|
2000
|
|
|
Euskal herritarrok inora joan beharrik ez dugu giza eskubideak zer diren jakiteko. Historian zehar,
|
bertako
seme alabengandik adibide eredugarriak ez zaizkigu falta, eta horiek ikasi eta jarraitu beharrekoak iruditzen zaizkit.
|
|
2001
|
|
|
Gaitz handi bat dago ere Zuberoan, etxalde ugari direla segidarik gabe,
|
bertako
semea edo alaba ez delakotz ezkondu edo norbaitekin juntatu. Zergaitik hau?
|
|
2003
|
|
|
Gernika Lumoko Udalak ere borondate osoa erakutsi du
|
bertako
seme baten obra babesteko orduan.
|
|
2005
|
|
|
Auzoko guztiek ezagutzen ninduen, euron etxeetan egona nintzan
|
bertako
seme alabakaz olgetan zein amaren aginduak betetzen. Euren belarriak be ohituta egozan nire hanka herrenek ateraten eben hotsa entzuten.
|
|
2006
|
|
|
Nafarraten, adibidez, ez da euskaldunik bizi, lehengo euskaldunik behintzat: bertan etxea erosi dutenak badira, baina ez dira
|
bertako
seme alaba. Elosu apur bat handiago da, eta hor bai, topatu ditugu bertako euskaldunak».
|
|
|
Neroni agertuko naiz Itakan eta sortaraziko dut (epotrunw) ausardia eta indarra (menoj)
|
bertako
semearen bihotzean (fresi) dei ditzan biltzarrera (agorrn kalesanta) akeo ile luzeak eta esplikazioak eska diezazkien (apeipemen) ezkongai askori (Homero, Odisea, I, 88).
|
|
2008
|
|
|
Durangoko artzipestazgokoak merindade historikoez gain, Aramaio konterriko Oleta ere, beste azpieuskalki batekoa, Pedro Pujana euskaltzain ohorezko zendu berriak eta
|
bertako
semeak argitu zuenez eta Elgoibarko bikariak osatzen zuen. Mapa
|
|
|
EAJren izenean Luis Mari Apraitzek nabarmen utzi gura izan du" bateraezinak direla udal ordezkari izatea eta
|
bertako
seme baten hilketa ez gaitzestea", eta bestelakoen artean, esan du" ETAren jarduna" dela" euskal nazioaren oztoporik handiena".
|
|
2009
|
|
|
Eta Biltzar hori Bergaran eratu zen,
|
bertako
seme Eleizalderen itzalpean, berau izan zelako 60 urte lehenago, Oñatiko 1918ko Biltzarrean, batasunaren gaia planteatu zuena.
|
|
|
Arazoa finalerdien kokapenean dago. Asegarcek jaialdia Zaldibian antolatu du hasiera batean asmoa Bizkaiko herri batean antolatzea bazen ere, eta enpresaren nahia Aratz Mendizabalek,
|
bertako
semeak eta sailkapenean lehen postuan sailkaturiko bikoteko aurrelariak, partida hori jokatzea zen. Ohiko amua izaten da jaialdiak antolatzean.
|
|
|
Hortaz, Euskaltelek etapako lasterketa bat irabazteko aukera ederra du. Faboritoa izateaz gain
|
bertako
semea da Samuel eta berarendako izango dira txalo gehienak. Hari laguntzen Jorge Azanza altsasuarra izanen da.
|
|
2010
|
|
|
–Matxin el bertsolari de Laburdi (Sempere, escuela de bertsolaris)? [Euzkadi,], Idazlan guztiak VI, Erein, Donostia, 1987, 399 Hala ere,
|
bertako
semea eta bertsolaria den Jean Pierre Soudre Larrekok Franck Dolosorri aitortu zionez, bertsoaren errotze hori Senperen inguruko herrietan baino ahulxeagoa izan da historikoki: –Gisa guziz, Senperen bertsuen inguruan ez omen da sekulan izan bertze herri anitzetan zen tira?
|
|
|
Han zegoen, etxeko lanak egiten, edozein nekazari bezala jantzita, egurra txikitzen. Neure begiz ikusi nuen, harriturik, etxe hartan nola ez zen ezer aldatu, Giuseppe izeneko
|
bertako
seme bat Aita Santu eginda ere. Gaur ere asko dira Sotto il Montera doazen erromesak.
