|
2000
|
|
|
ERAIKUNTZA nazionalaren bidean aurkeztu berri duen proiektua bi instituzio eremuetatik abiatuta gauzatu nahi du EHk. Batetik egungo instituzioak eta, bestetik, marko
|
berriaren
bila bultzagile lana egingo luketenak: herri mailako Udalbiltza, Euskal Herri osoa hartuko lukeen batzar eratzailea eta, Euskal Herria osatzen duten herrialdeak ordezkatuko lituzkeen herrialdeen ganbara bat.
|
|
|
Bigarren eta aurreko gogoeta horren eraginez, esan behar da, pasa diren urte guzti hauetan defenditutako ETA eta Estatuaren arteko negoziaketan oinarritutako estrategia guztiz baztertuta eta eraldatuta gelditzen dela. Hau da, prozesu
|
berriaren
gidaritza jada ez luke hausnarketa horren arabera ETAk izan behar, euskal gizarteak baizik, eta honen baitan indar abertzaleek osatutako blokeak.
|
|
|
John, George, Paul eta Ringo, lau gazte hauek Beatles izenarekin eta ordurarte ez ezagunak ziran ille luze eta jazkera arrigarri oiekin azaldu ziranean, berealaxe gazteak, gauz
|
berriaren
billa zabiltzan aiek, egarria kentzeko edari aukerakua arkitu zuten(...).
|
|
|
Dena den, Dendalecheren hautuan, badira zenbait lan, Tillac en lan txukunak izatetik urrun daudenak. Halaber, liburu
|
berriaren
«Irudi ehizatzailea» izenburuak zer pentsatua ematen du, Unsainek «Irudi ehiztaria» jarri baitzion bereari. Nolanahi ere, bi lanek datu argigarriak dakarzkite Tillac en bizitzaz.
|
|
|
Su etenaren hausturak eta atentatu honek, usteak erdia ustela duela erakutsi du. Atentatua HBk Eraikitzen ildo politiko
|
berriaren
lehen zatia amaitu duenetik aste batzuetara etorri da, euskal gizartea eta ezker abertzalea Oldartzeneko garaietara itzularaziz.
|
|
|
Plangintza
|
berriaren
lehen etapa batean, azken hogei urte hauetako proiektu ekonomikoen bilana eginen da eta datorren urtearen erditik aurrera aldiz, lanpostuen sorrera lehentasuna izanen da. Lortu behar diren seiehun enpleguetatik laurehun industriaren sailean kokatuko dira:
|
|
|
Mende
|
berriaren
atarian gaudela eta, forma demokratiko honi eduki pragmatikoa jarri behar diogu daukagun hiritargo berri honekin: hau izango da datorren mendearen erronka.
|
|
|
Bestaldetik, Mariok, joran handiz dabilela, Zalditeria
|
berriaren
etsai amorratuenak aipatzen ditu: Sabino Arana, Arzalluz, Txillardegi, Krutwig, Setien eta abar.
|
|
|
Gauzak horrela, BBVAko arduradunek bere egin zituzten banku espainiarrean zentzu honetan eginiko urratsak, eta ziberbanku berri honekin negozio arlo berri bat sortzeko erabakia hartu zuten. Honenbestez sortu da bategindako banku
|
berriaren
hamargarren negozio arloa.
|
|
|
Anabel Arraiza eta Iñaki Beraetxe, Goenkaleko Sara eta Mikel, izango dira ETB udan emango den" Festaburu" saio
|
berriaren
gidari. Ostegunero, hilaren 6an hasita, herri ezberdinetako bitxikeriak, ezagunekin solasak, musika eta antzezpenak izango dira.
|
|
|
Sektoreko erraldoi berri bat izango da, munduko hamar enpresa handienetakoa bihurtuz. Kopuru batzuk ikustea besterik ez dago sozietate
|
berriaren
tamainaz jabetzeko.
|
|
|
Ikusteko dago kontzentrazio enpresarial eta elektriko honek Espainiako Estatuan, Europan edota mundu osoan zer nolako ondorioak izango dituen, baina argi dago euskaldunontzat beste ikuspegi bat ere izango duela. Euskal Ogasunak, bere lurraldean aritzen diren eta egoitza bertan kokatutarik duten enpresen zergak jasotzen dituen neurrian, galera garrantzitsua izango luke Iberdrola desagertu eta elkarte
|
berriaren
egoitza Madrilen ezarriko balitz, eta hala izango dela dirudi.
|
|
|
Endesak Iberdrola bereganatuz gero bi enpresa horiek bat egiten baldin badute eta, dirudien bezala, talde
|
berriaren
egoitza Madrilen kokatzen bada eta ez Bilbon, Iberdrolaren zergarik gabe geratuko litzateke euskal Ogasuna. Eta ikusi denez, ez da inolako huskeria.
|
|
|
Laberintoaren oroimena n Jon Kortazarrek ere, liburuaren zentzu orokorrari atxikirik, euskal poesia
|
berriaren
giro honek zuen oinarrizko kontzeptu filosofikoaren adierazletzat ematen du liburu hau, izaeraren ezabaketarena, alegia: " Gaurdaino Pott taldearen poeta eta obrarik gorena Atxaga eta bere Etiopia izan badira, teorikoa Sarrionandia gertatu da bere Ni ez naiz hemengoa izen profetikoa daraman liburuaren bidez.() Kartzelako egunerokoaren moduan eginik dagoen liburu honetan halere espetxeaz gutxi eta literaturaz asko mintzatzen dena Sarrionandiak bere literaturari oinarria ematen dio, Atxagaren pentsamendua argituz bide batez, Wittgenstein-en erlatibismo kutsuaren ildotik.() Autorearentzat beraz, ez dago objetiboki eskura daitekeen errealitaterik.
