|
2001
|
|
|
Hasieran etengabe egiten zuen negar. Ez zuen
|
beste
haurrekin berbetan egiten.
|
|
|
Emeki emeki, ordea, etxe berriaren girora jartzen hasi zen. Ikasketak erraz egiten ditu eta
|
beste
haurrekin ongi konpontzen da.
|
|
|
Oso pozik irakurri ditut idatzi dizkidazun lerrotxoak. Asko ikasi, jolastu
|
beste
haurrekin, egin horko nagusien esanak, eta horrela guztiek zaituzte eta horrela niri ere poz handia emango didazu".
|
|
|
Etxean hartu nahi ez eta gurasoek zapuztutako haurren egoitza batean sartu nahi izan zuen poliziak. Egoitza horretan, ordea, ez zuten hartu nahi,
|
beste
haurrak galbidera eramango zituela eta.
|
|
|
Bonbaiko familietan %60k gela batean lo egiten dute: gurasoek, seme ezkonduak, beronen emazteak,
|
beste
haurrek eta osaba izebek.
|
|
|
Anaiatxoak biaoa egiten duen bitartean, Vishnu
|
beste
haurrak bilduak dauden tokira doa eta karromean jokatzen du.
|
|
2002
|
|
|
Jonek Erraldoiaren papera egingo zuen; Ekainek, Erraldoiak kuttun zuen haurren arteko haurrik txikienarena; Leirek Udaberriarena; nik Neguarena; eta Ekainen amak eta beste hiru neskak –Norak, Nuriak eta Enarak–
|
beste
haurren papera beteko zuten. Eta jantziak prestatu genituen, eta eszenatoki eder bat, hartarako bi gela erabiltzen genituela, Leirerena eta etxeko egongela:
|
|
|
–Ez dira asmakizunak! Ez al da egia, aita, horregatik hartzen ditudala, goizetik eta arratsaldetik,
|
beste
haur guztiek hartzen ez dituzten xarabeak?
|
|
2004
|
|
|
Amonak inozentziaren xarma baitzuen, gauza bakoitza lehen aldiz gertatzera balihoakio bezala bizitzera bultzatzen zuena, antzeko egoerak aurretik beste mila bider bizi izan arren. Eta partida hartan ere halatsu ibili zen, ni bezalako
|
beste
haur bat bilakaturik.
|
|
2007
|
|
|
Minutuek aurrera egin ahala aditu du nola Danielek
|
beste
haurrak aurkitu dituen, banan banan. Korrika txikiak entzuten ditu, frustrazio eta barre oihuak.
|
|
2009
|
|
|
Domingok Benjamin Mariari egindako ezkutuko bisita hari beste batzuk jarraitu zitzaizkion, izeba Ernestinarekin aurretik hitzartutakoak guztiak; Domingoren jarrerak harritu egiten zuen izeba Ernestina, alde batetik, baina ez bestetik, mutila halakoa izan baitzen txikiagotan ere; izebak hiriko jaietan besoetan hartu zuèn eguna oroit zezakeen, adibidez, erraldoiak eta buruhandiak bidera atera zitzaizkienean, txistu danbolinen konpasean; baina Domingo ez zen izutu, begiak gero eta zabaltzenago bazituen ere? edo izutu egin zen, bai, baina erraldoiek eta buruhandiek sorrarazten ziotèn lilura izuaren estalgarri gertatzen zitzaion, ez erabat, beharbada, baina bai zati handi batean, halako moldez, non Domingok ez baitzuen,
|
beste
haur gehienek bezala, ez intziri ez deiadar egiten, ez negar murrin eta ez malko jario; interpretazio orotatik harat, ordea, Domingok berak aitortzen zuen gero hura, zeren, galdetzen zietenean etxeko lau mutilei zer izan nahi zuten handitan, Teofilo Mariak baieztatzen baitzuen: –Nik aita bezalakoa izan nahi dut!?; Damasok ez zuen ezer esaten, edo besagainak altxatzen zituen, keinu axolagabe batean; Gabinok, berriz, bazirudien ez zuela hazi nahi, hain zegoen gustura, antza, bere zibarekin edo bere marrazkiekin; Domingok, baina, hitzetik hortzera erantzuten zuen izaki fantastiko bat izan nahi zuela, berdin zitzaion Erpurutxo edo jaietan ateratzen zirèn erraldoi haietako bat.