|
|
|
Hona, Lesakan
|
bertako
seme Koikili Oiartzabal jaunari 2008ko abuztuaren 12an telefonoz jaso niona, nik oraindik inori aditu gabea:
|
|
|
Beste aldetik, ordea, ez da batere harritzeko, hasieran besteengandik bereiz Berdabio jauna buru azaltzea, izanez ere, gero pobrezako sententzian ikusiko den bezala, beste hiru lagunak, kanpotarrak izanik, Berdabio baitzen lehendik ere fama gaiztokoa, eta jakinik beste hirurak ere hara biltzen zirela ostatuz, eta Joseph Echagarai bakarra izatean
|
bertako
seme, hura baitzen, hasieran behintzat, beste hiru gaizkileen gidaritzat hartzekoa.
|
|
2011
|
|
|
Oraindino eta ankerragoa haur baten begietara.Elgeta trikitilaria ere hor nonbait ibiliko zen... Aitaitaren pertsonaia egiteko, Jazinto Rivas Elgeta trikitilarian oinarritu naiz. Hura beti zebilen etxerik etxe apopilo,
|
bertako
semeei soinua jotzen irakasten. Bidaia lagun aproposa iruditu zait.Zure lehen komiki liburua idazten gustura. Umetatik Ipurbeltz irakurri dut, oso komikizalea naiz.
|
|
|
Iraizoz jimeneztarren etxaldean, ordea, lau behiren jabe ziren, eta bazituzten beren bezeroak: hauetarik gehienak etxera joaten zitzaizkien behi esnea jasotzera, baina baziren bertzelako etxeak ere, nora joaten baitziren
|
bertako
semeak. Pedro edo Tomás, edo bertzenaz Leon?, marmita eskuan harturik: mediku edo botikariaren etxera, adibidez; edo albaitariarenera?
|
|
|
gerra zen. Herria beldurrak airean zegoen frontean ziren
|
bertako
semeengatik. Albisteak txarrak ziren.
|
|
2012
|
|
|
Partida gogorra eta ona jokatu zuten, norberak ongi baliatu zituen bere dohainak, eta azkenean teknika gailendu zitzaion joari. Txokoan eginiko dejada bati esker Lizartzara joan zen garaipena, eta
|
bertako
semea Retegi Biren aurka ariko da final zortzirenetan. «Irabazi egin dut, baina ez nago gustura.
|
|
|
Azken urteetan, 1996tik aurrera bereziki, egoera horri buelta eman nahian, herri horietan etxebizitzak eraikitzeari ekin zitzaion, lehen unean
|
bertako
seme alabek bertan jarrai zezaten bizitzen, beste herrietara joan behar izan gabe. Gerora, urbanizazio horrek, besteak beste, immigrazioa ekarri du herri horietara.
|
|
|
Han danetarik saltzen eben; ogidunak bere bertan ixten eban auzo guztirako ogia. Geroago Sakoneta etxea egin eben eta
|
bertako
seme batek tabernea ipini eban; gaur egun bere hantxe dago hondino.
|
|
|
– Baldin beste herririk bada. Gipuzkoan behinik behin?, ohitura garbiagorik zituenik, jaso beza eskua
|
bertako
semeak. (LIB I:
|
|
|
–Gipuzkoan behinik behin?, ohitura garbiagoak zituenik, jaso beza eskua
|
bertako
semeak. (LIB I:
|
|
|
Ezin eban erregeak armadarik bialdu Bizkaira, eta
|
bertako
semeek ez eukien lurraldetik kanpo soldadutza zerbitzua egin beharrik, borondatez izan ezik (askok hala egiten eben).
|
|
2013
|
|
|
16Arratzuko Barrutia auzoan hamaikatxu bider entzuna umeei esaten Bitoriano Uruburu (1920)
|
bertako
semeari.
|
|
|
Apenas hamabi etxe, eliza, eta kanpina besterik ez dituen herrian,
|
bertako
seme bat hilda agertu eta beste hiru bizilagun krimen horregatik zigortu izanak kolpe latza suposatu zuen dudarik gabe.
|
|
2014
|
|
|
Ez da, beraz, Erretore estimatu eta baliozkorik eskas. Herritarren oroimenean geratutakoak dira, adibidez, Elizondoko Maurizio Berekoetxea
|
bertako
semea(? 1933), Maringo Joakin Iturrikastillo elgetarra(? 1936), Iruñeko Salbatoreko Eusebio Balduz azkoiendarra(? 1953), Bilboko Aurelio Altzola arabarra(? 1955) eta Alejandro Etxebarria(? 1959), Uharteko Leandro Azkarate ariatarra(? 1972), Iruñeko San Nikolas eta San Lorentzoko Erretore Pedro Alfaro iruindarra(? 1984) eta Justiniano Arratibel arruazuarra, Bilboko San Antongo Klaudio Gallastegi...