|
|
|
Izuen zentzuaren giltzetako bat Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak liburuan itzultzen duen poema batean dioenak argitu liezaguke" Zein bizimodu hautatu?"" Enparantzan burruka/ eta arazo zailak daude, etxe barruan ardurak/ Baratzean lan amaiezinak, itsasoetan izuak". (Prosodipo Pelakoaren epigrama baten itzulpena, 33 or.). Hortaz, literatura klasikoan ezaguna den itsasoari buruzko" topos" horietako bat du bereganatua, ziurrenik, itsasoko izuetatik gordetzeko lekuetan barrena doa bidaiaria. b) 80ko hamarkadako poesia
|
berriaren
manifestua
|
|
|
MarkinakoKarmeldarrenfundazio data1691koa, eta hango eliza
|
berriaren
estreinaldia1724an74izanzen.
|
|
|
hartua izan bada ere, 90eko hamarkadaz geroztik panorama aldatzen hasi da, besteak beste, kanal pribatuen etorrerarekin batera. Epe laburreko etekin ekonomikoa, merkatu zatirik handiena lortzea etaarrakastaren neurgailu bakar gisa audientzia edo ikus entzuleen kopurua erabiltzea, horiek izan dira aro
|
berriaren
ñabardurak. Eguneroko programazioan ere, telebista katepribatuen etorrerarekin batera, aldaketa sakonak izan dira, gaur arte iraun dutenakbestalde.
|
|
|
Ikusi AZNAREZ, C. (2000) Los sueños de Bolivar en la Venezuela de hoy. Txalaparta, Tafalla.Liburu honetan herrialde amerikarrean emandako prozesuaren berri ematen da, kronika gisa konstituzio
|
berriaren
ezarpenak ekarri dituen aldaketei buruzko hausnarketa eginez (Konstituzioaren inguruan, ikus 284 orrialdea eta hurrengoak).
|
|
|
Fritz ek Goodman i Gestal Therapy liburuaren bigarren zatia agindu zion, hots, alde teorikoa, ikuspuntu
|
berriaren
oinarriak zeuden aldea. Honetarako berak eskuzegindako oharrak pasa zizkion, baina Goodman ek ez zuen transkribaketa soilaegin, berak sortutakoa ere jarri baitzuen eta eragin hau oso nabaria izan baitzen.
|
|
|
Txillardegi adiskidearekiko lotura ez zen atzo goizean sortu nigan. ...izan genuen geure belaunaldikoek haren izenarenlehen erreferentzia, mitiko samarra zena, zer esanik ez, gure lagunak ordurako eginazuena nahikoa eta sobera baitzen bere izena betikotzeko, ez baitzuen alferrik parte hartuizan Euskal Herriaren historiako bidegurutze nagusienetakoan, ene ustez, nagusienaedo erabakiorrena izan dena?, alegia, XX. mendeko erdialdean abiatu zen euskalmugimendu askatzaile
|
berriaren
ekimen sortzailean. Ekintzaile gutxi batzuk izan zirenlurrikara hura eragin zutenak; han egon zen bera.
|
|
|
Orozkoko laminak bere amorantea ondratu gura zuelako ekarri zion estalgia.Jestuaren adierazpen sinbolikoari begiratzen badiogu, haren esanahi intimistak erritopizgarria iradokitzen du: gorpua ehun batez inguratzea berriz amniosean biltzea da, matrizean sartzea, bizi
|
berriaren
bermea eskaintzeko (Ginzburg 1992, 265).
|
|
|
Kierkegaard-ek Iraultzaondoko Europako errestaurazio giroan idazten du, eta jendearen apatia bera kritikatzendu. Liberalismoaren kritika hau Iraultza ondoren berehalaxe agertu zen Europan etanolabait aro
|
berriaren
errotiko kritika izan zen. Iraultza, izan ere, indibiduoarennahimenaren eta erabaki librearen izenean egin zen, eta Erregimen Zaharraren aurka (leinuaren erregimena) justifikatu zen.
|
|
|
(Txillardegi 1984, 23). Belaun
|
berriaren
sorrera fase horrek1968ra arte iraungo zuen, diktadurak beste salbuespen egoera latz bat ezarri zuenurtera arte hain zuzen.
|
|
|
Aramaioko zinemaren sorrera familiaburuen elkartearen ahaleginen fruitu izan zen.Hala ere, herriko lau apaizak izan ziren dinamika
|
berriaren
sortzaile ofizialak.
|
|
|
Filmak formatu handian estandarizatzen hasi zirenean makina zaharrak ezin proiekta zitzakeenez (merkatuan gero etaformatu zaharreko pelikula gutxiago zegoen), derrigorrezko bilakatu ziren egokitzapenak. Zine areto
|
berriaren
bedeinkazioa 1965eko azaroaren 27an egin zen.
|
|
|
emititua) eta unitate eskripturala (guneeuroparreko gordailu bankuek emititua). Euroa, epealdi bakoitzean, EuropakoBatasunaren produktu erreal
|
berriaren
gordatzailea izanen da; euroan integraturikoproduktua presente egonen da ondasunen merkatuaren gainean eta titulu finantzarioengainean, moneta nazional batean produktuak integratuak diren bezalaxe. Historiakesanen du. Keynes-en planaren?
