|
2000
|
|
|
Eta hain ziren errespetutsuak, bertzalde,
|
beren inguruko
munduarekin, non, zuhaitz bat ebaki behar izaiten zuten bakoitzean, haren enborra husteko eta, halatan, txalupa edo batel iduriko baten egiteko, barkamendua eta baimendua eskatzen baitzizkioten, trabailatzen hasi aitzin.
|
|
2001
|
|
|
" Animalien Inauteria" lan sarituan, azeria eta hartza dira, protagonista nagusiak ez ezik,
|
beren
mundua salbatzen ere saiatzen direnak.
|
|
|
burua pertsonaren alde jainkotiarra da, pertsonaren gorputz eta arimaren arteko bereizkuntzak kosmosaren gorputz eta arimaren bereizkuntza errepikatzen du... Platon jaio baino mende ugari lehenago, mesopotamiarrek, behintzat,
|
beraien
mundu ikuskera mitologikoetan pertsonei buruzko ikuspegi oso arkaiko hau osoki garatu zuten.
|
|
2002
|
|
|
|
Berez
mundu osoko haurrak adoptatu daitezke (herrialde musulmanetan salbu, bertako legeriek ez baitute aukera hau jasotzen). Beti ere, baldintza batzuk bete behar dira, hots, eskaintza eskaera baino handiagoa den herrietara jo behar da.
|
|
|
Sukaldariaren parera heltzean, ez zuten begiratu ere egiten. Bonjour batek beren gorputz hila berpiztu ondotik, segidan murgiltzen ziren
|
beren
mundura. Denek ahots berdina zeukaten, denok keinu berdinak errepikatzen zituzten, sehi urrikalgarri batzuen gisan.
|
|
|
Zakurrek oso maite dituzte balakuak eta laztanak.
|
Beraientzat
munduaren ardatza den nagusiak horrelako maite agiriak egitea, lau lorietan egoteko motiboa da.
|
|
2005
|
|
|
Izen berriez gain, 90eko hamarkadak bestelako berrikuntzak ekarri dizkigu. Euskal ipuin idazle berriek, lehenengo aldiz,
|
beren
mundu literarioak sortzeko euskal literaturako erreferentziak izan dituzte, aurreko hamarkadetan garatutakoak. Ipuin laburrak edo mikrorrelatoak idazteko joera zabaldu da, eta horrek estrategia narratibo berriak erabiltzea eragin du:
|
|
|
Bakarrik zeudela egiten zuten, orduan bakarrik. Erretiratu egiten ziren logelara,
|
beren
mundu txikira. Eta mar mar etengabea.
|
|
2006
|
|
|
|
Beren
mundu hori ttikiagotzen da ordutik ordura
|
|
|
Izena gora-behera, izatez dantzatzea baino konplexuagoak ziren aspaldiko Pow Wow –onar dezagun hitza– haiek. Batzar askoz konplexuagoak ziren,
|
beren
mundu ikuskerari lotua. Hori horrela izanik ere, egungo Pow Wow deritzenak indiarren elkarteratzeak izaten segitzen badute ere, irudi du ardatza dantzak eta musikak direla.
|
|
2007
|
|
|
Gainerako euskal hiztunen, hortaz, iaeuskaldun gehien gehienen? identitate hizkuntza ez da euskara, erdara baizik, erdaratako batean sozializatzen baitute barne eta kanpo bizitzaren mundu soziala.Gainerako euskaldun guztiak ez dira gai euskaraz
|
beren
mundu mikroa eraikitzeko, euskaraz sor dezaketen bizitza erdarazkoaren baitan eratutakoa eta mugatutakoadelako. Haren esaneko, eta haren mendeko, autonomiarik gabeko hizkuntza delakoeuskara halako euskal hiztunen jardun komunikatiboan.
|
|
|
Moscovici ren (1973) arabera, irudikapen sozialak (IS) balio, ideia etapraktika sozialen sistemak dira, eta funtzio bikoitza dute. Alde batetik, ISei esker, gizakiek ordena bat ezartzen dute,
|
beren
mundu sozial zein materiala menperatzeaeta horretan egoki jardutea ahalbidetzen diena. Bestetik, ISek gizarte bateko kideenarteko komunikazioa ahalbidetzen dute, bi kode ematen dizkie eta:
|
|
2008
|
|
|
Eremu eta kasu bakoitzean, blogek eta haien arteko solasaldiek helburu desberdinak eduki ditzakete. Blog eta blogosfera bakoitza
|
berez
mundu bat da. Komunikabideekin duten loturari dagokionez, blogak ondoko talde edo kategorietan multzoka daitezke helburuen arabera:
|
|
|
Konderri hartan ez zen erraza esatea non hasten zen errealitatea eta non fikzioa. Denborarekin, gainera, bi ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi bat zutenak eta
|
beren
mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez?
|
|
|
Ez daukate jendeaz zer beldurturik. Leku ezin hobea da
|
beren
mundua aztertzeko eta harrapatzailearen eta harrapakinaren arteko lotura estua ulertzeko.