|
|
|
Regina Aldasoro, baina, tronpatua zegoen, ohikeriaren tranpan harrapatuta, antza, ezusteko atseginari, lehortearen ondorengo euri iragarpenak atseginetik asko baitzuen? ezusteko ikaragarria jarraitu baitzitzaion, amesten zuèn haurraren ordez
|
beste
haur bat munduratu ez zitzaion, bada! Haurrak, izan ere, desitxuratua zuen gorputza, begi itxi itxurako batzuekin jaio baitzen, betazalak, zuririk gabeko begi txiki batzuk erdizka ikusten uzten zutenak, erdi itsatsita balitu bezala; besoak eta zangoak oker, eta azalean hiruzpalau ubelune, jaio aurretik norbaitek kolpekatu balu bezala:
|
|
|
Regina Aldasoro, baina, tronpatua zegoen, ohikeriaren tranpan harrapatuta, antza, ezusteko atseginari –lehortearen ondorengo euri iragarpenak atseginetik asko baitzuen– ezusteko ikaragarria jarraitu baitzitzaion, amesten zuèn haurraren ordez
|
beste
haur bat munduratu ez zitzaion, bada! Haurrak, izan ere, desitxuratua zuen gorputza, begi itxi itxurako batzuekin jaio baitzen, betazalak, zuririk gabeko begi txiki batzuk erdizka ikusten uzten zutenak, erdi itsatsita balitu bezala; besoak eta zangoak oker, eta azalean hiruzpalau ubelune, jaio aurretik norbaitek kolpekatu balu bezala:
|
|
|
...oroit zezakeen, adibidez, erraldoiak eta buruhandiak bidera atera zitzaizkienean, txistu danbolinen konpasean; baina Domingo ez zen izutu, begiak gero eta zabaltzenago bazituen ere... edo izutu egin zen, bai, baina erraldoiek eta buruhandiek sorrarazten ziotèn lilura izuaren estalgarri gertatzen zitzaion, ez erabat, beharbada, baina bai zati handi batean, halako moldez, non Domingok ez baitzuen,
|
beste
haur gehienek bezala, ez intziri ez deiadar egiten, ez negar murrin eta ez malko jario; interpretazio orotatik harat, ordea, Domingok berak aitortzen zuen gero hura, zeren, galdetzen zietenean etxeko lau mutilei zer izan nahi zuten handitan, Teofilo Mariak baieztatzen baitzuen: " Nik aita bezalakoa izan nahi dut!"; Damasok ez zuen ezer esaten, edo besagainak altxatzen zituen, keinu axolagabe batean; Gabinok, berriz, bazirudien ez zuela hazi nahi, hain zegoen gustura, antza, bere zibarekin edo bere marrazkiekin; Domingok, baina, hitzetik hortzera erantzuten zuen izaki fantastiko bat izan nahi zuela, berdin zitzaion Erpurutxo edo jaietan ateratzen zirèn erraldoi haietako bat.
|
|
2010
|
|
|
Julenek esan dio ez duela zertan kontatu, ez dela bere ardura, baina Judithek kontatu egin nahi du, nonbait, eta azaldu dio epaiketak aurrera egin ahala garraztu egin zela beren arteko harremana; gero, berriz,
|
beste
haur bat nahi omen zuen Juancarrek, eta Judithek ordea ez.