|
|
|
Dagoeneko iritsia den irrati berriak, DAB edo Digital Audio Broadcasting delakoan oinarritzen denak, esperimentazio fase aurreratua gainditu ostean, epe
|
berriaren
ateak zabalduko ditu hedabide txiroan, espezializazio autobideak sortuko direlarik. Irratiaren historiaren bigarren iraultza honetan, programatzaileak aintzat hartu ditu ondoko puntuak. Martí irakasleak (1996) aipatu bezala?, sare berriekin, euskarriekin eta eskaintza programatikoekin erlazionatuta daudenak:
|
|
|
Behialako harigabeko telegrafia hura urrun geratzen zaigu dagoeneko. Lehenbiziko ehun urteak paseak dira, 1887ko uztailaren 2an Guglielmo Marconi italiarrak harigabeko telegrafia
|
berriaren
patente britainiarra lortu zuenetik. Ehun urtez eduki dugu dibertimendua, hezkuntza eta informazioa irrati bidez. III. milurtekoaren atalasean 2.100 milioi irrati hargailu zeuden munduan eta telebistak egindako lehiakortasun bortitza gorabehera, irratiak burua makurtzeke dirau munduaren hiru eskualdeetan:
|
|
|
Seinale multimediatikoak jasotzeko aparatu aniztasuna ere garrantzitsua izango da, higikortasunaren aroan irratiak ere bere lekua eduki dezan. Genevan 1999ko urrian egindako Telecom azokan ikusi den bezala, jasoketa higikorrean egon daiteke irrati
|
berriaren
salbazioa, behin digitalizazioak ikusizkoaren esparruarekin bat egin ostean.
|
|
|
Sartzen den audio barruti
|
berriaren
menpean, bai beste sistemekiko (hitz, musika, isilaldi edo beste hotsekin) aldiberekotasun dimentsioari dagokionez, bai jarraitasun dimentsioari dagokionez: audio jarraitasun narratiboa.
|
|
|
Hego Euskal Herriari dagokionez, 1996ko azaroko data DAB deritzon irrati
|
berriaren
mugarri garrantzitsua izan zen. Hilabete hartan SER irrati kateak proba teknikoak egin zituen Iruñean Bosch Blaupunkt enpresaren tresnen laguntzaz.
|
|
|
Halarik ere, laster konturatu ziren pertsona horiek ez zirela entzule indizeen elementu errepresentatiboa. Hedabide
|
berriaren
inpaktua desagertzen hasia zenean, irrati estazioak opariak eta sariak eskaintzen hasi ziren gogo pizgarri gisa entzuleek estazioetara gutunak bidal zitzaten. 1930 urtean, Crosley k. Cooperative Analysis of Broadcasting? (CAB) izeneko elkartea sortu zuen dei telefonikoak eginez entzule indizeei buruzko datuak lortzeko.
|
|
|
Frantziaren kasuan bezala, hemen ere askatasun eta berdintasun printzipioen inguruan, eskola izan zen herritarren batasuna bideratu zuen tresna,, vasallaje? egoeratik herritar egoerara zihoan bidea burutu nahi baitzen (honek legearekiko berdintasuna ekarriko luke, eta berdintasuna litzateke, hain zuzen, askatasunaren printzipioa gauzatzeko modu bakarra) 112 Noski, herritarren multzoa nazioaren partaideek osatuko lukete, sortu nahi zen Estatu
|
berriaren
ardatza nazioa izanik.
|
|
|
Eta zein da orain arte aipatu ez dugun Konstituzio horrek jasotzen zuen kodigoaren mamia eta betikotu behar omen zen betetzea? 123 Lehenik eta behin subiranotasun nazionalaren printzipioa (3 art); hots, boterea nazioari dagokio, herritarren multzoari, eta nazioaren ordezkariek osatzen zuten Gorteen eskuetan geratu behar zen. Honek berekin ekarri zuen nazioaren mugaketa politikoa zein geografikoa124, eta bateratzaileak zein zentralizatzaileak ziren Estatu egituren finkapena125, non Gorteak erregimen
|
berriaren
erakunde ardatz izango ziren; hots, nazioa(, reunión de todos los españoles?) oinarritzat hartzen zuen Estatu berriaren eraikitze prozesuaren aurreneko urratsen aurrean aurkitzen gara; Solé k eta Aja k dioten moduan, Cadiz-ko Konstituzioa eraikitzeke zegoen edifizioaren lehengo harria izan zen126, Estatu Nazio espainiarraren eraikuntzarena alegia.
|
|
|
Eta zein da orain arte aipatu ez dugun Konstituzio horrek jasotzen zuen kodigoaren mamia eta betikotu behar omen zen betetzea? 123 Lehenik eta behin subiranotasun nazionalaren printzipioa (3 art); hots, boterea nazioari dagokio, herritarren multzoari, eta nazioaren ordezkariek osatzen zuten Gorteen eskuetan geratu behar zen. Honek berekin ekarri zuen nazioaren mugaketa politikoa zein geografikoa124, eta bateratzaileak zein zentralizatzaileak ziren Estatu egituren finkapena125, non Gorteak erregimen berriaren erakunde ardatz izango ziren; hots, nazioa(, reunión de todos los españoles?) oinarritzat hartzen zuen Estatu
|
berriaren
eraikitze prozesuaren aurreneko urratsen aurrean aurkitzen gara; Solé k eta Aja k dioten moduan, Cadiz-ko Konstituzioa eraikitzeke zegoen edifizioaren lehengo harria izan zen126, Estatu Nazio espainiarraren eraikuntzarena alegia.