|
|
|
Jolasaren bitartez, neska mutikoek mundu posible berriak esploratzen dituzte, espazio berriak amesten. Eta tristea da txiki txikitatik
|
beraien
munduak genero rolekin mugatzea, espazioak, nahiak eta ametsak bitan ezberdintzea. Helduok esfortzu berezia egin dugu haurrentzako jostailu egokiak topatzeko, hamaika apal eta denda arakatu ditugu, eta konbentzitzen gaituen ezer bilatzen ez badugu, nire lagun A.k bezala, esku hutsik atera dugu dendatik.
|
|
|
Konderri hartan ez zen erraza esatea non hasten zen errealitatea eta non fikzioa. Denborarekin, gainera, bi ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi bat zutenak eta
|
beren
mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean jakiten bere alabak ezagutzen zituen edo ez... edonoren ezagutzan hain eskura geratzen da azala, eta hain eskutik kanpo mamia, bi alaben kasuan zer esanik ez.
|
|
2009
|
|
|
Ikerketen emaitzekin sortutako hainbat teoriak faktore biologikoa erabakigarritzat jotzen dute, eta ikuspuntu horren baitan gizon eta emakumeen fisiologiaezberdinak (gizonezkoek testosterona eta emakumezkoek estrogenoak) izateakezberdintasun emozionalak azalduko lituzke. Beste teoriko batzuen esanetan, ordea, aldagai soziokulturala da denetan garrantzitsuena, eta ikaskuntza etagizarteratze prozesuen bitartez gizon eta emakumeek
|
beren
mundu emozionalamodu ezberdinean eraikiko eta erabiliko lukete, naturak hala zehazten ez badu ere.Azkenik, badira beste hainbat teoria soziobiologiko generoen arteko ezberdintasunak ulertu ahal izateko faktore biologikoak zein soziokulturalak kontuan hartubehar direla diotenak. Ez da gure lanaren helburua teoria hauek aztertu eta elkarrenarteko eztabaidan zentratzea, eztabaida interesgarria bada ere, guk hemendik aurrera faktore sozialak eta ikaskuntzakoak izango ditugu kontuak, berauek generoarekin zerikusi handiagoa baitute aldagai biologikoek baino, sexuen arteko ezberdintasunaz hitz egingo bagenu beste kontu bat litzake.
|
|
|
Adingabea munduko nagusia da, adingabeen eskubideak... Marokoko adingabeek ez dute ulertzen zergatik dauden kondenatuta
|
beren
mundutik inoiz ez ateratzera. Orduan pentsatzen dute Europara joanez gero, adingabeak diren heinean, lege horien babesa jasoko dutela.
|
|
|
–Askotariko pentsaera eta ideiak ditugun herritarrak gara?.
|
Beren
mundua arraunarena izanagatik ere, eta, askotariko pentsaerak, izan arren, Euskal Herrian gertatzen diren, hainbat injustiziak?
|
|
2010
|
|
|
Pilota jaurtitzearena da
|
berez
munduko kirolik azkarrena, baina badira pilota astintzeko modu bezain beste kirol. Azkarrenak diren biak alderatu nahi izan ditu aste honetako Bi Errepidean saioak: golfa eta zesta punta.
|
|
|
demagun aurrez aurre ditugula bi eraikin: bat erori egiten da, bestea ez; aldea, begiek ikusitakoaren ikuspuntutik, izugarria da, bistan da, baina zein da bien arteko aldea, funtsean?; ez dago, zeren lege fisiko berberak baitzituzten oinarrian, eta erortzea edo ez erortzea akzidente hutsa da; bada, personekin eta
|
beren
mundu psikologikoarekin, halatsu gertatzen dela iruditzen zait; beste hitz batzuetan, gizakia ezin dela erabat erruduntzat hartu esaten ari natzaizu, erabat libre ezin izan daitekeen bezala, eta ez dudala Elizak dogmatzat duen infernuan sinesten, ondorioz; ez naiz ezer asmatzen ari, badakit, zuk ere antzeko zerbait diozu zeurean, ñabardurak ñabardura?, esaten ari natzaizuna deterministek eta es... gizartea antolatzeko, eta hor hasten baita beste historia bat:
|
|
|
Eskutik heldu nizun abereak aztoratu eta ikaratuko zintuzketelakoan. Alta, elefanteak beren tronpa luzeei jaso jaitsialdi bat eman eta
|
beren
mundura itzuli ziren; poni zuriak harrotu eta euren arteko jolasari ekin zioten; jirafa zaharrak zuhaitzetik jaten jarraitu zuen, bere begiak baino beherago beste ezer ez balego bezala. Harrigarria, gure abereek etxekotzat hartu zintuzten.
|
|
|
Nolanahi ere dela, gauza da mende askoan gure literaturako profesional gehienek,
|
beren
mundua ezin erosoago ingelesez adierazteaz gainera, beren ingeles propioa osatu dutela, hiberno ingelesa izenekoa, irlanderazko sintaxian eta hiztegian sustraituriko formekin aberastua. John Millington Synge antzerki idazle eta prosalari handiaren obra hiberno ingelesezko adierazmoldeen eredu argia da, baina esan daiteke kreolera horixe dagoela guk idazten dugun esaldi bakoitzaren azpian, eta aberasgarria dela askotan.
