|
2000
|
|
|
Berarekin aritzen naizenero sagarrondoak edo
|
beren inguruko
zerbaitetaz harri eta harro dago. Mugitegiko mentu-oin basaken urtebeteko landaretxoak, azkenekoa.
|
|
|
Eta hain ziren errespetutsuak, bertzalde,
|
beren inguruko
munduarekin, non, zuhaitz bat ebaki behar izaiten zuten bakoitzean, haren enborra husteko eta, halatan, txalupa edo batel iduriko baten egiteko, barkamendua eta baimendua eskatzen baitzizkioten, trabailatzen hasi aitzin.
|
|
2001
|
|
|
Euskararen erabilera orokorrean aldagai ezberdinek duten eragina ikusita, euskara-erabilera altua dutenen perfil soziodemografikoa, soziolinguistikoazein psikosoziala egin da. Subjektu horiek Gipuzkoan eta euskaldunen proportzioa%40 baino gehiagokoa den herrietan jaio eta bizi dira; euskara dute lehen hizkuntza beren gurasoek ere, edo gutxienez horietako batek; gurasoak Euskal Herrian jaioak dituzte; euskararen erabilera altua dutenen artean, emakumezko gehiago daude gizonezkoak baino; subjektu horiek euskararen ezagutza-maila altua dute, baita
|
beren inguruko
pertsonek ere (gertuko eta urrutiko sarea); euskararekikoeta euskaldunekiko jarrera positiboa erakusten dute; horrez gain, euskaldunei etaerdaldunei buruzko irudi ezberdina dute, euskaldunak oso taldekoiak ikusten dituzten bitartean, erdaldunak ez dituzte hain taldekoiak ikusten; euskararen bizitasun etnolinguistiko subjektiboari dagokionez, euskarri eta kontrol instituzionala etaestatusa baxutza...
|
|
2002
|
|
|
Erabaki dutenen lehen arazoa, nire ustez, errealitatetik urrun egotea da. Eta
|
beren inguruko
inor ez da izan nonbait ez haiei kontra egiteko-hori gehiegi eskatzea litzateke-baizik haiek konbentzitzeko ere gai. Bestalde, ziurrenik tregua oso gauza eztabaidatua izango zen lehendik ere, eta frogarik onena zera duzu, ondoren etorri zen aldaketa saila.
|
|
2003
|
|
|
595). Politikari horren arabera, ordura arte inork ez zuen neurriz kanpoko galderarik egin, zientzialarien eta
|
beren inguruko
aurkikuntzen inguruan ordurako susmo txarrak sortu ziren arren. Beraz, giro horretan ari zen proposatzen zientzi ikerkuntzan inbertitzen zen diruaren murrizketa.
|
|
2005
|
|
|
• Oso gutxi izanda ere, sekulako oihartzuna lortu dute, Hezkuntzarekin lotutako beste gai garrantzitsuagoakalde batera utzita. Eta hau guztia PP eta PSEren erabilera partidistari eta
|
beren inguruko
komunikabideen eraginarieske r. " Iraganaren inertziak eraginda, administrazio nazionalistari egin nahi zaion pultsua da, azken finean".
|
|
2006
|
|
|
AEBetan bertan gertatu berriak dira horrelako istilu batzuk. 50 herrixka indiarrek protesta egin dute Coca-Colak
|
beren inguruko
iturrietatik ura ateratzeagatik beraiek lehortea ari direlako nozitzen. Gauza bera salatu berria dute Texaseko baserritar batzuek eta Aintzira Handietan arrantzatik bizi direnek.
|
|
|
Haur horiek egonkortasun emozionala mantentzeko, beste baldintza batzuen artean, hauek behar dituzte: komunikazio zintzo bat, beraien neurrira beren interesei jarraitzeko aukera izatea eta
|
beren inguruko
pertsonek onartuak izatea. Gauzak horrela, bake emozionala eta segurtasun-giroa dagoenfamilietan, haur supergaituek gizartera egokitzeko gaitasun handiagoa garatukodute, baldin eta bere izaerako beste ezaugarriengatik onartuak badira (eta ez bereadimen-gaitasunagatik), ikasteko eskura dituzten baliabideak aprobetxatuz etaemozionalki beste edozein bezala egonkor mantenduz (Freeman, 1994).
