|
2007
|
|
|
Atentzioa ematen du gazteen erabilerak aurreko neurketatik izan duen beherakadak: -2,2( [2001] 5,1_ [2006] 2,9), kontuan hartuta 2 taulan agertu bezala, belaunaldi
|
berrien artean
euskararen ezagutza nola emendatu den: Tafallak ez bertze denek 15 urte beheitikoen artean euskararen ezagutza 21,7tik 33,1 bitartekoa zuten 2001ean.
|
|
2008
|
|
|
Epe luzeko ikuspegiz, horiek indartzea ezinbesteko oinarria da euskarazko hedabideak baliatuko dituztenen kopuruak handitzeko. Garrantzi berezia izango du belaunaldi
|
berrien artean
gaitasuna eta erabilera sendotzeak, ikusi dugun bezala, egindako argazkiaren alde ilunenetakoa horixe baitugu, gazteek gainerakoek baino gutxiago erabiltzen dituztela euskarazko hedabideak, teorian euren hezkuntza-ibilbideak aurkakoa pentsarazten badu ere.
|
|
2012
|
|
|
Adinkako datuak aztertuta, oro har, argi antzematen dira belaunaldi
|
berrien artean
irakaskuntzan euskalduntzearen alde egindako lanaren ondorioak. Egia da belaunaldi berrien erabilera-tasak oso urruti gelditzen direla euskaraz hitz egiteko gai direnen ehunekotik.
|
|
2015
|
|
|
Aitzitik, badirudi, azken bizpahiru hamarkadetako joerek indarrean jarraituko balute, euskarak nolabaiteko tokia baduen testuinguru nagusiki erdaldun baterantz joko genukeela: guztiek jakingo lukete gaztelaniaz, euskaraz dakitenak ere geroz eta gehiago izango lirateke (belaunaldi
|
berrien artean
bereziki), eta etxeko erabileran (alor horretako erabilerari buruzko datua landu dugu guk soilik) erdarak nagusitasun agerikoa izaten jarraituko luke.
|
|
|
Mahai-inguruan euskararen normalizaziorako gakoez mintzatzea egokitu zaigu euskal hiztun berriak prozesu horren erdigunean ezarriz. Eta badauka bai interesa euskal hiztun berriak galdegai hartzeak; izan ere, euskaldunen artean gero eta gehiago dira euskara familiatik kanpo ikasi dutenak —34 urtetik beherakoen kasuan erdia baino gehiago (Eusko Jaurlaritza, 2013) — eta pentsatzekoa da jatorrizko euskal hiztunen eta euskal hiztun
|
berrien artean
izango dela desberdintasunik beraien euskalduntasunaren eraikuntzan eta normalizazio prozesuari ekarpena egiterakoan. Intuizio horrek eraman gintuen euskal hiztun berrien gaineko ikerketa sakona burutzera, 2011az geroztik martxan dagoena.
|
|
|
Hortara, argiki, euskal hiztun
|
berrien artean
molde desberdinetako hiztunak ditugu; euskararen gutasunak anitzak, ugariak dira; eta profil aniztasun horren eraikuntzan hainbat aldagaik eragiten dute: euskara gaitasunak, jariotasunak, euskalkiaren erabilerak, herri euskaldun ala erdaldunean bizitzeak, euskararekiko sentimendu eta balioek, eta, nola ez, euskararen erabilera mailak:
|
|
2017
|
|
|
Hiztun
|
berrien artean
, euren burua ‘hiztun berri’ jo beharrean, batzuek nahiago dute hiztun zahar ez direla zehaztea.
|
|
|
...maila handia duten hiztun askok adierazi dute unibertsitatean emandako urteak oso garrantzitsuak izan direla harremanetan jarri baitira irlanderaz mintzo ohi diren beste pertsona batzuekin, eta aldaketa soziolinguistiko horrek muda bat eragin izan du sarritan. identifikatu dira, baita ere, identitateari eta ideologiari lotutako eragileak, hala nazionalismo kulturala nola antiglobalizazioa. hiztun
|
berrien artean
, batzuek positiboki eta besteek negatiboki ebaluatu dute nork irlanderaz egiteko bere gaitasuna. are, maila oso handia duten hiztun berri askok adierazi dute oraindik ere badutela ikasteko bidean daude ustea, eta naturaltasunez hitz egiten dutela uste badute ere, konfiantza falta dute beren buruan Gaeltacht eremuko hiztunekin alderatuta. beste batzuk, ordea, ez daude hain kezkatuta beren hizkuntz...