|
|
2011
|
|
|
Baina aita kanpoan zela, artean ezagutzen ez nuela halaxe esaten baitzidaten, kanpoan zela?, garai bateko militante managaitzak, apaizarekin nola edo hala moldatu, eta dotrinan has nendin lortu zuen. Bai, dotrinara eramaten ninduen amak
|
beste
haurrekin batera, haietarik ezertan nabarmentzea kaltetarako nuela iritzita; gerraondo goibel hartan, ohiz kanpoko soinurik sortuko zuen edozerk gure segurtasuna kolokan jar zezakeelakoan edo. Goibelaldi luzeak, halere, ez zuen harengan gizarte berri bat eraikitzeko izandako ilusioa itzali, hari zor diot askatasuna maitatzen ikasi izana?, eta niregan pitz zedin ere asmatu zuela esango nuke.
|
|
|
Carlo, bien artekoa, Chicagora heldu berri zirela hil zitzaien. Hala ere, urte batzuk geroago,
|
beste
haur bat erditu zuen Giuliak, eta amerikar semeari izen amerikanoa ipini zioten, William edo Billy.
|
|
|
Gero, orduantxe eskolarako adina iritsi zitzaienean, senarraren arreba etorri zen berekin bizi eta etxeko gobernuan laguntzera, baina artean bi hilabete bertan ez eta eskaileretan behera erori, eta bizkarrezurretik jota geratu zen. Eta bost urtez Ma Parkerrek
|
beste
haur bat eduki zuen, haren negar saioak!, zaindu beharra.
|
|
|
(?) Baina haurrak bazian delako objektuaz eta zigorraz libratzeko metodoa, metodo erraz eta sadikoa hura ere: objektua pasatzea, eta bide batez zigorra, katalanez hitz bat ahoskatzen zuen
|
beste
haur bati. Hark ezin zuenez errefusatu, beste norbaiti eman behar zioan bera libratzeko.
|
|
2012
|
|
|
Jasatea ezinezkoa egin zitzaizkidanak esan nahi dut. Ezin genuela
|
beste
haur bat mantendu, garai txarrak zetozela eta haurdunaldiari amaiera emateko iradoki zidan senarrak, berak harekin zerikusirik izango ez balu bezala. Agindua eman ondoren, ze agindua izan zen, nire esku utzi zuen egitekoa.
|
|
|
Mamo begira geratu zitzaidan, nik Amina janzten nuen bitartean Bilbotik ekarritako arropekin. Umearen pijama zaharra umezurztegian geratuko zen,
|
beste
haur batentzat. Pijama huts hura ikusi, ohearen gainean, eta haur baten mamua begitandu zitzaidan.
|
|
2013
|
|
|
Hasieran ez nuen ulertzen zer esan nahi zuen horrek, zergatik ni ez nengoen beste laurogeita hamar haurrekin batera. Segituan jakin nuen, ordea,
|
beste
haurrak etxera itzuli behar zirela, hurrengo egunean bertan Euskal Herrira itzuliko zen itsasontzia hartuko zutela. Esan zigutenez, oraindik gerra amaitu ez den arren, Euskal Herriko egoera asko hobetu omen da eta horregatik etxera itzultzeko moduan zeuden, Ingalaterrako oporraldia bukatu zitzaien.
|
|
|
Nik ez nekien non zegoen Ingalaterra, nola iritsi behar nintzen hara ezta zergatik nintzen ni bakarrik joan behar nintzena. . Santurtziko portuan dagoen itsasontzi handi batean joango zara,
|
beste
haur askorekin batera?. Itsasontzia aipatu zuenean, horrek sortutako zirrara eta ilusioak bat batean kezka guztiak ezabatu zizkidan.
|
|
|
Hala ere, niretzat ez da aspergarria izan hango itxaronaldia, han zeuden
|
beste
haurrekin jolasean eman dut denbora guztia. Batek ziba moduko bat zeukan eta horrekin ibili gara lehenengo denbora luzez.
|
|
|
Lurrean sakabanatuta zeuden egunkarietan marrazkiak egiten aritu gara gero, eta, azkenean, gelan bueltaka lauoinka karrerak egiten hasi gara. Eskola itxi zutenetik hilabete edo pasa da, eta ordutik
|
beste
haurrekin jolasteko aukerarik ez dut izan. Gure etxe ondoan ez da ia haurrik bizi eta gehienetan anaiarekin nola edo hala entretenitu beharra izaten dut; beraz, gaur goizean han beste haur batzuekin jolasean ibiltzeko aukera izanda, gustura egon naiz.