|
|
2007
|
|
|
Gurasoek ere bazekiten zertara zetorren alaba, norengana arrimatzera, alegia, eta ez zuten oso abegi onez hartu. Alabaren itzulerak enbarazu handia ekarri zien, bai,
|
beren inguruko
guztiek alkate berria begitan hartua zutelako.
|
|
2010
|
|
|
Batetik, kalte materialak sortu zituen ekintza batengatik kartzela zigorra betetzea ez dugu zilegitzat jotzen, eta are gehiago Ibairen kasuan aurretik dagoen absoluzio egoeraren ostean. ...al musika sorkuntzan, jai herrikoietan eta herri mugimenduko era askotako dinamiketan parte hartu eta sakontzea.Gure herrian haize berri eta ilusio zahar-berrituak arnasten dihardugun honetan, euskal sortzaile, euskaltzale, musikari eta orohar kasuarekin minduta agertzen den norbanako orori zuzentzen gatzaizkio ibairen kasuaren kontrako atxekimendu kanpaina sina dezaten eta ahal duten einean kasua
|
beren inguruko
komunikabide, lagunarte eta informazioa zabaltzea ahalbidera dezakeen bitartekoetan zabaltzea. 7 egun besterik ez dira falta ibai kartzelan sartzeko unea heldu aurretik, sala dezagun ozen!! Gure elkartasunik beroena Ibai eta SKATU!
|
|
|
baina
|
beren inguruko
mundua erabiltzen zuten, denboraren
|
|
|
Euskara ikasten ari diren jende helduek ba ote dute eragin baikorrik beren ingurune hurbilean bizi direnen euskalduntasunean? Itxuraz bai, euskaldunen eta erdaldunen zutabeak ikusiz, erran dezakegu
|
beren inguruko
egitura berdinak konparatuz gero eta euskaldun gehiago aurkitzen direla eta gero eta erdaldun guttiago. Baina ezin da erran ikasleenganeko bilakaera bat denik, ikasturte batetik bestera ez baitira ikasle berak.
|
|
2011
|
|
|
Duela 40 urte inguru, Judah Folkman biologoak proposatu zuen tumoreak
|
beren inguruko
odol-hodien mendeko zirela, eta odol-hornidura hori eteten bazen tumorea desagertu egin zitekeela. Hala, tumoreen aurkako estrategietako bat angiogenesia inhibitzea da; hau da, odol-hodien hazkundea galarazten duten botikak garatzea.
|
|
|
Bake-justiziaren inguruko eztabaidan zerbait labur eta sakon esatekotan, hainbeste jendek hainbeste urtetan eginiko lanari bizkarra eman ezin zaiola uste dugu. Bake-epaile askok, maiz, liskarrak karrerako epaileek baino hobeto ebatzi dituzte, zuzenbidean adituak izan gabe, bizitzan eta
|
beren inguruko
gizartean adituak direlako, liskar txikiak herritarrentzako amesgaizto bihurtzen direla soberan dakitelako. Gatazka txiki hauek, ugarienak izanda, ebazteko jurisdikzioa eta bere inguruko ezagutza baino jurisdikzioz kanpoko bideak erabiltzea komenigarriagoa dela uste dugu.
|
|
|
Lan horren arabera, ekintza-bideojokoetan aritzeak erabaki zuzenak azkarrago hartzen laguntzen du. Modu erregularrean jokatzen duten pertsonek sentsibilitate handiagoa dute
|
beren inguruko
gertaerekiko. Bideojokoetarako gaitasunak hobetzen dituzte eta trebeagoak bihurtzen dira eguneroko jarduera batzuetan.
