenean testimonial samarra bada ere,
|
beste
hizkuntza bat ere badagoela gogoratzeko balio dezake. Hala ere, nagusiki gaztelaniaz mintzoko da egunkaria, merkatua hor dagoelako eta gizartea ere horrelakoa delako.?
|
|
|
zuen inguruko euskal hiztunek ba al duzue joerarik
|
beste
hizkuntzaren batera jotzeko?
|
|
|
2 Hizkuntza bat
|
beste
hizkuntza baten erabilera eremuak eta funtzioak bereganatuz joatean gertatzen
|
|
|
6 Hizkuntza batek
|
beste
hizkuntza bateko hitza edo esamoldea itzuliz osatzen duen mailegua.
|
|
2016
|
|
|
Liburu honetara iritsi den euskal irakurleari lagundu nahi nioke honakoan ez entretenitzen eta, istorioan barneratuta, nabarituko duen bakantasunari azalpen aukera bat eskaintzen. Irakurle askok berea ez
|
beste
hizkuntza batean idatzitakotzat hartuko baitute Ohe hotzak hau, hain dira bestelakoak erabiltzen dituen erreferentziak, hain dira ezohikoak darabiltzan kezka estetikoak, isiluneak, hain dira bitxiak eta gogoangarriak egiten dituen hainbat hausnarketa bidenabarreko. Hori bakarrik aski motibo da eleberri hau pozez jaso dezagun.
|
|
|
Xehetasunak alde batera utziz gero, helburu bera genuen leku hartan ostatu hartu genuen guztiok: istorioak asmatzea, alegiazko kontakizunak sortzea edo
|
beste
hizkuntza batera aldatzea, hori ere sormen era bat baita.
|
|
2017
|
|
|
Zergatik da horren funtsezkoa eta erabakigarria kultura idatziaren faktorea nazioaren eraikuntzan? Jatorrizko herri edo komunitate etnikoen historia ahozko komunikazioak ehundu izan du, ahoz eraiki dira herriaren alderdi materialak eta espiritualak, baina une historiko batetik aurrera, nazioen eraikuntza abian jarri ahala, jadanik ez da nahikoa ahozko jarduera, eta
|
beste
hizkuntza batean idatzitako testuak (erlijiosoak, legezkoak, dokumentu publikoak?) ulertu beharrean aurkitzen du bere burua dena delako komunitateak. Horrelatsu abiatzen da elebitasunaren prozesua, norberaren hizkuntzaz gain beste baten premia sortzen denean, kultura idatzian oinarritutako gizartea finkatu ahala.
|
|
|
Besteak beste,, beren hizkuntzari buruzko ikuspegi negatiboa elikatzen du jokabide linguistiko horrek?. Zeren eta, hizkuntza ez da komunikazio tresna hutsa, kultura baten adierazpide baizik, eta, gainera,
|
beste
hizkuntza baten baliabide espresioak nolanahi erabiltzeak norberaren hizkuntza eta kultura gutxietsi ditzake? 219 Hala ere, gure artean arazo komunikatibo hori erlatibizatzeko joera handia dago, tamalez, zor zaion garrantzia eman gabe220.
|
|
|
152. Hizkuntza menperakuntza tresna indartsu bat da, ez
|
beste
hizkuntza bateko hiztunari inposatzen zaiolako bakarrik, eta hiztun minorizatuak sortzen dituelako bakarrik, eta hiztun horiek herritar gisa ere subordinatu egiten dituelako. Hizkuntza menekoak sortzeko makina bat izan da leku askotan, eta izaten jarraitzen du?.
|
|
|
Pentsamenduaren hizkuntzak identitate kulturala ematen dio hiztunari; pentsamenduaren sormenean esku hartzen ez duen mintzairak, berriz, komunikazioaren dimentsio mekaniko instrumental soilduan dihardu. Pentsamenduaren hizkuntzak hiztunaren eduki kognitibo, emozional eta identitate mekanismoak metabolizatzen ditu; bigarren hizkuntza instrumentalak, aldiz, hizkuntza hegemonikoaren iturritik xurgatzen du adierazi nahi duena, eta jadanik
|
beste
hizkuntza batean sortu den kulturaren mirabe da.
|
|
|
Asiain saiatu zen txosten bat txukuntzen, baina ezin zion arretarik eman lanari. Esaldiak
|
beste
hizkuntza batean baleude bezala irristatzen zitzaizkion gogotik.
|
|
2018
|
|
|
Wittigentzat hizkuntza tresna edo lanabes bat da, eta ez da inolaz ere misoginoa egituretan, baizik eta aplikazioetan. Irigarayrentzat generoaren «marka» sexu femeninoaren ezabaketa falogozentrikoa besterik ez da, eta «marka» horretatik libratzeko aukera bakarra
|
beste
hizkuntza bat edo esanahiaren beste ekonomia bat bilatzea da. Irgigarayk erakutsi gura du sexuen ustezko bitasuna femeninoa erabat kanpoan uzteko amarru maskulinista bat dela, baina Wittigek, ordea, uste du Irigarayrena bezalako diskurtsoek maskulinoaren eta femeninoaren bitasuna sendotzen dutela eta femeninoaren ideia mitikoa indartzen.
|
|
2019
|
|
|
DUELA BI ASTE, Anjel Lertxundik Edwin Bensonez idatzi zuen, mandan hizkuntzaren azken hiztunaz. Orduz geroztik ez litzateke harrigarria beste azken hiztun bat hil balitz,
|
beste
hizkuntza bat isildu. Batez beste, bi astean behin hiltzen omen baita hizkuntza bat munduan.