|
|
|
Ipar Euskal Herriari zegokionez, alde esanguratsua egon zen kostaldearen eta barnealdearen artean. Izan ere, lasai hazi zen Baiona ingurua, baina Nafarroa Beherak eta Zuberoak biztanleak galtzen jarraitu zuten etengabe, nekazaritzak lurralde horietan nagusi,
|
bertako
seme alabak kanporatzen jarraitu baitzuen.
|
|
|
Ikusirik Dominique Durruty Lekorneko Soroetako semea zela, entseatu gira familiaz zerbait gehiagoren jakitera. Arnaud Durruty eta Marie Dunate Soroetako jaun andereak ziren, baina Arnaud ez zen
|
bertako
semea, bai aldiz etxe horretako ondokoa Marie Dunate. Arnaud Durrutyren berri gehiagorik ez dugu artxiboetan atxeman.
|
|
|
Aurkeztu berria du joanden asteartean El Chaco Argentina iparraldeko probintziako hiriburu den Resistencian bere azken liburua
|
bertako
seme den Fabio Echarri historialari eta unibertsitate irakasleak. 49 urte ditu Echarrik eta aitatxi eta arra aitatxi Nafarroako Oteitza herrikoak zeuzkan.
|
|
2015
|
|
|
bata plazan eta bestea Undurragan. Plazako eskoleak, nire denporea baino berrogei urte lehenago, maisu bakarra eukan,
|
bertako
semea: don Agustin Intxaurbe.
|
|
|
Ezin zaio ukatu euskarari horrelako lan filologo botanikoetan egoteko eskubide osoa, eta errukarria da botanika deskriptiboko tratatuetako isiltasuna hain gai garrantzitsuan. Eta ez da Euskal Herriak, zeina mendebaldeko Pirinioek zeharkatzen duten, ez daukalako interes fitologikorik, ez eta
|
bertako
seme alabak, hain bikainak karrera guztietan, ez direlako nabarmendu landareen zientzian(...) Hutsune horiek betetzera, eta behar hauek asetzera dator lan hau.
|
|
|
Turista batek, Tripadvisor gida eskuan, tapa bat eskatu zuen. Zerbitzariak,
|
bertako
seme edo iloba, arrautza eta irinetan frijitutako legatz puska bat atera zion eta besoak bular parean gurutzatuta itxoin zuen edari eskariaren zain. Ringaren ertz batean irudikatu zuen, galtzamotzetan.
|
|
|
konplexurik gabea, sanoa, eskualduna eta itxura guztien arabera hedonista landua. Baionan bertan eman zuten gaua, azaldu edo ez azaldu urririk zeukan Bixente Garatek Hotel de la Côte Basque ko 344 gela uda osoan, suite bikain bat, Été de Musique à la Côte Basque antolamendukoek txera amultsuak egiten zizkietenez, gisa den bezala, goreneko musikariei, partikularzki
|
bertako
semea zen" Frantziako Orfeo berriari", kazetariek ezarria zioten goitizenaz aipatzearren. Hurrengo goizean, komunean jo behar izan zuen Bixentek" Ongi al zaude?" galdezka.
|
|
2016
|
|
|
Umetan etxe ondoan gazta fabrika zegoen, Aiako eta Asteasuko baserrietako behi esnearekin gazta egiten zuten. Laguna nuen
|
bertako
semea eta fabrikan ibiltzen ginen saltsan. Amaren baserrian ere gazta egiten zuten; bi osaba genituen Aralarren artzain eta haien gazta saltzen genuen etxean.
|
|
|
Gizon batek, Harizmendi deritzan etxean jaio bazen, Harizmendi zuen izena. Agian bere aita
|
bertako
semea zen edo agian bere ama izango zen bertan sortua. Bata ala bestea izan, bost axola:
|
|
2017
|
|
|
Berri estimatua izango zen Burgi zein Erronkarirako, Erregek hartutako erabakia, berriro ere ibarrak Nafarroaren historian protagonismo berezia har zezan. Muga zen Erronkari, hizkuntza muga, militarra, ekonomikoa, eta betidanik erakutsi zuten biztanleek Nafar Erresumarekiko atxikimendu eta leialtasun osoa,
|
bertako
seme alaben ausardia eta sakrifizioa haren ze bitzura behin eta berriz jartzeraino. Halaxe, Olasteko gudaldian, IX. mendean, arabiarren aurka erakutsitako ausardiagatik eman zieten Bardeetako larretan aziendak bazkatzeko baimena, eta horrela ireki zen erronkariarrentzat erret altxunbide edo abelbidea.
