|
2000
|
|
|
Ingurune babestuak, baliabideen erabilerak murrizten diren gunetzat ulertzen baldin baditugu, ez dira atzo goizean asmaturiko ezer. Esate baterako, ezagunak dira, milaka urtetan babesturik egon diren mendiak;
|
bertako
kulturek sakratutzat dituzte eta beraz, inor gutxi iritsi da paraje haietara. Edo badira, gizarte ehiztariek errespetaturiko baso magikoak, errege eta printzeek bereganaturiko lurrak; bertako ehiza baliabideez jabetzeko sarrera galerazi duteneko eskualdeak eta abar.
|
|
|
Gurasoek hautatzen dutenaren arabera, maila guztietako ikasketak beraien hizkuntza jatorrean egiteko aukera emango zaie. Aldi berean, hizkuntzarekin batean
|
bertako
kultura jatorraren irakaskuntza ere bermatu nahi da, horretarako beharrezko diren irakasleak prestatuz.
|
|
|
Afari batean entzun nuen, ustekabean. Ez naiz kulturako jendearen jaietarajoateko zalea, baina harakoa hutsegin ezinezko konpromisoa izaten zen, gure herrikoelkarte batek,
|
bertako
kultur astean aldez edo moldez lagundu ohi genuen guztioieskerrak emanez, arkume jate batera gonbidatzen baikintuen urtero: aurrena pikatxatortilla eta tripotxak, ondoren arkume errea entsalada ugariarekin eta, menu beti berdina bukatzeko, mamia.
|
|
2001
|
|
|
Hona kultura eta ohitura batzuekin datoz, eta ez dute aldatu nahi, egokitu baizik. Nola integratzen da atzerritar bat
|
bertako
kulturan, berea galdu gabe. Horra etorkinen buruhausterik handiena.
|
|
2002
|
|
|
Uharteetan bi aukera zituen: euskaldun gisa aritzea, hau da, kanariarrei euskaraz abestea edo kantua lantzea
|
bertako
kulturaren bidean: «Inork ez zekien nik abesten edo kantuak egiten nituela.
|
|
2003
|
|
|
Eta" ontasun" horrek, gainerakoosagarriez gainera, hitzez eta idatziz euskaraz jardutekogaitasun sendoa eskatzen du. ...ohiko gramatika egiturez eta ebakeraz, doinueraz eta hitz altxorraz, esapide jatorrez eta itzulika aberatsez) jabeturik izatea, abstrakzio alorreko kontzeptu lanketarako terminologia teknikoaz ongi horniturik egotea, aldian aldiko beharrizanetarako mintzaira molde egokiez (bertako euskalkiaz zein harreman informaletarakoaldaerez) baliatzen jakitea, literatur tradizioaren ezaguera duina izatea eta
|
bertako
kultur edukiak itxura batean ezagutu eta argi transmititzen jakitea. Neurrigabeko lujoa irudituko zaio hori, agian, bati baino gehiagori.
|
|
2004
|
|
|
Erronka garrantzitsu honetan bertako hizkuntzarekin, euskararekin eta
|
bertako
kulturarekin bat egiten saiatuko dira. Mestizajea da etorkizuneko errealitatea baina gero eta errespetu gehiago izan behar dugu, sentikorragoak eta arduratsuagoak izan behar dugu inguruko kulturekin, elkarbizitza aberastu eta askatasunez hezkuntza ereduak aukeratzeko.
|
|
|
Aurtengo jardunaldiek urte hauetan egindako ikerketen ekarpenak eta gabeziak aztertuko dituzte, eta saiatuko da tradizio kulturaz antropologo, etnografo eta folkloristek duten ikuspegia erkatzen. Era berean,
|
bertako
kulturetan kultur aniztasunaren eragina landuko dute eta tradizio kulturaren erabilera zahar eta berriak aipatuko.
|
|
2005
|
|
|
Nafarroako aktoreek, zuzendariek, dantzariek, ezin dute sartu, eta ikusleek ere larri dute. Eliteentzako da, ez da
|
bertako
kulturarentzat tokia».
|
|
|
Helburua zera da: beste herrialde batetik etorritako jendeak kultura bat baduela ikustaraztea eta
|
bertako
kulturari kalte egin gabe, kanpotik etor daitekeen kultura hori erakustea. Kultura ezberdinak uztartuz ekimen interesgarriak egin daitezkeela eta kultur aniztasuna guztiontzat aberasgarria dela erakutsi nahi izan dute hala.
|
|
|
Prozesu globalizatzaile oso ezberdinak ditugu munduan, batzuk onak izan daitezke eta beste batzuk oso txarrak. Prozesu globalizatzaile batek
|
bertako
kultura kontuan hartzen badu, printzipioz ona izan daiteke, beraz, bereizi ditzagun prozesuak. Modu filosofikoan aritzeak ez dakar ezer, ez da onargarria.
|
|
|
Zerrenda luzekoa da Eusko Jaurlaritzak bultzaturiko Bidegileak bilduma. Izatez, hori du
|
bertako
Kultura Sailak biderik egokiena aspaldiko, eta ez hain aspaldiko, euskaltzale askoren biografiak agerian jarri eta irakurgai egiteko.
|
|
2007
|
|
|
Ados. Baina ez deritzot onargarri, kulturartekotasunari men eginez,
|
bertako
kulturari lehentasunik eman ezin izateari.
|
|
|
Hortxe dago gakoa. Eta arauketa horretan, nahita nahiez,
|
bertako
kulturak nagusitasuna izango du besteen ondoan. Eta saihestezina ez ezik, onargarria ere iruditzen zait.