|
|
|
Eskola itxi zutenetik hilabete edo pasa da, eta ordutik beste haurrekin jolasteko aukerarik ez dut izan. Gure etxe ondoan ez da ia haurrik bizi eta gehienetan anaiarekin nola edo hala entretenitu beharra izaten dut; beraz, gaur goizean han
|
beste
haur batzuekin jolasean ibiltzeko aukera izanda, gustura egon naiz. Gure garrasi eta istiluei kasu izpirik egin gabe, hango emakume batzuk beraien artean ahopeka hizketan ari ziren baina gehienak isilik zeuden, paretako ordulariari begira.
|
|
|
Gerora ulertu nuen egoera hartan nire izebak ezin zuela
|
beste
haur bat etxean eduki, zukeen beste batentzat janaria lortu. Eta, azken finean, hura izan zela Ingalaterran ni gelditzeko arrazoi nagusia.
|
|
2014
|
|
|
Hamabi urte bete zituenerako gurasoak ohitu egin ziren. Egiaz, hain da ahaltsua ohituraren indarra, non ordurako ez baitziren ohartzen
|
beste
haurretatik ezberdina zenik, salbu eta anomalia bitxiren batek ezberdintasun hura nabarmentzen zuenean. Baina, egun batean, hamabigarren urtebetetzerako aste gutxi falta zirenean, ispilura begira zegoela, Benjamin zerbait izugarriaz ohartu zen, edo hala iruditu zitzaion.
|
|
|
Honoriari esana zioten harekin joanen zela; Charlie pozarren zegoen ikustean neskaren zentzu onak ezkutarazten ziola neurriz gaindiko bozkarioa. Aitaren altzoan soilik aitortu zuen, ahapeka, bere zoriona eta «Noiz?» galdetu,
|
beste
haurrekin batera aldendu aurretik.
|
|
|
–Adiskide batzuen etxean. Patxik, doinu arinean?. Seme alaba pila bat daukate,
|
beste
haur batek ez die enbarazu handirik egin.
|
|
2015
|
|
|
Etengabeko ikuskizun xarmagarriaren ordez, irudi garbirik gabeko kasu bat dute orain begiraleek kezka iturri. Ez dakite nork, ez dakite noiz, baina badakite baten batek lapurreta txikiak egin dituela logeletan,
|
beste
haur batzuen gauzen artean.
|
|
|
Super aitaren jantzia hartzen zuen eta haien bila joaten zen; merienda eman, eskolako lanak egin, afaria jarri, bainatu? Pedro zen guraso bileretara joaten zena eta
|
beste
haurren amekin kafea hartzen zuena.
|
|
|
gure auzoko eskolatxoa aurreko udazkeneko gau batez suntsitu zen, bolada latz hartan hegazkin amerikarrek gure gainera botatako suzko zaparrada haietako baten erdian. Auzoko
|
beste
haur batek haren berri eman zidanean, nire lehenbiziko erreakzioa pozaren pozez barre algaraka hastea izan zen. Etxetto zapal goibel hura egoniko lekuan egurrezko habe eta adreilu pila itxuragabea agertu omen zen, inguruko eraikin porrokatuetatik nekez bereizten zena.
|
|
|
Ez nuen nire adinekoekin jolasteko inolako gogorik izaten. Eskolan eman nituen urte bakanetan hainbat ezagun eta adiskide egin banituen ere, gerrak berekin ekarri zuen harremanen etenaldiak haien oroitzapena marguldu eta
|
beste
haurrenganako halako beldur lauso bat landatu zuen nire baitan. , psikiatra jendaila horrek azalpen aldrebes bat baino gehiago asmatuko luke jarrera muker hartarako, gerra garaiko sindromeaz hasiko lirakete, edo trauma osteko shockei buruz.