|
|
|
Zein da egoera honetaz egin daitekeen irakurketa? Gauza jakina da, edozein hezkuntza politikak ikuspegi ideologikoari erantzuten diola, eta orduan jokoan zegoena eliteen formazioa zen, gizarte
|
berriaren
eraikuntzarako funtsezkoa zen klase nagusiarena hain zuzen. Beste modu batean esanda, Estatu modernoaren eraikuntzaren erronkari erantzuteko, burgesiaren oinarri politiko ideologikoak finkatu behar ziren, eta Estatuak kontu handia izan zuen hori horrela gertatu zedin (kontuan izan behar da institutuek Estatuaren aldetik jasotako mimo berezia) 217 Gauza bera esan daiteke goi mailako irakaskuntzari dagokionez, izan ere aurrenekoak, oraintxe bertan genioenez, funtsean zubi funtzioa betetzen du.
|
|
|
Hitz batean esanda, burokrazia
|
berriaren
oinarriak finkatzen ari ziren, egitura zentralistari erantzuten zion burokraziarenak hain zuzen, gure gaiari dagokionez, Estatua irakaskuntzaren kontrola ziurtatzeko bidean jarriz. Izan ere, mahai gainean zegoen arazoa boterearena zen, eta, horretarako, hezkuntza arloko kontrola guztiz funtsezkoa zen.
|
|
|
Hitz hauek aurreneko atal batean esandakoa gogorarazten digute; hots, gizartearen modernotze prozesuan, klase interesak direla medio, burgesiak boterearen hegemonia ziurtatzeko, ezinbestekoa da Estatu Nazioaren markoan kultur homogeneitatea bultzatzea. Gómez-ek dioen bezala, Estatuak populazio osoari zabaldu nahi dion kulturak gizarte
|
berriaren
modernizatze elementua izateaz gain, identitate elementu moduan jokatzen du, eta
|
|
|
Historiaren irakaskuntzari dagokionez, garbi asko antzeman daiteke horren helburua herritarrak herritar espainiarrak, alegia egitea zela. Lehen azaldu dugunez, hizkuntzaren inguruko uniformizazioak eta sistema metrikoaren irakaskuntzak eraikitzen ari zen Estatu
|
berriaren
beharrari erantzuten bazioten,, historia patria, delakoaren irakaskuntzak testuinguru honetan jokatzen zuen:
|
|
|
Botoia sakatzeaz batera, ordenagailuaren memoriak itzartu
|
berriaren
kexu soinua jaurti zuen, eta ondoren betiko hitz teknikoak agertu ziren pantailan. " Win" idatzi, return tekla zapaldu eta testu prozesadorearen programara sartu zen.
|
|
|
Hemengoek esaten duten bezala," lift" bakarrean. Hasi
|
berriaren
zoria izango zen akaso. Eta zorte ona, ez soilik Kilkennyraino kolpe batez iristeagatik, baizik eta gidariak arestian aipatu dudan zerbeza horietako bat edatera gonbidatu ninduelako.
|
|
|
Nirea, berriz, hasten. Eta agian horregatik, hasi
|
berriaren
harritzeko gaitasuna galdu ez dudalako, itzelezko gogoak sartu zaizkit egun bat gehiago berarekin pasatzeko. Zeren Rocíok zerbait dauka ia magnetikoa, ez dakit, deabrutxo polit bat da, bere alkandora gorria bezain arriskutsua iruditzen zait neska hau.
|
|
|
Zer bekatu egin nezakeen, bada, amets hartan, non ez bainintzen neure buruaren jabe ere izan? Zeren, atseginaren sortzean, nola izan baitzen ametsetan, ez zegoen borondatearen nahi bat, eta borondaterik ez zegoen lekuan ez zegoen bekaturik; itzarri orduko, ordea, pizten zitzaidan borondatea, baina pizten zitzaidan plazer plazent eta atsegin guztizko haren oldarpean, eta, nola borondate piztu
|
berriaren
zirkunstantzia haietan eta haren ahulezian nahi ez nuena ere nahi gabe nahi bainezakeen, zeren atsegina istant orotan baita atsegin, orduan zetozkidan zalantzak eta ezbaiak, kezkak eta buruhausteak.
|
|
|
adimenduaren eta arrazoinaren argiarena, zeinak burmuinetarik argitzen gaituen. Eta, nola Eguzkia sistema planetario
|
berriaren
zentroa den, hala, adimenduaren bertze argi hori diagu —eta gizona bera, azken finean— mundu berriaren zentro eta erdigune. Eta, gizonak bere baitarik kanpoan zuèn zentroa bere baitarat ekartzen duela, ikuspuntu berri batez etsamina zezakek bere burua, baita buruz buru duen mundua ere.
|
|
|
Ordea, borroka hark ez zuen historia luzerik izan, zeren, hasi bezain sarri, lehenengo entseiuan zauritu eta akabatu baitzuen Joxe Aberasturik, eta hala gelditu zen eskarnio egin ustea eskarniatua eta odol isurle ustezkoa odolustua, lurrean etzanik, bere kapelu hegal zabala —baita ile-ordea ere— burutik kanpoan eta bere iduri irrigarri harekin, zeren halakoa baitzen haren begitarterat bildurikako keinua, eta zeren buruan orraztatu gabeko bi ile baitzituen, biak ere nahasirik eta izurturik. ...re ohorearen kontrako falta, gezurti deitzen ari zitzaiolako eta koldar, eta erran zion, halaber, ezen, baldin gizona bazen, egin zezala urrats bat aitzina berak ere, zeren munduko denbora guztia emanen baitzion bai bere lekuan jartzeko eta bai bertze prestakuntza guztien egiteko ere, nahiz eta aitzinetik jakinarazten zion ezen bere lekua, handik gutirat, hilen lekua izanen zela eta bere lagun hil
|
berriaren
lekua. Eta, orduan, gaztelau hark keinu bat egin zien bere lagunei eta guztiek, supituki eta deblauki, jauzi batean ezpata biluztu eta bizkaitarra inguratu zuten.