|
|
2008
|
|
|
Etxetik milaka kilometrora ere etxeko gauza bera topatu gura duen jendea, klima bakarrik aldatuta. Eta horretarako,
|
bertako
kulturaren adierazpen apurrak ere era horretan edulkoratu behar dira.
|
|
|
Mundu globalean bizi garela eta mundu horretako ekonomia, ingurumena,
|
bertako
kulturak oro eta baita bertako bizilagunok ere elkarren eraginpean gaudela, horra azken boladan geroz eta maizago entzuten dugun kontua, geroz eta begi bistakoagoa den errealitatea. James Lovelockek, 1960ko hamarraldian, egitate horri buruz teorizatu zuen Gaia hipotesian:
|
|
2009
|
|
|
Sahara Mendebaldeko lehenengo katalogo arkeologikoa egingo dute euskal arkeologoek. Aurkitutako guztia
|
bertako
kultura ministerioaren esku geldituko da. Espedizioak beti dira mistoak, hau da, arkeologo euskaldunek eta sahararrek osatzen dituzte.
|
|
|
DINAMIK (TT) Aken ekinaldi honetarako, Vitoria Gasteizen egingo den lehena,
|
bertako
kultur testuinguru garaikidea, une interesgarri eta itxaropentsua bizitzen ari baita, ezagutzeko eta horrekin lan egiteko jarduerak programatu dira. Gainera, lan eremuak parte hartzaile guztien artean egindako blog bat izango du, elkarlaneko hamabi egunetan gertatuko den guztiaren eguneroko kronika izango dena.
|
|
|
Hogeita hori egun daramatza BERRIA eta Gara egunkariak erosi gabe Barañaingo liburutegi publikoak (Nafarroa), Pablo Gomez
|
bertako
Kultur zinegotziak (UPN) hala aginduta. Zentsura kasua dela salatu, eta Fermin Guillorme Nafarroako Liburutegi Zerbitzuko zuzendariari agindu hori baliogabetzeko eskatu diote Barañaingo liburuzainek eta Asnabik, Nafarroako Liburuzainen Elkarteak.
|
|
|
Zer dela-eta PSEk ziutatania hutsean irudikatu eta bihurtu nahi du herria? Zergatik
|
bertako
kultur integrazioaren gainetik, eta kaltetan, mestizaje mozorrotuaren aitzakiaz kultura dominatzailea ezarri nahi?
|
|
|
Dena dela,, nahi edo nahi ez?, kultura batekoak izateak batzen ditu maila diferente horiek denak. Eta, ondorioz,
|
bertako
kulturak konpondu gabe jarraitzen duen kontraesana ere bada Azurmendirena: Jainkoaren onarpena/ ukazioa eta harenganako sinesmena.
|
|
|
Mugape bakoitzak pisu bana dauka, baina ahulena eta txikiena denak ere bere botere zatia ziurtatzen du, beti ere inperioaren koroaren onespenarekin. Nazio estatuaren igoerak, denborarekin, eskualde jakin bat, eta berorren kultura, estatuaren erdigune gisara aukeratzea dakar, eta horren eraginez, beste eskualde batzuk eta
|
bertako
kulturak baztertu egiten dira. Nazio estatuaren aurrerapenak eragindako kaltetuak estaturik gabeko herri nahiz nazioak dira.
|
|
2010
|
|
|
arrisku potentzial edo erreal, baina arrisku. Gerra garaian eta gerraondo bizian agertu zen gaitzespen ikuspegi hori gordinen53 Kaltegarri jotzen zuen halakok euskal hizkuntzari eta
|
bertako
kultura bereziari eustea54 Zenbat eta euskara ahulago, galduago eta itoago, hobe. 1955 ingurutik aurrera, hainbaten esanean beste giro bat hasi zen han hemen zabaltzen55 Giro lasaiagoa, euskara eta katalana (berdin gainerakoak) errazago onartzen zituena.
|
|
|
Aranzadi Zientzia eta Eusko Ikaskuntza elkarteetako idazkaria izan zen. 1995ean Bilboko Kafe Antzokiaren sorreran parte hartu zuen eta ondoko 9 urtez
|
bertako
kultur sailaz arduratu zen. 1996an Jorge Oteiza artistak Nafarroan kokatuko zen bere Fundazioaren patronatukide izendatu zuen.
|
|
|
Bestalde, lekuan
|
bertako
kultura minoritarioen egoera ere ez da oso baikorra aurreko irizpide hau erabiliz gero. Alegia, kanpotik etorritakoak bertakoak adina zaintzeak irizpide unibertsal eta zuzena dirudi, guztiok eskubide bertsuez jantzita baikaude.
|
|
|
Inperioaren erorialdia herri germaniarren eskutik iritsi baino lehen, erromatarren kultura eragina handia izan zen euskaldunen lurraldean; toki batzuetan, Akitaniako lautadan eta Ebro ibaiaren inguruetan bereziki gertatu zen bezala, Euskara galdu eta erromatartze osoa gertatu baitzen. Mantendu zen aldeetan aski aldatuta iraun zuen mintzairak eta
|
bertako
kulturan ere mundu ikuskeranideia berriak txertaturik gelditu ziren. Hala ere
|
|
|
Herriko historia, musika, dantzak, ihauteriak, jantziak, musika tresnak, literatura, ohiturak, erritoak, arkitektura... aztertzeak garbiki erakusten du Europako gainerako guztien ingurune berean gaudela eta, berdin auzoko herriek, nola hemen barna iragan direnek, eragina izan dutela
|
bertako
kulturan: indoeuroparrak hasita, erromatarrak, barbaroak, arabeak.