|
|
|
Emakume bat zetorren bidean aurrera, eguzkitako urdin batekin, eta haren aldamenean haur bat, mitxoleta sorta eskuan; atzerago, beste emakume bat,
|
beste
haur batekin. Eta mitxoletaz josita ageri zen bide bazterreko zelaia.
|
|
2016
|
|
|
Baina beste biziera bat egokitu izan balitzaio, nolakoa ote zen orain bera? Txikitatik beti aitaren babesean bizi izan ez balitz, lantegiaren ondoko etxean herritik aparte bizi beharrean kale edo auzo batean bizi izan balitz, eta
|
beste
haur guztiek bezala lagunartea izan balu. Agian orain goizetan lantegian sartzen ikusten dituen behargin haiek bezalakoa izango zen, edo eguerdiko eta arratsaldeko paseoetan ikusten dituenen modukoa, edo karpeta besapean hartuta bulegora joaten den administrariaren antzekoa, edo furgoneta batekin tabernetan edariak banatzen ikusten duen hura bezalakoa, auskalo.
|
|
|
Eta niri ez eman kontrakorik, lotsagabe hori. Eta azkar etorri bueltan, ez gelditu
|
beste
haurrekin jolasean. Gero egiten lagundu behar didazu, eta.
|
|
|
–Zorionak, Harkaitz!?. Ez zen
|
beste
haurrik ikusten argazkian, eta jai bakarti hura deprimigarria iruditu zitzaion Asiaini.
|
|
|
Familia horietako bat izan zen Begoñarena: Intxortako borroken ostean utzi egin behar izan zuen Elorrioko etxea, handik ihesi Bilbora joateko; Bilbora ere iritsi zen etsaiaren atzaparra, ordea, eta Begoña gaztetxoa, artean hamasei hamazazpi urteko neskatila, 1920an jaioa zenez gero,
|
beste
haur askorekin batean itsasontziz bidali zuten gurasoek Frantzia aldera, hango babesean egon zedin etsaiak Euskaditik egotzi eta atzera gurasoengana itzul zedin arte; etsaiak egotzi ez baina nagusitu egin ziren ordea, eta gurasoak izan ziren orduan antxintxika ihes egin behar izan zutenak, ondasun gehienak atzean eta arerioen eskuetan utzita, ondasunak ez ezik bizia ere galtzeko arrisku larria ba...
|
|
|
Bere amak gutxitan egiten zuen horrelakorik, ez zuen ohiturarik. Josebak Vanessa Vielhako jolas parketxora aurreneko aldiz eraman zuenean, lotsati samar egon zen
|
beste
haurrei begira minutu batez edo. Txirristan behera lehen aldiz jaitsi zenean ikusi zion Josebak aurreneko irribarrea.
|
|
|
Kalapita gorrian ere aritzen batzuetan, bistan dena? Halaber gustatzen zitzaigun, anai arrebei, pilotan ere aritzea, etxeko edo bordako paretari kontra; eta
|
beste
haur joko batzuetan, hala nola kuku gordeka. Edo ganerrean (ganbaran) sukaldari lanetan.
|
|
2017
|
|
|
Hala uste zuen haurra zenean. Lasaitua ere sentitzen zuen udako zubiko bainuetan Don Carmelo
|
beste
haurren batekin ikusten zuenean. –Eskola Peska gaineko balkoi miradore batean egoten zen eserita Don Carmelo.
|
|
|
Umie gudot izen beti, eztot gure hil inoizbez, pentsatu nuen momentu hartan. Horregatik hasi nintzen abesten, dantzan eta jolasean, nire adina zeukaten
|
beste
haur batzuek ohi zuten moduan, imitazioz. Baina zu ez zeunden ohituta ni horrenbeste mugitzen ikustera, ez zeunden ohituta ni ume baten legez ikustera, eta errieta egin zenidan.