|
|
|
harri eta zur gelditu nintzen, zeren eta koadroak erakusten baitzuen gazte segail hura, nik baino bizpahiru urte haboro izan zitzakeena eta eguzkiaren seme ere izan zitekeena, zeinaz, ikusi bezain fite, amorostu bainintzen. Koadroarekin eta bertze fardel haiekin batean, gutun bat zetorren —oinordekoak eta etxeko jaun berriak skribatua, jaun don Pedro de Osorio zeritzanak, zeina baitzen ene aita defunktuaren anaia—, non jaun hil
|
berriaren
azken borondatea azaltzen baitzen... Gutun hartan, ordea, ez zen agertzen koadroko protagonistaren izenik eta, nola, bertzalde, koadroak berak ere ez baitzuen haren berri emaiten, hala, jakinminaren, galdegin nion amari:
|
|
|
Eta, gizon zuhurrak ez bezala, zeinak eskuinean prest baitu pozoina duen kopa eta ezkerrean kontrapozoina, bi eskuz edan nahi nuen nik atsegintasunaren kopa pozoindua... Eta, neure bizimolde
|
berriaren
bideratzeko, ez nuen esku hertsirik eta egitekotsurik nahi, zeren eta esku hertsiak itotzeraino eta arnasgabetzeraino hertsi baininduen urte luzeetan, baina esku laxoa eta alferra, zeren hats hartu nahi bainuen, eta biriketan munduko aire guztia sartu nahi nuen... Eta ez nuen bide malkarra nahi, baina plauna eta berdina.
|
|
|
Biharamunean mintzatu ginelarik, ordea, harri eta zur utzi ninduen haren hoztasunak. Denbora gehiago ibili zitzaidan zutaz gaizki erranka, ez dakit zer artikulu zela bide, lagun hil
|
berriaren
galeraz penatzen baino. Eta horri are usain txarragoa hartu nion.
|
|
|
kokotseko pikorrak ez zitzaizkion kasik ezagutzen. Nire parean jartzean, gorputz garbitu
|
berriaren
urrina tabako usainari korapilatu zitzaion salan. Izerdi arrastorik ez haren kopetan.
|
|
|
Haserre miko bat sumatu uste nuen atzarri
|
berriaren
boz marrantatuan.
|
|
|
Volvoa harat zihoan, gitarra elektriko basatu baten abiaduran. Koadro digitalean, egun hasi
|
berriaren
ezaugarri behinenak: 99.08.05 07:26 21ºC.
|
|
|
Lurra ihartzeaz aspertuta, udazkenerako buelta egina zuen giroak, hilerriko aparkalekuan. Mendebal hezea zen orain nagusi azken asteetako hego jasangaitzaren lekuan, eta jaka —atzo soberaxko, gaur gutixko— babes eskasegia nuen eguraldiaren soineko
|
berriaren
heineratzeko. Goizegi ari nintzen, bertzalde.
|
|
|
Neskak berak luzatu zidan eskua garbitzeko. Zerbait gogoratu zitzaidan, halako ziri tiki bat, aski xaloa eta asmo gaiztorik gabea, etxeko" neskato" edo zerbitzari
|
berriaren
xarmantaz, baina gisako ateraldi bati ez zitzaion begitarterik eginen. Madari bat ebatsi nion frutontziari, eta zuritu gabe kosk egin.
|
|
|
Eta ni diot, barne hartan geunden bi lagunetarik, itxuraz bederen, neroni baizik ez bainengoen bero gogorrak galdatua. Togasek dutxatu
|
berriaren
freskotasuna agertzen zidan, arratsaldeko lauretan. Elkarrizketaren hasieran pertsianak beheititzea proposatu nion, baina hark, zeuden zeudenean utzi nahiago.
|
|
|
Barneko beiratetik harata, erredakzioan, doi doian ohekide egin ez nuen neska nekusan, bere mahaira jarria, norbaitekin telefonoz kalakan. Kamiseta arrosa zeraman, nik gehien maite nituenetarik, eta berak ere —hau marka! —, dutxatu
|
berriaren
itxura guztia agertzen zuen bazkalondoko ordu hauetan. Jarduneko nagusiaren burua ere alde horretara bihurtu zen istant batez.
|
|
|
Ondoan kafeontzia, bor bor, urrin etxetiarra barraiatzen ari zen sukaldean barna. Kadira batetik zintzilikatutako plastikozko poltsatik, bertze ogi baten muturra eta egunkaria ageri ziren, erosketa egin
|
berriaren
marka. Mahai gainean, fruta, gurina eta erreximenta, eta haiekin batean, bi katilu.
|
|
|
Ohitura faltaz, lan eman zidan aurkitzeak. Ttipirena han zen, tamaina erdikoa, ez handia, ezta tikienetarik ere, 93 urteko agure zendu
|
berriaren
eta industriagizon baten bigarren urtemuga iragartzen zuenaren artean:
|
|
|
—Gainera, ez haiz etxean gelditzen ahal. Amak sekulako lana izanen dik asteburu honetan, entzun nahi dioten guztiei bere egoera
|
berriaren
berri ematen. Eta hik ez duk bi egunetan bakar bakarrik etxean egon nahiko, ama kanpoan, mihia bihurritu beharrean dabilen bitartean, ezta?