|
|
|
Baina editorerik topatuz gero ere, ez zuen hizkuntza kolonizatuan leituko zuen jenderik aurkituko, eskukada bat baino. Bazegoen beste eragozpen psikologiko bat ere, kolonizatua markaturik zegoen dominazio egituran azpian zegoelako eta
|
bertako
kultura hori ahula zelako kultura nagusi handiaren aldean. Horregatik, gehienek hizkuntza koloniala aukeratzen zuten idazteko.
|
|
|
1893koa Melillan eta 1895 Kuban, berriz ere hipernazionalistak izan ziren, eta horrela hartu zuten euskaldun askok. Ordurako, foruak aboliturik,
|
bertako
kulturaren eta autogobernuaren aldeko erresistentzia zabaldu zen bai karlisten eta bai liberalen artean. 1893 eta 1894an, Nafarroan, Gamazada deituriko erreboltan, zergen arazoa gatazka armatuaren puntura heldu zen ia, 883 beste hiru probintzietako elkartasunarekin.
|
|
2011
|
|
|
Garai berria jomuganLasarte Orian hainbat urtetan bizi ondoren Usurbilera joan zen Gabi Valinen ustez, garai aldaketa batean gaude eta egoera okertu egingo da: orain arteko" material, energia, zoru, ur,... kontsumoaren hazkunde progresiboan oinarrituriko garapenak" porrot egin du eta"
|
bertako
kultur ereduaren eboluzioaren bidez" beste ezaugarri batzuek dituen garai berrira heldu nahi dute: Garapen ekonomiko lokal eta komunitarioa, Auzolana, Batzarra eta Demokrazia zuzena.
|
|
|
Bisitariak amerindiar hizkuntza nagusien ordezkariak ziren: ...malako kaqtxikel maia hizkuntzadunak, azkena Maia Hizkuntzen Akademiaren Burua); Cesar Pilataxi Lecho, Carlos Yamberla, Luis Arturo Muyulema, Maria Hilda Chaluisa eta Oscar Sacha Rosero (Ecuadorko kitxuadunak), Yazmin Yadira Novelo eta Bella Flor Canche (Mexikoko maia hizkuntzaduna); Aldegundo Gonzalez (Mexikoko nawatl hizkuntzaduna) eta Miriam Viviana Gonzalez (Kolonbiako nasa yuwe hizkuntzaduna,
|
bertako
Kultur Ministerioko aholkularia). Guztiak hizkuntzalaritzan, bertako mintzairen irakaskuntzan, eragile elkarteen buru edota kideak eta suspertze programetan adituak.
|
|
|
Jabier Murelaga EHUko estratigrafia eta paleontologia saileko ikerlaria da eta geologiaren hainbat adarretako adituekinosatutako talde bat zuzentzen du. Gatz Harana Fundazioarekin akordio bat egin ostean, geologia ondarearen bitartez
|
bertako
kultur eskaintza aberastuko dute oraingoan.
|
|
|
Materialok UEUk argitaratu zituen. Zientzia Fakultateko ekimen hauek eta beste batzuk
|
bertako
kultur taldeak, Z EKTk, bideratzen zituen; aldi berean Z EKTko kideek UEUn parte hartzen zuten, fakultateko ikasgaien osagarri ziren Udako Ikastaroak antolatuz. Mintegietan egindako aurrelanari esker, 1979/ 80 ikasturtean lehen aldiz Zientzia Fakultateko Biologia, Kimika eta Geologia karreretako lehenengo maila osoa euskaraz ematen hasi ziren.
|
|
|
euren kultura eta hizkuntzaren desagertzea, gure kultura eta hizkuntzarekiko motibazio eta sentsibilitatearen galera, kultura aniztasunaren ikuspegiaren kontra joatea? Aitzitik, aldebiko ikuspegitik lortuko da benetan etorri berriaren integrazioa, bere kultura eta hizkuntza ere errespetatu eta sustatuko direlako, eta horrela era harmoniatsu eta orekatuagoan lortuko da etorri berriak gure lurralde eta
|
bertako
kulturara gerturatzea, eta era berean, gu ere haien bizimodu eta kulturara gerturatzea.
|
|
|
Aurtengo herrialde gonbidatua Galizia da eta azokaren inaugurazioan Anton Reixa kulturgileak
|
bertako
kultur proposamenaren unibertsaltasuna azpimarratu du.
|
|
|
Ikusi besterik ez dago Susa argitaletxeak euskarri digitalean komertzializatzeko aurten egin duen salmenta eskaintza. Zinema ekoizle nahiz banatzaileez aparte,
|
bertako
kultur industriak baditu, eduki, aski azpiegitura sorkuntza eta salmentarako prentsa idatzian, irratietan, argitaletxeetan, antzerkian, ikus entzunezkoetan...
|
|
|
Inguruko estatuetako lurraldeekin konparaturik,
|
bertako
kultur bezero ohikoak irizpide askeagoak ditu jarduerak edota gustuko ekitaldiak hautatzerakoan.
|
|
|
Gaur egun idazkera adierazteko erabiltzen da goikoX (wen) hori, eta kulturari buruzko hitz konposatuetan maiz hartzen du parte. Erdialdeko Erresumari, hau da, Txinari, 0 (zhongguo) deitzen diote alderdi hauetan, eta
|
bertako
kulturari dagokion ikurra, adibidez, X (zhongwen) da. Idazlanarekin ere lotuta dago, eta X (wenxue) esaten diote literaturari.
|
|
2012
|
|
|
Zilegitasuna, dudarik ez da, gobernatzen dugunon lan onaren zigilu bihurtzen da: halako ukitu kultu jaso bat ematen dio zenbaitetan, distira kapa bat; herrikoitasun bat eta
|
bertako
kulturarekiko lotura itxura bat bestetan, moderno eta are transgresore puntu bat inoiz, neurrian beti ere. Zer behar duen, hura.