|
|
|
baina
|
beren inguruko
mundua erabiltzen zuten, denboraren
|
|
|
behar ziotela, zeruan barrena joan zedin.
|
Beren
mundua sor zezan.
|
|
|
Burgesiaren espiritua beti egon zen pentsamendu liberalari lotuta eta, ondarearen arloan, ekintza dramatikoetan adierazten zen, hala nola monasterioko ordenen desamortizazioetan eta sekularizazioetan. Orobat, bilbotarrak mesfidati izan ziren beti Espainiako hainbat tokitatik etorri ziren langileekiko, bi gertakariak
|
beren
mundu zaharrerako mehatxutzat jotzen baitzituzten. Hortik, bi mutur kontrajarri sortu ziren:
|
|
|
Kohesio soziala indibidualizazio prozesu baten eskutik galtzen ari da, Euskal Herrian bertan, balio sozialen gaineko Europako IV. inkestak, 2008an bildutako datuen araberakoak (Elzo eta Silvestre, 2010), erakusten duenez. Herritarrek gero eta gehiago nahi dute gizartea beren nahierara antolatzea,
|
beren
mundu pribatua ez konprometitzea, parte hartze eta ardura publikorik ez izatea. Eta, aldi berean, Administrazioari gero eta gehiago eskatzen zaio, gero eta segurtasun handiagoa eskatzen da, Estatuaren aldetik gero eta babes handiagoa.
|
|
|
demagun aurrez aurre ditugula bi eraikin: bat erori egiten da, bestea ez; aldea, begiek ikusitakoaren ikuspuntutik, izugarria da, bistan da, baina zein da bien arteko aldea, funtsean?; ez dago, zeren lege fisiko berberak baitzituzten oinarrian, eta erortzea edo ez erortzea akzidente hutsa da; bada, personekin eta
|
beren
mundu psikologikoarekin, halatsu gertatzen dela iruditzen zait; beste hitz batzuetan, gizakia ezin dela erabat erruduntzat hartu esaten ari natzaizu, erabat libre ezin izan daitekeen bezala, eta ez dudala Elizak dogmatzat duen infernuan sinesten, ondorioz; ez naiz ezer asmatzen ari, badakit —zuk ere antzeko zerbait diozu zeurean, ñabardurak ñabardura—, esaten ari natzaizuna determinis... izan ere, edifizio bat erortzen da eta bestea ez, eta hori da kontua... eraikinak azpian harrapatzen bazaitu, zer esanik ez.
|
|
2011
|
|
|
Bizitza biriketatik besoetara, oinetara, bere espresio estetikora igaro balitz bezala. ...mbalinas.. Ez, ez, hori ez zen koldarkeria hutsagatik; bai, nik ere irakurri dut Georges el amargado; badugu antzekotasunik agian, onartzen dut; geure buruari esan diogu parapentean jauzi egiten ez badugu ere, barrikadarik jarriko ez badugu ere, ezta inoiz gazte ekintzaileen lehiaketa bat irabazi ere, aktiboak ginela, geure buru barruan inor baino gehiago, eta askoz ideia eraginkorragoak genituela
|
berez
mundua aldatzeko. Horrek gutxi iraun zidan niri.
|
|
|
–Hizkuntza guztiek (eta aldaera guztiek), beren hedapen eta erabilera maila kontuan hartu gabe, ahalmen bera dute hizkuntza baliabideetan, eta gizakiek
|
beren
mundu ezagutza adierazteko dituzten modu ugarien erakusgarri dira, baita gizarte harremanak bideratzeko dituzten modu ugarien lekuko ere; alde horretatik, beraz, gizateriaren ondarearen parte garrantzitsuak dira? .
|
|
|
–Ez da imajinatzen ahal zer den euskaldun irautea mespretxu mundu horretan. Hegoaldean nolabaiteko koofizialtasuna badago, baina frantziar gehienek pentsatzen dute
|
berena
munduko hizkuntzarik hoberena dela. Zuk pretenditzen baldin baduzu egiten ahal duzula beste kultura bat beste hizkuntza batean beren lurrean, haientzat izaten ahal den astakeriarik ikaragarriena da.
|
|
|
–Munduko herri mitzaira franko galbidean sartuak daude, noski, baina ez daukagu horregatik zertan damutu. Zeren eta horrek esan nahi du hizkuntza horien balizko hiztunak, beren jatorrizko hizkuntza albo batera laga dutenak,
|
beren
mundua eta ikuspegiak zabalduko dizkien beste hizkuntza hedatuago batean integratuko direla. Gainera dezagun hizkuntza bat bere azken hiztuna hiltzen denean desagertzen dela eta gertakari horretan dagoen gauza triste bakarra pertsona horren heriotza dela?.