|
|
|
Hori aski ez, J. M. Satrustegi jaunak bere garaian ez bezala, nik gaur esan baitezeket Goizuetan
|
bertako
seme batek idatziak izan zirela 1897ko ordenantzok euskaraz: Martin Arozenak hain zuzen ere.
|
|
|
Interes haundiko datua, jakinik, juxtu handik ehun urtera, deitura bereko beste herritar batek estreinatu zuela euskaraz Goizuetako udal idazkaritza, gaur oraindik bertako sekretaria den Miriam Arozenak, hain xuxen ere. Hona gutxieneko datu batzuk, Goizuetako udal ordenantzok euskaraz idatzi zituen
|
bertako
seme idazkariaz, eta orduko udal giroaz:
|
|
|
" El Secratario D Lorenzo Arratibelpresento su dimision a causa de su enfermedadpor ser imposible desempeñar el cargo". Eta bere ordezko lana Jose Maria Martiarena jaunak hartu zuen, Goizuetan
|
bertako
semeak.
|
|
|
Baina natorren behingoz Goizuetan
|
bertako
seme Martin Arozena Otxotorena sekretarioak 1897an euskaratutako ordenantza haietara:
|
|
|
Kartilen II. Gerrateko dirukontuak izeneko dokumentua dator, batez ere nor non bizi zen ederki erakusten diguna; eta ondotik, orduko udal giroa aztertu bidenabar, 1897: Goizuetaco errico ordenanza municipalac datozkizu,
|
bertako
seme Martin Arozena sekretarioak euskaraz idatziak, eta gero publikatzeko Irisarriko Lorentzo Arratibelek txukunago berridatziak.
|
|
2018
|
|
|
Azkenean, baserritik hurbil zegoen Lizardi auzora (Itsasondo) jo zuen poliziak, eta Aranzegitarrak eta Mujikatarrak atxilotu zituzten. Aranzegitarrek diru asko omen zeukaten etxean, eta
|
bertako
semeetakoren batek Jazintarekin harremana omen zeukanez, poliziak aski froga ikusi zuen horretan.
|
|
|
1925eko maiatzaren hogeita hirua zen eta Sorohandieta baserrian festa handia,
|
bertako
seme premua, Joanes, Muinobizkarreko alaba zen Maiñexekin ezkontzen zelako. Goiz goizean, herriko elizan ezkondu zituen On Fermin erretoreak, eta orain bi familietakoak bazkaltzen ari ziren, denak bilduta, Soroetan.
|
|
|
Kaleratu berri du Una guerra sin edad txostena (Adinik gabeko gerra). Ideia topiko bat: talde armatu bat etxalde batera sartu da, eta derrigorrean daramate
|
bertako
semea edo alaba.Hori ere gertatu da, baina ez da ohikoena; gure estatistiken arabera, kasuen %11 izan da. Zenbait eskualdetan, familiek entregatu beharreko haur kuotak ere ezarri izan dituzte taldeek.
|
|
|
–Herriak ez du barkatuko? zioen lelo zabalduenak, eta zentzurik estuenean ere uler zitekeen, hildako gazteena, Xabier Arginarena Calvo,
|
bertako
semea zelako. Bertako semea, baina gainera, gure Kilopondioren anaia.
|
|
2019
|
|
|
Iparraldekoek sufritu baitzuten gehien Gerla Handi hura, ez da harritzekoa lekukotza gehienak
|
bertako
semeek idatzi izana, baina Euzko Deya() irakurtzen badugu, albiste hau aurki dezakegu euskal itsasontzien flotak pairatu zuenaz: “Les 52 navires basques perdus au moment de la guerre sous marine() en ravitaillant les pays alliés”.
|
|
|
Zaharra da Altzerreka, erreka bazter ainube batean dagoen baserria. Zaharra
|
bertako
seme Henry, urte luzez Ameriketan artzain ibilia, zangoa anputatu ziotenez geroztik ohean datzana. Zaharra da Sabina Gojenola ere, koinatu elbarria eta etxaldea egoskorkeriaz gobernatzen dituen alarguna.
|
|
|
Amasa Villabonako Garmenditxiki baserria gazta egiteagatik da ezaguna eskualdean. Orain hamar urte
|
bertako
semea den Jabier Agirrezabalak hartu zuen negozioa aurrera eramateko ardura, eta ordutik alboan ditu familiako kideak baserriko lanetan laguntzeko.