|
|
|
Gelatik irtetean, haurra konturatu da festaren bukaerarako gordeta zegoen tarta osorik jan dutela berarekin jolastu nahi izan ez duten
|
beste
haur guztiek.
|
|
|
Baina ez du maite matematiketako andereñoa. Edozer esaten dio matematiketako andereñoak haurrari, eta berak sinetsi egiten dio,
|
beste
haur batek memela edo kokola deitzen dionean bezala. Matematikako andereñoak esaten dio, adibidez, ez duela balio ez matematiketarako, ez beste ezertarako, ez duela kurtsoa gaindituko, ez dela bizitzan inora helduko?
|
|
2018
|
|
|
Eta, bai, ama eta seme jaioberria bertan ziren azoka egun horretan, Junkers Ju eta Heinkel He su bonbak jaurti zituztenean hiribilduaren kontra: ezin izan zuten Gernikatik garaiz ihes egin, eta hantxe amaitu zitzaion umetxoari, brastakoan, gizon bihurtzeko eta, hogeita hamabost urte geroago, hilabete gutxiko
|
beste
haur hura salbatzeko posibilitatea, etorkizunean terrorista bilakatzeko zeuzkan aukerak oro errotik moztu zituen zerbait.
|
|
|
Kontuan hartu behar da gure etxean errepideena eta trafikoarena oso serio hartzen zela, hi fi aparatuen zaintza baino areago, hori posible balitz. Esango nuke Donostian bakarrak ginela semaforoa gorri zegoela kalea sekula zeharkatzen ez genuenak, gurasoak gurekin egon ala ez; bakarrik nengoenean, edo arrebarekin, behin baino gehiagotan entzun behar izan nituen
|
beste
haurrak trufaka, ea alemanak ginen edo zer. Jakina, ez zitzaigun bururatuko ere oinezkoen igarobiderik ez zegoen leku batetik pasatzea errepidea.
|
|
2019
|
|
|
Egia da iraizte funtzioek eta bereziki gernu funtzioek sekulako interesa pizten dutela haurrengan: ohean pixa egitea protesta bat da askotan, gurasoek nabarmen nahiago dutelako
|
beste
haur bat. Herrialde batzuetan, gizonek eserita egiten dute pixa, eta gerta liteke emakumeek zutik egitea:
|
|
|
Jaiotzaren drama, bularra kentzearen drama berdin berdinak dira bi sexuetako haurtxoentzat; batzuek zein besteek interes eta plazer berberak dituzte; hasieran, edoskitzeak sentiarazten die atseginik handiena; gero, uzki aro bat izaten dute, eta, orduan, bientzat berberak diren iraizte funtzioek ematen dizkiete satisfaziorik bizienak; parekoa dute genitalen garapena; jakin min eta ezaxola berberaz esploratzen dute beren gorputza; plazer lauso berbera ematen diete klitoriak eta zakilak; haien sentsibilitateak, objektibatzen den neurrian, amarengana jotzen du: emakume haragi goxo leun guriak pizten dizkie sexu desirak, eta desira horiek, hain zuzen, oratzera bultzatzen dute; bai neskatoak eta bai mutikoak oldarkor besarkatu, ukitu eta laztantzen dute ama; jelosia berbera sentitzen dute
|
beste
haur bat jaiotzen bada, eta portaera berbera erakutsiz adierazten dute: haserreak, kasketak, gernu arazoak; pinpirinkeria berberak erabiltzen dituzte helduen maitasuna bereganatzeko.
|
|
|
Hélène Deutschek emakume ezkondu baten kasua aipatzen du: normala zen psikologikoki, baina hiru hilabeteko bi fetu galdu zituen bere egoera fisikoa zela kausa; bi hilobi txiki eraikiarazi zituen, eta maitasun handiz tratatu zituen, baita
|
beste
haur asko izan ondoren ere. Abortua probokatua izan baldin bada, emakumeak bekatu egin duela sentituko du askotan, are arrazoi handiagoz.
