|
2001
|
|
|
Gipuzkoa Nafarroetako mugan artzain, ikazkin eta nekazarien artean hazia eta bizia zen basa mutikoa Xabierra eraman zuten Jesusen Konpainiaren ikastetxera. Han, dirudienez, euskaldun garbia izatea ez zitzaion izan gure arteko zenbait gurasok
|
beren
seme alabentzat  beldur duten bezain trabagarri. Besteak beste, laster ezagutu zituen, eta ezagutu ahala maitatu, gaztelaniazko maisu zaharrak eta are antzinagoko Erroma eta Greziako idazleak.
|
|
2003
|
|
|
Hirugarrena ere ez du errespetatzen igande goiz osoa arratsalderako âlizunkeriarakoâ apaintzen pasatzen duenak. Laugarren agindua ere urratu egiten dute guraso askok,
|
beren
seme alabei dantzara joateko baimena ematen baitie; eta are larriago, alaba panpox joan dadin ahalegintzen baitira: ea senargairik aurkitzen duen.
|
|
|
– 200 egunetako barkamena
|
beren
seme alabak edo morroi eta neskameak misioa entzutera bidaltzen dituztenentzat.
|
|
|
Gainera, misioetan bertan saldu eta zabaltzen zituzten liburu horiek. Pulpitutik gurasoei
|
beren
seme alabak eskolara bidaltzeko erregua egiten zitzaien, eta maisurik ez zegoen herrietan, agintariei zuzentzen zitzaizkien bat kontratatzearen premia adieraziz. Bestalde, irakur  tzen zekitenek ez zekitenei erakusteko proposatzen zuten; beti ere sexu nahasketarik gabe eta une aproposean, hau da, igande arratsaldetan (horrela beste dibertsio bihurriagoak saihestuko lirateke, gainera).
|
|
2007
|
|
|
Abertzaleak ez diren nafar askok normaltasun osoz ikusten dituzte euskara eta Euskal Herria, kontzeptu kultural gisa. Nahiz eta hedabide batzuen aldetik kanpaina beldurgarriak izan, guraso askok
|
beren
seme alabak ikastoletara edo euskal adarreko eskoletara eramaten segitzen dute. Ez ikurrina bereziki maite dutelako, bertan hezkuntza ona ematen delako.
|
|
|
Hori euskararen kontra egotea ote da? Erriberako guraso askok nahi dute
|
beren
seme alabek euskaraz ikas dezaten. Gaur egungo legearekin hori ez da posible.
|
|
2009
|
|
|
2010eko otsailaren 18an, Nafarroako Legebiltzarrak 1986ko Euskararen Legea aldatzea erabaki zuen, eremu mistorako ateak lau udalerriri irekiz (Aranguren, Belaskoain, Galar eta Noain). Aldaketa horri esker, lau udalerriok, bertako udalek gehiengo absolutuz hala erabakitzen badute, eremu mistoan sartuko dira, eta, ondorioz, beste zenbait eskubideren artean, hala nahi duten gurasoek
|
beren
seme alabentzat euskarazko irakaskuntza bermaturik izango dute hezkuntza sisteman. 1995ean, HBk eta UPNk kontra bozkatzean, Nafarroako hezkuntza sistema osora zabaldu gabe geratu zen erabakia, eta eskubidea, orain, hamabost urte geroago, lau udalerriotara iritsi daiteke.
|
|
|
Eta azaleratu egin da, Hezkuntza Sailak gardentasunaren mesedean asmatu eta abian jarritako prozedurari esker. Prozedura horren eskutik,
|
beren
seme alabentzako gogoko duten eskola zein den ez ezik, hizkuntza eredu gogokoena ere zein duten adierazi dute gurasoek, gogoko duten eskolak eskaini ala ez hizkuntza eredu hori. Hori horrela, orain badakigu eskolan lehen aldiz matrikulatu diren haur hezkuntzako haurren %4 baino ez direla A eredua aukeratu dutenak, eta %96 B edo ereduak aukeratu dituztenak:
|
|
|
Bermatu behar dira euskararen erabilera normalizatzearen gaineko legerian jasotako hizkuntza eskubideak; beraz, gurasoei bermatu behar zaie
|
beren
seme alaben irakas hizkuntza hautatzeko eskubidea. Baina elebitasunaren helburu komunitarioa egiazki gauzatu ahal izateko bermatu behar da, baita ere, ikasle guztiek eskuratu behar dutela neurri bateko gaitasuna bi hizkuntza ofizialetan.