|
|
|
Laguntza eman nahi zaie muturreko mendekotasuneko edo gizartean abandonatuta daudeneko egoera zehatzak eta ingurumen-arrisku handiko egoerak identifikatzen eta aurkitzen laguntzeko. Azterketa horren bidez,
|
beren inguruko
datuak aztertu eta hobetzeko neurriak artikulatuko dituzte, gizarte-zerbitzuekin koordinatuta. Indizeak 2001eko Biztanle eta Etxebizitza Zentsuaren (lehen fasea) datuetatik abiatuta egin dira eta behin betiko aplikazioa izanen dute 2011ko Zentsuaren emaitzekin.
|
|
2012
|
|
|
Euskara galtzea arazo iruditzen zaie (%69, 4), eta beren seme-alabek euskara ikas dezaten ziurtatzeko dezente edo zeharo prest daude (aldekoagoen %97, 6, bai-bainakoen %93, 4 eta kritikoagoen %73, 5). Hiru talde horietan gehiengoa dira, baita ere,
|
beren inguruko
jendeak euskara positiboki hartu dezan beren eskuetan dagoena egiteko dezente edo oso prest daudenak. Hau da, esaldi bakarrean esanda, EAEko erdaldunek euskararekiko aktitude positiboa dute nagusiki, euskararen aldeko aktitude nabarmena.
|
|
|
Bai Mirandek, bai Sarrionandiak, garai eta leku guztiz desberdinetako autoreen lanak euskaratu dituzte. Askotariko estilo, korronte eta literaturak bereganatu eta euskaraz eman nahi izan dituzte,
|
beren inguruko
euskal literatura mugatua zertxobait zabaldu eta osatzeko helburuz.82 Sarrionandiak 1980ko hamarkadaren hasieran euskal literaturan nabaritzen zituen eskastasun eta itxitasuna aspaldi deitoratuak zituen Mirandek. 1950eko hamarkadaren hasierarako ohartua zen zuberotar idazlea euskal literaturaren antzutasun eta gabeziaz, bere lagun Andima Ibinagabeitiari 1952an bidalitako gutun batean argi adierazten duenez:
|
|
|
Eskuak erabiliz, jolasaren bidez eta inguruko elementu fisikoak eta sozialak ikertuz hasten dira haurrak beren burua eta
|
beren inguruko
errealitatea ezagutzen. Pertsonekin eta gauzekin interakzioan egindako lehen esperientzia horien bidez deskubritzen dituzte haien ezaugarriak eta haien arteko harremanak, eta, ondoren, elementu eta harreman horiek irudikatzen dituzte buruan.
|
|
|
Jarrera instrumentalista hau nazioarteko finantzaerakundeen kasuan argiago ikusiko dugu beste inon baino. Partaidetza eta herri indigenen aldeko apustua garapen-proiektuen helburua hobeto erdiesteko bidetzat aipatu dira; gainera, aurreko hamarkadetan erakunde hauentzat hain kaltegarriak izan diren gatazkak ekiditeko eta
|
beren inguruko
kritika indargabetzeko bideak iradokiz. Horrek jarrera-aldaketa erraldoia markatzen du, esate baterako, Banco Interamericanok bere idazkietan zera defenditzen du:
|
|
|
Jardunaldi horiek Espainiako Familiako eta Komunitateko Medikuntzako Elkarteak (semFYC) antolatzen ditu. “Krisi ekonomikoaren ondorioz, ohikoagoa da gure kontsultetara arazo mentalak dituzten langabezian dauden pertsonak joatea, haien egoerak sentiberago eta zaurgarriago egiten baititu
|
beren inguruko
inguruarekiko”, azaldu du Antonio José Madueño doktoreak, semFYCko Osasun Mentaleko Taldeko kideak. Ildo horretatik, elkarteko lehendakariak, Josep Basora doktoreak, gogorarazi du Oinarrizko Osasun Laguntzako profesionalek patologia horien aurrean duten erantzuna indartzeko betebeharra dutela, patologia horiek, sarritan, kontsultetan landu behar baitituzte.