|
|
|
Lehenbizi, autokritika. Hamabortz hamasei urte lehenago, nire andregai
|
berriaren
militantzia politikoaren azken hilabeteetan, frankotan aditu nion, izaera balioaniztuneko bertze zenbait erranekin batean: " baldintza objektiboak"," proletalgoa"," masa popularrak" eta abarren abarra.
|
|
|
Hauxe da, jaun andereak, paradisuko lukainka debekatua". Emakumeak pozez txoratzen jarri ziren, gizonezkoek zentimetrotan neurtu zituzten desditxa
|
berriaren
arrazoi boteretsuak. Abdulen aurkezpena ez zen harroa izan, oinazetsua baizik.
|
|
|
Jokabide, bizimodu eta gainerako xehetasunekin Brown jaunak ordezkatzen zuen gizaseme
|
berriaren
soslaia ehundu zuen, bere baitarako; gehien harritzen zuena zen, nolanahi ere, ezer itxurazkorik egin gabe eta segur aski ez zuen ezer egiten, ez zekielako ezer egiten, zein maila ekonomiko erakusten zuen: jantziak, erlojua, bazkariak, gau kontuak, eta garajean gordetzen zuen Escort Cosworth urdina!
|
|
|
Beti bezala, Otsotzarmendi jauna izan zen hitza hartu zuena. Hor aritu zen oharkabean baina etengabe errepikatzen zituen auskalo eta auskalo artean (eta noizbehinka batek daki eta zer gerta ere bezalako leloak ere ahoskatuz), baina lasaitasunez hartu zuen hitza oraingoan, kalapita gehiegizkorik gabe, sustu jasan
|
berriaren
harra kosk eta kosk ari balitzaio bezala oraindik. Programaren xedeak eta helburuak, eta audientzia mailaren garapen arrakastatsua ordu eta erdiz azaldu ondoren, Ana Morena andrearen aurkezpen aski teatrala egin zuen berriro, zeluloideko izar handi bat aurkezten denean bezalaxe, eskuin besoa neurriz kanpo luzatuz.
|
|
|
Gaur goizean ere, fardelak eta kargatzeko bildu garenean, begien bistakoa izan da gure arteko tentsioa eta, bide batez, gaur elkartu zaigun bidaiari
|
berriaren
euforia zeren, banan banan ahots handian agurtu gaituenean, aski lekuz kanpo geratu baita. Bestalde, nabarmen samar jantzirik egoteaz gain zapata eta galtzerdi txuriak, fraka motzak doi doian agerian uzten zituen alkandora hawaiar koloretsu bat eta begiak ikusezin egiten zizkioten eguzkitako betaurreko ispiludunak, berak egin du kopilotu lana (gaur inork ez zuen Danen alboan joan nahi).
|
|
|
Bestalde, nabarmen samar jantzirik egoteaz gain zapata eta galtzerdi txuriak, fraka motzak doi doian agerian uzten zituen alkandora hawaiar koloretsu bat eta begiak ikusezin egiten zizkioten eguzkitako betaurreko ispiludunak, berak egin du kopilotu lana (gaur inork ez zuen Danen alboan joan nahi). Eta bidaian zehar Tomek, horixe baita bidaiari
|
berriaren
izena, behin baino gehiagotan ohartarazi dio Dani hain agudo ez joateko, estatu honetako poliziak oso zorrotzak direla eta isunak, berriz, oso handiak. Eta atzerako ispiluak erakusten zidan Danen aurpegian, gero eta argiago ikusi dut urduri zihoala gizon kaskazuriaren alboan.
|
|
|
Bisitaldi horretan erakutsiko dizuete, ziur aski, emanaldiak jendaurrean egiteko gela handia. Hau izango da Xiberoko Botzaren egoitza
|
berriaren
ekarpen handienetatik bat, saioak jende aurrean egingo diren gela honek lotura are sendoagoa egingo baitu irratiaren eta haren entzuleen artean. Entzuleak baino gehiago, azken finean, jarduleak, parte hartzaileak nahi eta merezi baititu Xiberoko Botza bezalako irrati batek. j
|
|
|
Aurkezpenaren egunean Venezuelan eman zituen hilabeteetan liburu aurkezpenen batean egon izana frogatu bazuen, Venezuelako gizartera samurtasunez egindako hurbilketa den liburuan, herrialde honetako aro politiko
|
berriaren
testigantza zuzena ematen digu Pako Aristik. Testigantza ez da ordea hotz hotzean egindako analisi edo elkarrizketa sail hutsa, berak han bizi izandakoez erabat baitago liburua bustia (nire aleari ere hogeigarren orrialdetik aurrera hasi nintzen ron usaina hartzen).
|
|
|
Sareak eskaintzen duen lengoaia
|
berriaren
ezaugarrietan sakontzeko helburuarekin, gunearen atalek aurkibide bana eskaintzen dute. Zerrenda bakoitza berri desberdinen izenburuarekin eta laburpen batekin osatuta dago.
|
|
|
Epe luze horretan, merezitako ospea jaso zuen publikazio honek. Argitalpen
|
berriaren
ardura" Euzko Izpar Banatzea Service Basque de Presse" k zuen, Felipe de Urcolaren zuzendaritzapean. Kolaboratzaileen artean, beste aldetik, Jose Maria Lasarte, Pedro Beitia eta Joseba Rezola zeuden.