|
|
2012
|
|
|
Horrela hasiko dute sekula ahaztuko ez duten abentura. Bien bitartean, uhartean dauden helduek ahaleginak eta bi eginen dituzte bi gaztetxoak aurkitzeko eta
|
beren
mundura berriro itzularazteko. MOONRISE KINGDOM Zuzendaria:
|
|
|
Batzuetan, ene amari zer berri den galdetu eta telebistan entzun duen albiste batekin ihardesten dit. Hori kondizionamenduaren ondorioa da, baina jendeek
|
beren
mundua dakite. Langileak du gaitasun gehiena lan munduaz mintzatzeko, euskaldunak euskal munduaz mintzatzeko...
|
|
|
[...] itzultze lan eskerga hau sarritan erronka edo desafio gisa egiten zen, hizkuntzarekin borrokan, obra hori irakurri edo antzestuko zuen irakurle edo aktorea kontutan gehiegi hartu gabe. Sarritan hizkuntz fedezko eta abertzaletasunezko egintza bat areago zen, dastamen estetiko eta kulturalerako erditzen umotu baino, ez zentzu honetan geroko belaunaldien biziraumenerako zubigintza eta luberritze bezala areago hartu behar dira lan hauek, benetan irakurle izan zitezkeen garaikide banaka haiek
|
beren
mundu intelektuak eta kulturala ernaltzeko eta emankortzeko erabil zitzaketen obra gisa baino (Mendiguren
|
|
|
Arreta falta, hutsegiteak arduragabekeriagatik, antolatzeko eta atazak planifikatzeko zailtasunak eta esfortzu mentala eskatzen dieten betebeharretatik ihes egitea dira neska horiei lotutako ezaugarriak. Distraituak dira, ahaztezinak, gauzak galdu egiten dituzte eta, askotan,
|
beren
munduan hain bakartuta daude, eta badirudi ez dituztela entzuten.
|
|
|
|
Beren
mundua erortzear ikusita, Zweig senar emazteek beren buruaz beste egitea erabaki zuten Veronal hartuta. Biharamunean, ohean aurkitu zituzten, Stefan sabaira begira, eta Lotte Stefani besarkatuta.
|
|
|
Lacroix, Camino, Recatume, Reclusa, Etcheverria, Cuiburu, Guiroy, Lecouona eta beste... Gaur egun, hauen haur eta arrahaurrek
|
berek
mundu ttipi bat egiten baitute hemengo ingurumenean. Ambares en euskaldunen elkarte hori sortu zutenen gogoan bizirik zegoen beren arbasoeri hemengoek egina zieten ongi etorria.
|
|
2013
|
|
|
Aitzina egin baino lehenago, koka dezagun gaia bere testuinguruan. NBEk
|
berak
mundu mailako krisian gaudela ohartaraziz hasi zuen Ura denontzat, ura bizitzarako txostena, 2003an. Leku batzuetan euri dezente bota du ordutik, beste batzuetan askoz gutxiago, baina esan dezakegu egoerak ez duela hobera egin, kontrakoa baizik.
|
|
|
Normala da, adibidez, lau eta zazpi urte artean munstroak marraztea, bere beldurrekin eta amesgaiztoekin zerikusia baitu. Marrazkien bidez, haurrek
|
beren
mundu emozionala eta afektiboa adierazten dute Aditu honek gomendatzen du beti espezialista bat izan dadila haurren marrazkiak, beren nortasunaren adierazgarri. Agian, guraso bat konturatu da semeak banpiro gisa marrazten duela beti.
|
|
2014
|
|
|
Décadence est un mot qu, il faut définitivement bannir de la philosophie de l, histoire?) 794, baina bai aldi txar luzeegi baterako. Alegia,
|
beren ondotik
mundua herrestatu behar zuten nazioen kolaborazioa, munduaren progresorako beharrezkoa, eten du gerrak. Baina naziook beren progreso propiorako ere beharrezkoa zuten elkarri laguntzea eta elkar osatzea; orain, gainetiko munduarena ez ezik, beren buruen kaltea eta lorrina eragingo dute.
|
|
|
Bitxia da nola dauden emakumeak errealitatetik hain urrun.
|
Beren
munduan bizi dira, eta ez da inoiz horren antzekorik izan, eta ez izango. Ederregia baita, izan ere, eta, eraikitzeari ekingo baliote, eguzkia sartu aurretik txikituko litzateke.
|
|
|
aparte daude, aparte egon behar zuten.
|
Beren
mundu eder horretan gera daitezen lagundu behar diegu, gurea okerragotuko ez bazaigu. Bai, neskak aparte egon behar zuen.
|
|
|
Baina nesken curriculumean zeuden dantza eta erritmoko jardueraguztiak desagertu ziren Gorputz Heziketako curriculumetik. Mutilen eredu horrenaurrean, neskek apenas ikusi zuten onetsita
|
beren
mundua. Bereizitako eskolatikeskola mistora era horretan aldatzeak ezin zuen ondorio onik ekarri, eta gaur eguneraarte iritsi dira ondorio horiek.