|
|
|
Gongoilak eta infekzioak Infekzioak adenopatien arrazoi ohikoenetako bat dira. Infekzio mota batzuek (amigdalitisek, angina izenekoek, esaterako)
|
beren inguruko
eremuan eragiten dituzte, eta beste batzuek, berriz, adenopatia orokorrak. Infekzio horietako gehienak birusek eragindakoak dira, nahiz eta bakterioak eta parasitoak (toxoplasma, esaterako) ere tamaina handitu ondoren dauden.
|
|
|
Bikote ezkondu zoriontsu baten eta
|
beren inguruko
hain zoriontsu ez diren lagun, senitarteko, bizilagun, lankide,
eta abarrei buruzko historia bat da Mike Leigh-en 2010eko lan hau.
|
|
2014
|
|
|
—Azken behaketa Tolosaldeko gaztetxoen futbol txapelketa batean izan da. Hantxe haurren hizkuntza ohiturak ikusi ditut, eta baita
|
beren inguruko
erreferente diren guraso, entrenatzaile eta antolatzaileena ere. Nahiz eta oraindik ez iritsi gazte garaira, garrantzitsua ikusi dut etorkizuneko gazte haien ohiturak beren bizi etapa hartan nolakoak diren sentitzea minimoki bederen.
|
|
|
Gure Historiari arreta pixka batez so eginez gero, ongi esan genezake euskal letrak aurreratu ahala, parean, euskaldunon elkarrekiko sentimenduak ere mamigaratzen aritu direla, eta, ho-rrexekin batera, gure hizkuntzaren batasuna ere egituratu dela. Hasierako euskal autoreek beren lanak idaztean, aurreko ere-durik ezagatik, nahitaez
|
beren inguruko
eta euskalkiko hiztunak zeuzkaten gogoan, eta haiei ulertarazteko testuak prestatzen zi-tuzten, hau da, belarriz jasoriko berba eta esaerekin, urruneko hitz, esaldi eta sintaxi era ezberdinak erabiltzeke. Baina halere, ikusiko dugunez, orduko batasunik eza azpimarratzen eta kon-trakoa beharresten zuten jada.
|
|
|
Parkeek giroa moteltzen dute eta efektu hori hiriguneetan murrizten dute. 5 Hiriaren erakargarritasun ekonomiko eta turistikoa indartzen dute Parkeak eta berdeguneak hiri-ondasunak dira, eta
|
beren inguruko
eraikinak eta etxebizitzak birbalorizatzen dituzte. Gainera, balio turistikoa dute, hiriko gainerako erakargarriekin batera.
|
|
|
Nazio Batuen programa horri esker, ikastetxeak iraunkorragoak bihurtzen dira eta ingurumen-heziketa irakasten zaie parte-hartzaileen artean. 2 Adibidearekin heztea Haurrek ulertu behar dute beren bizitza ingurumenaren mende dagoela Haurrek imitazioz ikasten dute, batez ere,
|
beren inguruko
pertsonei erreferentzia eginez. Horregatik, ingurumen-hezkuntza geure kabuz hasten da.
|
|
|
Zientzialariek emandako azalpena baliabide kognitiboen erabilera eraginkorrarekin lotuta dago. «Giza haurtxoek-hau da, beste edozein espezietako kide heldugabeek – oso selektiboak izan behar dute
|
beren inguruko
informazioa aukeratzeko, modu eraginkorrean ikasteko». Eta eransten dute «hautaketan huts egiteak baliabide preziatuak alferrik galtzea ekarriko lukeela jada ezaguna den (sinpleegia) edo ezinezkoa den (konplexuegia) materialean».