|
|
|
Batetik, curriculumak agertzen dituen aukera guztiez baliatzen da ikastetxea hizkuntzaren ezaguera lantzeko. Bestetik, curriculumaren bidez eskolari dagokio euskararen ezaguera
|
bertako
kulturan testuinguratua lantzea (1/ 1993 Legearen 3 artikulua). Azkenik, talde izaerari eusten diogu neurri operatibo egokia delako eginbehar guztiei aurre egin ahal izateko, baina, baita hizkuntzaren irakaskuntzarako jardunesparru eta rol harreman ugaritarako erabilera aukerak irekitzen dizkigulako; hala nola, ikasle ikasle, irakasle irakasle, ikasle irakasle, guraso ikasle, guraso irakasle, besteak beste.
|
|
|
Euskara eta bere kultura" humus" jakin batean erne izan dira, bizimolde askotarikoan baina sustrai sakonekoan eta enbor berekoan. Hizkuntzak eta
|
bertako
kulturak kanpotik zetozen berrikuntzak digeritu eta bere egiteko gai ziren, indarra zuten. Egokitzen jakin izan du.
|
|
|
Sobietar Batasunaren garaian Georgiako errepublikan bi uda eman nituen, bertako Zientzien Akademiak gonbidaturik. Herri horretako hizkuntza eta literatura ikasten saiatzeaz gainera,
|
bertako
kultura eta edertasun naturalez gozatu ahal izan nuen. Arkitekturan, eskulturan, esmalte eta zeramikan ospe handia bezain ongi merezia daukate georgiarrek, gure artean arlo horiek behar bezain ezagunak ez badira ere.
|
|
|
Are gehiago, Arabak euskal hedabideetan isla izango luke. Ildo beretik,
|
bertako
kulturaren hobespenak ez du kanpoko edukirik baztertzen, munduko kulturetara gerturatzeko bidea ere izan daitekeelako: gurean bertan dauden zenbait kultur erkidegoren berri emateko ere, adibidez.
|
|
|
Are gehiago, Arabak euskal hedabideetan isla izango luke. Ildo beretik,
|
bertako
kulturaren hobespenak ez du kanpoko edukirik baztertzen, munduko kulturetara gerturatzeko bidea ere izan daitekeelako: gurean bertan dauden zenbait kultur erkidegoren berri emateko ere, adibidez.
|
|
2013
|
|
|
Euskal Herriko konpainienak izan dira ikuskizunen %51, eta euskararen presentzia «handia eta nabarmena» izan dela esan du Txapartegik: «Gure apustuetako bat da
|
bertako
kultur industria babestea eta sustatzea».
|
|
2014
|
|
|
Gogoeta horren baitan, auzolan kulturala sustatu zuten: herritarrak herriarekin identifikatuta senti daitezen
|
bertako
kultur adierazpenetako subjektu izatea. Alegia, parte hartzea eta auzolana oinarri dituzten ekintzak bultzatzea.
|
|
|
Euskal diaspora ikertzeko eta
|
bertako
kulturaren artxiboa sortzeko helburuarekin, Etxepare Euskal Institutuak Jon Bilbao katedra berria sortu du. Historialari eta biografoaren mendeurrena gogoratzeko asmoarekin erabaki dute katedra haren izenarekin bataiatzea.
|
|
|
Bertsolaritza da guretzat arazo polit bat, erronka bat. Adimen artifizialeko arazo bat da,
|
bertako
kulturarekin lotua, eta erronka da robot batek bertsolari baten portaera erakustea. Eta horretan gabiltza.
|
|
|
Euskalduna. Euskal Herritik sortua izan behar du Euskal Unibertsitateak;
|
bertako
kultur dinamikaren fruitu bezala.
|
|
|
German Mirassou: " Ondo bizi izateko, lehen eginbeharra da
|
bertako
kulturan eta barneratzea"
|
|
|
Hasiera baten, bai. Toki bakoitza da desberdina, eta ondo bizi izateko egin beharreko lehenengo gauza da moldatzea,
|
bertako
kulturan eta barneratzea.
|
|
2015
|
|
|
Tomateak otsailean kontsumitu gura ditugunez, Marokotik eta Andaluziatik ekarri behar ditugu, eta ezin ditugu hemen produzitu.Kontsumitzailearen eta ekoizlearen arteko hurbiltasunak erakartzen du jendea. Horrela da, bai. Jaten ditugun barazkiak nork ekoizten dituen jakin gura izaten dute herritarrek, baita
|
bertako
kultura bermatzen dabilela ere. Gainera, bertako baserritarrok kalitate oneko jeneroa produzitzen dugu, osasuntsua eta gai kimikorik gabe.
|
|
|
Baina ikasle etorri berri horiek eta euren familiak integratzen al dira
|
bertako
kulturan. Hau da, euskal kulturan?
|
|
2016
|
|
|
Horrek Sapi irri eginarazi zion. Makurrenak ez zirela horiek zioen,
|
bertako
kulturarekiko jakingabekerian sartuak zeudenak baizik, arrotzak bihurtu zirelako, herriko arima aspalditik galdua zutelako, eta nortasunik gabeko hiritar moduan ihauterietan pozik zebiltzalako. Euskara eta euskaltasuna galdu zituzten horiek inertzian eta frantseskerian erori ziren, ezkertiar nola eskuindar, ihauteriko afixa egileak barne.