|
|
|
Caudinek, berak erranik, inpresionistak maite ditu eta zita bat eskaintzen du" ez dutela errealitatea eskarniatzen baina pintatzen berena baizik ez litekeen irudikatze bat". Zer egiten du besterik maskaradak, bere metonimia eta funtzioz desbideratu objektu guziekin, bere brokantetan bildu zapi bermuntatu guziekin eta negu guztiz, haize mehe guzien kontra, arte filiazio horretan errotzearen erakusteko tema apartarekin,
|
beren
munduari zuzendua, zuberotarrei, beste euskaldunei eta gaineratekoei.
|
|
|
Eta ondoko aldian ekarri behar dituzte berenak. Lehen gaiak,
|
beren
mundua hunkitzen dituztenak dira, kutzukeriak eta gazte solas, haurkeriak.
|
|
|
Zertara dator, orduan, halako harridura? Zer da
|
beren
mundu horretatik ulertzen ez dutena?
|
|
|
|
Beren
mundu nahasi eta zoro hura suntsiezina zen. Horretan ez zegoen zalantzarik txikiena.
|
|
2015
|
|
|
Horixe zen, hain justu, Atxaga eta Sarrionandiaren bidea. Atxagak
|
berak
mundu errealera jaitsi nahi zuenean baserrira jaisten zela gaineratzen zuen Hernandez Abaituak, hura zelako bere hizkuntza literariorako leku natural bakarra: " Hondo kostunbristarik aproposena euskaraz mendia da, ekintza erreala nahiz irreala eraikitzeko zeren hango hizkera eta hango errealitatea ezkondurik daude oraindik".
|
|
|
Gogoko zuela aitortzera ere heldu zen noizbait eta, pianoa jotzen zuenean, partituratik kanpo ez zuela beste ezer entzun eta ikusten esatera ere bai. Amak Anjelen ahotik jasotako iruzkin hura askotan erabili zuen etxera gonbidatuak deitzen zituenean, Anjeli piezaren bat jotzeko eskatu ondoren, artista guztiak
|
beren
mundu propioan bizi direla behin eta berriz errepikatuz, zeinetan inortxok ere ez duen sarbiderik.
|
|
|
Oinarrian, hortaz, horixe ginen cartesiarrentzat. Gaur badakigu oinarrian gauza gehiago garela, eta beharrezko eta kontingente filosofoen nozioak direla
|
beren
mundu ustez perfektuetan eurak bizi ahal izateko, eta baita ere ideia preziatuak proposatzeko.
|
|
|
Ziberespazioaren bertuteetan duten sinesmen itsua gehiegizkoa iruditzen zait, alabaina; baikorregiak dira, ia fanatikoak.
|
Beren
mundua fikziozkoegia litzateke gaur egun. Ez dakit bihar. Nik, argi daukat, cyborg fikzioa eta cyborg errealitatea desberdinduko nituzke.
|
|
|
direla onarturiko ordena apurtzen dutenak.
|
Beren
mundua, Marcuseren ustez, mundu aurreteknologikoa zen; orain, aldiz, mundu teknologikoan bizi gara eta hori pertsonaia berriengan islatzen da: heroi nazionala, emazte neurotikoa, izarra, gangsterra.
|
|
|
Batzuena larria da, lepoko zainak puzten zaizkie, benetan, ez da metaforikoa? erlatibismoak
|
beren
mundua nola zapuztuko lukeen begitantzen dutenean. Zeren begitantzeak dira.
|
|
|
Agurtzanek eta Juan Josek beste bi alaba ere bazituzten. Gurasoen bizi baldintzak medio beharbada, fantasia handikoak ziren, eta gaitasun berezia erakusten zuten
|
beren
mundua adierazi eta komunikatzeko. Herriaren sarreran zegoen eskola, elizaren eta pilotaleku zaharraren ondoan, eta hara joaten ziren egunero.
|
|
|
Ezohiko gertaeretan espezializatzen da kontalaria. Sabas eta Jule ere ohartzen dira ezohiko jazoera batek elkartu dituenaz eta, nola zori, patu eta abarrek ez duten lekurik
|
beren
mundu ikuskeran, biek Jaungoikoaren erabakia sumatzen dute. Jaungoikoari egozten diote Mexiko hiriko ospitalean topo egin izana.
|
|
|
9 Oi, ene alabak, bai neke eta borroka handia dakartzatela
|
berekin
munduko ogasun horiek! Beti uste izan dut eta orain esperientziaz ikusia dut; izan ere, fundazioetan izan ditudan ardura guztiak, hein batean, ez zaizkit hauek bezain gozakaitz eta nekagarri izan; ez dakit eraginik izango zuen horretan osasun kaskarrak, horrek lagundu baitu hala izan dadin.
|
|
|
Zer egin behar zuten, bada? Moderno izan guran (auskalo nondiko gura izan zitekeen hura)
|
beren
mundu sinboliko osoa akabatu. Horren haritik, Andreas Hess soziologoak euskal jendeen modernizazioaz egindako ikerketan dioskunez, maiz moder96. Gure Mintzo poeman:
|
|
|
Ala zer pentsatzen dute Europako dendariek, normala dela
|
berek
mundu guztian ibiltzea negozioan edo turismoan, eta munduko gainerako jende guztiari Europarako bisa ukatzea?