|
|
|
Denok dakigu zenbat kostatzen den ondo menderatzen ez dugun hizkuntza batean hitz egitea. Baina gurean, gainera, denok ezagutzen dugun
|
beste
hizkuntza bat dugu eskura! Zertarako gaizki pasa euskaraz egin ezinik, erdaraz eginez gero inolako arazorik ez badugu?
|
|
|
Elebiduntze orokortu hori, ordea, ez da hizkuntza bakarrean gertatu gurean; euskaldun batzuek gaztelaniaz dakigu, beste batzuek frantsesez, eta, oso gutxi izan arren, batzuek ingelesez edo
|
beste
hizkuntzaren batean. Denak ez gara elebidunak hizkuntza hegemoniko bakarrean, eta horrek baditu bere abantailatxoak.
|
|
|
Hizkuntza bakarreko edo bi hizkuntzatako bizimodu batetik, gaur egungo aniztasunera egin dugu jauzi oso hamarkada gutxitan. Duela 20 urte, gure herrietako kaleetan, euskara edo gaztelania/ frantsesa ez zen
|
beste
hizkuntzaren bat adituz gero, jiratu egiten ginen pertsona horiek nortzuk ziren jakiteko. Gaur egun, nahikoa da gure kaleetan osteratxo labur bat ematea, dozena bat hizkuntza desberdin entzun eta aldaketaren handiaz jabetzeko.
|
|
|
Ibaiaren bestaldean, Hendaia, eta Frantzia. Beste estatu bat,
|
beste
hizkuntza bat, beste txanpon bat, beste bizitza bat.
|
|
|
|
beste
hizkuntza bat ezpainetan.
|
|
2020
|
|
|
Esango nuke batzuen zein besteen agintekeria, konplizitatea eta derrigorrezko isiltasuna gainditzeko,
|
beste
hizkuntza bat, beste kode sinboliko batzuk sortu behar direla, elkarren arteko harremanak bidezkoagoak eta osasuntsuagoak izan daitezen. Batzuek diote hizkuntza hori sortzeko dagoela, egitura politiko berriek ahalbidetuko dutela; beste batzuek ziurtatzen dute hizkuntza horrek emakumeen baitan bizirik jarraitzen duela, hitza zuten garai batean erabiltzen zela.
|
|
2021
|
|
|
Hala ere, zera gehituko nuke: gaur egun euskaldun garenok, gehienok, ingelesaren jabe ere bagara, eta ingelesez, gazteleraz eta frantsesez komunikatzen gara, baina horrek ez du kentzen guk barruan
|
beste
hizkuntza bat eramatea (euskara), ez eta barruan daramagun dantza ere. Gure hizkuntza berezia da, baina bakarra izateak ez du esan nahi isolatuta gaudenik edo isolatuta egon behar dugunik.
|
|
|
Are, eskoletan debekaturik zegoen hango hizkuntza erabiliz irakastea. Espainiako erresumako Arkadia aldean, 1902ko azaroaren 21eko Errege Aginduz, doktrina kristaua zein beste edozein gai gaztelania ez zen
|
beste
hizkuntzaren batean zein haren dialektoetan irakasten zuten irakasleei zigorra ezarriko zitzaien, legez. Bada, Estatuak irakasleei zelan, halaxe ezarri behar izaten zieten zigorra irakasleek eskola barruan euskaraz jarduten zuten ikasleei, Errege Agindu hura baino lehenagotik.
|
|
2022
|
|
|
Magiarik ez gelaxka aseptiko haietan. Etsi etsian, Marisaz, Iriarte andreaz eta Angulo jaunaz galdetu nion aretozain bati, baina morroiak
|
beste
hizkuntza batean hitz egin banio bezala so egin zidan. Zahartu ahala, sarriago ikusten nuen begirada hori.
|
|
|
II Itz. oh.: Connellek ingelesezko izenburuz aipatzen ditu liburu guztiak, horiek jatorrian
|
beste
hizkuntza batean idatzita badaude ere. Testuaren barruan, ordea, itzulpen honek jatorrizko izenburuak ere aipatuko ditu halakorik dagoen kasuetan, eta euskarazko itzulpena ere eskainiko du (lan argitaratuak letra etzanez idatzita, eta lan argitaratu gabeen balizko izenburuak letra zuzenez).
|
|
|
Ezin izan zuen aurrera egin, ordea, behin eta berriro saiatu arren. Une batetik aurrera, eta Arantxak adi adi entzuten ziola bazekusan ere, ohartu zen
|
beste
hizkuntza batean ari zela, ez euskaraz, ez gaztelaniaz, ezta erdipurdi zekien ingelesez ere, baizik eta ezagutzen ez zuen hizkuntza batean, perfektuki hitz egiten zuena hala ere, eta arameera izan zitekeena, edo sanskritoa, edo akloera, auskalo zein, Robertok ez zekien eta, egia esan, bost axola zitzaion: txundituta zegoen hitzak bere ahotik zein jariakor ateratzen ziren entzunda, Arantxari esan nahi ziona ederki, zehaztasun osoz azaltzen zutela; bazekien hainbeste, nahiz hizkuntza ezagutu ez.
|
|
2023
|
|
|
–Hori dugu? Beraz mintzatuko gara
|
beste
hizkuntza batean. Maletako milioia galdu duzu.
|
|
|
Erdeinuz irakurtzen dugu
|
beste
hizkuntza batean.
|
|
|
" Inoiz ez genuen planteatu
|
beste
hizkuntza batean abestea, nahiz eta proposamenak jaso genituen. Euskal Herritik kanpo jotzeko, hizkuntza hegemonikoetan aritzen direnen lan bikoitza egin beharra dago, hori horrela da.
|