|
|
|
Etnia: 1 Herritasuna, herri nortasuna, KULTURAN datza; 2 Herriaren nortasuna KULTURAZKOA da; eta, hortaz, gaurko zibilizazioan, HIZKUNTZAN funtsatzen da bereziki; 3 Herritasunari buruz ohore eta habe nagusia,
|
bertako
KULTURAZ nortzea; 4 Herriaren nazio infrastruktura, HIZKUNTZA da; 5 Pentsakera HIZKUNTZAREN ESTRUKTUREK BALDINTZEN dute; ez, ordea, kondairazko arazoei buruz erizpide bakar bat emanez (nork dio hori?), baina bai FENOMENOEN TAXUKETA bereziki eginez. Maila hau, zehazki, HIZKUNTZAREN FILOSOFIARENA da; eta Schaff marxistak, esate baterako, zientziazkotzat daduka.
|
|
|
Ohargarria da beste lurraldeetako antzerkigintza ezagutzen ez dutela erraten duela Letek, dagoeneko Labayenek kanpoko antzerkigintza ezagutzen baitzuen, kanpoko antzerkiak itzuli ziren, baina hemen ere kanpokoa da erreferentzia. Bi kultura nagusien erakargarritasuna, txikiaren konplexua eta handiaren heinera heltzeko nahi sutsuak erakusten ditu, hizkuntza gutxituan, kultura gutxituan dauden sortzaileek
|
bertako
kulturak sortzen duena errazki gutxiesten dutela ematen du. Gehiago, hobea, nahi ditu belaunaldi berriak.
|
|
|
Mugimendu hori 70eko hamarkadan sortu zen turismoaren inpaktu negatiboak saihesteko hainbat ekimenekin: ekosistemei kalteak, lurrak besterentzea, herriko biztanleak desegituratzea, etab. Beraz, turismo iraunkorra edo arduratsua egiteak ingurumenari eta
|
bertako
kulturari kalterik eragin gabe bidaiatzea dakar. Gainera, tokiko biztanleentzako diru sarrerak eta enplegua sortzen ere laguntzen du.
|
|
|
Antzina, tradizioa oinarri ospatzen zituzten inauteriak berreskuratu nahi zituzten eta horretarako, herriko nagusiengana jo zuten, informazio bila. Horrez gain,
|
bertako
kultur elkarte eta dantza taldearekin ere jarri ziren harremanetan.
|
|
|
Goizean Artzain bat betidaniko erara gazta egiten ikusi ahal izango dugu Donibane plazan.11: 00etatik 13:00etara Nafarroako XXIX. ardi mozte mekanikoaren txapelketa, Espainiako txapelketarako sailkagarria.11: 00etatik 12:00etara Euskal artzain txakurren, Pirinioetako artzain txakurren eta galzorian dauden arrazen XXIV. erakusketa.12: 00etan Agur Jaunak. Artzain egunean parte hartu duten eta
|
bertako
kulturaren alde lan egin duten pertsona, entitate eta taldeei omenaldia. 12:15ean XXII. ardiki gisatuaren txapelketa eta dastatzea.12: 45ean Nafarroako ardoen XXII. dastatzea.13: 30ean Goizeko lehiaketa guztietako sariak eta txapelak banatuko dira.
|
|
|
Lehendabiziko helmuga Luzaide izan zuen, baina Ibañetatik beheitiko herrian urte gutxi eman ostean, sortetxetik hurbilagoko Amaiurrera bidali zuten, non 1925.eko apirilaren 29an zendu arte erretore jardun zuen. Goienetxeren ezaugarriren bat nabarmendu balitz, horixe da
|
bertako
kulturarekiko zuen jarrera baikor eta aktiboa; Amaiurko gaztetxoendako latin eskola ireki zuen hiriko apezetxean, eta bestaldetik ere, Nafarroako Monumentu Historikoen Batzordeak Baztanen zuen ordezkaria genuen. Horregatik ere, Batzordeak 1920.ean Amaiurren eraiki zuen oroitarriaren inguruko ekitaldi guztietan parte hartu zuen.
|
|
|
Filmak,
|
bertako
kultura gustatzen zitzaion.
|
|
2017
|
|
|
— kultura nahasketa baino, nahiago da etorkin kopurua jaistea — britainiarrek etorkinekin izan dituzten elkarrekintza (txarrak) aitzakia dira
|
bertako
kulturak duen mehatxua salatzeko
|
|
|
6.2.6 Euskarazko irakaskuntzaren aldeko hautua, hainbat arrazoi elkarrizketatutako gurasoek hainbat arrazoi paratu dituzte mahai gainean: haien seme alabek euskara (ongi) ikasi eta mintzatzea, txiki txikitatik elebidunak izatea haien gaitasun kognitibo eta intelektualak garatzeko, komunitatean integratzea,
|
bertako
kultura aberatsa eta identitatea (ere) jaso ditzatela, haien hezkuntza pedagogia aurrerakoi eta humanista batean oinarritzea, eta, azkenik, eskola txiki eta asoziatibo batean eskolatzea, gurasoek parte hartzeko eta erabakitzeko aukera izaki. argudio edo motibazio anitzek hautu berera daramate. hala ere, baieztapen bat egin nahi genuke aurrerantzean gogoan izateko: aztergai dugun erabakian eragiten duten faktoreak gehienetan elkar hartuta agertzen dira gurasoen kontakizunetan; konbinatzeko moduak eta motibazio bakoitzarekiko azpimarra aldatzen dira.
|
|
|
Afari batean entzun nuen, ustekabean. Ez naiz kulturako jendearen jaietara joateko zalea baina harakoa hutsegin ezinezko konpromisoa izaten zen, gure herriko elkarte batek,
|
bertako
kultur astean aldez edo moldez lagundu ohi genuen guztioi eskerrak emanez, arkume jate batera gonbidatzen baikintuen urtero: aurrena pikatxa tortilla eta tripotxak, ondoren arkume errea entsalada ugariarekin eta, menu beti berdina bukatzeko, mamia.