|
|
|
Bai. Zuk
|
beren
mundua lehertu duzu!
|
|
2016
|
|
|
Eskola esparru horretatik kanpora ez dute ordea euskaraz jarduteko ingurumen bizi espontaneorik, are gutxiago euskaraz jarduteko beharrik. Erdal giro hori dute (BZ 6e) ko gazte gaztetxo gehien gehienek
|
beren
mundu erreala.
|
|
|
Bereziki larunbat eta igande goizetako elkarrizketak izaten dira informazio aldetik aberatsenak. Elkarrizketa luze horiei esker jakin dezaket
|
beren
munduaren berri. Horrela jakin nuen behin, esate baterako, emaztearen lagun baten begirada basatia dela eta beste batena zigortzailea, hori zer den oso garbi ez badut ere, edo alabarena probokatzailea dela edo emaztearen ahizparena beroa edo emaztearenak 40 urte bete zituen arte argiaren distira izan zuela, nahiz eta geroztik makillaje ukitu batzuk behar dituen argitasun hori lortzeko.
|
|
|
Ez da sargori, euria ari du zarra zarra. Neu ere gustura joango nintzateke
|
beraiekin
mundua ikustera. Ezagutzen dut, ordea, fabula, parabola, errelatoa, peripezia edo dena delakoa.
|
|
|
Itsasontzi handiagoak, droga indartsuagoak, sexu zirraragarriagoa. Beren buruari frogatu behar diote
|
beren
mundua ez dela gurea. Bestela, jolasak ez luke graziarik izanen:
|
|
|
Burua jiratu, eta leihorantz begira jarri naiz, Amaiari eta Kattalini begira. Lasai daude,
|
beraien
mundu zoragarrian. Manchesterren igaro behar dugun aste liluragarrian pentsatzen ariko dira.
|
|
2017
|
|
|
Ikasgelan 25 ikasletik bi gara etxean euskaraz egiten dugunak eta kalean saiatzen garenak beti euskaraz egiten. Ikaskideek ikusten dute bertsoa euskaldun zaharren kontua soilik balitz bezala,
|
beraien
mundua ez balitz bezala, eta bada".
|
|
|
Eragitea zer? Eragitea umorea, eragitea ideak transmititzea, sentipenak transmititzea,
|
beraien
munduan sartzea. Beraiei tenperatura hartu eta tenperatura horretan zuk zerbait ematea, beroagoa, hotzagoa.
|
|
|
Burdin hesiaren alde banatara geratu ziren,
|
beren
munduen arteko mugan. Barrote zahar eta herdoiltsu haien artetik eman zizkion Wang Zhuk gutuna, haren azpiko oholtxoa eta lapitza.
|
|
|
Manuel Lazaro albaitariak dio aurpegian kandelaren aurpegia laztan edo laztan maitekor baten baliokidea dela. Txakurrek beren hizkuntza erabiltzen dute harremanak izateko, maitasuna erakusteko eta
|
beren
mundua esploratzeko. Eta hori, lagun ilunaren mihi bat jasotzean, gertuen daudenak barne hartzen ditu.
|
|
|
Kanpainaren erronka nagusia da haurrak eta nerabeak gizartean ikusaraztea eta dagokien tokia ematea. Azpimarratu nahi da eskubidea dutela beraien lekua, beraien jendea eta
|
beraien
mundua izateko. Horrela, hurrengo astetik aurrera Arrasateko 3 urte arteko haur eta nerabeek postaz jasoko dute zabalkunde kanpaina honetako esku orria.
|
|
2018
|
|
|
Gizakiak, oro har, askotariko istorioak kontatuz saiatu izan dira beren burua eta
|
beren
mundu soziala ulertzen, eta kontratu sozialaren teorialariek kontatu dute garai modernoetako istorio politikorik ospetsuena eta eraginik handienekoa. Istorio (edo aieruzko historia) horretan, kontatzen da nola sortu diren gizarte zibil berri bat eta eskubide politikoaren aldaera berri bat, jatorrizko kontratuaren bitartez.
|
|
|
–... eta zeuk aipatu dituzunez, Platon eta Kingsley David ameslariak izan ziren, etorkizuneko mundua planifikatu nahi izan zuten, zehaztasun eta zuzentasun handiz. Huxleyk deskribatu zuen munduari buruzko ikuspuntu ilun eta zapaltzailea eman eta jendeak distopiatzat jo arren,
|
berez
mundu utopikoa aurreratu zuen, mundu garaikidea edo laster izango dugun mundua. Hasi dira ateratzen proba guztiak gainditutako lehen biouteroak, emakumeak azkenean kate biologiko guztietatik askatuko dituen aurrerapen teknologikorik handiena, laster eguneroko errealitatea izango den iraultza, aurreko iraultza teknologiko guztiak txiki utziko dituena.
|
|
|
Amorratu egiten naiz.
|
Beren
munduan bildurik bizi ziren. Irudiaren kultura bete betean.