|
|
|
Haren aldizkakotasuna, hasiera batean, astean bikoa zen; gero, 1937ko uztailetik aurrera, zailtasun ekonomikoek astekari bihurtzeko beharra inposatu zuten. Komunikabide
|
berriaren
zuzendaritza lana, gerra hasi arte, El Pueblo Vasco ren zuzendaria izan zen Felipe de Urcola donostiarraren eskuetan gelditu zen. Ikusten denez, profesional aldetik, hedabide hau ondo hornituta zegoen eta emaitza, zalantzarik gabe, haren neurriko kalitatekoa izango da; arazoa, ordea, aipatu dugunez, diru eza zen, eta gabezia hori lehen unetik elementu grafikoen eskasian nabarmenduko da.
|
|
|
Hori zela eta, Euzko Deya ez zihoan euskal errefuxiatuei zuzenduta edo, behintzat, ez haiei bakarrik. Publikazio
|
berriaren
asmo hori Antonio Maria de Labayenek, haren kolaboratzailea, oso ondo argitu zuen:
|
|
|
Ez dut esanen interpretazio zilegizkoa ez denik, baina harria bera area ale aunitzez sortzen baita, azken finean zentrorik ez dagoela digu adierazten harriaren hondartzeak. Eta horixe izan zen modernotasun
|
berriaren
ekarririk eraginkorrena: zentroak pluralak direla.
|
|
|
1 Artikulu honen lehen bertsioa 1999ko udan idatzi zen; garrantzitsua da hori aintzat hartzea, ordutik hona zenbait aldaketa egon baitira. Lehenik eta behin, orrialde hauetan deskribatzen den eta liburutegi publiko nafarren antolaketa eredu
|
berriaren
diseinua agindu eta sustatu zuen zuzendaritza taldea aldatu egin da. Plan estrategikoak, jakina denez, erakundeek epe ertain eta luzera begira izan behar dituzten jomugak finkatzeko lantzen dira.
|
|
|
MITXELENA, Koldo YAKINi eskutitza. 2 zk. (1956), 173 Eskutitza. 17 zk. (1964), 70 Linguistika
|
berriaren
berri onak. 29 zk. (1968), 7 Unibertsitatea eta Irakaskuntza gure artean. 1 zk. (1977), 56 Kazetal enpresen antolakuntza. 69 zk. (1992), 81 Joan Fuster. 71 zk. (1992), 11 (Itz.: Jabier Agirre). Golkoko krisia. 63 zk. (1991), 11 (Itz.:
|
|
|
MITXELENA, Koldo Linguistika
|
berriaren
berri onak. 29 zk. (1968), 7 Mccawley eta Jackendoffekin elkarrizketa. 19/ 20 zk. (1981), 191 Noam Chomskyren hizkuntz teoriaz. 29 zk. (1983), 147
|
|
|
Sarrera: Kode Zibil
|
berriaren
abiaburuan: Portalisen hitzaldia (Andres Urrutia)
|
|
|
Elkarte arruntetan nork bere izenean egiten ditu itunak, interes ilun eta pribatuen gainean eta norberaren ondasunen ararteko gisa. Ezkontzan norberak ez du itunik egiten norberaren izenean, beste batzuen izenean baizik; norberak zin egiten du familia
|
berriaren
babesle izatea, familia berri horri emango baitizkio zer guztiak. Estatuarengatik, gizateriaren elkarte orokorrarengatik egiten du itun norberak ere.
|
|
|
Idatzi, maisuki eta dotore idatzi zuela ezin uka. Hainbatez, Portalisen testu hori klasiko egin zaigu zuzenbide munduan, dela kodegintza
|
berriaren
filosofia erakusle moduan, dela iraultza frantsesak ekarri zuen gizarte burges horren antolamendu zibilaren agertoki gisa.
|
|
|
1.3 Hitzaldiaren kontu arrazoiak: lege zibil
|
berriaren
ezaugarriak
|
|
|
Esan beharrik ez badago ere, kodegintza
|
berriaren
helburuak bide irekitzetik datoz. Haren giltzarria eta barne zokoak plazaratzeko asmotan, Halperinek laburbildu ditu Napoleon Bonaparte zenaren jomugak:
|
|
|
Sarritan aipatu ohi da Frantziako Kode Zibilaren transakzio izaera. Transakzioa edo trukaketa, bi biok uler baitaitezke testu
|
berriaren
egitekoan.
|
|
|
Batasuna zen garrantzi handikoa. Beharbada, batasun hori, askoren aburuz, ez soilik ohituraren eta idatzizkoaren artekoa, ezpada aurreko erregimenaren eta erregimen
|
berriaren
artekoa. Kode Zibilak zertu zuen, sakon eta luze, bestelako trukaketa hori, zuzenbide zibil arrazoidun eta abstraktua haren horretara bertaratuz8.
|
|
|
Arrazoimenak darama zuzenbide zibila Ancient Regime ren magaletik Iraultzaren altzoraino. Portalisek ere horretan dakusa sistema
|
berriaren
aldaketarik funtsezkoena:
|
|
|
Goiburu horrek betetzen du, egoki bete ere, Zuzenbide Zibil
|
berriaren
pausaleku eta errorik sendoena.
|
|
|
Zuzenbide idatzia, arrazoiduna, Herri Batzarrek sortua, horiexek ditugu sistema
|
berriaren
oinarriak.
|
|
|
Idatzizkoa eta jendartean aldarrikatua, beude hor zuzenbide
|
berriaren
bestelako ezaugarriak.
|
|
|
Liberalismoaren aldekoak ditugu horiek, eta estatua bera ere, ekimen pribatuaren begipean ikusten dute. Konstituzioan dute antolakuntza
|
berriaren
goi legea eta Kode Zibilean harreman pribatuetarako norabidea.