|
|
|
Gizarte berri batera ailegatzean, beste gauza batzuen artean, azaleratzen dira
|
bertako
kulturak eta jatorrizko kulturak dituzten desberdintasunak. Gizarte bakoitzak ditu ezaugarri batzuk pertsonek ikasten dituztenak sozializazio prozesuan eta erakusten dituztenak gizarte bakoitzean zer den baliagarria edota onartzen dena, eta zer gauza dauden gaizki ikusiak edo ez diren onartzen.
|
|
|
Honako ikerketa hau Magrebeko eta Latinoamerikako atzerritarretan zentratzen da, Euskal Herrian duten gehiengo presentziarengatik,
|
bertako
kulturarekiko duten distantzia kulturala desberdina delako bai erreala (Hofstede, 1991) bai hautemana (Basabe et al., 2004), eta bertako biztanleriak desberdin baloratzen dituen bi talde direlako (Arnoso et al., 2009; Ikuspegi, 2010). Horrek emango digu aukera neurtzeko distantzia kulturalaren eragina eta eskainiko dizkigu baliabideak erantzunak emateko etorkin kopuru garrantzitsu bati.
|
|
|
Jatorriari dagokionez,% 50,4 Magrebetik dator (n= 204) eta% 49,6 Latinoamerikako herrialdeetatik (n= 201). Bi talde horiek hartu dira, kultur distantzia irizpide hartuta, talde horiek distatzia maila desberdinak irudikatzen dituztelako
|
bertako
kulturarekiko (Hostede, 1991). Gainera, Basabe eta besteek (2004) egiaztatu zuten Magrebeko taldeak, Latinoamerikako taldearekin konparatuta, bertako jendearekiko desberdintasun handiagoa hautematen zuela.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika Sailak antolatutako Irlandarako bidaia kulturala (7 egunekoa, ekainaren 28a eta uztailaren 5a bitartekoa). Paddy Woodworth kazetari eta idazle ospetsua izango dute gidari, eta Irlandako toki esanguratsuak ezagutzeko eta
|
bertako
kulturara hurbiltzeko aukera izango dute. Saridunen ikastetxeak, berriz, oroigarri bat jasoko du.
|
|
|
Oraingoan, ordea, haustura bat ikusi dugu 1998tik jorratuz zihoan ildoan, Guggenheim efektuaren ideia eta instituzio eredu zaharrak alde batera utziz, proiektu berri horrek haize berriak ekarri baititu: lan politika eta lan harreman berri eta duinagoak, tokiko testuingurura eta publiko ezberdinetara egokituriko programazio freskoa eta
|
bertako
kultur ekosistema indartzeko nahia agertuz.
|
|
|
Bitartean, ez du batere egiten
|
bertako
kulturaren adierazpenik handiena bizirik mantentzeko, hizkuntza alegia. Are gehiago:
|
|
|
Erromak utzitako hatza sakona izan zen
|
bertako
kulturan, lanabesetatik hasi, gizarte antolakuntzan eta sinesmenetan segituz, hizkuntzan bukatzeko. Azken honetan Latinaren eragina hiztegian bereziki garrantzizkoa izan zen.
|
|
2018
|
|
|
Auzoko umeek aniztasun hori gertutik ezagutu eta bizi dezaten lan egingo dute, betiere,
|
bertako
kulturari leku nabarmena eskainita. " Besteak beste, arratsaldeko egitaraua bertso topaketa batek osatzen du; inguruko ikastetxeek parte hartuko dute.
|
|
|
Oso balorazio ona egiten dugu. Oso egokiak dira landa eremuetarako, besteak beste, naturari eta
|
bertako
kulturari lotutako jokoak proposatzen dituzulako eta hori da, hain zuen ere, jendeak eskatzen duena, ez gai aseptiko bat hirian bezala.
|
|
|
Hutsa eta zaputza. Hori dela eta, nahiz eta batzuetan Himalaiako paisajeak eta
|
bertako
kulturak liluragarriak iruditu, besteetan, ostera, nekeak eta etsipenak akitua geratzen nintzen. Eskerrak halakoetan Penbaren irribarrea bihotz altxagarria zitzaidan.
|
|
|
Bada beste modu bat immigrazioak komunitate batean duen garrantzia ezagutzeko: biztanleak beren sorterriaren arabera aztertu daitezke, orain denak iruindarrak diren arren batzuk atzerrian sortuak direlako eta tokiko edo
|
bertako
kulturari beren ekarpena egiten dioten pertsona nazionalizatu berriak direlako.
|
|
2019
|
|
|
Espeziearen arabera, fruituak sasoian jan daitezke, fresko daudela, edo kontserban kontsumi daitezke, lehortuta edo konfitatuta; hartzituta, bestela, edari alkoholiko gisa. Euskal Herrian ere, frutaren laborantza, prozesatzea eta kontsumoa sakonki errotuta daude
|
bertako
kulturan, sarri denboran oso atzera doazen erro sakonekin.