|
|
|
Urrunago puta batzuk zain daude, kotxe bat. Ez daukate ikusten
|
beren
mundu tristean daude nerea bezain tristea finean. Ordularia begiratu gaueko ordubiak laster agertuko da.
|
|
2019
|
|
|
Egoera hau modu traumatikoan biziko dute horiek; ikastolarekiko duten harremana, lagunekiko dutena, bat batean etenda ikusiko baitute. Helduek hartutako erabakien ondorioz, ulertu ezin duten arazoen ondorioz,
|
beraien
mundua haustear dago. Dudarik gabe, etorkizunean ondorio negatiboak pairatuko dituzte bakarrik utziz gero.
|
|
|
Orokorrean ordea, polita da ikustea zuen ohitura eta kulturari garrantzia ematen diozuela. Orain seme alaben hizkuntza Euskara ere bada,
|
beraien
mundua hau da, beraien lagunak hemen dira. Eta nik ere, euskararekin beraiengatik gertuago izateko aukera dut".
|
|
|
Beraiek zirelako espezialista handienak gai horretan, publiko guztian beraiek ziren autoritate. Orduan pentsatu omen zuen emakume horiek protagonista sentitu zirela
|
beren
mundua mikrotik esanda, islatuta ikusten zutelako. Eta orduan egin omen zion galdera bere buruari:
|
|
|
444 Haurrek beren erara hau
|
beren
mundua ez dela badakite, ez zaharrek eta gainontzekoek bezala, eta horrek zoriontsu izateko aukera bat ematen die bederen.
|
|
|
‘Haurrak erreakzionatzen ari dira’ izeneko bideo serie dibertigarri bat dago. Hainbat dietari walkman bat ematen zaie,
|
beren
mundukoa ez den zerbaitekin nola jokatzen duten ikusteko. Espero izatekoa da hemendik gutxira beste horrenbeste gertatuko dela MP3 erreproduzitzaileekin.
|
|
|
Ohitura hori modu berean erabiltzen dugu oraindik ere, aspaldiko garai hartan izan zuen erabilgarritasunaren seinale: arbaso horiek horrela jokatuz, interesatzen zitzaien izakia, jada, erabat fokaturik zuten, gainerakoengatik bereizita; dena prest zuten
|
beren
mundua izenen bidez bereganatzeko.
|
|
|
“Gizonek... desgogara uzten diete emakumeei
|
beren
munduan, beren territorioan sartzen”.
|
|
|
Eta guztiontzat komunikabide egoki izan dadin, badogu zereginik ugari, guztiengana egokituz, bakotxak badaukagun eta badakigunetik, guztiona dogun helburu bakarrera joan gaitezan. Lekuan lekuko ez dana, ez da gertatuko
|
berez
mundu osoko gizon; erderaz esan ohi dan" ciudadano del mundo" bihurtzea iruzur eta kontu zahar bat da, ameskeriazko mundu bateko gizon baino besterik ez izatea gerta daiteke. Izan bere, inon sustrairik ez dauana ez da inongo, eta inongo ez dana inor izatea nahiko gatxa dala deritxot.
|
|
2020
|
|
|
Erleei eta
|
beren
munduari buruz ez da askorik idatzi euskaraz. Baina badugu obra berezi bat, Joaquín de Santa Bárbara karmeldar oinutsak idatzitako Guía de colmeneros o tratado práctico de las abejas lanaren gipuzkerazko itzulpena:
|
|
|
Munduko lidergo partekaturik ez izatea da aurrean dugun arazo nagusietako bat; lidergorik gabe, elkarren artean lehiatuko dira estatuak, hain garai konplexuetan, gakoa lankidetzan aritzea denean.Joera hori areagotu egiten da dimentsio geopolitiko globalean, ahultasun instituzional handiko uneak bizi baititu munduak. 1945ean, duela 75 urte, nazioarteko harremanak birsortu zituzten instituzioek gainbehera larria bizi dute
|
beren
mundu mailako auctoritasari dagokionez, eta horrek eragotzi egiten die nazioz gaindiko lidergo beharrezko horren buru izatea.Ez dago naziorik, estatu batekin edo estaturik gabe, erabat subiranoa denik gaur egun. Mundu mailako krisi berriak erlatibizatu eta birdimentsionatu egin du estatu subiranotasunaren ohiko ikuskera. Populismo dosiak nagusi diren arren edo, esaterako, Brexit ari buruzko eztabaidetan, gezur politikoa azaleratu den arren, ustezko independentzia politiko oso hori esan bat besterik ez da jada.Gure erreferentzia markoak errotik eraldatzen ari diren garai batean bizi gara.
|
|
|
Alegia, ez daudela interesatuta
|
beren inguruko
munduan.
|
|
|
Futbolarien ikusten ibili nintzen bigarren partidarekin berotuak ziren eta so egileei kasu egin gabe
|
beren
munduan ametsetan.
|
|
|
Batzuek begiak zabalik doaz espero ez dutenaz ohartuz, ezezaguna ikusi eta ez dakitena ikasiko dute. Beste batzuek planean dutena baizik ez dute ikusten, aldez aurretik dakitena,
|
beren
mundu ikuspegia alda dezakeen ezertaz interesatu gabe.