|
|
|
Haur etorkin gehienek A ereduan ikasten dute; bertan jaiotakoen artean, aldiz, gero eta gutxiago dira A ereduan matrikulatzen direnak, gutxiengoa dira
|
beren
seme alabentzat eredu hori aukeratzen duten gurasoak: ikasturtean, %5 besterik ez da matrikulatu A ereduan haur hezkuntzan, eta ikasturterako aurre-matrikulatu direnetatik %4 baino ez.
|
|
|
Herritarrek, euskaraz dakitenek ez ezik ez dakiten askok ere bai, estimu handitan dute euskara. Nola ulertu, bestela, milaka guraso erdaldun elebakarrek partez edo osorik euskarazko irakaskuntzaren aukera egin izana
|
beren
seme alabentzako. Beraz, arazoak arazo, eta etorkizuna, hain zuzen ere, eginkizun denez gero neurri batean ikuskizun badago ere, hilzorian dauden hizkuntzen egoerarekin ez du zerikusirik euskarak, oraindik ere indarberritzen jarraitu beharrean badago ere.
|
|
2012
|
|
|
–Seme alabak dira munduan den gauzarik handiena. Guk lau dauzkagu, eta, xaloki xaloki,
|
beren
seme alaba bakoitzaren joan etorriak azaldu ditu Concha andreak, banan banan; Pedritorenak ere bai tartean.
|
|
|
arabera jokatuko zuen, guztiok bezala. Inasentzat honezkero galdera da ea berak asmatu duen
|
beren
seme alabentzako aita izaten.
|
|
|
Frakasatu egin zuten horretan eta atseden hartzen daude orain. Urte batzuk barru, kezka larri batek erasoko die berriz ere, eta oraingoan heriotzarena izango da; beren zaletasunak era harrigarrian aldatuko dituzte, antsikabe bihurtuko dira, edo arraro, edo ipurterre, ulertezin beren familiarentzat, arrotz
|
beren
seme alabentzat. Berrogeitik hirurogeira bitartean, ordea, bakealdi prekario batez gozatzen dute.
|
|
|
Hemen François eta Hélène dira beren gaztaroaren ikuspena ezin sinetsi dutenak," txakur zahar bat saguak dantzan ikusten balego bezala"; halere, bai jarrera hipokrita erakusten dutela euren alabari erasotzen dion patuaren aurrean! Era berean, Deuxen, 1938ko apiriletik ekainera foilletoi gisa agertu zen eleberrian, Antoinek eta Mariannek ikusten dute nola
|
beren
seme alabek jarraitzen dieten amodioak eta halabeharrak markaturiko bideei, beren bizitza hautatzen ari direlakoan. Gazteriak baleki...
|
|
2019
|
|
|
Esaten du Bibliako Abigaïlen antza duela. Horixe nahi dute guraso guztiek,
|
beren
seme alabek Bibliako hautatuen antza izatea.
|
|
2021
|
|
|
modu misteriotsu eta urrun batean hori ere erabilgarri zitzaidan lanbiderako. Iruditzen zitzaidan emakumeek
|
beren
seme alabei buruz zekizkiten gauza batzuk gizon batek sekula ere ez duela jakiterik izango. Arrapaladan idazten nuen kontakizuna, ihes egingo zidan beldurrez banengo bezala.
|
|
|
Ohikoa da neska mutil gazteek gauez mugikorrak itzaltzea, edo gurasoei ez erantzutea, estaldurarik ez zegoela edota bateria gabe gelditu zirela aitzakia jarriz. Olagibel kaleko polizia etxea gainezka dago momentu honetan, kezka bizia duten gurasoak dira,
|
beren
seme alabak lokalizatu ezinda dabiltzanak. Zoritxarrez, ohikoa da honelako egoeran.
|
|
|
Behin, liburuen artean miaka zebilela, kasualitate hutsez aurkitu omen zituen Gerra Kontseiluei buruzko agiri haiek, eta orduan jakin omen zuen bera zela ontziolaren legezko oinordekoa, bai eta errepresio faxistaren garaian bere aitonari zer modu makurrean lapurtu zioten jabetza hura. Eta bere lehenengo abizena zergatik ez zen aitonarena ere argitu zien; kontua da amonak bere bi abizenak eman zizkiela
|
beren
seme alabei, Frankoren diktadurak traidore  tzat zeukan aitaren arrastorik gelditu ez zedin bere umeen abizenetan, eta, hala, herrian baztertuta senti ez zitezen.