|
|
|
Gero azaldu zidaten zergatia...Euskal Herrian, tradizioz edo ohituraz, elizetan kantaldiak eman izan dira, 70eko hamarkadatik aitzina behintzat. Oroitzen naiz gose grebak aterpetzeko babes lekuak ere izan direla behar izan denean, eta euskal kantagintzarentzat biltoki ere bai.Ohitura horrekin bat egitearren edo, Donibaneko abesbatzak udako kontzertuetan euskal kantari ugari gonbidatu izan du berrogei urteotan denon plazerarentzat, eta, bide batez, kanpotik zetorren turistari tokiko
|
bertako
kulturari hurbiltzeko parada eskaini dio, euskaraz aurkezturik, hemen kultura bat bizirik dagoela ohartzeko beharbada, piper gorriaz eta hondartzaz gain besterik ere badagoela, alegia.Ipar Euskal Herriko elizetan kantatzen ikusi ditudan artisten zerrenda etorri zait gogora: Benito, Mikel Laboa, eta azken urteotan Mikel Markezetik Patxi Saizera, Kalakan eta beste hainbeste talde eta bakarlari entzuteko parada ukan dugu.Duela gutxi Lertxundik Sud Ouest egunkariari emaniko elkarrizketan aipatu du nola hasi zen duela berrogei bat urte elizetan kantatzen.Kazetariak galdetu diolarik «Zer oroitzapen duzu Iparraldeko kontzertuez?», Benitok honela erantzun dio:
|
|
|
Horrela,
|
bertako
kulturaren difusioa eta berrezarpena bultzatzeko proiektuan, arte plastikoen arloan, aurreko hamarkadetan ospea lortu zuten artistek, bai eta beren lanek ere, babes publiko berezia jaso zuten. Artista horiek nagusiki Gaur taldeko partaideak izandakoak ziren, hots, hirurogeita hamarreko hamarkadan sortutako Euskal Eskola mugimenduko azpitalde gipuzkoarra zena1 Gogorarazi beharra dago sortzaile horien garaiko nahi bateratua euskal kulturarentzat iruditegi berri bat osatzea zela, hain zuzen ere, ahozko tradizioan gertatzen ez zen bezala, euskal kulturak ez baitzuen ia imajinario bisualik.
|
|
|
Tragoxka pare bat hartu ostean, gerria askatzera ausartu zen nire adiskidea, Euskal Herriko idatzi gabeko legeen kontra. Bizpahiru kantu gehiago behar izan nituen nik
|
bertako
kultura maskulino estatikoari traizio egiteko.
|
|
2020
|
|
|
Azken urteotan, berriz, hirugarren fase batean sartu direla azaldu du Odiagak. Kataluniarrengana heltzeko apustua egin dute eta euskaldunei zuzenduriko kultur ekitaldiak
|
bertako
kulturarekin uztartzen dituzte; elkarren berri izatea da horren helburua.
|
|
|
" Aldaketa handia izango du batetik bestera bidaiatzeko eta atseden egunak antolatzeko moduak. ..., inoiz baino gehiago, gure bazterrak bertatik bertara ezagutzeko aukera izango dugu hurrengo hilabeteotan", dio Uemak, eta egoera hori baliatu nahi du " gure herria, gure hizkuntza eta gure produktuak" aldarrikatzeko," herritarrei eta bisitariei erakusteko udalerri euskaldunak zer nolako altxorrak diren, bertatik bertara zenbat goza daitekeen nabarmenduz, bertako produktuekin,
|
bertako
kulturarekin eta bertako ekonomian oinarritutako garapenari eskutik helduta. Beti ere udalerri euskaldunen nortasuna egokien islatzen duena euskara dela ahaztu gabe".
|
|
|
" Aldaketa handia izango du batetik bestera bidaiatzeko eta atseden egunak antolatzeko moduak. ..., inoiz baino gehiago, gure bazterrak bertatik bertara ezagutzeko aukera izango dugu hurrengo hilabeteotan", dio Uemak, eta egoera hori baliatu nahi du " gure herria, gure hizkuntza eta gure produktuak" aldarrikatzeko," herritarrei eta bisitariei erakusteko udalerri euskaldunak zer nolako altxorrak diren, bertatik bertara zenbat goza daitekeen nabarmenduz, bertako produktuekin,
|
bertako
kulturarekin eta bertako ekonomian oinarritutako garapenari eskutik helduta. Beti ere udalerri euskaldunen nortasuna egokien islatzen duena euskara dela ahaztu gabe".
|
|
|
Hirugarrenak, aldiz, Hego aldeko herrien baliabide naturalak ustiatu eta
|
bertako
kulturak zein pertsonak ezabatuko ditu. Adibide bat:
|
|
2021
|
|
|
" Following a tradition that existed in the south of France since the Middle Ages, and inspired by similar music performances he observed in Ethiopia, Abbadie began to organize" floral games" or lorejokoak in 1853 in Urruña" (2016: 191) 75 Azaldu denez, euskal nortasun modernoaren eraketan funtsezkoak dira Gabilondorentzat garaiko antropologia fisikoa nahiz nortasun ikur gisa hartu zen bertsolaritza, eta bien arteko lotura gisa seinalatzen du Abbadie, Etiopian burututako lanaren izpiritu orientalista
|
bertako
kulturan fokuratu zuela planteatuz:
|
|
|
Zerrendako seigarrenak, Wentworth Webster() britainiarrak, apaiz anglikano gisa atera zuen bizibidea, baina goi mailako ikasketaz horniturik, Oxforden Master of Arts titulua zuen eskuratua, folklorista gisa lan itzela egin zuen bere bizi guztian zehar. 1864tik aurrera Ipar Euskal Herrian kokatu zuen bere bizilekua, eta berehala erakutsi zuen
|
bertako
kulturarekiko interesa euskal gaien inguruan: Basques Legends (1877), Grammaire Cantabrique Basque (1900) eta Les loisirs d´un Étranger au Pays Basque (1901) liburuez gain, Frantzian, Estatu Batuetan, Britainia Handian eta Espainian argitaratutako artikulu andana bat osatu zuen.