|
|
|
Arantxa Letek badaki Bianditz mendiak zer esangura indartsu duen ingurukoentzat, eta
|
beraien
mundu ikuskera hobeto ulertarazteko metafora gisa darabil. Arbasoenganako atxikimendua sentitzen omen da Bianditzi begiratzen zaionean, inguruetan badaudelako antzinako kokalekuen aztarnak.
|
|
|
Beti daude pixka bat
|
beren
munduan Ez, hilekoa du.
|
|
|
Eta ziurtatzen naiz
|
beren
mundua pixka bat gehiago zabaltzen dutela Eta ulertzen dutela ez direla behartsuak.
|
|
2021
|
|
|
Kultur erreferentzia asko egiten dizkio mendebaldeko munduari; hori da aurkitu dudan berritasun handiena. Aurrez irakurrita nituen poeta afrikarrek
|
beren
mundutik idazten dute; nahiz eta oso jantziak diren kultura aldetik, gehiago zentratzen dira beren herriko kontuetan. Okigbok, ordea, biak uztartzen ditu; landa ingurunetik zetorren bera, baina gero eskola katoliko batera joan zen eta han jaso zuen mendebaldeko jakintza.
|
|
|
Bere hitzetan, gela batera sartzerakoan bokazioa duen profesionala berehala antzematen da erakusten dituen jarrerengatik. Dioenez," berez, irakasleari gustatu litzaioke ikasleekin egotea eta
|
beraien
mundua ezagutzea", eta beraz, hortik bere jarduna ardaztea, baina hori ez dela beti horrela gertatzen gaitzesten du, bere esanetan, irakaskuntzan diharduten irakasle guztien bokazioa ez baita irakasle izatearena izan, batez ere, BHn.
|
|
|
Bide berean hitz egiten du Perdomok (2005) ere, eta hizkuntzaren eta literaturaren arteko harremanaren bitartez egungo heziketa literarioak ikasleengan mezu literarioen ulermena nahiz gaitasun hartzaileak eta sortzaileak hobetzeko helburua duela zehazten du. Horrezaz aparte, ulermen eta adierazpen gaitasunez gain, irakurketarekiko interesa eta gustua sustatu nahi ditu, bai eta
|
beren
mundua, pertsonalitatea zein irizpide interpretatiboak eraiki literatur lanen bidez (op.). Horretarako, ikasleek jaso behar dituzten ezagutzen funtsa aldatzea komeni dela proposatzen du Alonsok (2009), eta irakatsi beharreko edukiak ere bai, testuen corpusa aukeratzeko irizpideak egokituz.
|
|
|
Irudia: Jessica Lewis Hariztia Jokalari anitzeko joko bat da, erabiltzaileei
|
beren
mundu birtualak sortzeko eta beste jokalari batzuekin elkarreraginean aritzeko aukera ematen diena. Arduradunek gurasoen kontrolerako gida bat dute, eta bertan azaltzen dute erabiltzaileen mezuak giza moderatzaileek berrikusten dituztela.
|
|
|
Nire ilusioa da ikusleek obrekin eta artistarekin konektatzea eta zerbait sentitzea,
|
beren
mundu propioan eta esperientzietan zerbait mugiaraztea. Beste kontu bat da hori lortzen den ala ez, baina saiatzen naiz.
|
|
|
«Tatuajegile bat, irakasle bat, arkitektoa, idazlea, diseinatzaile grafikoa, ilustratzaileak... Askotarikoak gara, baina
|
berez
mundu artistikoak batzen gaituen zortzi lagun gara». Halaxe deskribatzen du bere burua Gabriela Barrios taldeko kideetako batek Tea en la azotea izen artistikoarekin ematen du bere lana ezagutzera Barriosek.
|
|
|
Gogor egiten zuten lan, baina ez lehertu arte; beren beharretarako nahikoa jan eta janzki zeukaten; atseden egunak eta asteak zituzten; sarri aritzen ziren musika jotzen eta kantuan, eta haiek eta haurtxoek elkar maite zuten. Harrigarria zen nolako konfiantzaz eta zehaztasunez mugitzen ziren
|
beren
mundu ordenatuan. Tira, guztia beren beharrak asetzeko zegoen egina:
|
|
|
Testuinguru honetan, gazteek beren modura bizitzeko saiakerak egin bitartean, gurasoek bi joera nagusi izan ohi dituzte. Batzuek, ezezagun eta arriskutsu zaion mundu berritik erakarri nahi dituzte gazteak
|
beren
mundura, mundu analogiko modernora, ezaguna zaien horretara. Alferrik.
|
|
|
Herentzia bat iraultzailea izan daiteke atzerakoia ere izan daitekeen bezala. Klasikoak, zenbaitetan, izugarri kritikoak izan ziren
|
beren
munduarekin eta gurearekin. Ez dugu hain aurrera egin haiek ustelkeriari, militarismoari edo bidegabekeriari buruz egin zituzten gogoetak alde batera uzteko.
|