|
|
|
Guzi horregatik eta beste hamaika daturen urterik urteko eta etxez etxeko memoria humanoa xehero jasotzeagatik, hagitz penagarri da, Aresoko elizako matrikula libururik zaharrena galdu izana. Hara zer dioen 1852an elizako kargua hartu zuen
|
bertako
seme D Joakin Inazio Arraiago abadeak: ... que el libro viejo que servia de matriculas, desde el año de mil setecientos noventa y ocho al de mil ochocientos veintey tres, ambos inclusive, se rompio e inutilizose...
|
|
|
21 Garaikoetxea: hor
|
bertako
semea, Inazio Baradarain bizi da, beteluar batekin ezkondua: Marikrutz, apellidoa ez dakit nola duen.
|
|
|
15. test.: Bernardo deAlcoz de edadde deziocho años" Leitzan
|
bertako
semea, duela bost urtetik artzain dabilela" con el ganado menudo de Maria de Echeverria su madre", eta askotan ikusi duela borda inguruetara herriko partikularren behiak edo ardiak arrimatu ordu, aurrean hartuta uxarazten edo zakurrak
|
|
|
Ikus gero hobeki 1726ko apeoan. Geroztik ere erre omen zen Tuterenea borda,
|
bertako
seme Migel Zabaleta soldadu zegoela 1950 urtean, Plazaolako trenaren txingiren batetik hartu ote zuen su, egin omen zuten sospetxa, eta gero beheraxeago egin omen zuten egun Tutereneko borda dena. Ikus, besteak beste, HX, 310.
|
|
2020
|
|
|
Historia betiereko itzulera baita, amaierarik gabeko gurpil zoroa baina arrastoak uzten dituena. Fukuyama erratuta zegoen, Historia bukatu zela iragarri zuenean Grenoblen nengoen ni (Sthendal,
|
bertako
semearen izena duen unibertsitatean), eta narrazioaren narrastien lanaz gogoeta egin nuen. Egoera historikoak kontatu ahal izateko erantzukizunaz.
|
|
|
Normalean, Athletic taldea Kopa irabazita etxera itzultzen zenean, Urduñatik etortzen zen, Basaurira heldu eta gero Bilbora. Baina, kasu honetan, neuk proposatuta, Durangotik pasatu ginen, garaipena eman zigun gola
|
bertako
seme batek sartu zuelako: Anton Arietak.
|
|
2021
|
|
|
Penintsulako lehenengoa izan zela gaineratzen du baita, eta gehiago ere badio: " Agintari eta elizaren aldetik kritika gogorrak jaso zituen[...] Baina berak hasi zuen lan harek jarraitzaileak izan zituen,
|
bertako
seme eta herbestetik etorriekin. Xaho, Borrow, Fr. Michel eta Sallaberry.
|
|
2022
|
|
|
110.000 pertsona 2030rako. Bitartean,
|
bertako
seme alaben ekarpena oso txikia izango da.
|
|
2023
|
|
|
Legorretatik dator notizia, diagnostiko bat izan dela, eta ez edonolakoa. 1.500 biztanle inguruko herrian —Wikipedia dixit—
|
bertako
semea den Xabin Fernandezi giza immunoeskasiaren birusa (GIB) detektatu zioten boluntario gisa odola ematera joan zenean. Fernandezek ez zuen horrelako ezustekorik espero, eta depresioak eta antsietateak jota pasatu zituen hainbat urte.
|
|
|
Ugarana auzunerik beherena da, 200 metroko altueran. Dimoztar jentilizioa arruntena izanda ere, zamakolista goitizena oso hedatuta dago,
|
bertako
semea zen Simon Bernardo Zamakola zela-eta. Haren abizena erabili zen" Zamakolada" deritzon gatazkari izena emateko.
|
|
|
Ez dagokio Ataungo arotiztegiari, baina
|
bertako
seme kuttunak batu zuenez gero, aro bidaiariak altxortegian gordetzea erabaki du, harribitxi paregabea iruditzen baitzaio. Hego haizearen ufadak entzuten dira museotik at, gero eta zakarrago, gero eta bihurriago, aizebiur tankerakoa.
|
|
|
Jose det izena ta Larreina lonbria: Mendaron jaiua naiz,
|
bertako
semia; deskalabratua naiz munduan lajia; amak egin dezala beste bat hobia, hain da izugarria nere maldadia.
|