|
|
|
Bistakoa denez, masa kulturak presentzia oso garrantzitsua du egun Euskal Herrian. Hain ohikoa ez dena, Amezagak azaltzen duen legez,
|
bertako
kulturak masa eremu horretan duen tokia litzateke: "[...] masa kulturaren eraikuntza prozesuan, euskal kulturak ez du, kasik, presentziarik izan" (1994:
|
|
|
Euskarak balio sinboliko apartekoa duela agerian geratu da informatzaileen iritzietatik. Alegia, gehienek adierazten dute euskaldunen artean bizitzeko euskarak aukera ematen duela
|
bertako
kultura esparruan barneratzeko. Gainera, ondorioetan gaztelania baino afektiboagoa ere badela iritzi diote zenbaitzuk.
|
|
|
Horietako zenbait bertan sortu eta hasieratik euskaraz eskolatuak dira, eta bertzeak gure eskualdera beranduago iritsi eta eskolatutakoak. Profil horretako haurrak eta familiak, euskararen ezagutza apala izateaz gainera,
|
bertako
kulturarekiko, hizkuntza ohiturekiko eta bizimoduarekiko urruti egoten dira maiz. Baina aipatu ere dugu, ikastetxeek hala baloratuta, euskaraz ez dakiten bertako gurasoen seme alabak egitasmoan parte hartzen ari direla; eskola orduz kanpo euskara indartzeko egitasmoen beharra dute horiek ere, kultura eta hizkuntza distantzia hain haundia ez bada ere.
|
|
|
«Subjektu politiko bat bihurtzeko eta norabide bat lortzeko», adierazi zuen Esnaolak. Halaber, nabarmendu zuen Euskal Herriko hiriburuetatik kanpoko tokiek ere osatu eta «aberasten» dutela kultur ekosistema, eta, hortaz,
|
bertako
kultur dinamika eta azpiegiturak ere sustatu behar direla.
|
|
|
Honako hau gaineratu du epaimahaiak: «Begi kolpe batean ikusten da herri bakoitzean zer dagoen, eta
|
bertako
kultur eta natura ondarea oso modu bisualean islatzen da».
|
|
|
Lan esparru horretan, ezinbestekoa da plan estrategikoak kulturaren eta sorkuntzaren sektorean lanbide jarduera garatzeko testuinguru egokia sortzen laguntzea. Ildo horretan, orain arte, Udalak lan bilerak egin ditu herriko prestakuntza artistikoko eskolekin eta
|
bertako
kultur ekipamendu nagusiekin.
|
|
|
Asmoa ez da aisialdi eskaintza hutsal bat egitea, haragoko helburua dute. Praktika sortzaile edo artistikoak eginez,
|
bertako
kultur adierazle eta espresioekin lotuneak eraiki eta eredu propioak sortzea.
|
|
2022
|
|
|
Bide batez, iaz martxan jarritako Gure Giro programa ere berreskuratu nahi du Kultur Elkarteak, herriko eragile eta kultur sortzaileei ekimenak antolatzeko erraztasunak eman eta
|
bertako
kultur eszena indartzea helburu.
|
|
|
1606an hartu zuen Iruñeko gotzain postua, 1600az geroztik Madrilen Inkisizio Gorenaren mahaiko kidea izan ondoren. Venegasek postuan zeraman urte gutxi horietan, bertakoekin harremanean sartu zen eta
|
bertako
kulturari begirunea eta laguntzeko nahia erakutsi zuen. Horrela, 1609an eta 1610ean euskarazko poesia lehiaketak antolatu zituen.
|
|
|
Erabiliko diren irudi leloak bertako ezaugarriei lotutakoak izatea sustatuko al du? Ekimenak
|
bertako
kultur sorkuntza sustatzea izango al du helburuen artean?
|
|
|
33 Ekimenak
|
bertako
kultur sorkuntza sustatzea izango al du helburuen artean?
|
|
|
Berak turista taldeak gidatzen zituen, Habanako alde zaharrean gehienetan: Malekona, portua, monumentu garrantzitsuenak,
|
bertako
kultura produktuak eta musika eskaintzak; tabernak eta museoak. Jinetero en artean mugitzen ziren.
|
|
|
Talde garrantzitsuetan dabiltzan jokalariekin lan egitea eta lantalde teknikoko profesionalekin elkarlanean aritzea oso aberasgarria izan da, eta aurrera jarraitzeko indarra eman dit. Gainera, nazioarte mailako txapelketa batean parte hartzea handia izateaz gain, uste dut beste herrialde batekin parte hartzea are aberasgarriagoa izan dela, beste kontinente bat,
|
bertako
kulturak, bizimoduak eta futbola ezagutzeko aukera eman didalako. Adibidez, Brasil futbolean erreferentea da, eta bertako lantaldearekin harremana izatea sekulakoa izan da niretzat.
|
|
|
Horretarako giro aproposa zegoen Donostian, gainera:
|
bertako
kultur piztualdiaz gain, Maurice Bejart dantzaria etorri zen emanaldia egitera, Carlos Castilla del Pino psikologoa ere bai hitzaldiak ematera... Halakoekin joan zitzaizkidan hilabeteak eta hilabeteak, nire magisteritza partikular hartan.
|
|
|
Izan ere, museo amerikarrak ez bezala, Bilboko Arte Ederren Museoak aparteko kolekzio batean eta artistentzako eta artearen historialarientzako erreferente eta formakuntza gune izatean du indarra. Maisu handien eta azken joera artistikoen lanak biltzeko helburuan, bildumaren handitze sistematikorako, ikerketarako eta horren zabalkunderako errekurtsoak bermatuta, turistekin itsutu barik, publiko berriak erakartzea eta
|
bertako
kultura artistikoa sendotzea du erronka ederra. Ilusioz itxaroten dugu etapa berria.
|