|
|
2018
|
|
|
4 Garrantzia berezia du euskararekiko hiztunak duen kontzientzia, konpromisoa, atxikimendua, eta jarrera erreaktiboa edo proaktiboa. Ikerketak erakutsi du kontzientzia-mota desberdinak daudela hiztun
|
berrien artean
(eta ziur asko baita gainerakoen artean ere!), ez baita gauza bera, esate baterako, umeak euskaraz egin dezaten ahalegina
|
|
2019
|
|
|
Mende berria hasi da, eta lehen urteetan euskaraz kantatzeko hautuak bere horretan eutsiko dio. estiloei dagokienez pluraltasun handiagoa azalduko da, eta ordura arte euskaraz apenas entzun zen rapa edo elekBelaunaldi
|
berrien artean
" kultura konpromisoa ez da premiazko zerbait bezala bizitzen. Eta ildo horretan ulertu behar da ingelesez kantatzen duten musika taldeen gorakada". tronika areagotu egingo da.
|
|
|
1990eko hamarkadan euskaraz erruz kantatu bazen, hautu hori aldatzen hasi zen hogei urte beranduago. del Amoren arabera, belaunaldi berriarentzako euskalduntasuna euskal herrian jaiotze hutsagatik emana dagoen zerbait litzateke, euskaraz hitz egin ala ez (2016, 164). Belaunaldi
|
berrien artean
" kultura konpromisoa ez da premiazko zerbait bezala bizitzen. eta ildo horretan ulertu behar da ingelesez kantatzen duten musika taldeen gorakada" (ibid, 164). Zentzu horretan, 1990ko hamarkadan hizkuntzak, politikak eta musika estiloak osatu zuten kontrakulturako komunitateak indarra galduko duela dio. testuinguru horretan, azken urteetan musikarien artean asko zabaldu den beste joera bat azaltzen da:
|
|
2020
|
|
|
Jorratu beharreko lan ildo
|
berrien artean
, udalaren solaskideekiko harremanetan gizartearen kezkak borondatez sartzea legoke, hau da Gizarte Erantzukizun Korporatiboak planteatzen dituen lan ereduei heltzea.
|
|
|
Bide horri ekiten jarraitzeko, erakundeak jauzi egin beharko luke kudeaketa estilo tradizionaletatik gestio eredu berritzaileagoetara. Jorratu beharreko lan ildo
|
berrien artean
, udalaren solaskideekiko harremanetan gizartearen kezkak borondatez sartzea legoke (De la Cuesta eta Cueto, 2017), hau da Gizarte Erantzukizun Korporatiboak (hemendik aurrera GEK) planteatzen dituen lan ereduei heltzea. Herri administrazioen zereginen artean, giza-kapitala eta kapital soziala babestea eta berauek berdintasunean garatzea ere badagoelako.
|
|
2021
|
|
|
Gure aurreko ikerketa batek (Ortega, Amorrortu, Goirigolzarri eta Urla 2016: 229) erakutsi zuen mudantza eginda zeukaten hiztun
|
berrien artean
%21ak esan zuela unibertsitatean egin zuela, neurri baten. Gainera, unibertsitate-eremua mudantza-une egokitzat hartu izan da beste hizkuntza gutxitu batzuen kasuan (Moralejo-Silva eta Ramallo 2019 galegorako; Puidgevall, Walsh, Amorrortu eta Ortega, 2018 katalan, irlandera eta euskararako).
|
|
2022
|
|
|
bere izaera markatua, azken hamarkadetako beherakada erabileran, eta eskolan batua jaso duten euskal hiztun berrientzat hikako aditz-paradigma ikasteko zailtasuna. Azken arrazoi horretatik tiraka, euskal hiztun
|
berrien artean
ez omen da ia hedatu hitanoa, erabilera altua dagoen eremuetan izan ezik normalean eskoletan ez delako lantzen. Kintanak (2005: 157) ere ikusi zuen aparteko zailtasun hori, baita euskaldun zaharrentzat ere:
|
|
|
Euskal hiztun
|
berrien artean
ez omen da ia hedatu hitanoa, erabilera altua dagoen eremuetan izan ezik normalean eskoletan ez delako lantzen.
|
|
|
Edonola ere, ikusi dugu hiztun berriak hizkuntza gutxituen indarberritze prozesuaren erakusgarri direla eta, hain zuzen, gaur egun Euskal Herriko gazte euskaldunen gehiengoa tipologia horretakoa dela, nahiz eta gehienek ez duten beraien burua euskaldun berritzat hartzen, euskalduntzat baizik (Ortega eta beste, 2013; Ortega eta beste, 2016). Hala, gazte hiztun
|
berrien artean
hiru profil bereiz daitezkeela ere ikusi dugu, hauek euskararekiko atxikimendu ezberdina izan dezaten eskolak, familiak eta eremu soziolinguistikoak eragin handia daukatelarik. Profil horietatik atxikimendu handiena daukatenek izango dira muda linguistikoa gauzatzeko aukera handiagoa izango dutenak, hau da, ohikoagoa da proaktiboenak izatea beraien egunerokoan gaztelaniatik euskarara pasatzen direnak, erreaktiboak beharrean.
|