|
|
|
lasai lasai parke batean, haurtxoa zuribide du oraindik, sabelean zeukanean bezalaxe; gutxi asko infantila denez oraindik, askotan ederki pasatzen du haurrarekin txorakeriak eginez, beste denbora bateko jolas, hitz, kezka, pozbideak piztuz ostera. Baina garbitzen edo sukaldean aritzen denean,
|
beste
haur bati bularra ematen dionean, erosketak egin eta bisitak jasotzen dituenean eta, batez ere, senarraz arduratzen denean, presentzia trabagarri eta akigarria zaio haurra; ez du hura, hezteko, denborarik; lehenik eta behin, kalte egiten ibiltzea eragotzi behar zaio haurrari; izan ere, haurrak hautsi egiten du, urratu, zikindu, eta denbora guztian arriskuan jartzen ditu bai gauzak eta bai bere burua; ez da gelditu ere egiten, garrasika ibiltzen da, hizketan, zarata ateratzen du:
|
|
|
Eta konplazentzia hori arriskutsuagoa da, zeren emakumea hobeto babestu baitaiteke senarrarengandik, haurra amarengandik baino. Bistan denez, desiratzekoa litzateke, haurraren hobe beharrez, ama pertsona osoa eta mutilatu gabea izatea, bere burua mamitzeko modua aurkituko lukeena lanean eta kolektibitatearekiko harremanean, haurraren bitartez tiranikoki bilatu ordez; eta desiratzekoa litzateke, orobat, haurra ez egotea orain bezain gurasoen esku utzia, eta ikasketak eta jostetak
|
beste
haur batzuekin batean egitea, berarekin harreman inpertsonal eta aratzak lituzketen helduen begiradapean.
|
|
|
Nahasmendu hori agerikoa da Marie Baxkirtseffen baitan. Ikusia dugu nola bularra berandu kendu izanak ekarri zion
|
beste
haurrek baino gehiago desiratzea bestek begira ziezaion eta estima zezan; bost urte zituenetik nerabezaroa bukatu arte, bere irudiari eman zion maitasun guztia; zoroki miresten zituen bere eskuak, begitartea, grazia, eta honela idatzi zuen: –Ni naiz neure protagonista[...]?.
|
|
|
Hortik kanpo dena erdaraz. Kale Nagusiko
|
beste
haurrekin erdaraz egiten nuen. Ez dut gogoan euskaraz ezer esaten genuenik, kanika jokoan ari ginenean, aurren?
|
|
|
Eta bioi eskatu zigun, mesedez, ez erdarara jotzeko, hitz egiterakoan arazoak baldin bagenituen ere, eta saiatzeko, nola edo hala, euskaraz egiten. Taldeko
|
beste
haur gehienak ikastoletan zebiltzan jada, baina ni eskolaratu nintzenean Tolosan ez zen ikastolarik. Harrigarria egiten zitzaidan nire adin bertsuko jende hura guztia euskaraz ikasten aritzea!
|
|
|
Hurrena, Xabierri behatzen dio. Hau, guztiz ezaxolati,
|
beste
haur batzuk ziba batekin nola jolasten diren begira dago. Oraingoan ezin dio negarrari eutsi eta une batez, behea jota erabat, malkotan urtzen da emakume harroa.
|
|
2021
|
|
|
Esan zuenez, mutikotxo prekoz samar bat zen. Ohikoa dena baino lehenago ikasi zuen hizketan, eta hain zen zentzuduna eta modaz pasea, jendeak esaten duen bezala, non, adin horrekin,
|
beste
haurrek zazpi edo zortzi urte bete arte debeku zituzten gauzak egiten uzten baitzioten. Bera jaiotzean hil zitzaion ama, eta institutriz baten zaintza arinago eta ez hain autoritario baten mende hazi zen.
|
|
|
–Emadazu beste basokada bat –eskatu zion sendagileak– Ez duzu
|
beste
haurrik izango.
|
|
|
Honek berea eman du. Izan ezazu
|
beste
haur bat, eta emazterik ez duzu izango.