|
|
2022
|
|
|
Ulertu zuen, adibidez, aitona gizon gaiztoa izana zen seinalea baino ez zela inork aitona Jaumeri buruz arrosa arbola haren jatorriaz gainera besterik esan ez izana. Hil ondoan, emaztea ez bada zutaz mintzo, ez baditu harremanetan hasi zineteneko istorioak kontatzen, ez baditu jostakina zinen egunetako anekdotak gogora ekartzen, eta ez badu zeure santuaren egunean mahaian mira egiten dizula esaten, eta, hil eta gero, zeure seme alabak ere ez badira zutaz mintzatzen,
|
beren
seme alabei ez badizkiete esaten zenizkien gauzak esaten edo erakutsi zenizkien gauzak erakusten, eta bi biloba badituzu eta urteen joanean ez badakite nor zinen, gauza gaizto mesprezuzkoak eta pozoitsuak egingo zenituen inolaz ere.
|
|
|
Hausnarrean ari naiz, jauna, bihar egingo dudana hausnartzen, zeren gauza bat egin dut arestian, bizi guztian nirekin izango dudana, mundua hil dut arestian, jauna. Urtarrila izateko beroegi dagoen Urteberri goiz honetan, denek bularraldea haztatu dute esnatu bezain laster eta egiaztatu dute bihotzak taupaka eta odolaren ibiliari bultzaka jarraitzen duela, eta imajinatzen ditut edozein aita eta edozein ama
|
beren
seme alaben bi besoak, bi hankak, sudurra eta ahoa beren lekuan daudela egiaztatzen, eta seguru bart Catalinak negar egingo zuela, eta Marcok edan egingo zuela, eta Javierrek bere moxala besarkatuko zuela. Eta nik bart, jauna, bart aspaldiko urteetan ez bezala lo egin dut.
|
|
|
...tik botatzeko amari barkamena eskatuz, barkatu hil arte musu ez emateagatik, ama bere biziaren eta berenaren artean hautatzera behartuko lukete, bai, hobe litzateke amak bere zorigaitzaren errua besteei egozten jakingo balu, haiek hiltzea amaren maitasuna ez onartzeagatik, eta nik esaten dudana da ezin direla emakumeak bere itsuskerian abandonatu argudiatuz ohean gelditu behar dutela eta ez dutela
|
beren
seme alaben aurrean agertu behar, seme alabak ez kolpetik mututzeko eta zahartzeko, gainerakoengandik eta beren zorion aspirazioetatik urrun egon behar dutela, toki bat eman behar zaie edo, bestela, akabatu, ezeren zain egon gabe, begiratu egin behar zaie eta gonbit egin irribarrez, irribarre urduri eta presazkoaz bada ere, eta gainera zergatik izan behar du itsuskeriak bakarrik emakumezkoen araz...
|
|
|
Etxekoa ikusiegi dutela pentsatuta, beste guraso ba  tzuekin harremanak egitea garrantzitsua suerta daiteke,
|
beren
seme alaba baztertu ez dezaten. Benetako arrazoia, hala ere, ez duzu uste umearen hobe beharra denik, gurasoen ilusio erotikoa baizik.
|
|
|
Gauza bat dago, ordea, komunean: ama guztiek (salbuespen eroak salbu) onena nahi dute
|
beren
seme alaben  tzat. Onena den hori nola eman edo nola lortu, horretan da  tza amatasunaren funtsik latzena.
|
|
|
Bada, bestalde, lantokian ordu pila bat igarotzen duen gizonik ere, agian, umeekin ez egoteagatik, agian aitatasuna gogorregia egiten zaielako. Bada bestelakorik ere, noski,
|
beren
seme alabekin egoteaz gozatzen dutenak, aita izatea atsegin dutenak. Amak bezalaxe.
|
|
2023
|
|
|
Izerdi betean, odola eta zikinkeria zerizkiola, besterik ez ikusteko moduan. Eta sentitu zutelarik, lagundu egin zioten beste presoek, lagundu egin zioten pailarda, arkabot eta pozoitzaile haiek, hainbesteko kiratsen, hainbesteko ilunperen eta hainbeste gaiztakeria egitearen ondorioz horren markestuak eta horren izugarriak ziren haiek guztiek,
|
beren
seme alaben eta beren gurasoen eta beren senarren hiltzaile haiek guztiek. " Xxxxt" egiten zioten, eta sabela haztatzen zioten eta eskuak hartzen eta biloak aurpegitik bereizten.
|
|
|
Ikerketek diotena albo batera utzita, agian galdera hauek argiago utziko dituzte gauzak: Sare sozial eta teknologia horien sortzaileek zein bertan lan egiten duten goi karguek (benetako adituak direnak), esaterako Pierre Laurent, Steve Jobs edo Jeff Bezos ek, zergatik ez diete
|
beren
seme alabei sare sozialak erabiltzen utzi izan aski helduak izan arte (16 urte inguruaz ari gara). Zergatik beraien seme alaben eskoletan, Wardolf of Peninsula ren kasu, teknologiaren inguruan egiten duten erabilera eta heziketa hain urrun dago gure hezkuntza sisteman egiten denetik?
|