|
|
|
Orotarat aurten egin dituzte 573 ateratze, Zugarramurdin 11, Urdazubin 36, Ainhoan 52, Zuraiden 34, Saran 77 eta Senperen 279 Suhiltze bakar zonbeit bainan gehienak edo bidetako ixtripu edo beharretan denaren sokorri, artategietarat emaitea eta abar. Bertzalde,
|
beren inguruko
taldeen laguntzerat egin dituzte 58 ateratze, horietan barne ezarriz ganden uztailean Euskal Herri barnealdeak jasan dituen eurite eta ur jausteetan. Gero, gure taldeko hiru gizonek ukan dute beren zerbitzuaren araberako saria, Xavier Guilçouk 20 urte, J. Pascal lotinantak eta Ubiria kapitainak 30na urte.
|
|
2015
|
|
|
Geografia eta Historiaren irakaskuntzan ahozko iturriak nola erabili eztabaidatu zen eta Madril, Andaluzia, Aragoi eta Nafarroako esperientziak azaldu ziren. Argi gelditu zen ikasleek asko ikasi zezaketela
|
beren inguruko
pertsona heldu eta zaharrengandik. Hala, 2005eko irailean Geronimokideek antolatutako ahozko iturrien inguruko beste kongresu batean abiatu zen Gogoan egitasmoa.
|
|
|
Arduradunek haur-taldeak antolatzen dituzte ikastetxera oinez joateko heldu batekin edo gehiagorekin. 5 Hiru erreak kontzientziatzea Adin txikikoek imitazioz ikasten dute, batez ere
|
beren inguruko
pertsonengandik: familiakoak, lagunak eta irakasleak.
|
|
|
Aitzitik, bultzatzen gaitu pentsatzera ea zergatik kolektibitate jakin batzuen kide batzuek eremu propio bat bilatu behar ote duten, bertan beren ohituren parte bat berreskuratzeko. Era horretan, beren desberdintasuna itxuratzen dute
|
beren inguruko
testuinguruaren aldean, testuinguru horretatik bereiziz.
|
|
2016
|
|
|
Ingurumen-arazoak tokiko, eskualdeko, nazioko eta nazioarteko ikuspegitik aztertzea, ikasleak
|
beren inguruko
arazoez ez ezik, munduko beste tokietako ingurumen-arazoez ere ohar daitezen.
|
|
|
Nazioartean lehiatzen zen estreinako aldia zen, eta futbolaren eragina hauspotu zuen ondorioz Espainian. Bestalde, euskal nazionalismoaren eta futbolaren arrakasta ia elkarrekintzan gauzatu ziren ordutik, futbol-klubak
|
beren inguruko
komunitateen ordezkari sinbolikoak bihurtu ziren neurrian. Handik gutxira, 1923an abiatutako Miguel Primo de Riveraren diktadurapean, eta euskal nazionalismoaren ideien ildotik, Euskal Herrian sortu zen estatuko lehen kirol-egunkaria, Excelsior izenekoa.
|
|
|
Noiz ikusiko dugu? Gainera,
|
beren inguruko
pertsonek berek eta beren gurasoek «betierekoak direla eta inoiz hilko ez direla» dioten ideiak txandakatzen dira. Bestela esanda:
|
|
2017
|
|
|
Ekoizle eta saltzaileentzat ere garrantzitsua da harremanak egitea, feriara joateko arrazoi nagusia produktua saltzea izan arren: ekoizleen %77k ziurtatu dute
|
beren inguruko
baserritarrekin lagun arteko harremana dutela. " Ondoriozta genezake baserritarrentzat sozializatzeko gune garrantzitsuak direla azokak.
|
|
2018
|
|
|
Nik, Zuzenbidea aldatzeko proiektua asmatu nuen, sistema mailako aldaketa helburu zuena: abokatuak bakegile bihurtu nituen, auzi konpontzaile, gatazka bideratzaile eta
|
beren inguruko
giza taldeko aldakuntzaren eragile. Izan ere, uste baino indar handiagoa dute abokatuek.