|
|
|
Sei hilabete pasatu arte, Richardek ez zion emazteari esan zuela
|
beste
haurrik eduki. Indarra berreskuratzea nahi zuen, errebelazioaren kolpea jaso baino lehen.
|
|
|
Bost urte igaro ziren senak Aliciari
|
beste
haur bat izateko prest zegoela esan baino lehen.
|
|
2022
|
|
|
–Zuk Paulita ikusi zenuen eta Jokintxok Santo Domingoko fruta saltzaile polit hura. Biak hilik daude, baina norbaitek... edo zerbaitek haien arimak bereganatu zituen, eta orain
|
beste
haur batzuk engainatu eta hiltzeko erabiltzen ditu.
|
|
|
Are, talde desberdintasunen determinazio biologiko ahularen frogak ere urriak dira, norbanako jokamolde sinpleetan ere. Adibidez, badira kulturak eta egoera historikoak non ez dagoen bortxaketarik, edo zeharo ezohikoa den gertatzea; non joera homosexuala gehiengoaren praktika den (bizi zikloaren momentu jakin batean); non amak ez diren haurren zaintzaren arduradun nagusi (adibidez, lan hori zaharrek,
|
beste
haurrek edo zerbitzariek egiten dute); eta non gizonak ez diren normalki oldarkorrak.
|
|
|
ireki, lerro batzuk irakurri, eta gero, presarik gabe, bere gelara abiatu zen, zeina beheko solairuan bertan baitzegoen, korridorearen amaieran. Jefimia emaztea haur bati bularra ematen ari zitzaion ohean eserita;
|
beste
haur bat, zaharrena, aldamenean zeukan zutik, ile kizkurdun burua amaren belaunen gainean ezarririk, eta hirugarrena ohean zegoen lo.
|
|
|
Hamaikagarrenean, senar emazte batzuek alde egin dute beren ondorengoa herrestan daramatela. Eduri
|
beste
haur baten patineteak oztopatu dio harako bidea. Iritsi orduko, bertan jartzen ari zaio emakume bikote bat eta haien bi appenzellerrak.
|
|
2023
|
|
|
Eñautek ez zuen sekula eskatu haize kontra ibiltzea. Haur euskalduna izatea Baionan, baztertua izatea zen, auzoko
|
beste
haurren trufak entzutea euskalduna izateagatik. Patxi oskol batean bezala itxi zen; hori izan zen haren defentsa.
|
|
|
Luzaz jarraitu zuen esne soberakina izaten eta
|
beste
haurrentzat ematen. Hilabeteak eta hilabeteak eman eta eman eta eman; bai Ganixekin eta bai ondoren jaio ziren Pettanekin eta Garazirekin ere.
|
|
|
Hamazazpi senideko etxe hartan urtean urtean jaiotzen zen haurra, elurtea baino sarriago umea, eta hankagorri bat marruka hasterako kendu behar izaten zion amak titia oraindik urtea betetzeko zegoen haurrari. Horregatik, ezin izaten zituen, atzetik
|
beste
haurrik ez zuten amek bezala, titi muturrak betunez belztu edo baratxuriz igurtzi.
|
|
|
" Teodora!". Jarri bularrean eta hartu zion neskatoak zanga zanga titia, eta edan zizkion minak eta penak, eta
|
beste
haur batentzat izan behar zuen esnea.
|
|
|
Obra zabala idatzi du ume, gazte eta helduentzat, bai prosan, bai poesian. Sari ugari jaso ditu bere ibilbidean, besteak
|
beste
Haur eta Gazte Literaturako Euskadi saria, hiru aldiz: 2002an Itsaslabarreko etxea, 2007an Urtebete itsasargian eta 2011an Errepidea liburuekin.
|
|
|
Fiskala prest zegoen karguak aurkezteko, baina pediatra batek beste azterketa bat egin zion neskatoari, eta ondorioztatu zuen ezpainak oso osorik zeuzkala. Fiskala hainbeste sumindu zen, gurasoak akusatu baitzituen azterketara
|
beste
haur bat eraman izanaz.
|