|
|
|
Kode Zibil
|
berriaren
lorratzetik, berori garatzeko puntu puntuan, Portalisek XVIII. mendeko Domat eta Pothier legelarien sailkapena berpiztu eta aurreko hori modu egituratu batean ematen du, oso osorik eta zehaztuta, zuzenbide zibilari dagokionez behinik behin.
|
|
|
2.2 Kode
|
berriaren
nondik norakoak
|
|
|
Ez nolanahikoa, arautua eta manupekoa baino. Ezkontzaren gaitz eta makurrei eman dakiekeen azken konponbidea da dibortzioa, lege testu
|
berriaren
ustetan. Oihartzun dute Portalisen baitan dibortzioaren aldeko eta aurkako argudioek.
|
|
|
Merkataritzaren eta zibilaren arloko kontratuak sailkatu ondoren, Portalisek ordena zibil
|
berriaren
oinarriak ezartzen ditu kontratuetan. Onustea, elkarrekikotasuna eta berdintasuna dira beharrenak:
|
|
|
Portalisen atariko hitzaldi hori euskaratzea lan nekeza dela ezin aitzi... ondo egin nahi izanez gero. Garai baten isla dira horren pentsamendua eta horren esanak, Frantziako Iraultzak une jakin batean asmatu zuen hizkera
|
berriaren
adierazle. Patrie, peuple, nation, cite, citoyen... eta abarrek esangura bestelakotsua hartzen dute giro horretan.
|
|
|
Esan bezala, oro har Aufbau a enpirismo erradikalaren ekarpen garrantzitsuena izan zela onartzen da, liburu hau izanik logika
|
berriaren
, erlazioen teoriaren eta multzoen teoriaren tresneria berria erabiliz doktrina enpirista tradizionalean zehaztasuna eta indar berrituak barneratzera zetorrena. Haatik, badaude testuan interpretazio klasiko horretara egokitzen ez diren hainbat ekarpen:
|
|
|
Matematika, filosofia naturala eta erlijio naturala, zientzia guztiak azken buruan, giza izatearekin daude harremanetan, gizakiaren ulermenaren azpitik kokatzen direlako eta gizakiak eurak juzgatzen baititu. Zientzia
|
berriaren
eginkizuna, beraz, giza ulermenaren indarra, boterea eta hedaduraren azterketan datza, baita argudioen ideien izatea azaltzean ere.
|
|
|
Arazo hauek ikusi baino lehenago, haatik, galdera bat agertzen zaigu nabarmen: zeintzuk dira logika
|
berriaren
ezaugarri bereziak hura hain eraginkorra izan dadin. Bada, batik bat, bere sinbolismoa; matematikak erabiltzen dituen formula sinbolikoak logikak ere antzera erabili ahal izatea, hain zuzen.
|
|
|
Eta hau ez da soilik zio historikoengatik garrantzitsua: kontuan hartzen badugu —zuzenki— vienarren positibismo logikoa filosofia analitiko
|
berriaren
iturri berezien arteko bat dela, Zirkuluaren filosofiaren berrinterpretazioak zerikusi handia du filosofia analitiko eta kontinentalaren arteko erlazioen auzian.
|
|
|
Vienarrentzat ere, jakina, nozio gakoa zen, baina ez bere zentzu kantiarrean. Horientzat tamalez, lehen aipaturiko Poincareren konbentzionalismoak argudio eszeptiko gogor bat zekarren geometria espazialaren objektibotasunaren aurka, Schlickek eta besteek aintzakotzat izan zutena, zientzia
|
berriaren
ikuspegi orokorra galtzeko prest ez bazeuden behintzat. Poincareren ustez, espazio baten egitura geometrikoa ez zen gauza ez objektiboa ezta determinatua ere.
|
|
2001
|
|
|
IGCCren proiektua, bideragarria dirudien heinean, hainbat sozietate erakartzen ari da, batetik, 161.000 milioi pezetako inbertsio ikaragarria aurrera ateratzeko eta, bestetik, instalazioak ustiatu ahal izateko. Hasteko, Petronorren kontrola duen Repsol YPFk urte honetan bertan jardunean jarriko den enpresa
|
berriaren
kapitalaren gehiengoa bere esku izateko asmoa du. Petronorreko arduradunen esanetan, Texaco multinazionalak sozietate berriaren %40aren partaidetza bereganatzeko interesa azaldu du.
|
|
|
Hasteko, Petronorren kontrola duen Repsol YPFk urte honetan bertan jardunean jarriko den enpresa berriaren kapitalaren gehiengoa bere esku izateko asmoa du. Petronorreko arduradunen esanetan, Texaco multinazionalak sozietate
|
berriaren
%40aren partaidetza bereganatzeko interesa azaldu du. Halaber, Energiaren Euskal Erakundeak, BBK k, Kutxak eta Europako hainbat negozio bankuk ere sozietatean esku hartzeko nahia adierazi dute.
|
|
|
Teknologia ekonomia
|
berriaren
motorra bada, finantzak dira motor horren erregaia. Azken hamar urteotan arrisku kapitaleko inbertsio fondoak 5.000 milioi dolar izatetik 10.000 milioi dolar izatera heldu dira.
|
|
|
Teknologiaren beheraldiak edo ekonomia
|
berriaren
krisialdiak modu garrantzitsuan eragingo du enpleguan eta gainerako ekonomia guztian. Horrela ageri da Ipar Amerikako ekonomiari buruz Mandelek egindako azterketan.
|