|
|
|
Gehienetan herritarrak dira
|
beren inguruko
komunitateek erresilientziaren inguruan zein behar dituzten zehatzen dakitenak, krisieierantzunaematenlehenaketahaien inpaktuagehiensufritzendutenak.Horregatik, garrantzitsua dahiri-erresilientziareneraikitze-prozesuetan, erakunde publikoetakonpainiapribatuezgain, herritarrenperspektiba erekontuanhartzea, krisi-kudeaketareneraginkortasuna handiagoaizandadin.
|
|
2019
|
|
|
Gainera, aipatu beharra dago, azpitalde ia gehienetankomunikabideekin erlazionatutako erabiltzaileek garrantzizko papera jokatzen dutela, Twitterren izaera informatiboa konfirmatzen delarik. Bestalde, azpimarratu beharra dago, erabiltzaile euskaldunek euskara erabiltzendutela, batez ere,
|
beren inguruko
gertakari edo gaien inguruan hitz egiteko. Amaitzeko, esan beharra dago, euskal txiolarien komunitateak Twitterren ezaugarri orokorra konpartitzeaz gain, hau da, berehalakotasuna etaizaera politikoa, baduela berezitasun propio bat, euskara erabiltzearena euskaldunen kontuez aritzeko.
|
|
2020
|
|
|
Alegia, ez daudela interesatuta
|
beren inguruko
munduan.
|
|
2021
|
|
|
Ziburun, Herriko Etxearen konduko zentro sozialak tailer berezi bat muntatzen du hilabete hunen 25ean, ortzegunarekin beraz, goizeko 10etarik goiti eta eguerdi arte, Herriko Etxean berean. Gomitatuak dira etxetan laguntzaile bezala direnak, beren familiako edo
|
beren inguruko
xahar edo erien sokorri bereziki. Elgarrekin aztertzeko zoin nun nolako behar-orduak diren, nolako zailtasunak ere kausitzen ahal diren.
|
|
2022
|
|
|
1982an Nazio Batuen Erakundeak estatuei aitortu zienean
|
beren inguruko
200 milietako uren jabegoa, altxor izugarri horrekin egin zuten topo Seychelleek, Madagaskarrek, Mauriziok, Komoreek.... Eta herrialde txirook arrain saldo handiok ustiatzeko azpiegiturarik eta teknologiarik ez zeukatenez, laster hurbildu zitzaizkien laguntzera europarrak… Lehen nagusi kolonial izandakoak, arrantza eskubideen truke dirulaguntzak eskainiz.
|
|
|
Eragile edo talde asko etortzen dira
|
beren inguruko
informa-zioa eta agenda ematera. Eta oso kuriosoa da aspalditik jendea etortzen dela hona edozer aurkitu duela esanez:
|
|
|
...idalako galderak egiten, eta nik baietz esan behar izaten nien, egia zela, Deustuko ikasle gisa aurkezten nuela neure burua eta solteroei buruzko lan bat egiten ari nintzela esateak grazia egiten ziela neskei, barre algarak ere egiten zituztela, eta nire fama zabaldua zela dagoeneko bisitatzen nituen lau dantzaleku horietako neska talde batzuen artean eta ni galdezka hasterako hasten zitzaizkidala
|
beren inguruko
mutilei buruz hizketan, horixe zelako beren hizketa gai kutunena ere, eta bestela eskuratu ezingo nituen datuak ematen zizkidatela.
|
|
|
Basaburukoek neguko transumantziaren beharra bazuten, eta Zuberoa osoko lur komunei esker egin zezaketen. Aldiz Petarrekoek
|
beren inguruko
lur komunak gutiziatzen zituzten. XVIII. mendean behereko parrokiak beren eremuko lur horiez jabetu ziren, eta gutiz gehienak tokiko etxaldeen artean banatu zituzten, beraz basaburutar aziendei alagiak eta mugimenduak mugatuz.
|